צוויי ווערטער מיט איין באדייט

[קרעמער1]

איך האב אריינגעקלערט אז דער אונטערשיד צווישן "יוהך" און "זופ" איז ווארשיינליך, אז יוהך מיינט בעיקר א "הינדל-זופ" וועלכע ווערט אין אלעגמיין סערווירט די קלארע זאפט (רוטב) מיט בלויז עטליכע זאכן - ווי לאקשן, קניידל און עטליכע גרינצייג - דערין. ווידער זופ באדייט א "גרינצייג-זופ" וועלכע קומט מער געדעכט מיט די גרינצייג און אנדערע זאכן. (וידוע המעשה בלובלין אודות השם יוהך, ואכמ"ל)

וואס איך וויל נאך וויסן איז: וואס איז דער חילוק צווישן "צוויקל" און בוריקעס". און אויך צווישן "טרעפ" און "שטיגן".

ווען כ'וועל האבן א ענטפער אויף דעם וועט מען בל"נ גיין ווייטער...

[געפילטע פיש]

אידיש איז א קיבוץ גליות צאמגענומען פון אסאך שפראכן, ווי למשל דויטש יודיש, פויליש יודיש, אינגעריש אא"וו, אזויווי מ'קען זאגן פאנטאפלען, שטעקשוך, און פאפוטשען, זיי מיינען אלע די זעלבע זאך, נאר שטאמען פון אנדערע מקומות.

[קרעמער1]

אין אזא פאל גלייך איך צו וויסן פון וואו יעדע אויסדרוק קומט...

[לאדיך אפ]

אין אזא פאל גלייך איך צו וויסן פון וואו יעדע אויסדרוק קומט...

טרעפ קומט פון דייטש. איך ווייס נישט פון וואו "שטיגן" קומט. ס'קען זיין אז ס'איז מלשון שטייגען (געשטיגן) וואס איז אויך א גערמאנישער ווארט.

[קרעמער1]

שכוח הרב לאדיך אפ, אייער הסבר אויף "שטיגן" לייגט זיך אויפן שכל.

יעצט וועט מען גיין ווייטער: "סאָפע", "קאַנאַפּע" און "דיוואַן" (דאכצעך אז דיוואן איז אונגאריש)

"בּאַלקאָן" און "טעראַסע"

און "פאַנקע" און "פּאָנטשקע"...

(איך האב אייביג געהאלטן אז פאנטשקע איז א אמעריקאנע ווארט, אבער כ'בין נישט זיכער אז כ'בין גערעכט)

[יידל]

שכוח הרב לאדיך אפ, אייער הסבר אויף "שטיגן" לייגט זיך אויפן שכל.

יעצט וועט מען גיין ווייטער: "סאָפע", "קאַנאַפּע" און "דיוואַן" (דאכצעך אז דיוואן איז אונגאריש)

"בּאַלקאָן" און "טעראַסע"

און "פאַנקע" און "פּאָנטשקע"...

(איך האב אייביג געהאלטן אז פאנטשקע איז א אמעריקאנע ווארט, אבער כ'בין נישט זיכער אז כ'בין גערעכט)

סאפע איז אויך אן ענגלישער ווארט. עס איז גראדע אינטערעסאנט אנצומערקן אז די מקור פונעם ווארט ווערט אנגעגעבן אלץ דער אראבישער סופפא, וואס קומט פון דער אראמישער ווארט צפא וואס מיינט א mat. זע דא http://en.wiktionary.org/wiki/sofa#Etymology
דיוואן איז היינט א ווארט אין ענגליש, און קומט פון פראנצויזיש וועלכער האט עס גענומען פון טערקיש וועלכער האט עס גע'לקח'נט פון פערסיש. זע דא http://en.wiktionary.org/wiki/divan#Etymology
א סאפע איז א קאוטש - אזא באקוועמע פאטעל וואס שטייט אויף פיר פיס און האט אנלאנער. א דיוואן איז מער א נידעריגער סאפע, און קען צומאל זיין אן פוס. אינעם טערקישען און פערסישען מקור צייכנט עס אן אזא מאטראץ:

קאנאפע קומט פון דער טשעכישער ווארט "קאנאפע" http://cs.wikipedia.org/wiki/Kanape וועלכער קומט אויך פון א טערקישן ווארט. ווי איך פארשטיי איז א קאנאפע און א סאפע די זעלבע, בעת א דיוואן איז ווי אויבן דערמאנט מער נידעריג און מ'זיצט נענטער צו די ערד.

[יידל]

פאנטשקע וכן פאנקע ווערט אזוי גערופן על שם הפאן pan וואס אין דעם פרעגלט מען אים. ובדומה לו איז די ענגלישע ווארט pancake. לפי זה דארף מען זאגן פאנטשקע מיט א פ"א רפה. סיי פאנקע און סיי פאנטשקע ווערן אויך גערופן לאטקעס.

[קרעמער1]

יידל: אין ענגליש וואס איז דער חילוק צווישן "קאוטש" און "דיוואן"?
--------------

פאנטשקע וכן פאנקע ווערט אזוי גערופן על שם הפאן pan וואס אין דעם פרעגלט מען אים. ובדומה לו איז די ענגלישע ווארט pancake. לפי זה דארף מען זאגן פאנטשקע מיט א פ"א רפה. סיי פאנקע און סיי פאנטשקע ווערן אויך גערופן לאטקעס.

איך האב אייביג געוואוסט אז לאטקעס מיינען די קארטאפל אדער קעז וואס מען פרעגלט אין א פאן, און פאנקעס זענען געמאכט פון טייג; דאס הייסט די א.ג. "דאונאטס".

אבער פילייכט האב איך זיך טועה געוועזן.

[קרעמער1]

טרעפ און שטיגן זענען ביידע דייטש.

וואס איז פארט דער אונטערשיד צווישן זיי?

[שמואל שלום שלמה]

יידל: אין ענגליש וואס איז דער חילוק צווישן "קאוטש" און "דיוואן"?

איך מעג אויך ענטפערן? לויט וויקיפעדיע ארמאגט נישט קיין דיוואן קיין אנלאנער פארן ריקן, נאר מ'דארף עס צוריקען צו די וואנט, מה שאין כן א סאפע/קאוטש.

פאנטשקע וכן פאנקע ווערט אזוי גערופן על שם הפאן pan וואס אין דעם פרעגלט מען אים. ובדומה לו איז די ענגלישע ווארט pancake. לפי זה דארף מען זאגן פאנטשקע מיט א פ"א רפה. סיי פאנקע און סיי פאנטשקע ווערן אויך גערופן לאטקעס.

איך האב אייביג געוואוסט אז לאטקעס מיינען די קארטאפל אדער קעז וואס מען פרעגלט אין א פאן, און פאנקעס זענען געמאכט פון טייג; דאס הייסט די א.ג. "דאונאטס".

אבער פילייכט האב איך זיך טועה געוועזן.

ניין איר האט קיין טעות נישט געהאט. לאטקעס מיינט געפרעגלטע מאכלים. אבער די שאלה איז וועלכע געפרעלגטע מאכלים... אויב פרעגלט מען קארטאפל, איז עס קארטאפעל לאטקעס. פרעגלט מען מעל איז עס פאנטשקעס!

[קרעמער1]

די מעהל פאנטשעקס\דאונאטס פרעגלט מען נישט אין קיין פאן, עס איז מער אויף אן אופן פון קאכן\פרעגלען אין א טאפ אויל אזוי ווי פריטלעך

--------------

וואס איז דער חילוק צווישן א "שניפסל" און "קראוואטל"?

[קרעמער1]

וואס איז דער אונטערשיד צווישן "שנויצן" און "וואנצע"?

[שמואל הלוי]

קאפל/יארמולקע

[משה געציל]

שוואנץ/וויידעל

[שמואל הלוי]

קויליטש/בארכעס

[שמואל הלוי]

אין לשה"ק איז אויך דא זייער אסאך ווערטער מיט די זעלבע באדייט, למשל: לכם/אליכם

[ישובניק]

שכוח הרב לאדיך אפ, אייער הסבר אויף "שטיגן" לייגט זיך אויפן שכל.

יעצט וועט מען גיין ווייטער: "סאָפע", "קאַנאַפּע" און "דיוואַן" (דאכצעך אז דיוואן איז אונגאריש)

"בּאַלקאָן" און "טעראַסע"

און "פאַנקע" און "פּאָנטשקע"...

(איך האב אייביג געהאלטן אז פאנטשקע איז א אמעריקאנע ווארט, אבער כ'בין נישט זיכער אז כ'בין גערעכט)

דיוואן ווערט אפשר אפטער באנוצט אין אידיש מיט'ן זעלבן באדייט ווי טעפיך/טעפעך - א קארפעט, ראג.

דא האסטו א הסבר אויף טעראסע:
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=0CEYQFjAB&url=http%3A%2F%2Fwww.thefreedictionary.com%2Fterrace&ei=7ACXT6TZMonh0QGi6bm_Dg&usg=AFQjCNECbSwtmrCb29de_jZqk4jqqIU43w

גאניק ווערט אויך באנוצט.

[שמואל הלוי]

קלער/טראכט

[ישובניק]

(דאכצעך אז דיוואן איז אונגאריש)

לאו-דווקא. אפשר אויך.

[ישובניק]

קויליטש/בארכעס

קוילעטש איז א געפלאכטענע חלה. אין טייל מקומות האבן עס גענוצט פאר עפעס אזוי ווי א געפרעגלטער קניש צי קרעפל, פליישיג אדער מילכיג, דהיינו געפילט מיט פלייש אדער מיט קעז וכדומה און געפרעגלט אין שמאלץ (פליישיג), אדער אין פוטער (מילכיג).

[ישובניק]

שוואנץ/וויידעל

/עק

[שמואל הלוי]

קויליטש/בארכעס

קוילעטש איז א געפלאכטענע חלה. אין טייל מקומות האבן עס גענוצט פאר עפעס אזוי ווי א געפרעגלטער קניש צי קרעפל, פליישיג אדער מילכיג, דהיינו געפילט מיט פלייש אדער מיט קעז וכדומה און געפרעגלט אין שמאלץ (פליישיג), אדער אין פוטער (מילכיג).

און בארכעס מיינט אומגעפלאכטן?

[ברוין]

קויליטש/בארכעס

קוילעטש איז א געפלאכטענע חלה. אין טייל מקומות האבן עס גענוצט פאר עפעס אזוי ווי א געפרעגלטער קניש צי קרעפל, פליישיג אדער מילכיג, דהיינו געפילט מיט פלייש אדער מיט קעז וכדומה און געפרעגלט אין שמאלץ (פליישיג), אדער אין פוטער (מילכיג).

און בארכעס מיינט אומגעפלאכטן?

א בארכע איד די שלש סעודת טייגל וואס מ'האט געפלאכטן מיט א שלש סעודות גיסטע. נישט צום עסן און נישט צום שפייען