"דער בלאט"

[טעמפא]

איך פרוביר צו רעכענען וואס פונקטליך איז בגימטריא 21. איך קום אין ערגעץ נישט אן דערווייל...

[יידל]

עס איז אן ערנסטע פראבלעם, און מ'דארף טון אלעס וואס מ'קען זיי צו אויפמערקזאם מאכן דערויף. אדער, נאך בעסער וועט זיין אז מיר דא אין קאווע שטיבל וועלן שטעלן אן אלטערנאטיוו צו די היימישע צייטונגען מיט הויך-קוואליטעט אנאליזן און ליטעראטור.
געציילטע טעג צוריק האט חברינו הרב אךשמח מעורר געווען אויף די זעלבע נקודה אין אן אנדערן פארום ווי ער באטיילגט זיך, אבער משום מה האט ער דארט שטארק מקצר געווען און געלאזט פאלן האלבע זאכן ברמיזה. אפשר קען ר' אך דא זיך פארברייטערן אין דעם ענין און ארויסברענגען די פראבלעם כדבעי'.

[טעמפא]

וואס איז די פראבלעם מיט וואס ס'איז געשטאנען אין בלאט?

פקח עיניך וראה! "דער בלאט" באשרייבט א דאלי וואס ווערט גערופן בלע"ז OBAMA FARTING DOLL.

(אויב דארפט איר הילף מיט פירוש המילות גיט א קוק דא: http://en.wikipedia.org/wiki/Fart.)

ולא עוד אלא זיי טייטשן דאס איבער אלץ "21 אבאמא סלאגאנען".

[שרגא]

שלום עליכם, קארלסבורג, גלעד יור היער.

דער בלאט האט באמת אראפגעפירט דעם אידישן צייטונג צו א נייע נידריגע לעוול ווי קיינמאל בעפאר, ווייל לכאורה איז נאך קיינמאל בעפאר נישט געווען אזא מציאות אז א ריכטיגער עם הארץ במלוא מובן המילה זאל האבן א האנט אין מאכן די באשליסן אין א צייטונג, און אפילו אויפנעמען און אפזאגן שרייבער. ווי אויך איז נאכנישט געווען קיין צייטונג וואס דער רעדאקטאר האט בעיקר די אויפגאבע פון מאנעוורירן די פאליטיק אינעם צייטונג, אבער די אנדערע זייטיגע ארטיקלעך און קאלום גייט אים קנאפ אן (חוץ ווען מ'כאפט זיך אז די סעילס גייען אראפ, ווייל די פאליטיק איז שוין נישט אזוי הייס).

עס איז ממש א שאד צו ברענגען אזעלכע מינדערוויכטיגע טעותים ווי "ערפונדונגען" (און בכלל, איז "לאגישע ערפינדונגען" גאנץ א שוואכער קעפל). איך קויף עס שוין נישט היינט צו טאג אבער איך פלעג דארט טרעפן יעדע וואך אזעלכע גראבע טעותים אז עס איז פשוט געווען א בושה. אויך וויפיל מאל מען זעט אז דער שרייבער האט נישט קיין אנונג בחייכון וואס ער שרייבט און באמבלט פשוט נאך די ענגלישע ווערטער וואס ער פארשטייט פונקט ווי דעם לייענער. נישט אז "דער איד" איז אינגאנצן ריין, ער האט זיך אויך זיינע פראבלעמען, ווי צופיל ענגלישע ווערטער און אנגליציזמען, אבער בדרך כלל איז ער אויף א פיל העכערע לעוול און מען זעט קלאר אז זייערע שרייבער, מגיהים און אויבערהארן פרובירן אז עס זאל זיך האלטן אויף א פראפעסיאנאלן אופן.

[אךשמח]

עס איז אן ערנסטע פראבלעם, און מ'דארף טון אלעס וואס מ'קען זיי צו אויפמערקזאם מאכן דערויף. אדער, נאך בעסער וועט זיין אז מיר דא אין קאווע שטיבל וועלן שטעלן אן אלטערנאטיוו צו די היימישע צייטונגען מיט הויך-קוואליטעט אנאליזן און ליטעראטור.
געציילטע טעג צוריק האט חברינו הרב אךשמח מעורר געווען אויף די זעלבע נקודה אין אן אנדערן פארום ווי ער באטיילגט זיך, אבער משום מה האט ער דארט שטארק מקצר געווען און געלאזט פאלן האלבע זאכן ברמיזה. אפשר קען ר' אך דא זיך פארברייטערן אין דעם ענין און ארויסברענגען די פראבלעם כדבעי'.

איך האב הנאה סיי פון דעם וואס כבוד הרב קארלבורג שליט"א האט זיך אריינגעכאפט אהער אין דעם פורום, איך האף ער וועט ממשיך זיין דא מיט זיינע גוטע און קלוגע געדאנקען און זיין רייכער פעדער, און סיי איבער דער ווייטאגליכער נושא וואס איז געפערליך ביז גאר.

איך האב צו שרייבן איבער דעם גאר גאר אסאך, אבער איך וועל דאס לאזן אויף די ערשטע געלעגנהייט וואס איך וועל האבן.

איין ווארט דארף מען פארשטיין און דאס איז גאר וויכטיג.

מיר קענען דא שרייבן און ווי יעדער וואס קען אביסקעלע ליינען און פארשטייט צו שריפט וועט גראד זאגן אז "דער בלאט" איז א דיזעסטער אין פולן מיין פונעם ווארט, אבער מען דארף אויך וויסן קלאר אז וויפיל מיר זאלן ברויזן אויף איר אראפברענגען דעם אידישן סטאנדארט (דאס ביסל וואס איז שוין געווען) צו גאר נידריגע און געפערליכע שטופעס, מוז מען וויסן אז זייער גאנצער הצלחה (און על אף מיר קענען וויינען און שרייען האב איך עס שוין לאנג באשטעטיגט אז זיי פארקויפן מער קאפיעס ווי די אנדערע צוויי צייטונגען) איז ווייל זיי שטייען אונטער א שטארקע פארטיי וואס זיי וועלן קענען פארקויפן סיי וועלכע שטותים און אפילו אויב ס'וועט אריינפאלן גאר מיאוסע טעותים וועלן זיי ווייטער אנגיין און זיך אפילו נישט וויסנדיג מאכן. זיי האבן בכלל נישט קיין אינטערעסע צו פארבעסערן זייער צייטונג אין זייערע באשרייבונגען. זיי האלטן נישט ביים באצאלן פאר טויגליכע שרייבער, און עס פעלט זיי גארנישט.

פעלט זיי גארנישט?? אזוי מיינען זיי.

פארזעצונג אויף זייט...

[קאווע טרינקער]

כיהודה ועוד לקרא.
פון ווי נעמען זיי די מסורה אז קעפלעך פון נייעס מוז זיין די אותיות וואס קהל יטב לב דסאטמאר ניצט פאר זייער לעדער העד?
ווייל "דער איד" האט אזוי זיך געפירט אלע יארן?
זאלן זיי נעמען א המודיע און זיך אביסעל אויסלערנען פעידז לעיאוט.
נישט אז די המודיע איז 100 פרצענט, באט, אסאך בעסער.
אדרבה, זאל דער בלאט ווייזען אז פאר די שארית הפליטה אידיש רעדענדע קען מען אויך אהער שטעלן א בכבוד'דיגע צייטונג

[יידל]

פארוואס האט הרב שך זצ"ל אזוי געציטערט זאגנדיג "אזל גברא דמסתפינא מיניה"?

ווען האט ער דאס געזאגט?

[זר זהב]

פארוואס האט הרב שך זצ"ל אזוי געציטערט זאגנדיג "אזל גברא דמסתפינא מיניה"?

ווען האט ער דאס געזאגט?

ביי זיין הספד וואס ער האט געגעבן אויף סאטמאר'ן רב זצ"ל

[שמואל שלום שלמה]

פארוואס האט הרב שך זצ"ל אזוי געציטערט זאגנדיג "אזל גברא דמסתפינא מיניה"? האבן די חרדי'שע חברי-הכנסת ממש מורא געהאט ביי טריט און שריט איבער וואס סאטמאר וועט זאגן?
לאמיך אייך ערקלערן, טייערע אידן. קיינער האט נישט מורא פון וואס סאטמאר וועט זאגן; מ'האט מורא פון וואס זיי וועלן טון. סאטמאר צייכנט זיך נישט אויס מיט אזעלכע אויסגעצייכנטע ארגומענטן וועלכע זאלן לאזן קעגנער מיט דער צונג אינדרויסן, אבער זיי צייכנען זיך אויס מיט אנדערע מיטלען.

אבער למען האמת, פארוואס זאל איך רעדן, ווען איך קען לאזן דעם עדיטאריעל אין "דער בלאט" רעדן:

כאטשיג איך בין זיך שטארק מתנגד צו דאס וואס דו זאגסט אז "סאטמאר צייכנט זיך נישט אויס מיט אויסגעצייכנטע ארגומענטן" - כ'האלט גראדע אז עפ"ר רעדט סאטמאר זייער צו די זאך, איז אבער דאס שפראך אין בלאט פון "צוויי פראסקעס" ממש אן עקל. וואספארא מין גערעדאכט איז דאס?! אז מען וויל ארויסברענגן מאזעס'ס חוצפה איז דא פיל בעסערע וועגן וויאזוי דאס ארויסברענגען, מען דארף נישט רעדן ווי א צולאזטע צוועלף יעריגע חדר אינגעל!

[זר זהב]

דער בלאט איז דאך פאר 12 יעריגע!

[שמואל שלום שלמה]

דער בלאט איז דאך פאר 12 יעריגע!

[מיין מיינונג]

נאך א רינגעלע אינעם קייט פון בחורישע עדיטאריעלס וואס ערשיינט אין יענעם קאלום. (אויב מ'מעג פארשעמען דאס ווארט "עדיטאריעל" מיט אזאנע געשרייבעכץ)

[אךשמח]

נאריש און קינדיש.

דאס ווייזט מער אויף די טפשות פון דער בלאט ווי אויף די מענטאליטעט פון סאטמאר. דער איד גלייב איך וואלט קיינמאל נישט געשריבן ענליך צו אזעלכע סטעיטמענטס.

מען דארף נישט האבן דער בלאט זאל ארויסברענגען אז דאס איז תמיד געווען די סאטמארע צוגאנג. שאל אביך ויגדך. מען האט אלעמאל געטיילט קלעפ אין סאטמאר, און אזוי אויסגערייניגט וויליאמסבורג פון די כופרים אין די שיטה הקדושה.

[קאווע טרינקער]

פארוואס האט הרב שך זצ"ל אזוי געציטערט זאגנדיג "אזל גברא דמסתפינא מיניה"?

ווען האט ער דאס געזאגט?

ביי זיין הספד וואס ער האט געגעבן אויף סאטמאר'ן רב זצ"ל

ביי די הספד וואס מען האט אים "געמאכט געבען" וכו'...

[מיין מיינונג]

ווער האט אים דאס געמאכט געבן?

אם תמצא לומר אז סאטמאר, איז דאך סאטמאר יא שטארק און מ'האט מורא פון זיי....

[קרעקער]

אזעלכע שטיתים והבלים צי שרייבען
אויווען האב איך געזען סעלף העיטינג דזשוס / דא זע איך סעלף העיטינג סאטמאר חסידים
חברה איך ווייס נישט וואס מהאמיר היינט אבער אמאל האמער געהאט א גרויסען רבין א לייב פון וועם יעדער האט געציטערט
און יעדער מיינט יעדער גרויסער גדול פון הרב שך ר' יעקב קאמינעצקי בריסקער רב ביז מאנטשעסטער ראש ישיבה
און יא הרב שח איז נישט געווען קיין פעיקער און ווען ער האט עס געזאגט האט ער עס געמיינט ערענסט עיין בספר זכור לדוד מר' דוד פרענקעל

[רואיק]

אזעלכע שטיתים והבלים צי שרייבען
אויווען האב איך געזען סעלף העיטינג דזשוס / דא זע איך סעלף העיטינג סאטמאר חסידים
חברה איך ווייס נישט וואס מהאמיר היינט אבער אמאל האמער געהאט א גרויסען רבין א לייב פון וועם יעדער האט געציטערט
און יעדער מיינט יעדער גרויסער גדול פון הרב שך ר' יעקב קאמינעצקי בריסקער רב ביז מאנטשעסטער ראש ישיבה
און יא הרב שח איז נישט געווען קיין פעיקער און ווען ער האט עס געזאגט האט ער עס געמיינט ערענסט עיין בספר זכור לדוד מר' דוד פרענקעל

פון סאדאם חוסעין און אוסאמא בין לאדין האט מען אויך געציטערט אין די הויזן, איז וואס?

[רואיק]

די קאפיע פון דעם "בלאט" באשטעטיגט טאקע אין א וועג דאס וואס דו שרייבסט אז "זיי צייכנען זיך אויס מיט אנדערע מיטלען", אבער בכלל נישט וואס דו שרייבסט אז "סאטמאר צייכנט זיך נישט אויס מיט אזעלכע אויסגעצייכנטע ארגומענטן וועלכע זאלן לאזן קעגנער מיט דער צונג אינדרויסן". אז א קינדערישע צייטונג שרייבט ווי בעיביס ווייזט עס נאר אז זייער מח איז נעבעך נאך נישט אנטוויקלט צו טראכטן, און אפילו זיי שטאלצירן מיט'ן זיין סאטמארער ווייסן זיי בכלל נישט וואס דאס מיינט באמת. אבער חלילה אפצושאצן גאנץ סאטמאר לויט דעם "בלאט".

איך בין מסכים מיט דיר. איך נוץ נישט דעם "בלאט" אלץ א ראיה אויף וואס איך האב פריער געשריבן; אויף דעם דארף מען פשוט אויפפרישן דעם זכרון, אדער די יונגערע פון אונז שאל אביך ויגדך. "דער בלאט" גיט אונז פשוט די סאטמארער שפראך וואס מיר קענען פון דער גאס אין א געדרוקטער פארמאט.

[קרעקער]

פון סאדאם חוסעין און אוסאמא בין לאדין האט מען אויך געציטערט אין די הויזן, איז וואס?

עלעך דער פארציילען א מעשה
ווען די סאטמאר רב האט ארויסגעשטורעמט פין א אסיפת רבנים ווייל מהאט דארט גערעט ציונות האט זעך דער קלוזענבערגער רב בחכמתו אנגעריפען יעצט קען מען רעדען
האט זעך רבי ארון קאטלער אנגעריפען יעצט איז ניט דא מיט וועם

און זיי האבען נישט מורא געהאט אז דער סאטמארערע רב וועט שיקען זיינע 700 בחורים טעראריזען און ווארפען שטיינער

[רואיק]

פון סאדאם חוסעין און אוסאמא בין לאדין האט מען אויך געציטערט אין די הויזן, איז וואס?

עלעך דער פארציילען א מעשה
ווען די סאטמאר רב האט ארויסגעשטורעמט פין א אסיפת רבנים ווייל מהאט דארט גערעט ציונות האט זעך דער קלוזענבערגער רב בחכמתו אנגעריפען יעצט קען מען רעדען
האט זעך רבי ארון קאטלער אנגעריפען יעצט איז ניט דא מיט וועם

און זיי האבען נישט מורא געהאט אז דער סאטמארערע רב וועט שיקען זיינע 700 בחורים טעראריזען און ווארפען שטיינער

ר׳ אהרן קאטלער וואלט קיינמאל אזא זאך נישט געזאגט. און ביי די וועי ער איז געוועהן שטארק נאיוו מיינענדיג אז סאטמאר איז עם א פריינד. די שפאס וואס מ׳האט געמאכט פון ליטווישע בפניו פונעם סאטמארן רבין (ס׳דא אויף טעיפס פון די פורים טישן) איז נישט צו גלייבן, מיט אזא האס און ביטול.

[נח געציל]

פארוואס האט הרב שך זצ"ל אזוי געציטערט זאגנדיג "אזל גברא דמסתפינא מיניה"? האבן די חרדי'שע חברי-הכנסת ממש מורא געהאט ביי טריט און שריט איבער וואס סאטמאר וועט זאגן?
לאמיך אייך ערקלערן, טייערע אידן. קיינער האט נישט מורא פון וואס סאטמאר וועט זאגן; מ'האט מורא פון וואס זיי וועלן טון. סאטמאר צייכנט זיך נישט אויס מיט אזעלכע אויסגעצייכנטע ארגומענטן וועלכע זאלן לאזן קעגנער מיט דער צונג אינדרויסן, אבער זיי צייכנען זיך אויס מיט אנדערע מיטלען.

אבער למען האמת, פארוואס זאל איך רעדן, ווען איך קען לאזן דעם עדיטאריעל אין "דער בלאט" רעדן:

קארל, איר קענט מאכן אייער נקודה איבער סאטמאר אן כאפן די געלעגענהייט אוועקצומאכן א גדול בישראל. איך האב אייך שוין געליינט מער ווי איין מאל כאפן די געלעגענהייט אוועקצומאכן סאטמאר רב ז"ל. איר קוקט אויס ווי א קלוגער געלערנטער מענטש, אבער אוועקמאכן א גדול צייגט נישט אויף חכמה, עס צייגט אויף חוצפה.

[זר זהב]

הממממ מודה אני לפניך, די מידיע אפטיילונג האט זיך אויפגעוועקט.....

[איך לאך]

עס איז נישט נארמאל פון א שמיעס וועגען דער בלאט איז געווארן א שמיעס וועגן רביה''ק
מ'סאטמאר