אנקעטע: תפיסה פאר אידישע און נישט-אידישע מאלעסטארס

[יואליש]

עס איז געווען באריכטעט אז יאסעלע פריעד וואס איז ארעסטירט געווארן צוליב כאפן בילדער ביים טרייעל פון נחמיה וועבערמאן האט עטליכע חדשים צוריק געזאגט פאר מרת דייטש'ס מאן אז "אפי' אויב וועבערמאן איז יא שולדיג טאר ער נישט זיצן, ווייל א איד באלאנגט נישט אין תפיסה."

וואלט געווען אינטערעסאנט צי דער עולם שטימט צו מיט די דעה. ביטע שטימען אויף די אנקעטע.

א) כ'שטים צו. א איד, אפי' א זיכערע מאלעסטער, באלאנגט נישט אין תפיסה.
ב) כ'פראטעסיר קאטאגאריש! מאלעסטערס, אריינגערעכענט אידישע, ברויכן גייען אין תפיסה.
ג) בלויז סעריעל מאלעסטערס, אידישע ווי גוי'ישע, ברויכן גיין אין תפיסה.
ד) מאלעסטערס באלאנגן נישט אין תפיסה. נישט אידן און נישט גוים.
ה) כ'בין נישט באקאנט מיט די פראבלעם פון מאלעסטעשן און כ'האב קיין מיינונג.

[קפנדריא]

להערה בעלמא, גענוי די זעלביגע ווערטער וואס זיי זאגן יעצט נאך אין נאמען פון י.פ. האבן זיי עטליכע חדשים צוריק נאכגעזאגט אין נאמען פון הרב א.ר. וועלכער איז ארעסטירט געווארן דורך דעם מסור הנודע לשמצה ווען ער האט אים אויפגעטעיפט בעצם יום השבת וכו', זענען די י.פ. און א.ר. חברים אז זיי האבן זיך אפגעשמועסט די זעלע וועטער גענוי, אדער איז דער מסור א פאלנער ליגנער?

[דבילה]

קפנדריא, דו ביסט נישט מסכים צו די ווערטער?

[שמעקעדיג]

איך ווייס נישט וואס צו ענטפערן.
גיין אין תפיסה? איך האלט אז נישט.
בלייבן אויף דער פריי? אויך נישט.
גיב א אפציע פון האום ארעסט אדער ערי מקלט וועל איך אהינשטימען.

פארוואס א חילוק פון א איד אדער א גוי? איך זעה נישט די נפק"מ.

[דבילה]

איך ווייס נישט וואס צו ענטפערן.
גיין אין תפיסה? איך האלט אז נישט.
בלייבן אויף דער פריי? אויך נישט.
גיב א אפציע פון האום ארעסט אדער ערי מקלט וועל איך אהינשטימען.

פארוואס א חילוק פון א איד אדער א גוי? איך זעה נישט די נפק"מ.

מר. שמעקי ברענגט ארויס א שטארקע פאוינטע. מיט מיין שטימען אויף תפיסה האביך בכלל נישט מסכים געווען צום תפיסה סיסטעם בכללית וואס כ'בין דערויף א גרויסע מתנגד כידוע לי"ח.. ס'בלויז אן אנערקונג פון די מציאות וואס מיר לעבן דערונטער.

לדעתי געהערט נישט דער אפציע פון היים ארעסט און דעם אנקעטע פשוט ווייל ס'איז נישט אן אמת'ע מעגליכקייט.

[יואליש]

גערעכט, דבילה. אין לך אלא שופט ושוטר שבימך. דאס איז נישט קיין אקעדעמישע פראגע, אבער א פראקטישע מיט די מציאות פון די יוסטיץ סיסטעם אונטער וועלכע מיר לעבן.

[טעפל]

איך ווייס נישט וואס צו ענטפערן.
גיין אין תפיסה? איך האלט אז נישט.
בלייבן אויף דער פריי? אויך נישט.
גיב א אפציע פון האום ארעסט אדער ערי מקלט וועל איך אהינשטימען.

פארוואס א חילוק פון א איד אדער א גוי? איך זעה נישט די נפק"מ.

זייער גוט ארויסגעברענגט די נושא, זייער א שווערע שאלה, אויב איז ער קראנק גייט ער זיכער נישט אויפהערען וועגען תפיסה, אפשר וועט עס ווערען אביסל שטערקער, ענדערש דארף מען זעהן ער זאל גיין אויף טערעפי/גמילה.

[יונגערמאנטשיק]

מיין מיינונג איז אז גיין אין תפיסה איז כמעט דן זיין דיני נפשות, און דיני נפשות איז מען נישט דן אויף א 'דזשענעראל בעיסיס', ס'איז יעדע קעיס א פרשה פאר זיך און מ'דארף נעמען אין באטראכט אלע ארומיגע זאכן.

[נולד מאוחר]

אז איינער האקט איינעם אפ די האנט ווייל ער דארף אן עקסטערע האנט פאר זיך, דארף מען לייגען און תפיסה'
פארוואס ווען ביסט מזיק א צווייטענס אימיושנעל חלקים איז דער עולם אאינקלאדינג מיך אומבאקוועם מיט תפיסה?
איךמפארשטיי די מלעסטער'ס כונה איז נישט יענעם צי מזיק זיין. דער מענטש וואס נויטיג זיך און אן עקסטרע האנט מיינט אויך נישט יענעם מזיק זיין נאר ער מיינט זיין הנעה וואס ער וועט האבן פון די האנט.

יואליש. סאיז דא נאך אן אפשין ''נאר א איד ארף גיין און תפיסה, א גוי נישט''
מיר פארלאנגן א איד זאל זיך אויפירען ווי א מענטש, א גוי אז ער פירט זיך ווי א בהמה איז נישט געפערליך. אבי געהאקט א טשייניק.

אויך א גוי וואס מאלעסט א איד אוודאי תפיסה. א גוי וואס מלעסט א גוי וועם גייט דאס אן.
אאיד מלעסט א גוי הכל רוויח. א איד מלעסט א איד סקען נישט זיין במציאות.

[איחוד פעלד]

איך ווייס נישט וואס צו ענטפערן.
גיין אין תפיסה? איך האלט אז נישט.
בלייבן אויף דער פריי? אויך נישט.
גיב א אפציע פון האום ארעסט אדער ערי מקלט וועל איך אהינשטימען.

פארוואס א חילוק פון א איד אדער א גוי? איך זעה נישט די נפק"מ.

אפשר אזעלכע ערי מקלט, געטאס, ווי זיי מוזען זיין יעדעס נאכט, און ארויסגייענדיג פין דארט דארפען זיי אייביג האבען א שומר.

[נולד מאוחר]

How about we just cut off their.. ...

[יואליש]

ווי געשמועסט אויבן, יעדער האט עצות וויאזוי די וועלט ברויך ווען ארבייטן. דאס איז דעם עצל'ס רעספאנס צו אן אקטועלע פראגע וואס ברויך אן אקטועלע תשובה. אינדערצווישן, האקן די מאלעסטארס שטיקער. און פארשטייט זיך טוהן ב"ה פיינע שידוכים, וווי ס'איז די האפענונג פון יעדע מאמע פון א וויקטעם, חלילה נישט צו פארדארבן די שידוכים פראספעקטן פונעם מאלעסטאר.

[גאלד]

וויזוי ווערן די סארט הארבע עונשים דער געזעץ פון לאנד?
וועל איך אייך מסביר זיין,
דאס קומט פשוט פון פאליטישנס זוכן אטענשן,
יעדעס מאל וואס עס מאכט זיך אין די נייעס פון עפעס א גרויליקע סענסעשענל פאברעך,
לויפן די אטענשן הינגעריקע פאליטישנס, וואס זארגן זיך זייער פאר זייער ווידערערוויילונג,
מ'מאכט א פובליק פרעסע קאנפערענס מיט אויפגעברויזטע שטרענגע פנימער, אז מ'זאל שוין דורכפירן א פרישע געזעץ,
און מ'איז קורא שם די געזעץ על שם דעם וויקטים, ווי למשל "מעגענס" לאו, "ברעדי" ביל, וכדומה וכדומה,
אויב איז שוין דא אין די ביכער א הארבע עונש פאר דעם פארברעך,
מוז מען למען הפורים אפירקומען מיט עפעס נאך הארבער,
אלעס נאר ווייל דער פאליטישן שטייט פאר א ריעלעקשן און איז אויסגעהונגערט פאר פאבליסיטי,

[גאלד]

לענינינו, מיין שכל הישר זאגט א געוויסע מאלעסטערס אויב זעצט מען זיי איין פאר 2 יאר און מ'שטעמפלט זיי אפ פאר **** אפענדערס לעולם ועד איז די והותר,

[איחוד פעלד]

לענינינו, מיין שכל הישר זאגט א געוויסע מאלעסטערס אויב זעצט מען זיי איין פאר 2 יאר און מ'שטעמפלט זיי אפ פאר **** אפענדערס לעולם ועד איז די והותר,

און טאמער נאכדעם כאפט מען זיי נאכאמאהל?

[גאלד]

דעמאלטס, איז ער נישט פון די "געוויסע" פון וואס איך רעד

[נולד מאוחר]

איך וויל פרעגן די דריי וואס האבן געשטימט אז א איד נישט תפיסה א גוי יא. איז ביי א איד רוצח האלט איר די זעלבע?
האלט איר אז ס'דא א געוויסע פארברעך וואס דיין ברודער אדער זון טאטע טוט עס קומט זיך זיי א אנדרע שטראף ווי ווען איך טו די זעלבע עוולה? איך מיין צי פרעגן די סיבה פארוואס א איד קומט נישט תפוסה איז סתם ווייל ער איז דיין ברודער אדער ווייל א איד און תפיסה גייט דורך ערגערס ווי די גוי.

[געפילטע פיש]

איך וויל פרעגן די דריי וואס האבן געשטימט אז א איד נישט תפיסה א גוי יא. איז ביי א איד רוצח האלט איר די זעלבע?

און אויב דער גוי וועט זאגען פארקערט, אז א איד זעצט מען איין אבער א גוי נישט, אויב ער וועט הייסן א אנטיסעמיט.

נאך א שאלה, מיהו יהודי? אפילו א מאדערנער? ספרדי? האו אבאוט א רוסקי? האט ער די זעלבע הלכה ווי א "היימישער"? א רעפארמער? בעל תשובה? אדער נאר איינער מיט וועם ער וואלט זיך משדך געווען?

[דעת יחידאה]

תפיסה איז א קארקשאנעל סיסטעם וועגן דעם אויב תפיסה קען קארעקטן א מענשט יהיה מי שיהיה אפשר איז עס טאקע דער לייזונג זאל ער אהין גיין אבער אונז אלע ווייסמיר זייער גוט אז סאיז נישט אזוי און עס טוט אויף פונקט די פארקערטע. און נאך אלעס קומט דאך דער חברהמאן צום סוף ארויס. אם כן מה הועילו "חכמים" בתקנתם??? איך מיין אז פאר מען זעצט אריין א מאלעסטערער אין תפיסה זאל ער גיין צו א פראפעשינאל אונטער די קאנטראל פון קוירט, וואס זאל עם עוועליועטין אויב מקען עם העלפן. און אויב יא פארוואס זאל ער גיין אין תפיסה? נאר אבער אויב דער מצב איז אזוי שרעקלעך אז ער איז א סכנה פאר די אינווייערמענט דעמאלטס קען מען אפשר טראכטן וועגן תפיסה. ממילא אויב רעדט מען פון איינער וואס די גאנצע שטאט דארף זיך איבערדרייען צו טרעפן א גילט אויף א איינצלנע באשולדיגונג איז דאך א סימן אז מען רעדט נישט פון א מענטש וואס איז א סכנה פאר די אינווייערמענט והא ראי' אז די אינווייערמענט איז רואיג אפילו מיט עם איי זי שרייט אז ער האט איר געטין איך ווייסכ'וואס רעט מען דאך פון איין פאל וואס די אומשטענדן האבן צוגעברענגט דערצו אבער מיט "העלפ" קען מען עם קארעקט. אבער פארוואס אפילו טראכטן פון תפיסה?

[געפילטע פיש]

טייל מאל שיקט טאקע די דזשאדזש צו קאורט מענדעיטעד טעראפי.

[signout]

איך שטום מיט מיט דעת יחידאה, דאס ווארט תפיסה מיינט פאר א איד 100 מאל מער ווי א גוי ספציעל ווען מער רעדט פין אזא פארברעך, אריינגערכנט הרגנן זיין משפחה אין ווייטערדיגע דורות, ע''כ וואלט איך געזאגט אז ווילאנג יענער איז נישט קיין 'רודף' איז דא גענוג ווירקזאמע וועגן יענעם אפצושטעלן, אין פאל - וואס מאכט זיך נאר ביי קראנקע - אז עס העלפט נישט האט ער ממילא א דין ווי א רודף וואס די רבנים געבן דעמאלטס ספעצילע אויסנאמע אנווייזענונג כולל גיין צי פאליציי, אבער נואפים אין דראפ אטס אין אפי' פשוטע אידן קענען דאס נישט אליינס אפמאכען