וויליאמסבורג. איר היסטאריע און צוקונפט

[געצל]

די נייעס דא אין שטיבל איז זייער פיל מיט וויליאמסבורגע סחורה. עס איז א שטאט וואס לאזט נישט נאך א טאג אן זיין אויף די העדליינס. איז דאך פאסיג מען זאל פון איר זעלבסט ארומרעדן און באשרייבן וואס עס טראגט אלס מיט זיך, און וואס עס זעט אויס וועט דערמיט ווערן.

ווען מען רעדט פון די היסטאריע קען מען דאך אנברענגען פארשידענע זאכן בנוגע דעם, און עס האט באמת א גאר רייכע און אינטערעסאנטע פארגאנגענהייט, אבער איך האב איך צוגלייגט אז איך וויל דא ארומרעדן פון איר צוקונפט, און זאלן די מוחות פאנטאזירן איבער וואס עס קען אלץ פאסירן פאר דעם היבש פילפארביגע שטאט.

פארשטייט זיך אז ווענד זיך וועם איר פרעגט. פארשידענע וועלן אנווייזן אז דאס איז די ריינע שטאט און אזא וואס די גדולי ישראל אין אלע צייטן האבן געזען אז דאס איז א שטאט וואס איז די בעסטע צו וואוינען אין איר. מען איז דא עומד בפרץ און מען לאזט נישט צו קיין זאכן וואס זענען נגד התורה און מען רייסט אויס פילע איבלען וואס זענען אין אנדערע געגנטן שטארק פארשפרייט.

פון די אנדערע זייט זענען דא וואס טענה'ן אז ווער האט דיר איינגערעדט אז די זאכן וואס מען וויל ארויסרייסן פון דעם שטאט איז טאקע נגד ה' ותורתו? און די וועג ווי מען גייט צו דערצו איז דאך נישט דער תורה'דיגע וועג, וואס זאגט דרכיה דרכי נועם, און דער פסוק ענדיגט צו וכל נתיבותה שלום, און ווי איז נאך געווען אזא מחלוקת שטאט ווי וויליאמסבורג?

דאס זענען בערך די מיינונגען וואס מען קען זיך אנהערן ווען מען רעדט פון דעם טייל אין ברוקלין.

אבער איך וויל נישט כאפן און אנהייבן מיט די ביאגראפיע פונעם שטאט זעלבסט נאך פאר אידן זענען בכלל אהערגעקומען.

אויף דערווייל איז דאס גענוג, און לאמיר געבן א קוק וואס טוט זיך אין אנדערע אשכולות און איך געב רשות פאר יעדן וואס וויל עפעס צושטעלן דא אז מען קען מיר אויסכאפן...

[משה געציל]

וויליאמסבורג א מחי' דא .....

ביים קלויזענברגען הייסע טרערען,
טיפע קרעכצען ביי דעם סקווירא'ן,
און די סטאלענע מיט געשרייען,
און סאטמאר האט מען נאכנישט אנגעפאנגען,
ערשט איז מען אין מקוה געגאנגען,
און ביי די וויזניצ'ע טרינקט מען שוין לחיים...

אוי וויליאמסבורג! מיין הארץ בענקט צו אזא וויליאמסבורג... הגם איך בין שוין פונעם יונגען גענעראציע וואס האט בכלל נישט זוכה געווען צו קענען אזא וויליאמסבורג, דאך איז זי מלא כסופים...
כ'מיין דער ניגון איז דער בעסטער שטיקעל היסטאריע אריינגעקוועטשט אין די עטליכע שירות פון גראמען -פארפאסט דורך הרה"ח ר' יו"ט ערליך- אויב איינער וויל וויסען ווי אזוי אלט וומסב"ג (אלט אין צייט, נישט אלט אין פלאץ) האט אויסגעקוקט, און וואס זי איז היינט, נעמט אייך די פאר שורות גראמען אין שפאצירט ארום ניי וומסב"ג דערמיט (אזוי וואו פריער, מיין איך דא ניי אין צייט), גלייבט'ס מיר איר וועט איר פאר קיין געלט נישט געפונען...
בלויז פארען זינגען דעם ניגון אין וומסב"ג קענט איר פארשטיינערט ווערען...

יא יא וויליאמסבורג, הלוואי ווען מ'קען דיין אלטען גלאנץ צירוק ברענגען...

אבער ווער נישט צובראכען און געפאלען ביי דיר, ווייל סוכ"ס ביזטו נאך פון די שענסטע וואס איז דא, עס האט מיר סך הכל אנגעכאפט א בענקשאפט צו א וויליאמסבורג וואס איך האב קיינמאל נישט געקענט...

[יידל]

וויליאמסבורג אין איר גלאררייכע תקופה וועט קיינמאל נישט צוריקקערן. ווער געדענקט נאך ווען אגודת ישראל האט געהאט זייער שיינעם שול אויף בעדפארד, ווען צעהלים האט נאך אפערירט זייער נשים מקוה, ווען תורה ודעת איז נאך געווען אין וויליאמסבורג.

מען פארציילט: א איד האט אנגעטראפן סאטמארער רב זצ"ל ווען ער איז ארויס זיין ערשטע שבת אין וויליאמסבורג מיט א שטריימל אויף די גאס, האט דער איד זיך אנגערופן "סאטמערער רב, איר מאכט אונז קאליע אמעריקע!". האט סאטמערער רב געענטפערט: "איך האב עס נאכנישט קאליע געמאכט, אבער איך וועל עס נאך קאליע מאכן". לא ארכו ימים ונתקיים הבטחתו של אותו צדיק.

[chasid]

מען פארציילט: א איד האט אנגעטראפן סאטמארער רב זצ"ל ווען ער איז ארויס זיין ערשטע שבת אין וויליאמסבורג מיט א שטריימל אויף די גאס, האט דער איד זיך אנגערופן "סאטמערער רב, איר מאכט אונז קאליע אמעריקע!". האט סאטמערער רב געענטפערט: "איך האב עס נאכנישט קאליע געמאכט, אבער איך וועל עס נאך קאליע מאכן". לא ארכו ימים ונתקיימו הבטחתו של אותו צדיק.

דמים תרתי משמע...

[הרב_שלום]

עס איז כדי צוכאפען אמאל א שמועס מיט איינער פון די זקני חסידי מלאכים ווי צום ביישפיל ר' זאנוויל גערטנער'ס ע"ה קינדער אדער ר' משה וועבערמאן נ"י וכדו' זיי זענען ווילאמסבורגער געבוירענער און האבן אסאך צו דערציילען

[קאווע טרינקער]

מען פארציילט: א איד האט אנגעטראפן סאטמארער רב זצ"ל ווען ער איז ארויס זיין ערשטע שבת אין וויליאמסבורג מיט א שטריימל אויף די גאס, האט דער איד זיך אנגערופן "סאטמערער רב, איר מאכט אונז קאליע אמעריקע!". האט סאטמערער רב געענטפערט: "איך האב עס נאכנישט קאליע געמאכט, אבער איך וועל עס נאך קאליע מאכן". לא ארכו ימים ונתקיים הבטחתו של אותו צדיק.

wowoowo
אזא אויפטו?
שטעלט דיך פאר מיר וואלטן קיין שטריימעל נישט געגאנגען?
רחמנא לישבזן ולא יעלה על הדעת חללללללללללללללילה

[ידען]

געצל ווי ביסטו?

[גלות יוד]

איך וויל מען זאל טאקע שרייבן די "צוקונפט" פון וויליאמסבורג ווי מ'גייט זיך אויסשפרייטן ווייל אלץ גלות וויליאמסבורג איינוואוינער איז מיר עס ספעציעל אינטרעסאנט איז ווער עס ווייסט איז מכובד צו שרייבן

[[NAMELESS]]

וויליאמסבורג איז א אידישע שטאט ווי די מאיאריטעט ווערט געפירט ביי די נאז פון א קליינע גרופע סיקריקיס וואס שטעלן דעם טאן. א שטאט ווי נישט ווייניגער יונגעלייט קוקן מואוויס, האבן אומגעפילטערטע אינטערנעט, אדער קוקן אויף ווייבער ווי אין בארא פארק-פלעטבוש, אבער ווייניגער יונגעלייט גייען אן הוט און רעקל.
וויליאמסבורג איז א שטאט (אפשר ירושלים אויך אין געוויסע בחינה) וואס קאכט און לעבט מיט מערכות וואס גייט קיינעם נישט עכט אן, א רויך אן פייער.
ווילימסבורג איז א שטאט ווי איינער קען אנפירקלען די גאנצע שטאט מיט ספרעי פעינט וואס רעגט אויף די גאנצע שטאט אבער קיינער וועט אים נישט אפשטעלן.
וויליאמסבורג איז די שטאט ווי עס איז די גרעסטע דיפערענץ צווישן מענטשן וואס טראגן מיט די עירוב אין טאש אדער בגלוי..
וויליאמסבורג, וועקט אייך אויף!

[יידל]

קופערניקוס,
וויליאמסבורג איז א שטאט ווי מ'איז אויף אבער יעדער שפילט כאילו מ'דרימעלט...

[יאיר]

די גרעסטע וויץ וואס איך האב אמאל געהערט איז אז וויליאמסבורג איז די ירושלים ד'אמעריקע.

[זר זהב]

יו"ט עהרליך איז געווען א וויצלער?

[יידל]

מאה שערים ד'אמעריקע איז מער פאסיג. נע, ניטאמאל דאס. וואלט הגרי"ש אלישיב סארווייווט א טאג אין וויליאמסבורג?
נו, אפשר רחוב יואל 10 ד'אמעריקע.

[שלמה המלך]

אוויא געברענגט אויווען די נאסטלאגיע וואס אונזער ר' יונטעל האט אריינגעלייגט אינעם ניגון וויליאמסבורג.... אבער עס גיט א שטיקל בילד וויזוי ס'האט אמאל אויסגעקוקט, און 'זיין' בליק דערויף אלץ סטאלינער חסיד און זיך מפרנס פון זיין א שפילער אויף א קארדיען ביי שמחות (וואס מ'איז נאך געזעצן בימים ההם ביי די לעידיס.. און ער מיט פארמאכטע אויגן)

[זר זהב]

מייקעל סעוועדזש זאגט אז אין זיינע צייטן -60 יאר צוריק- פלעגט וויליאמסבורג שטינקען.

http://youtu.be/LovojR3znVg?t=14m40s

[פרענטש וואנילע]

יעדע שטאט האט טאקע די אייגענע מעלות און חסרונות, אבער ווי די וועלט זאגט "א גאסט אויף א ווייל זעט א מייל", געסט פון די גאנצע וועלט זאגען אז מ'זעט נישט אזא שטאט אין די גאנצע וועלט, נאר פרומע אידען, ס'איז א מורא'דיגע חן, (חוץ פאר די וואס דער זאך קרענקט זיי נעבעך..) און אין וויליאמסבורג איז נישט דא די זעלבע צאל אומגעפילטערטע אינטערנעט ווי די אנדערע שטעט וואס דו האסט אנגעכאפט, אבסאלוטלי נישט! (איך ווייס ניט אין וועלכע ביהמ"ד דו דרייסט זיך און מיט וועמען דו טרעפסט זיך, אבער די שטאט אין זשענערעל, איז פיל ריינער אין די אלע זאכען ווי די אנדערע שטעט), אין ווילי זעט מען מער אינגעלייט מיט אראפגעבויגענע קעפ אויף די גאס און אין געשעפטען, די בתי מדרשים קוקען אויך אוס אנדערש, פארפאלען, ס'איז א היימישערע פרומערע שטאט.. דו פאקטא..

[יידל]

היימישערע שטאט, יא. פרומערע? ווענד זיך וויאזוי מען דעפענירט פרום.

[חאצקל]

אויב איז די מעלה פון ווילאמסבורג אז עס איז א היימישע פרומע שטאט (געגנט), דאן דארף מען אודאי דערמאנען די צוויי קאנאדישע שטעטלאך קרית טאהש און אודאי און אודאי קרית רימאנאוו דלב טהור אין סענטאגעט וועלעכע זענען ביידע פיל פרומער און ריינער פון ווילאמסבורג (איך פארגלייך נישט די ביידע שטעטלאך, אבער הצד השוה אז אין פרומקייט זענען זיי מער ווי אין וויליאמסבורג).

[זר זהב]

לב טהור, איז טעראריסטיש. ביטע!

איך קען א שטעטעלע אין פאקיסטאן וואס איז פרומער פון לב טהור

[חאצקל]

זר, איך זעה אז דו הייבסט אן צו כאפן מיין מעסידזש...

[זר זהב]

ניין, כ'מיין אז דו מאכסט חוזק פון ווילי, ניין?

[חאצקל]

דיין משל מיט פאקיסטאן כלפי לב טהור האט ארויס געברענגט אז עקסטרעמע פרומקייט איז נישט קיין מעלה, און מיין משל מיט לב טהור כלפי וויליאמסבורג האט ארויס געברענגט דאס זעלבע.

[דיפלאמאט]

שלום עליכם טייערע אידן.

איך דארף ארויסברענגען מיין פרייד צו זען אז ענדליך איז ארויסגעוואקסן אזא שיין אידיש פלאץ וואס גייט שוין אן א לענגערע צייט, וואו ערליכע אידן קענען זיך צונויפקומען און אויסשמועסן מיט א רואיגקייט און געשמאק, ברודערליך און פריינטליך אין דעם היימישן אידישן שפראך, אן דעם וואס מען זאל דארפן ציטערן אז עס וועט געמעקט ווערן, און דערמיט וועט הארעוואניע פון שעות ארבעט אפגעווישט ווערן.

איך בין נישט קיין נייער אינעם אידישן אינטערנעט מארק, און פלעג אסאך שרייבן אמאל, אבער נאכן איינזען אז די היימישע זייטלעך אויפן פרייען אינטערנעט איז איינגעצוימט געווארן, האב איך זיך דערפון אפגעשאקלט, אבער דאך לייען איך וואס מען שרייבט דא און דארט.

זיך דרייענדיג דא, האב איך געטראפן אסאך נושאים וואס מען האט שוין דורכגעשמועסט, אויסגעאקערט, און פעטש זענען געפלויגן אויף אלע זייטן, בימים ההם, אין די ערשטע צייטן פון דעם אידישן אינטערנעט, האב איך געקלערט אז אמאל איז א שאד די צייט איבערצוקייען די זעלבע וואס מען האט שוין דאן געגעסן, און צוגעבן א לינק צום נושא וועט העלפן פאר דעם פרישן דור פון אידישע שרייבער.

אט זע איך אז די נושא פון וויליאמסבורג איז אויפגעשווימען אהער, און יארן צוריק האט מען דעם נושא אויסגערעדט לארכה ולרחבה, און עס איז אינטערעסאנט צו הערן וואס די דעמאלטדיגע קאנאנען האבן דאן אנגעדרייט.