הרה''צ ר' מאטל זילבער: רבי'ס זענען די חורבן פון די דור

[כרם זית]

צ"ל אן ערלעכע אידיש קינד. סיי ווער עס איז געווען א טראפ מער מאדערן האט מען גערודפט אין בעלז לדורתם מיט אן אש דקדושה, כידוע.

[שמן למאור]

דער המון עם יא, אבער בעלזא רב זי"ע האט א קרום ווארט נישט ארויסגעזאגט אויף קיין שום איד. ער איז אויפגעקומען מיט אלע סארטן שפריכווערטער אבי נישט צו רעדן שלעכטס אויף אידן.

א איד וואס איז נישט געגענגן מיט קיין קאפל האט ער געריפן א מהרש"ל איד, (ווייל די מהרש"ל האלט אז ס'נישט קיין חיוב צו גיין מיט קיין קאפל) און איינער וואס האט נישט געלייגט קיין תפילין, פלעגט ער זאגן אז ער לייגט נישט קיין ר"ת תפילין, וכהנה וכהנה.

[הכנה דרבה]

די ערליכע באבובע אדער בעלזא בחורים וואלטן פינקט אזוי געווען ערליך אן זייער מנהיג, פערצופאל זענען זיי איינגעשטעלט אין א קאמפעני.

באבובער רב איז פון די גרעסטע בעלי מחלוקת בדורינו, און דער בעלזער איז אויך נישט אזא רודף שלום, א שארפן לויזן פיסקל האט ער, און ליידט נעבעך פון א טיפע מרה שחורה.

זייער גוט, יעצט פיר אויס, משא"כ מאטל זילבער...

די זעלבע זאך...

ס'פונקט ווי א צירקוס, דער לייב, דער עלעפאנט, און דער קלאון האבן יעדער אן אנדער דרך אין עבודת השם (ליין: דרך אין שלעפן צושויער), אבער אלע האבן די זעלבע מטרה דיך אריינצושלעפן אינעם צירקוס. כל הנחלים הולכים אל הים, all roads lead to hell.

[נישנאש]

שיין, קען זיין. שטארק, קען זיין, אבער ווייט פון א בעל מחלוקת? גיוו מי א ברעיק.

די בעלזא רבי'ס זי"ע זענען לאו דווקא געווען 'שטארקע פירערס'. זיי זענען געווען צדיקי אמת וואס האבן געדינט די באשעפער 24 שעות פון טאג און קיינמאל נישט געטשעפעט קיין אידיש קינד.

וואס עפעס א בעל מחלוקת??? האסט געהערט אמאל א ווארט אדער פיפס פון אים קעגן א צווייטע רבי צו וואס?
יא ער איז אויך א מענטש מיט געפילן און איז נישט מחויב צו האבן פארקער מיט געוויסע וואס ער פילט האבן אים שטארק ב'עוול'ט, וועגן דעם ווערט ער פון די גרעסטע בעלי מחלוקת בדורינו???? ביסט פון קאפ געפאלן???

וועגן בעלזא ביסטו אינגאנצן אףף טרעק מיט היסטאריע, דער מיטעלע בעלזא רב, דער פריעדיגע בעלזא רב געדרייט א וועלט מיט מנהיגות, אוודאי געדינט די באשעפער 24 אבער זיי זענען באקאנט מיט זייער פירן, און ווער זאגט דיר אז דער היינטיגער דינט נישט דעם באשעפער 24? ביזט מיר שוין געווארן א מבין ווער ס'דינט דעם אייבערשטן

[נישנאש]

נעם א באבובער בחור, א ביאנער בחור, א וויזצער בחור, א סקווירא בחור, א בעלזא בחור, א גערער בחור, א צאנזע בחור, וכו' וכו' טויזענט מאל מער חסידיש און יסודות'דיג אוועקגעשטעלט ווי די אלע בחורים פון כלל חסידות'ער און משפיע-חסידות'ן

שקר וכזב

פונקטליך וואס איז שקר?
די בחורים וואס דרייען זיך אין אלע ליטווישע ישיבות און אלע סעמי-כלל-חסידישע מקומות קומען ארויס שענערע פירות? אונז זעמיר אויף צוויי אנדערע פלאנעטען

[שמן למאור]

וואס עפעס א בעל מחלוקת??? האסט געהערט אמאל א ווארט אדער פיפס פון אים קעגן א צווייטע רבי צו וואס?
יא ער איז אויך א מענטש מיט געפילן און איז נישט מחויב צו האבן פארקער מיט געוויסע וואס ער פילט האבן אים שטארק ב'עוול'ט, וועגן דעם ווערט ער פון די גרעסטע בעלי מחלוקת בדורינו?????? ביסט פון קאפ געפאלן???

וועגן בעלזא ביסטו אינגאנצן אףף טרעק מיט היסטאריע, דער מיטעלע בעלזא רב, דער פריעדיגע בעלזא רב געדרייט א וועלט מיט מנהיגות, אוודאי געדינט די באשעפער 24 אבער זיי זענען באקאנט מיט זייער פירן, און ווער זאגט דיר אז דער היינטיגער דינט נישט דעם באשעפער 24? ביזט מיר שוין געווארן א מבין ווער ס'דינט דעם אייבערשטן.

ביסט זייער זיס. וואס האט ער צו האבן א מחלוקת מיט סתם אנדערע רבי'ס? מיט גאנץ כינע איז ער אויך נישט צוקריגט. אוודאי איז ער נאר צוקריגט מיט דער וואס ער האלט האט אים בא'עוול'ט, אזוי גייט דאך יעדע מחלוקת. און אין דעם פאל, איז עס אן אדמו"ר -וואס דארף צו זיין א מוסטער אויף וועמען די חסידים דארפן ארויפצוקוקן, און ער פירט זיך ווייט פון די וועג וויאזוי א צדיק און אויסגעארבעטע איד דארף זיך אויפצופירן. און ס'האט טאקע א השפעה אויף די חסידים, וויפיל משפחות זענען טאקע צוקריגט געווארן אדאנק דעם. יא! ער איז פון די גרעסטע בעלי מחלוקת בדורינו. ער האט 'און האלט נאך ווייטער אן' איינע פון די גרעסטע אידישע מחלוקת'ן.

בנוגע בעלזא, רעב ארעלע האבן מיר נאך אביסל קענענגעלערנט פון אידן וואס האבן פארציילט פירסט הענד מעשיות. פריער איז שוין ווייטער ארויף און איך קען זיך נישט אויס ווי ווייט די הנהגה איז געווען, אבער הנהגה איז נישט די נקודה. דאס איז זיכער אז ס'נישטא קיין ספעציעלע פלייץ פון מעשיות אויף זיי, ווי זייער דיפרעסיע און לויזן פיסקל האט אריינגעשניטן און מענטשן רעכטס און לינקס.

נעם א באבובער בחור, א ביאנער בחור, א וויזצער בחור, א סקווירא בחור, א בעלזא בחור, א גערער בחור, א צאנזע בחור, וכו' וכו' טויזענט מאל מער חסידיש און יסודות'דיג אוועקגעשטעלט ווי די אלע בחורים פון כלל חסידות'ער און משפיע-חסידות'ן

שקר וכזב

פונקטליך וואס איז שקר?
די בחורים וואס דרייען זיך אין אלע ליטווישע ישיבות און אלע סעמי-כלל-חסידישע מקומות קומען ארויס שענערע פירות? אונז זעמיר אויף צוויי אנדערע פלאנעטען

ס'קומט ארויס די זעלבע ערליכע - אדער נישט ערליכע- פירות איבעראל. עס ווענדט זיך אין יעדע מקום אויף די מענטש אליין און די משפחה, גארנישט מער.

צו זאגן אז די וואס קומען פון די 'קאמפעני חסידות'ן' זענען 'טויזענט מאל מער חסידיש און יסודות'דיג אוועקגעשטעלט' איז סתם שטותים מיט לאקשן. אפשר זענען זיי מער צוקוועטשט און האבן מער פארריקטע רולס נאכצוגיין, און פונדרויסן מוזן זיי אויסקוקן שענער און די יוניפורם דארף קלאפן, אבער 'יסודות'דיג? חסידיש? א גרויסן פייג! אויב עפעס זענען די סארט בחורים צען מאל מער אריינגעטון אין שטותים, ווי הויעך די פארענטשעס זענען און צו אונזער רבי האט מער חסידים אדער גאר די קאמפעטישן. און זיי מוזן אניאגן וועכנטליך אדוכצוליינען די אלע נארישקייטן וואס זייער רבי האט נאר געשמועסט מיט סיי וועמען ער האט זיך נאר געטראפן. די אנדערע סארט בחורים האבן אביסל מער צייט אדורכצולערנען א חסידיש ספר, מאכן א קביעות אין תניא, יושר דברי אמת, אדער חובת התלמודים, און זיך אמת'דיג אויפבויען חסידיש און יסודות'דיג.

[שיינע איד]

די ערליכע באבובע אדער בעלזא בחורים וואלטן פינקט אזוי געווען ערליך אן זייער מנהיג, פערצופאל זענען זיי איינגעשטעלט אין א קאמפעני.

באבובער רב איז פון די גרעסטע בעלי מחלוקת בדורינו, און דער בעלזער איז אויך נישט אזא רודף שלום, א שארפן לויזן פיסקל האט ער, און ליידט נעבעך פון א טיפע מרה שחורה.

זייער גוט, יעצט פיר אויס, משא"כ מאטל זילבער...

ביידע זענען גערעכט די בעלזע ליידט פון מרה שחורה און א פיינע בעל מחלוקת, גראדע די באבובער איז נישט אוועק צו מאכען נישט מיט זיין אהבת ישראל אין נישט מיט זיין נפשיותדיגע פראבלמען.

[היימלינד]

קאמפעניס אהער קאמפעניס אהין, די פוינט איז אז ר' מוטל האט זיך געבויעט דורך חוזק מאכען פון יעדעם נוסח יואלי רוטה און יעצט טוט ער די זעלבע, יא! ער גייט אין די דיירעקטיאן פון א קאמפעני לכל דבר, בו בעת וואס ער האקט ווייטער אויף אלע.

אפילו את"ל אז זיינע טענות זענען גערעכטע איז דאס נישט דו וועג, אויפשאקלען א מענטש אז אלעס וואס מען האט איהם געלערנט איז פאלש איז נישט געזונט ברוח ובגשם.

ביי די אלע משפיע סטייל פלעצער וואס זענען נאכנישט קיין קאמפעניס לויפט מען צום סוף צוריק ווען מען דארף זיי האבען, צו פאר מוסדות אדער אן אנדערע סערוויס, סאו בעסיקלי ביסטו סתם אן אויסנוצער, מאכסט חוזק, האקסט און נאכדעם לויפסטו צוריק פאר סערוויס מיט די טענה אז מיין עלטער זיידע זעכותו יאגען עלינו וכו'.

איך זאג נישט אז מען דארף באלאנגען צו א קאמפעני - איך באלאנג נישט און פארשטיי נישט צו די סארט אידישקייט בכלל - אבער אז דו קומסט פון דארט און גייסט ממילא צוריק גיין למחצה לשליש או לרביע דעמאלטס ווען דו לויפסט ארום נאשען - וועלכע מיט א גבול איז זייער א גוטע זאך - געדענק נישט צו נתפעל ווערען פון זייער ליצנות אדער בעסער גיי צו אזעלעכע וואס זענען מחזק אידישקייט אנשטאט חוזק מאכען פון אנדערע.

[אינטערסאנטער]

דברות קודש דעם פארגאנגענעם פורים...

שמן מיט פולע רעספעקט צו דיך קומ איך מיט א טענה, היתכן די דרייסט א קאפ דא פאר'ן ציבור צו ברענגען א זאך בשם ר' מאטל אינדערצייט וואס ער האט דאס נישט געזאגט. ווי עטליכע האבן שוין דא קלאר געמאכט איז די ווערטער נישט פון ר' מאטל, און ליתר שאת האב איך פערזענליך מברר געווען אז ר' מאטל האט בכלל נישט גערעדט פון די נושא, און דאס איז נישט זיינע ווערטער.

נעקסט טיים מאך זיכער בעפאר די ברענגסט צו דאס קומט טאקע פון אים. און אין די פאל קומט דאס נישט פון ר' מאטל, קענסט אויפמאכן אן עקסטערע אשכול און ברענגען דאס בשם ראקאווער, יעצט האסטו דא סתם אנגעדרייט א פאלשע שטורעם אין א סענטעטישע גלעזל ספרינג וואסער.

[כספי]

די נקודות איז אבער יא פון ר' מאטל.
ראוי הוא שייאמר על ידו (נישט ממש די לשונות, אבער מער ווייניגער).

[שמן למאור]

דברות קודש דעם פארגאנגענעם פורים...

שמן מיט פולע רעספעקט צו דיך קומ איך מיט א טענה, היתכן די דרייסט א קאפ דא פאר'ן ציבור צו ברענגען א זאך בשם ר' מאטל אינדערצייט וואס ער האט דאס נישט געזאגט. ווי עטליכע האבן שוין דא קלאר געמאכט איז די ווערטער נישט פון ר' מאטל, און ליתר שאת האב איך פערזענליך מברר געווען אז ר' מאטל האט בכלל נישט גערעדט פון די נושא, און דאס איז נישט זיינע ווערטער.

נעקסט טיים מאך זיכער בעפאר די ברענגסט צו דאס קומט טאקע פון אים. און אין די פאל קומט דאס נישט פון ר' מאטל, קענסט אויפמאכן אן עקסטערע אשכול און ברענגען דאס בשם ראקאווער, יעצט האסטו דא סתם אנגעדרייט א פאלשע שטורעם אין א סענטעטישע גלעזל ספרינג וואסער.

דער אמת איז אז דער וואס האט מיר עס געשיקט האט מיר געזאגט אז ס'איז פון רעב מאטל. איך האב נישט געקענט מער מברר זיין האב איך עס ארויפגעשטעלט אן זאגנדיג בפירש אז ס'איז פון אים, טאקע ווייל כ'האב נישט געוויסט. למעשה איז דער עולם טאקע אריינגעקומען אז ס'נישט אים.

[שלמונים]

די ערליכע באבובע אדער בעלזא בחורים וואלטן פינקט אזוי געווען ערליך אן זייער מנהיג, פערצופאל זענען זיי איינגעשטעלט אין א קאמפעני.

באבובער רב איז פון די גרעסטע בעלי מחלוקת בדורינו, און דער בעלזער איז אויך נישט אזא רודף שלום, א שארפן לויזן פיסקל האט ער, און ליידט נעבעך פון א טיפע מרה שחורה.

זייער גוט, יעצט פיר אויס, משא"כ מאטל זילבער...

ביידע זענען גערעכט די בעלזע ליידט פון מרה שחורה און א פיינע בעל מחלוקת, גראדע די באבובער איז נישט אוועק צו מאכען נישט מיט זיין אהבת ישראל אין נישט מיט זיין נפשיותדיגע פראבלמען.

קענסט מיר אפשר זאגען מיט וועם דער בעלזער פירט א מחלוקת אדער איז צוקריגט, פאר די לעצטע צוואנציג יאר איז ער פארנומען אויפצוקלינען אלע זיינע אלטע מחלוקתער.

[Visionary]

דברות קודש דעם פארגאנגענעם פורים...

שמן מיט פולע רעספעקט צו דיך קומ איך מיט א טענה, היתכן די דרייסט א קאפ דא פאר'ן ציבור צו ברענגען א זאך בשם ר' מאטל אינדערצייט וואס ער האט דאס נישט געזאגט. ווי עטליכע האבן שוין דא קלאר געמאכט איז די ווערטער נישט פון ר' מאטל, און ליתר שאת האב איך פערזענליך מברר געווען אז ר' מאטל האט בכלל נישט גערעדט פון די נושא, און דאס איז נישט זיינע ווערטער.

נעקסט טיים מאך זיכער בעפאר די ברענגסט צו דאס קומט טאקע פון אים. און אין די פאל קומט דאס נישט פון ר' מאטל, קענסט אויפמאכן אן עקסטערע אשכול און ברענגען דאס בשם ראקאווער, יעצט האסטו דא סתם אנגעדרייט א פאלשע שטורעם אין א סענטעטישע גלעזל ספרינג וואסער.

דער אמת איז אז דער וואס האט מיר עס געשיקט האט מיר געזאגט אז ס'איז פון רעב מאטל. איך האב נישט געקענט מער מברר זיין האב איך עס ארויפגעשטעלט אן זאגנדיג בפירש אז ס'איז פון אים, טאקע ווייל כ'האב נישט געוויסט. למעשה איז דער עולם טאקע אריינגעקומען אז ס'נישט אים.

דעמאלסט ווער יא?

[שיינע איד]

דברות קודש דעם פארגאנגענעם פורים...

שמן מיט פולע רעספעקט צו דיך קומ איך מיט א טענה, היתכן די דרייסט א קאפ דא פאר'ן ציבור צו ברענגען א זאך בשם ר' מאטל אינדערצייט וואס ער האט דאס נישט געזאגט. ווי עטליכע האבן שוין דא קלאר געמאכט איז די ווערטער נישט פון ר' מאטל, און ליתר שאת האב איך פערזענליך מברר געווען אז ר' מאטל האט בכלל נישט גערעדט פון די נושא, און דאס איז נישט זיינע ווערטער.

נעקסט טיים מאך זיכער בעפאר די ברענגסט צו דאס קומט טאקע פון אים. און אין די פאל קומט דאס נישט פון ר' מאטל, קענסט אויפמאכן אן עקסטערע אשכול און ברענגען דאס בשם ראקאווער, יעצט האסטו דא סתם אנגעדרייט א פאלשע שטורעם אין א סענטעטישע גלעזל ספרינג וואסער.

דער אמת איז אז דער וואס האט מיר עס געשיקט האט מיר געזאגט אז ס'איז פון רעב מאטל. איך האב נישט געקענט מער מברר זיין האב איך עס ארויפגעשטעלט אן זאגנדיג בפירש אז ס'איז פון אים, טאקע ווייל כ'האב נישט געוויסט. למעשה איז דער עולם טאקע אריינגעקומען אז ס'נישט אים.

דעמאלסט ווער יא?

א קאווע שטיבעל שרייבער

[שמן למאור]

די ערליכע באבובע אדער בעלזא בחורים וואלטן פינקט אזוי געווען ערליך אן זייער מנהיג, פערצופאל זענען זיי איינגעשטעלט אין א קאמפעני.

באבובער רב איז פון די גרעסטע בעלי מחלוקת בדורינו, און דער בעלזער איז אויך נישט אזא רודף שלום, א שארפן לויזן פיסקל האט ער, און ליידט נעבעך פון א טיפע מרה שחורה.

זייער גוט, יעצט פיר אויס, משא"כ מאטל זילבער...

ביידע זענען גערעכט די בעלזע ליידט פון מרה שחורה און א פיינע בעל מחלוקת, גראדע די באבובער איז נישט אוועק צו מאכען נישט מיט זיין אהבת ישראל אין נישט מיט זיין נפשיותדיגע פראבלמען.

קענסט מיר אפשר זאגען מיט וועם דער בעלזער פירט א מחלוקת אדער איז צוקריגט, פאר די לעצטע צוואנציג יאר איז ער פארנומען אויפצוקלינען אלע זיינע אלטע מחלוקתער.

גוט געזאגט... ער איז עלטער געווארן און מחליט געווען 'אויפצוקלינען"...

ווי האט נאר דער לב שמחה געזאגט ווען ער האט געהערט ווי דער ספינקער מאכט יללות ביי של"ס אויף שובבי"ם?

ווייניגער זינדיגן און ווייניגער וויינען...

[[NAMELESS]]

געווען אנ'עם הארץ וואס האט אפגעראכטען א סדר
ביי די מכות זאגט ער = דם, צפרדע, כנים, ערוב, דבר, שחין, ברד, ארבה [פתח אלף, סגול ריש, שוא בית, דהיינו א רבי]
רופט זיך אהן זיין זוהן = טאטע? א רבי?
זאגט דער טאטע = יא מיין זוהן, א רבי איז אויך א מכה...