דוד און בת שבע

[צוויי]

אוודאי קען ער, נאר רצונו ית' האט אויסגעשטעלט זיין הנהגה מיט משפט און שכר ועונש, ממילא איז דא נשמות וואס דארפן דורכגיין עונשים אנצוקומען צו זייער תיקון, אסאך מאל פארשטייט מען עס, ווייל אונז ווייס מיר אז די מענטש האט געזינדיגט, און אסאך מאל ווייס מיר אונז נישט וואס די נשמה דארף אלץ אפקומען, אבער דער אויבערשטער פירט די וועלט אז ס'זאל אנקומען צו שלימות, און איך גלייב אז יעדע זאך וואס ער טוט איז די מטרה דערפון אז פון דעם זאל די וועלט און די נבראים זיין נענטער צו שלימות ותיקון,

סאו ער האט פשוט נישט געהאט קיין בעסערע מאדעל? פאר סאם פריקן ריזן האט ער נאך ביליאנען פון יארן, בעסער געזאגט, א נצחיות למעלה מן הזמן, מחליט געווען אז ער דארף מאכן א וועלט, ס'איז שוין צי באורינג, האט ער נישט געקענט אויסשטעלן א וועלט אן דעם וואס מיליאנען באשעפענישן האבן צער יעדן טאג? די איינציגסטע מהלך אנצוקומען צום תיקון איז דורך יסורים? נישט געקענט מאכן קיין בעסערע בלופרינט? פארגעס נישט, ער איז א גוטער, דרך הטוב להטיב. חוץ אז ער ארבעט שטארק אויף זיינע תאוות.

דו קענסט אנרופן צער ויסורים "שלעכט'ס" פשוט ווייל ס'טוט וויי, און דאס איז אמת ווייל ס'טוט טאקע וויי, סאו נישט קיין חילוק וואס די תכלית פון די צער איז למעשה פילט יעצט די מענטש שלעכט, אז מ'רעדט פון דעם קענסטו זאגן מיט א פיל מויל אז דער אויבערשטער טוט שלעכט'ס, ער טוט עס טאקע קיינער האט קיינמאל נישט געזאגט אז ער טוט עס נישט, (חוץ די כופרים).
אבער שלעכט באמת מיינט א גנאי, ווען איינער טוט א עוולה איז ער שלעכט, ער טוט א זאך וואס ער וואלט ווען נישט געדארפט טוהן טוט ער שלעכטע מעשים, און דאס איז נישט שייך צו זאגן אויפ'ן בורא עולם ווייל פון וואו ווייסטו וואס ער האט צוטוהן, דהיינו, אפי' אהן דעם וואס אונז גלייב מיר אז אלעס האט א חשבון מיט הנהגת המשפט, און אז ער שטראפט מענטשן מיט רעכט וכו', אפי' נניח אז ער איז סתם דא צו פייניגן מענטשן, און זיי אנמאכן צער וויל אזוי וויל ער, קענסטו נישט האבן קיין שום טענה צו אים, ווייל דו פארשטייסט אז פייניגן מענטשן פאר סתם איז שלעכט, ער איז אבער נישט משועבד צו דיינע געזעצן פון וואס מיינט גוט'ס, און וואס מיינט שלעכט'ס, ומעתה, דו קענסט שרייען 'מעה, מעה, ס'טוט מיר וויי'... און קענסט אפי' זאגן אז די אויבערשטער איז (ח"ו) א שלעכטער, אבער ס'נעמט גארנישט אוועק פון "להגיד כי ישר ד' צורי ולא עוולתה בו" וויל ער האט באשאפן דיר, ער האט באשאפן די "מושג" פון ישרות, און די "מושג" פון עוולה, און כל זמן ער טוט סיי וואס ער טוט, נישט קיין חילוק וויאזוי דיין מח קוקט עס אהן, בלייבט ער גערעכט, ווייל עוולה מיינט אז ער מעג עס נישט טוהן, ס'באלאנגט נישט עס צו טוהן, ער איז אבער נישט כפוף צו וואס דו זאגסט אז מ'מעג יא צו נישט, אלעס וואס ער טוט קומט אזוי, און אזוי דארף זיין, ווייל ער וויל אזוי, און ער איז אטאמאטיש גערעכט דערמיט, און אטאמאטיש איז עס גוט.

ער האט באשאפן די מושג פון שלעכט און גוט, פאר דעם איז עס נישט געווען. יעצט אז ער האט עס באשאפן איז עס דא, און ער קען זיין א שלעכטער אדער א גוטער. ווייל ער האט עס געמאכט מיינט אז וואס ער טוט נאר איז גוט? ער האט אפשר די כוח צי באשאפן א זעלבסשטענדיגע ענטעטי און אים פייניגען, אבער דאס מאכט אים נישט קיין גוטער אדער גערעכטער.

פארוואס איז עס נישט קיין גנאי אז דער כול יכול באשאפט נבראים און געבט זיי יסורים ווען ער קען זיי ווען מאכן בלויז פרייליך און צופרידן? אדרבה, איינער וואס האט רעכטן צי טון וואס ער וויל און הייסט יענעם זיין גוט און וואויל, אבער ער אליין מעג יא פייניגען, איז א פשוטע היפעקריט.

-

דער באשעפער האט באשאפן די וועלט מיט אן אויסשטעל פון גוט און שלעכט פאר א סיבה, איך ווייס נישט פארוואס, איך קען אפשר טראכטן פארוואס, און אפי' ס'קוקט אויס אז געוויסע זאכן זענען שלעכט איז אבער למעשה גוט, אפי' ס'קוקט אפשר אויס אז נישט.

פארוואס אלעס איז למעשה גוט, נישט אייביג זעהט עס גלייך, און אסאך מאל וועט מען אויף דעם וועלט קיינמאל נישט וויסן, אבער נאכאלץ איז עס גוט.

און בכלל, ווער האט אפגעמאכט די דעפענישן פון גוט און שלעכט? אויך דער באשעפער...

און די אמת אז שלעכט איז אסאך מאל נישט די ווארט, אסאך מאל איז ענדערש די ווארט יסורים, אדער שוועריגקייטן. נו שוועריגקייטן איז אויך אסאך מאל גוט, (צ.ב.ש. טיפע קאנעקשן ואהבה שבין איש לאשתו).

פארוואס ער האט טאקע אויסגעשטעלט אזוי אז ס'זאל אויסזעהן ווי אסאך מאל זענען זאכן זייער שווער, און אסאך מאל גיבט ער זאכן וואס קוקט אויס ווי יסורים, און פארוואס טאקע האט ער אויסגעשטעלט די מושג אז ס'זאל אויסקוקן זייער שווער זאכן, איז צוליב נהמי דכוסופי.

[שמן למאור]

דער באשעפער האט באשאפן די וועלט מיט אן אויסשטעל פון גוט און שלעכט פאר א סיבה, איך ווייס נישט פארוואס, איך קען אפשר טראכטן פארוואס, און אפי' ס'קוקט אויס אז געוויסע זאכן זענען שלעכט איז אבער למעשה גוט, אפי' ס'קוקט אפשר אויס אז נישט.

אז מען לייגט אראפ א סטעיטמענט אן פארשטיין איז דאך זיכער גוט.

פארוואס אלעס איז למעשה גוט, נישט אייביג זעהט עס גלייך, און אסאך מאל וועט מען אויף דעם וועלט קיינמאל נישט וויסן, אבער נאכאלץ איז עס גוט.

בקיצור, הרוצה לשקר ירחיק...

און בכלל, ווער האט אפגעמאכט די דעפענישן פון גוט און שלעכט? אויך דער באשעפער...

די דיפענישנס מאכן מיר אליינס אפ, ווייל מיר שפירן עס טעגליך. מיר אלע ווייסן זייער פיין וואס מיינט גוט און וואס מיינט שלעכט, ווען נישט מיר זענען געצווינגען אריינצוקוועטשן אז שלעכט מיינט באמת אויך גוט ווען דער באשעפער טוט עס.

און די אמת אז שלעכט איז אסאך מאל נישט די ווארט, אסאך מאל איז ענדערש די ווארט יסורים, אדער שוועריגקייטן. נו שוועריגקייטן איז אויך אסאך מאל גוט, (צ.ב.ש. טיפע קאנעקשן ואהבה שבין איש לאשתו).

אסאך מאל איז די ווארט דווקא יא שלעכט. אבער אפילו נישט, אויב קען ער מאכן אז מענטשן זאלן נישט האבן צער אדער שוועריקייטן דאן פארוואס טוט ער עס? ער האט נישט קיין אנדערע וועג ארויסצוברענגען די גוטע חלקים פון טיפע קענעקשן וכ'?

פארוואס ער האט טאקע אויסגעשטעלט אזוי אז ס'זאל אויסזעהן ווי אסאך מאל זענען זאכן זייער שווער, און אסאך מאל גיבט ער זאכן וואס קוקט אויס ווי יסורים, און פארוואס טאקע האט ער אויסגעשטעלט די מושג אז ס'זאל אויסקוקן זייער שווער זאכן, איז צוליב נהמי דכוסופי.

סאו ער קען אלעס, אבער ער קען נישט מאכן נהמי דכוסופי טעיסטן גוט?

[שפילער]

דאס איז נישט קיין שאלה ער קען אלעס אבער ער האלט נישט דערביי ווער זאגט ער קען נישט? ער וויל נישט פארוואס וויל ער נישט ווייל אזוי

[צומישט און צוחישט]

סאו ער האט פשוט נישט געהאט קיין בעסערע מאדעל? פאר סאם פריקן ריזן האט ער נאך ביליאנען פון יארן, בעסער געזאגט, א נצחיות למעלה מן הזמן, מחליט געווען אז ער דארף מאכן א וועלט, ס'איז שוין צי באורינג, האט ער נישט געקענט אויסשטעלן א וועלט אן דעם וואס מיליאנען באשעפענישן האבן צער יעדן טאג? די איינציגסטע מהלך אנצוקומען צום תיקון איז דורך יסורים? נישט געקענט מאכן קיין בעסערע בלופרינט? פארגעס נישט, ער איז א גוטער, דרך הטוב להטיב. חוץ אז ער ארבעט שטארק אויף זיינע תאוות.
איך גלייב דיר הונדערט פראצענט אז דו ביסט שארף און קלוג דארפסט נישט טרייען צו נוצן די ברייטסטע לשונות עס צו פראוון
דו האסט געפרעגט אויב ער איז דומה צו א דאקטער וואס קען נאר אנקומען צו גוט'ס דורך שלעכט'ס, קומט ח"ו אויס א גבול אין זיין יכולת, אויף דעם האב איך געענטפערט אז ער איז ביכולת צו טוהן סיי וואס, נאר געוואלט למעשה האט ער איין ספעציפישע וועג, יעצט, דו פארשטייסט נישט פארוואס ער האט פונקט די וועג אויסגעוועלט? איי קענט העלפ יו.


ער האט באשאפן די מושג פון שלעכט און גוט, פאר דעם איז עס נישט געווען. יעצט אז ער האט עס באשאפן איז עס דא, און ער קען זיין א שלעכטער אדער א גוטער. ווייל ער האט עס געמאכט מיינט אז וואס ער טוט נאר איז גוט? ער האט אפשר די כוח צי באשאפן א זעלבסשטענדיגע ענטעטי און אים פייניגען, אבער דאס מאכט אים נישט קיין גוטער אדער גערעכטער.

פארוואס איז עס נישט קיין גנאי אז דער כול יכול באשאפט נבראים און געבט זיי יסורים ווען ער קען זיי ווען מאכן בלויז פרייליך און צופרידן? אדרבה, איינער וואס האט רעכטן צי טון וואס ער וויל און הייסט יענעם זיין גוט און וואויל, אבער ער אליין מעג יא פייניגען, איז א פשוטע היפעקריט.

עגעין דו קענסט אים אנרופן שלעכטער אויף דיין שפראך אז איינער וואס ציפט דיר איז א שלעכטער, אבער אויף די שפראך אז שלעכטער מיינט איינער וואס טוט זאכן וואס ער דארף נישט און איז נישט בארעכטיגט צו טוהן, האט נישט קיין הגיון זאלסט אים אזוי באטיטלען, ווען דו זעהסט איינעם פארן אין די פארקערטע ריכטונג אויפ'ן הייוועי האסטו א טענה צו אים ווייל מ'האט דא אויסגעשטעלט א מהלך אז די זייט פארט מען אזוי און ער פארט ראונג, אבער פאר מ'ווייסט וואס ס'איז ראונג צו טוהן און וואס איז רייט קענסטו נישט האבן קיין טענה צו קיינעם, דו פארשטייסט אז באשאפן נבראים און זיי פייניגען איז גנאי, ס'מוז אבער נישט אזוי זיין, דער כל יכול וואלט געקענט באשאפן א וועלט ווי מערדערייען און רויבערייען זאל זיין די גרעסטע שענסטע זאך אויף די וועלט, ווער ס'האט גערויבט און ג'רצח'ט די מערסטע מענטשן ער איז די רשכבה"ג, למעשה האט ער עס אויסגעשטעלט ס'זאל זיין א אראפגעקוקטע שלעכטע זאך, אבער וואס ער טוט בלייבט אייביג גוט און גערעכט אפי' לויט אונזערע חוקים פארשטייט מען עס נישט,בתקווה להבנה.

[צוויי]

דער באשעפער איז העכער אונזערע השגות בכלל, מיר קענען בכלל נישט פארשטיין פארוואס ער האט באשלאסן אזוי אדער אזי.

איין זאך ווייסן מיר, דער באשעפער וויל נאר אונזער גוט'ס, און טוט מיט אונז נאר גוט'ס.

איי מיר זעהן עס נישט, האב איך שוין אויסגעשמועסט אויבן.

איי פארוואס טוט ער עס אזוי, ער האט נישט געקענט מאכן אז מ'זאל ביי יעדע זאכן פילן הנאה און גוטסקייט, ער האט דען נישט געקענט אויסשטעלן מ'זאל נישט פילן אזא זאך ווי יסורים. ער האט געקענט, ער האט נישט געוואלט.

פארוואס האט ער נישט געוואלט? איך ווייס נישט איך בין נישט די בעה"ב, קענסט אים פרעגן.

איין זאך ווייס איך אז אפי' דאס וואס ער האט עס דוקא אויסגעשטעלט אויף דעם וועג, איז די בעסטע וועג און טובה פאר אונז נבראים.

איי מיר זעהן דאס נישט, מיר דארפן דאס נישט זעהן, ווייל נישט אלעס קען מען אפי זעהן. פארוואס טאקע? ווייל אזוי וויל ער. און דאס איז דאך אויך אונזער טובה. אבער מיר זעהן דאך עס נישט, פארוואס האט ער נישט געמאכט מיר זאלן דאס יא זעהן און שפירן? ווייל ער האט נישט געוואלט און ס'איז פאר אונזער טובה אז מיר פילן עס נישט פונקטליך אייביג אויף די מינוט. איי פארוואס? חד גדיא חד גדיא...

[שמן למאור]

אז איינער מאכט א הייוועי, ער איז די גאנצע ארכיטעקטער און בויער. דאן ריפט ער אויס וועלכע וועג מען זאל פארן, יעדער נעמט זיך פארן און ער פארט פארקערט און הרג'עט 10 מענטשן אין א עקסידענט, קען מען שוין נישט האבן קיין טענות אויף אים? הע! ער וואלט געקענט אויסשטעלן אז מען זאל פארן אנדערש! וואס ער טוט נאר איז גוט!

אז ער האט אויסגעשטעלט א וועלט אז צער און ווייטאג איז שלעכט, העק ווען איך בין דיר מצער וועסטו האבן שטארקע טענות אויף מיר, און ער לאזט מיר נישט מאכן קיין צער פאר דיר ווייל דאס איז שלעכט, אבער פארוואס אין ער אימיונד דערצו? ווייל ער האט עס געמאכט? סאו וואט? למעשה איז ער מצער מענטשן.

ענק זענען דא ביידע מודה אז ער איז א כל יכול וואס וואלט עס טאקע למעשה געקענט מאכן אנדערש, ער וואלט געקענט ערייכן די זעלבע צילן וואס ער האט געוואלט מיטן באשאפן די וועלט, אויך אן דעם וואס מענטשן און באשעפענישן זאלן סאפערן, אבער דאך האט ער אויסדערוועלט אנדערש.

נאכאמאל, ענק קומען אויך צי צום סוף אז מען קען נישט פארשטיין, די חורבן איז אז ענק טרייען עס מסביר צו זיין, אן ערפאלג, פינקט ווי די וואס טרייען מסביר צו זיין ידיעה און בחירה. ס'איז א שאד אנצופאנגען ווייל עס איז עפעס וואס סוף דבר בלייבט שווער.

אויב ער איז גוט, און קען אלעס, דאן וואלט נישט געדארפט זיין שלעכטס! די תירוץ איז מיר פארשטייען נישט! ביוטיפול! סתם קראצן אז ער מעג, און דאס הייסט גוט מאכט גארנישט בעסער, ס'איז פשוט געזאגט נאך זאכן וואס דו און איך פארשטייען נישט.

פאר מער זע דא

https://kaveshtiebel.com/viewtopic.php?p=555561#p555561

[צוויי]

די צושטעל צו די הייוועי קומט בכלל נישט דא אריין, ווייל דער הייוועי אינדזשעניר האט נישט געמאכט די קארן מיט די מענטשן וואס פארן אויפן הייוועי פארקערט...

מקען עס אפשר ווען בעסער צושטעלן צו א קאמפאני וואס מאכט א פלעי מאוביל הייוועי מיט קארעלעך מיט מענטשעלעך וואס ארבעטן דורך אזא געוויסע סארט AI, און ער זאגט פארדעם אז יא, ס'גייט אויסקוקן אז ס'גייט ספלעשן קארן איינער אינעם צווייטן, אבער דאס איז די געים, ער האט עס געמאכט פאר א סיבה... איי ס'שלעכט, יא אבער ס'איז פאר א סיבה, און בעצם איז עס זייער גוט פאר די מענטשי'ס, ס'גייט אפי' ברענגען זייער אמת'ע תיקון וואס סוף כל סוף גייען זיי שפירן די טובה...

באמת איז עס אויך נישט קיין גוטע צוגלייך, ווייל מענטשיס דארפן נישט קיין תיקון און זיי האבן נישט קיין שכל, און זיי ווייסן אפי' נישט אז ס'גוט אדער ס'שלעכט, און זיי זענען נאר באשאפן געווארן אז אנדערע זאלן זיך אינטערהאלטן מיט זיי, אבער עכטע מענטשן זענען יא באשאפן געווארן דורך דעם גרויסן באשעפער כדי להיטיב לברואיו,

קיין איין משל איז נישט קיין עכטע גוטע צוגלייך, ווייל ס'איז נישטא אזא מין מציאות ווי דער כל יכול וואס איז למעלה מהשגתינו היה הוה ויהיה אדון הכל ממלא כל עלמין וסובב כל עלמין ואין שום מציאות מבלעדיו יתברך כלל, וואס ער איז מחיה את כולם יעדע רגע אין טאג.

איין זאך האסטו געזאגט גוט, אז איי מיר פארשטייען נישט, מיר קענען טאקע נישט פארשטיין, מ'קען אפשר פרובירן מסביר צו זיין מיט פארשידענע משלים, אמאל קען מען אביסל בעסער פארשטיין, און אמאל ווייניגער, אבער סוף פסוק, איך בין א נאר אין איך גלייב, און איך ווייס אז איך ווייס גארנישט...

[שמן למאור]

מענטשן זענען יא באשאפן געווארן דורך דעם גרויסן באשעפער כדי להיטיב לברואיו,

איך גיי דיר אפשטעלן ביי דעם שורה.

מענטשן זענען באשאפן געווארן כדי וואס? וואס מיינט דאס להיטיב לברואיו? אה צו טון גוטס פאר נבראים? ער האט ליב צו טון 'גוטס' פאר זיינע באשעפענישן... וואס מיינט דאס גוטס? און מיט וואס איז די גוטס אנדערש ווי שלעכטס? אלעס וואס ער טוט פאר מענטשן איז דאך גוט, אפילו ער טוט זיי שלעכטס איז דאך עס אויך גוט, נישט אזוי?

אה, איך כאפ שוין, ער האט באשאפן מענטשן כדי צו טון 'זאכן' מיט זיי...! סתם, טון זאכן... און וואטעווער ער טוט איז דאך גוט...

סאו ער האט באשאפן מענטשן כדי צו... זיך שפילן מיט זיי! לעגו מענטשעלעך!

[יאסל ראקאווער]

כל כולו להטיב אדער כביכול enjoyed להטיב מיז ער האבן פאר וועם. אבער אונז איז דאך בעסער שלא נברא.. ער וויל מטיב זיין אפילו ס'איז נישט גוט פאר אונז די הטבה?

מענטשען האבן קינדער להטיב להם. דאס איז evolutionary איידיעס?

[שמן למאור]

כל כולו להטיב אדער כביכול enjoyed להטיב מיז ער האבן פאר וועם. אבער אונז איז דאך בעסער שלא נברא.. ער וויל מטיב זיין אפילו ס'איז נישט גוט פאר אונז די הטבה?

מענטשען האבן קינדער להטיב להם. דאס איז evolutionary איידיעס?

דער אמת איז אז מענטשן האבן קינדער להטיב לעצמם, אבער מען פראבירט איינצורעדן זיך און אנדערע אז ס'איז בלויז להטיב 'להם'.

סאונדס פאמיליער?

[טראלל]

איך פארשטיי נישט די שאלה, ס'שטייט טאקע אז די באשעפער האט ליב צו געבן גוטס, שטייט אבער נישט אז ער האט א פראבלעם צו געבן שלעכטס.

[[NAMELESS]]

איך פארשטיי נישט די שאלה, ס'שטייט טאקע אז די באשעפער האט ליב צו געבן גוטס, שטייט אבער נישט אז ער האט א פראבלעם צו געבן שלעכטס.

ס׳שטייט נישט אין ערגעץ אז דער באשעפער ״האט ליב צו טוהן גוטס״, נאר ס׳שטייט אז כביכול איז א שטיק גוטס, ממילא קען נישט זיין אז ס’זאל ארויסקומען עפעס שלעכטס.

[טראלל]

איך בין נישט געקומען דא זיך ארומ'טענה'ן וואס שטייט יא און וואס נישט, כ'האף דו פארשטייסט מיך, ואתכם הסליחה.

[סקעפטיקער]

זאגסט הייסט אז די באשעפער איז לאו דוקא א גוטער. פארצייכנט.

[צוויי]

מענטשן זענען יא באשאפן געווארן דורך דעם גרויסן באשעפער כדי להיטיב לברואיו,

איך גיי דיר אפשטעלן ביי דעם שורה.

מענטשן זענען באשאפן געווארן כדי וואס? וואס מיינט דאס להיטיב לברואיו? אה צו טון גוטס פאר נבראים? ער האט ליב צו טון 'גוטס' פאר זיינע באשעפענישן... וואס מיינט דאס גוטס? און מיט וואס איז די גוטס אנדערש ווי שלעכטס? אלעס וואס ער טוט פאר מענטשן איז דאך גוט, אפילו ער טוט זיי שלעכטס איז דאך עס אויך גוט, נישט אזוי?

אה, איך כאפ שוין, ער האט באשאפן מענטשן כדי צו טון 'זאכן' מיט זיי...! סתם, טון זאכן... און וואטעווער ער טוט איז דאך גוט...

סאו ער האט באשאפן מענטשן כדי צו... זיך שפילן מיט זיי! לעגו מענטשעלעך!

ער האט באשאפן מענטשן צו טוהן גוט'ס פאר זיי.

וואס מיינט גוט'ס? אלעס וואס ער טוהט.

איי עס קוקט נישט אייביג אויס? ס'איז דא א סיבה דערפאר.

וואס איז די סיבה? איך ווייס נישט. איך גיי מסתמא הנאה האבן צו וויסן, אבער אויב ווייס איך נישט איז דא א סיבה דערפאר פארוואס ס'פעלט אויך נישט אויס אז איך זאל וויסן.

פארוואס טאקע מאכט ער אסאך מאל עס זאל נישט אויסקוקן פאר אונזערע פליישיגע אויגן ווי ס'איז גוט? בערך די זעלבע תירוץ ווי די פאריגע שורה.

ועל כולם, אויב וועט איינער חושש זיין אז ס'איז נישט ממש פונקטליך אזוי, און ס'איז נישט ממש להטיב לברואיו, איז עס ווייטער נישט קיין פראבלעם, מיר זענען כחומר ביד היוצר, און מיר אלע באלאנגען פאר אים, ער מעג טוהן מיט אונז וואס ער וויל, און מיר בעטן אים אז מיר זאלן שפירן ווי ס'איז גוט וואס ער טוהט ווייל ער איז דאך א שטיק טוב.

[צוויי]

כל כולו להטיב אדער כביכול enjoyed להטיב מיז ער האבן פאר וועם. אבער אונז איז דאך בעסער שלא נברא.. ער וויל מטיב זיין אפילו ס'איז נישט גוט פאר אונז די הטבה?

מענטשען האבן קינדער להטיב להם. דאס איז evolutionary איידיעס?

אוודאי איז גוט פאר אונז די הטבה, נאר מ'זעהט עס נישט. פארוואס נישט? שוין אויסגעשמועסט.

איי מוטב שלא נברא? מצד געבוירן ווערן וואלט טאקע געווען בעסער אז נישט געבוירן ווערן, למעשה מאכט אונז השי"ת יא געבוירן צוליב זיינע סיבות (ווען ער קוקט אויף די גאנצע בילד, און ער נעמט אויך אריין די ועכשיו שנברא) און ס'איז זיכער גוט אפי' איך פליישיגע מענטשעלע האב נישט געזעהן די סך הכל פון די גוטסקייט דערפון.

אויב וואלט פאר אונז נישט גוט געווען די הטבה, הייסט עס נישט הטבה בכלל, און אויב ווערט עס אנגערופן 'להטיב לברואיו' איז עס דאך יא פאר אונז א הטבה.

[יאסל ראקאווער]

"מוז זיין" איז אן עבודה זרה'דיגע ווארט. די באשעפער זאגט אונז נישט מוז זיין. ער זאגט אתם ראיתים. עטץ זעעטס, עטץ פארשטייט.

פרעה האט לכאורה געזאגט מוז זיין אז איך מאך די נילוס ארויף קומען און באוואסערען.

[שמן למאור]

ער האט באשאפן מענטשן צו טוהן גוט'ס פאר זיי.

וואס מיינט גוט'ס? אלעס וואס ער טוהט.

סטאפ דא! ס'איז א שאד צו גיין ווייטער.

פארוואס האט די באשעפער באשאפן די וועלט?

תירוץ: כדי צו טון מיט זיי וואס ער וויל נאר, וואס אימער אים געפעלט. אין אנדערע ווערטער, צו שפילן מיט זיי.

ביזט דאך אליין מודה א שורה שפעטער אז וואס אימער ער טוט נאר איז גוט, סאו די דעפענישן פון גוט און שלעכט וואס מיר ניצן און ווייסן קומט בכלל נישט אריין דא. צו זאגן אז גאט האט באשאפן די וועלט צו טון 'גוטס' פאר אונז איז א פשוטע שפיל מיט ווערטער. מען נעמט ווערטער וואס מיר ווייסן וואס דאס מיינט, און מען ניצט עס אויף עפעס וואס מיינט עפעס אנדערש.

האסט געוויסט? אלעס וואס די באשעפער האט באשאפן איז שווארץ! יא די קאליר שווארץ! אלעס אויפן וועלט איז באמת שווארץ!

איי מען זעט אלע סארטן קאלירן?

יא, מיר זעען טאקע קאלירן, אבער באמת זעען מיר שווארץ!

וואס מיינט שווארץ?

אלעס וואס מיר זעען!!!

מזל טוב!

ער איז דאך א שטיק טוב.

כ'בין נייגעריג פון וואו דו נעמסט דאס.

לאמיר זאגן אז גאט איז טאקע ממש דער זעלבער גאט וואס מיר קענען, נאר איין חילוק, ער איז למעשה יא א שלעכטער!

נאך א זאך, ער איז טאקע שלעכט, און נישט נאר דאס, ער איז אזא פיפיגער יונג, אז ער האט אריינגעשריבן אין זיין תורה אז ער איז יא א גוטער!

לאמיר זאגן אז אזוי וואלט געווען די מציאות, (ב"ה ברוב רחמיו וחסדיו איז די מציאות נישט אזוי, און ער איז למעשה יא א גוטער... אבער לאמיר זאגן אז די זאך וואלט געווען אנדערש) וויאזוי וואלסטו למעשה געוויסט אז דאס איז די מציאות?

גאט וואלט אפגעטון פאר יעדעם אלע מינע שלעכטס, און מענטשן וואלטן געזאגט אז עס איז גוט, ווייל וואס גאט טוט נאר איז גוט...

טא, וויאזוי ווייסטו טאקע?

[שפילער]

מענטשן זענען יא באשאפן געווארן דורך דעם גרויסן באשעפער כדי להיטיב לברואיו,

איך גיי דיר אפשטעלן ביי דעם שורה.

מענטשן זענען באשאפן געווארן כדי וואס? וואס מיינט דאס להיטיב לברואיו? אה צו טון גוטס פאר נבראים? ער האט ליב צו טון 'גוטס' פאר זיינע באשעפענישן... וואס מיינט דאס גוטס? און מיט וואס איז די גוטס אנדערש ווי שלעכטס? אלעס וואס ער טוט פאר מענטשן איז דאך גוט, אפילו ער טוט זיי שלעכטס איז דאך עס אויך גוט, נישט אזוי?

אה, איך כאפ שוין, ער האט באשאפן מענטשן כדי צו טון 'זאכן' מיט זיי...! סתם, טון זאכן... און וואטעווער ער טוט איז דאך גוט...

סאו ער האט באשאפן מענטשן כדי צו... זיך שפילן מיט זיי! לעגו מענטשעלעך!

ער האט באשאפן מענטשן צו טוהן גוט'ס פאר זיי.

וואס מיינט גוט'ס? אלעס וואס ער טוהט.

איי עס קוקט נישט אייביג אויס? ס'איז דא א סיבה דערפאר.

וואס איז די סיבה? איך ווייס נישט. איך גיי מסתמא הנאה האבן צו וויסן, אבער אויב ווייס איך נישט איז דא א סיבה דערפאר פארוואס ס'פעלט אויך נישט אויס אז איך זאל וויסן.

פארוואס טאקע מאכט ער אסאך מאל עס זאל נישט אויסקוקן פאר אונזערע פליישיגע אויגן ווי ס'איז גוט? בערך די זעלבע תירוץ ווי די פאריגע שורה.

ועל כולם, אויב וועט איינער חושש זיין אז ס'איז נישט ממש פונקטליך אזוי, און ס'איז נישט ממש להטיב לברואיו, איז עס ווייטער נישט קיין פראבלעם, מיר זענען כחומר ביד היוצר, און מיר אלע באלאנגען פאר אים, ער מעג טוהן מיט אונז וואס ער וויל, און מיר בעטן אים אז מיר זאלן שפירן ווי ס'איז גוט וואס ער טוהט ווייל ער איז דאך א שטיק טוב.

פארוואס האט ער באשאפן דעי מיליאנע מענטשן אין אינדיע וואס זיי גייען קיינמאל נישט פארשטיין די קאנצעפט

וואס בעיסיקלי האט ער אונדז נישט באשאפן פאר די וועלט נאר פאר יענע וועלט נכון? דעי וועלט איז נאר א פרוזדור כדאי צו באקימען די גוטס אויף יענער וועלט

אדרבא זיי מסביר

[צוויי]

א.

איך בין אליינס מודה אז וואס?

אויב קומט איינער זאגן מארגן אז רויט איז עכט גרין, ווערט עס גרין? ניין.
און אויב די גאנצע וועלט גייט אזוי אננעמען? המממ...
און אויב הונדערט יאר רעדט מען זיך אזוי איין? וועט מען מיר אנקוקן נאריש אז איך זאג ווי די אלטע וועג.
און אויב מיום בריאת העולם ווייסט יעדער איינער אזוי? וועט יעדער לאכן פון מיר אז איך זאג אנדערש ווי די פאקט.

און אויב מיט דעם אלעם וועט אפירקומען די בעה"ב אויף די בריאה, די בעה"ב פון די דעפענישנ'ס, די בעה"ב ווער עס האט געטיילט לכתחילה נעמען, און זאגן אזוי ווי מיר? וועל איך זיין גערעכט.
יעצט, קען זיין יעדער וועט נאך אלס לאכן, און ס'גייט מיר גארנישט העלפן. אבער למעשה די 'אמת' בין איך גערעכט.

ס'איז באקאנט די מעשה פון די וואס האט זיך געחלומט אז די קומענדיגע יאר גייט וואקסן תבואה וואס גייט משוגע מאכן די גאנצע וועלט, האט ער נישט געוואלט בלייבן נארמאל און זיין די משוגענער לכפי די וועלט, האט ער אויך געגעסן אבער זיך געמאכט א קניפ אין די גארטל כאטש צו וויסן אז ער איז משוגע.

די פאריגע מעשה איז גוט ווען ס'קומט כלפי די וועלט.
מיר רעדן דאך דא כלפי זיך אליינס, און כלפי דעם אייבערשטן. דאן בלייבט אמת די אמת.



ב.

אויב גלייב איך אז ער איז גאט, - און איך גלייב אזוי בידיעה ברורה ווי א נאר, ווייל אזוי האב איך מקבל געווען פון מיינע עלטערן עד הר סיני "אני ה' אלקיך אשר הוצאתיך וכו' - דאן גלייב איך אז אלעס וואס ער זאגט איז אמת, און אויב זאגט ער, אדער חכמז"ל - וואס ער האט באפוילן אז מ'זאל אין זיי גלייבן און הארכן - אז ער איז א שטיק טוב, וממנו לא תצא הרעות, דאן איז עס אזוי.

אוןן כ"ש וק"ו אז ס'איז נאכנישט אויפגעוויזן פארקערט. (אויפגעוויזן מיינט נישט וואס מאנכע רעדן זיך איין אויפגעוויזן...)

[צוויי]

פארוואס האט ער באשאפן דעי מיליאנע מענטשן אין אינדיע וואס זיי גייען קיינמאל נישט פארשטיין די קאנצעפט

וואס בעיסיקלי האט ער אונדז נישט באשאפן פאר די וועלט נאר פאר יענע וועלט נכון? דעי וועלט איז נאר א פרוזדור כדאי צו באקימען די גוטס אויף יענער וועלט

אדרבא זיי מסביר

פארוואס האט ער באשאפן די מיליאנע אינדיען מענטשן, אויך צוליב להטיב לברואיו פאר זיי אליינס, און בעיקר צוליב להטיב לברואיו די בני ישראל וואס זענען די תכלית הבריאה, א וועלט קען דאך נישט אנגיין אן די אלע טויזענטער מענטשן וואס זאלן ארבעטן לעבדה ולשמרה

[שמן למאור]

כל כולו להטיב אדער כביכול enjoyed להטיב מיז ער האבן פאר וועם. אבער אונז איז דאך בעסער שלא נברא.. ער וויל מטיב זיין אפילו ס'איז נישט גוט פאר אונז די הטבה?

מענטשען האבן קינדער להטיב להם. דאס איז evolutionary איידיעס?

אוודאי איז גוט פאר אונז די הטבה, נאר מ'זעהט עס נישט. פארוואס נישט? שוין אויסגעשמועסט.

איי מוטב שלא נברא? מצד געבוירן ווערן וואלט טאקע געווען בעסער אז נישט געבוירן ווערן, למעשה מאכט אונז השי"ת יא געבוירן צוליב זיינע סיבות (ווען ער קוקט אויף די גאנצע בילד, און ער נעמט אויך אריין די ועכשיו שנברא) און ס'איז זיכער גוט אפי' איך פליישיגע מענטשעלע האב נישט געזעהן די סך הכל פון די גוטסקייט דערפון.

אויב וואלט פאר אונז נישט גוט געווען די הטבה, הייסט עס נישט הטבה בכלל, און אויב ווערט עס אנגערופן 'להטיב לברואיו' מוז זיין אז ס'איז פאר אונז יא א הטבה.

די פראבירסט אנצוכאפן דעם שטעקן פון ביידע זייטן אויף אמאל אן ערפאלג.

פון איין זייט ווילסטו חלילה נישט לייקענען אינעם מאמר חז"ל פון טוב לו לאדם שלא נברא, אבער פון די אנדערע זייט איז דאך גאט א גוטער און באשאפט נאר מענטשן צו טון גוטס פאר זיי.

דו קומסט זאגן אז למעשה, צוליב די גרעסערע בילד איז עס יא אן הטבה צו געבוירן ווערן. שוין, דאן גלייבסטו נישט אינעם מאמר חז"ל פון טוב לו שלא נברא.

וואס האבן חז"ל געמיינט מיט דעם אז ס'איז בעסער פאר א מענטש נישט צו געבוירן ווערן?

די זאגסט עפעס האלבע ווערטער, "מצד געבוירן ווערן וואלט טאקע געווען בעסער אז נישט געבוירן ווערן"... ערעב איד, וואס מיינט דאס 'מצד געבוירן ווערן'? וואס איז נישט גוט מיט געבוירן ווערן? די רגע וואס ער ווערט נאר געבוירן הייבט אים גאט אן צו באגיסן מיט גוטס יעדע רגע ביז זיין טויט, סאו וואס קען דען זיין נישט גוט?

[שפילער]

פארוואס האט ער באשאפן דעי מיליאנע מענטשן אין אינדיע וואס זיי גייען קיינמאל נישט פארשטיין די קאנצעפט

וואס בעיסיקלי האט ער אונדז נישט באשאפן פאר די וועלט נאר פאר יענע וועלט נכון? דעי וועלט איז נאר א פרוזדור כדאי צו באקימען די גוטס אויף יענער וועלט

אדרבא זיי מסביר

פארוואס האט ער באשאפן די מיליאנע אינדיען מענטשן, אויך צוליב להטיב לברואיו פאר זיי אליינס, און בעיקר צוליב להטיב לברואיו די בני ישראל וואס זענען די תכלית הבריאה, א וועלט קען דאך נישט אנגיין אן די אלע טויזענטער מענטשן וואס זאלן ארבעטן לעבדה ולשמרה

זאג מיר סמאכט סענס וואס דו האסט יעצט געזאגט? די מיליאנע אינדיענס מיט די פאקיסטאנע זענען באשאפן פאר אונז?