ספרים היפך שיטת ויואל משה

[יאיר]

איך האב נישט קיין צייט צו נאכקוקן די אלע ספרים. איך וויל נאר אנמערקן עטליכע הערות. לדעתי, לדעתי, זענען די פירכות אויף די שלש שבועות פונקט אזוי גוט ווי די ראיות וואס מען בויט דערויף. דער בעסטער ענטפער איז אז שיקן א חבר הכנסת צו מאכן געזעצן בין אדם לחבירו אויף א לאנד וואס שטייט שוין ממילא, אדער גיין אין מלחמה מיט שונאים וואס זוכן צו אויס'הרג'ענען גאנץ כלל ישראל, האט נישט קיין שייכות מיט שלש שבועות. וואס איך וויל יא וויסן איז, וואס מען ענטפערט אויף די טענה פון סאטמארער רב ווי אזוי מען מעג שיקן אן ערליכער איד, צו זיין חבר הכנסת און מאכן געזעצן שלא על פי תורה. און לויט ווי הרב אלישיב האט גע'פס'קנט אז עס האט א דין פון א בית מינים, ווי אזוי האט ער אליין אהינגעשיקט חברי הכנסת?

[אוהב דעת]

יאיר ביזט נישט גערעכט ער האט יא גוט מסדר געווען די נושאים, דאס וואס ער האט געמאכט א קוגעל הלכה מיט דרש אויף דעם קען ער זיך נישט העלפען, ער האט נישט געלערנט ביים חזון איש, אין אונגערן האט מען אזוי געלערנט, ער מעג נאך אלס האבען א מיינונג, ניין?
לעמען דזושס, און פון די כותל רעדסטו גארנישט? א חוץ טאמער האלסטו אז דאס אז נישט א חלק פון די שיטה, נאר מער אזא עקסטרע קרעדיט פאר די אידען וואס ווילען זיין גאר אפגעהוטען, סאיזאבער נישט ביהרוג ....
און וואס איז מיט לשון קודש דאכט זיך סאיז דא א חת״ס ווי ער רעדט זייער שטארק אז מזאל רעדן נאר די הייליגע שפראך ( פארשטייט זיך אז פון די היינטיגע דרוק האט מען עס ארויגענומען לאמער דאס גיין טרעפען, הרב קורמאן רייסט שטיקער פון דעם)

[אוהב דעת]

דער חת"ס איז אין דרשות ח"א עמ' ק"א.

איינע פון די טעמים וואס די רבי ברענגט לאיסור איז ווייל די שפראך איז נתחבר געווארען דורך א פרייער איד אליעזר פרלמן בן יהודה, אבער דער אמת איז אז א אנדערע איד מיטן נאמען ר' יעקב - מ'האט אים גערופען "ר' יענקעלע בעל לשון הקודש", האט שוין אנגעהויבן צו ארבעטן, רעדן און פארשפרייטן די שפראך, ס'איז געווארען אזא צומישעניש ביי די היסטאריקער ווייל ער האט זיך געטוישט זיין משפחה נאמען צו "בן יהודה". ער איז געבוירען אין 1837, 22 יאר פאר אליעזר בן יהודה, ער איז שוין אלס אינגערמאן געווער רב אין שטאט רודעמי, ווען ער איז אלט געווען 23 יאר האט ער אנגעהויבען רעדן נאר לשה"ק, ווייל "אלע אלע אנדערע שפראכן זענען מטמא א מענטש". דעמאלס איז נאך דער בן יהודה אלט געווען איין יאר, און 22 יאר שפעטער ווען ער איז אלט געווען 23 יאר איז ער אויך ארויף קיין א"י און אנגעהויבן רעדן לשה"ק. ר' יעקב איז נפטר געווארען בשנת 1900, קומט אויס אז פאר א משך פון 19 יאר זענען געווען 2 "בן יהודה'ס" אין ירושלים, און ביידע האבן גערעדט און פארשפרייט לשה"ק, איינער ביי די ערליכע און איינער ביי די פרייע....

(מקור: מעריב, ה' טבת תשמ"ט)

[היימישער ליטוואק]

בזאת תדעון כי א-ל חי בקרבכם
בנושא הויכוח הגדול אם הכיבוש של מלחמת השחרור ומלחמת ששת הימים היה ברצון הקב"ה או נגד רצון הקב"ה, ובעניני ארץ הקודש
http://www.rabbibrand.022.co.il/BRPorta ... =25015&kw=מלחמת-השחרור,,מלחמת-ששת-הימים

[positive.yid]

יש מקום מוסיף צו זיין די פרישע ספר "בינת נבונים" פון ר' ברוכ'ל ממונקאטש.
גם במחנה החרדי פלעגט זיין א סעריע פון מאמרים איבער דעם.

מ'דארף מחלק זיין צווישען די עניני דרוש - וואס איז כעין שטח הפקר, און טאקע דערפאר "אין למידין מן האגדות" - וואס דאס איז א שיין חלק פון ויואל משה. (והראיה, אין סאטמאר איז מען מכנה דעם ספר "ספה"ק", און דאס איז נישט צוליב די בירורים מצד ההלכה, ווייל אויב יא, וואלט דאך שו"ת דברי יואל אויך געווען "שותה"ק". - קיינער רופט נישט דעם תשובה ספר פונעם מייסד השלשלת ספה"ק השיב משה, אבער יא "ספה"ק ישמח משה". זעהט אויס אז דרוש איז הייליגער ווי הלכה (אפשר איז דאס נשתרבב געווארן פונעם מאמר הטיפוש "א מנהג איז שטערקער ווי אן הלכה"? אדער ווייל דרוש קומט אראפ פון הימל אין די טונקעלקייט פון רעוא דרעווין?) - עכ"פ צוליב דעם וואס די שלש שבועות זענען מיסודו אין חלק האגדה, וויפיל מ'זאל נאר וועלען דאס מחזק זיין פון תורת ההלכה, בלייבט נאך אלץ א טעם אגדה אין דעם.
על כן, די אלע קללות און גידופים ווי "חמור משלש עבירות" אדער "אין לו חלק לעולם הבא" "מינות" "אפיקורסת", זיי שטאמען פון די דרוש אפטיילונג, וואס ס'איז ניטמאל א הכרח אפצופרעגן ווען ס'איז נוגע למעשה.
בלייבט נאר איבער די חלק ההלכה, וואס - וואו אויבן דערמאנט אין די תגובות - זענען געווען - און דא - גענוג און נאך גדולי ישראל, מורי הוראה, וואס האבן מברר געווען להיפך, נישט נאר אויף להלכה, נאר אויך אויף למעשה.

סאטמארע חסידים האבן איין פראבלעם, אחת שהן הרבה.
מען האט זיי מחנך געווען אז דער רבי איז געווען דער "איינציגסטער"; "ערשטער"; "גרעסטער"; "בעסטער"; "שטערקסטער" וכו'. ממילא ווען זיי גייען אריין אין ספרים געשפעט מחוץ לגבולי ברוקלין ווערען זיי צומישט, אביסעל מער ווי אביסעל, ס'ווערט נתגלה ספרי קודש פון א נייע סארט. אזעלכע ספרים וואס מ'טרעפט נישט אין "בית חיה" אדער "היכל ראזענבערג". והוא הדבר בנוגע ספרו ויואל משה. זיי האבן א פראבלעם צו הערן א רעיון, אז בית שמאי און בית הלל האבן זיך אויך חולק געווען, און אין מער חמור'דיגע ענינים. יא, מ'ווערט נישט אויס "איד"; "צדיק"; "עהרליך"; ווען מ'האלט אנדערשט, כל זמן די תורה איז א מקור פאר זיי. און יא ס'איז דא א בחינה פון "אלו ואלו דברי אלקים חיים".
די פראבלעם איז נישט נאר בנוגע עניני מדינת ישראל, נאר אפילו לגבי "אויספאסטען" מוצאי צום-גדליהו איידער די זייגער קלאפט צוויי-און-זיבעציג, איז שווער פאר זיי צו-צוקוקען ווי א צווייטער שלינגט מארנצען זאפט שוין לאנג נאך מעריב.

[שרייבער]

די פראבלעם איז נישט נאר בנוגע עניני מדינת ישראל, נאר אפילו לגבי "אויספאסטען" מוצאי צום-גדליהו איידער די זייגער קלאפט צוויי-און-זיבעציג, איז שווער פאר זיי צו-צוקוקען ווי א צווייטער שלינגט מארנצען זאפט שוין לאנג נאך מעריב.

לאו דוקא סאטמאר
יעדע חסידות האט דעם פראבלעם
א וויזשניצער קען נישט צוקוקן ווי מען פארט מיט די קאר ווען ער כאפט קוים דעם אטעם נאך די ב"ב ליכט צינדן
אדער ווי מען דאוונט מנחה מיט א רואיגקייט ווען ער האט שוין באלד געענדיגט מעריב

א סקווירא'ר קען נישט צוקוקן ווי מען פארט קיין אומאן

ועוד ועוד

איך קען נישט אזוי יעדעם'ס קפידא'ס, אבער יבואו הקענערס ויחשבו

[positive.yid]

ביזט גערעכט. בפרט די משל בנוגע סקווירא, און טאקע צוליב דעם וואס מ'האט דארט געמאכט א תורה שלימה פון עניני ברסלב.
אין סאטמאר האט מען אבער פארברייטעט דעם חינוך אויף דעם רבי'ן בכללית, און אויף "יעדעס" ווערטעל שפלט מפיו. ממילא איז היבש שווער זיך אומצוגיין מיט נייע השקפות וואס זענען פארפרעמדט אין שווער צו פארדייען.

[גאלד]

דער ספה"ק ויואל משה איז אויסדרוקליך נישט קיין דרוש ספר, עס איז א "בירור הלכה" אזוי ווי דער ספר אשל אברהם, פרי מגדים, מחצית השקל, כרתי ופלתי, ועוד, ער איז מברר ומסדר הלכות מפוזרים על בריו,

[שמעקעדיג]

סאטמארע חסידים האבן איין פראבלעם, אחת שהן הרבה.
מען האט זיי מחנך געווען אז דער רבי איז געווען דער "איינציגסטער"; "ערשטער"; "גרעסטער"; "בעסטער"; "שטערקסטער" וכו'. ממילא ווען זיי גייען אריין אין ספרים געשפעט מחוץ לגבולי ברוקלין ווערען זיי צומישט, אביסעל מער ווי אביסעל, ס'ווערט נתגלה ספרי קודש פון א נייע סארט. אזעלכע ספרים וואס מ'טרעפט נישט אין "בית חיה" אדער "היכל ראזענבערג". והוא הדבר בנוגע ספרו ויואל משה. זיי האבן א פראבלעם צו הערן א רעיון, אז בית שמאי און בית הלל האבן זיך אויך חולק געווען, און אין מער חמור'דיגע ענינים.

איך טראכט נאר הויך, אויב אין די "מער חמור'דיגע ענינים" (אויב עס איז דא מער חמור ווי אמונה און אפיקורסות) האבן די ב"ש וב"ה אויך אזוי פארפירט און זיך געגעסן דאס געזונט א גאנץ לעבן?
ביי די ר"ת זמן, און אנדערע נושאים ווי אתרוגי א"י, שמיטה, האט ער נישט פארגאסן אזויפיל טרערן ווי אויף ציונות. עס איז נישט געווען בלויז א "שיטה", א מחלוקת הפוסקים. ער האט קלאר געהאלטן אז דאס איז א יסוד היסודות און איז מעכב ביאת המשיח.
דאס איז נישט קיין פארגלייך צו קיין שום אנדערע "קפידא". דאס איז עפעס מער ווי א "קפידא". פון סתם א קפידא באקומט מען נישט קיין סטראוק ה"י.

[positive.yid]

עס איז נישט געווען בלויז א "שיטה", א מחלוקת הפוסקים. ער האט קלאר געהאלטן אז ....

אזויווי אלע מחלוקת, יעדער איז "קלאר" ביי זיך.

און יא, בנוגע די סטראוק, קיינער זאגט נישט אז דער רבי איז נישט געווען אמת פאר זיך. יא, ס'האט אים געקרענגט.
ס'שמעקט מיר ווי די גייסט באלד מגיב זיין אז דער רבי האט געהאט "דער גרעסטער סטראוק, דער גרעסטער דאקטער וכו'".

[אוהב דעת]

הרב גאלד, אפשר דארפסטו נאכאמאל אריינקוקען אין דעם ספר, א גרויס חלק איז דרוש. די סיבה פארוואס ער אזוי געטון איז, ווייל ער האט געוואלט אז מ'זאל אים אויסהערן, ווען ער זאל ווען שרייבען בלויז הלכה און מארגן קומט א צווייטער און שרייבט פארקערט, וואלט מען אים נישט אנגענומען אזוי שטארק, מיט'ן כח הדרוש זיינער האט ער אנגעווארעמט די הערצער פון זיינע חסידים (צופיל לומדים האט ער נישט געהאט אין זיין ביהמ"ד) און זיי אזוי ארויסגעשיקט אויפ'ן פראנט אנטקעגן די אידישע וועלט (די זעלבע זאך האט ער געטון מיט ר' משה ביי זרעוית מלכתיות, ער הייבט אן מיט'ן רמב"ן פון קדש עצמך במותר לך, און נאכדעם טרייט ער צו בויען א תשובה לאיסור) און אזוי האט ער מצליח געווען (יש גורסים "געוואלט מצליח זיין", וי"א אזוי האט ער זיך חרוב געמאכט...) 

די שאלה איז אויך, מאנכע טענה'ען אז די גאנצע ענין פון שלש שבועת איז נאר א ענין פון דרוש נישט הלכה, אויף דעם האט דער רבי גענטפערט אז די פאקט אז ס'שטייט געשריבען אין די גמרא מיט ברייטע שורות מאכט עס נאך נישט פאר דרוש.... (גיי פארמעסט זיך מיט זיינע ווערטלעך)

[איך אויך]

ר' פאזאטיוו-איד דו האסט גוט ארויס דעם עסק. ד"א דיין דער גרעסטער סטראוק, דער גרעסטער דאקטער וכו' האט מיר געקאסט א אויספלאץ.

[positive.yid]

ר' פאזאטיוו-איד דו האסט גוט ארויס דעם עסק. ד"א דיין דער גרעסטער סטראוק, דער גרעסטער דאקטער וכו' האט מיר געקאסט א אויספלאץ.

ייש"כ.
ס'איז מיר א זכיה, אז צוליב מיר ביסטו עלה לגדולה.
מזל טוב "שר האלף".
מ'זאגט נאך פון מגיבים, אז די צווייטע 1000 גייט שוין גרינגער.

[יואליש]

I always had difficulty grasping the logic of Maimonides' words, if used in the context of him addressing legitimate or illegitimate wars:

אם עשה והצליח ונצח כל האומות שסביביו ובנה מקדש במקומו וקבץ נדחי ישראל הרי זה משיח בודאי. ואם לא הצליח עד כה או נהרג בידוע שאינו זה שהבטיחה עליו תורה

If a Jew has a question as to the Halachic legitimacy of a military campaign, whether one should join the cause or not, how could such an immediate and practical question that needs an imediate and practical answer be hinging on an event in the future, namely the eventual success or failure of the endeavor. It's almost as if Maimonides is labeling the legitimacy of a current action, say to join the IDF, as "TBD" (to be determined.)

Now, to begin with, I don't think Maimonides is addressing the legitimacy of a military campaign against the nations. The war seems to be a kosher act regardless. He's only providing a formula by which to determine whether that war was launched by the Anointed or simply by a Jewish king.

[איך אויך]

דער זכות זאל דיר ביישטיין. כ'האב גארנישט באמערקט אז איך האלט שוין דא ,וויל איך פרעגן חו"ר הפורום וואס איז די מנהג בכגון דא? איז א שני וחמישי קידוש גענוג אדער פעלט אויס א פול-און שבת קידוש?

[גאלד]

קומסט מיר פאר ווי איינער זאל זאגן
איך האלט אין תורת משה מסיני וחז"ל, און יענער האלט פון להבדיל יוזל, אלו ואלו דברי אלוקים חיים,
די גאנצע באוועגונג פון די ציונים איז א סעקולערע רעיון דורך פורקים מעול מלכות שמים, וואס פארקויפן א בלאפערישע גאולה דורך רשעי ישראל,
דאס איז נישט קיין קפידא אדער חומרא, דאס איז די עקרי אמונה,

[גאלד]

I always had difficulty grasping the logic of Maimonides' words, if used in the context of him addressing legitimate or illegitimate wars:

אם עשה והצליח ונצח כל האומות שסביביו ובנה מקדש במקומו וקבץ נדחי ישראל הרי זה משיח בודאי. ואם לא הצליח עד כה או נהרג בידוע שאינו זה שהבטיחה עליו תורה

If a Jew has a question as to the Halachic legitimacy of a military campaign, whether one should join the cause or not, how could such an immediate and practical question that needs an imediate and practical answer be hinging on an event in the future, namely the eventual success or failure of the endeavor. It's almost as if Maimonides is labeling the legitimacy of a current action, say to join the IDF, as "TBD" (to be determined.)

Now, to begin with, I don't think Maimonides is addressing the legitimacy of a military campaign against the nations. The war seems to be a kosher act regardless. He's only providing a formula by which to determine whether that war was lunched by the Anointed or simply by a Jewish king.

דער רמב"ם האט נאך א קאנדישן פאר דעם,

"הוגה בתורה ועוסק במצוות כדוד אביו, כפי תורה שבכתב ושבעל פה, ויכוף כל ישראל לילך בה ולחזק בדקה"

דאכט זיך אז טעאדאר הרצל און לוי אשכול זענען דערווייל גאר ווייט פון דעם קאנדישן

[שמעקעדיג]

יואליש, שרייבסט א גוטן ענגליש.
אבער כ'בענק זיך נאך דיין אידיש.
ס'איז מיר נאך אלץ שווער צו ליינען.

[איך אויך]

קומסט מיר פאר ווי איינער זאל זאגן
איך האלט אין תורת משה מסיני וחז"ל, און יענער האלט פון להבדיל יוזל, אלו ואלו דברי אלוקים חיים,
די גאנצע באוועגונג פון די ציונים איז א סעקולערע רעיון דורך פורקים מעול מלכות שמים, וואס פארקויפן א בלאפערישע גאולה דורך רשעי ישראל,
דאס איז נישט קיין קפידא אדער חומרא, דאס איז די עקרי אמונה,

ר' גאלד דו כאפסט אליינס נישט ווי פארכאפט דו ביסט אין די סאטמארע שקר פראפאגאנדע מאשין.

אויב פארשטיי איך גוט איז דאס א הויפט נקודה אין וואס ר' פאזיטיוו שרייבט. מען האט געשטעלט סאטמאר אויף איין זייט און גאנץ כלל ישראל אויף די אנדערע ,אבער כמובן איז דאס שקר וכזב איז דען וויזניץ ציונים? קלויזענבארג? בעלז זענן ציונים? קויף אמאל א המחנה החרדי ,ישראל אייכלער האקט וועכענטליך אויף די ציונים מער ווי דער גוי/בלאט/צייטונג צוזאמען וכן רוב אנדערע חסידות און קרייזן (אולי אויף גער וואלט מען געקענט שרייען ציונים). נארוואדען ? די סאטמארע מאפיא האט פראבירט זיך משתלט צו זיין אויף די וועלט האבן זיי געמוזט מאכן כאילו עס איז צוויי צדדים און כמובן זענן זיי די גרעסטע/בעסטע/ערליכסטע/רייכסטע ווען דער אמת איז אז אלע ערליכע אידן בליטיגן מיט די מצב ,די מחלוקת איז נאר איבער וואס זענן די אפעקטיווע תכסיסי מלחמה.

איך וואלט אייך ואלו כמותך שטארק רעקאמאנדירט דורך צוטוהן די נקודה בעיון, איינמאל איר האט עס קלאר ארויס וועט זיך אייך עפענן א נייע וועלט.

[positive.yid]

אין דעם נייעם ספר, עת לחננה פון מוסד ע"ש הרב קוק זצ"ל ווערט מבורר, בדרך קצרה, תמצית פון די שיטות הפוסקים בנוגע מצות ישוב ארץ ישראל בזמן הזה והמסתעף.
אין די ביאוגרופיה אויף בעל מחבר ויואל משה (אין א לאנגע הערה) שרייבט ער צווישען די שורות: "הוא מת ערירי בביתו במאנראו" – אין אידיש (פריי איבערזעצונג): "ער איז געשטארבען עלענד אליין, אין זיין קליינע חאדקע, אין אפסטעיט ניו יארק".
ערירי מיינט טאקע "מת בלא בנים", אבער איך וואלט נישט גענוצעט דעם לשון אויף א רבי פון 1000'ער חסידים וואס האט געהאט מער POWER פון א טאטע מיט 17 קינדער.

[יואליש]

יואליש, שרייבסט א גוטן ענגליש.
אבער כ'בענק זיך נאך דיין אידיש.
ס'איז מיר נאך אלץ שווער צו ליינען.

Sorry. New computer at work doesn't have Hebrew yet.

[יואליש]

אין דעם נייעם ספר, עת לחננה פון מוסד ע"ש הרב קוק זצ"ל ווערט מבורר, בדרך קצרה, תמצית פון די שיטות הפוסקים בנוגע מצות ישוב ארץ ישראל בזמן הזה והמסתעף.
אין די ביאוגרופיה אויף בעל מחבר ויואל משה (אין א לאנגע הערה) שרייבט ער צווישען די שורות: "הוא מת ערירי בביתו במאנראו" – אין אידיש (פריי איבערזעצונג): "ער איז געשטארבען עלענד אליין, אין זיין קליינע חאדקע, אין אפסטעיט ניו יארק".
ערירי מיינט טאקע "מת בלא בנים", אבער איך וואלט נישט גענוצעט דעם לשון אויף א רבי פון 1000'ער חסידים וואס האט געהאט מער POWER פון א טאטע מיט 17 קינדער.

ויאמר אברם ה"א מה תתן לי ואנכי הולך ערירי

Not to mention how Satmer is referring to Kook himself.

[איך אויך]

אין דעם נייעם ספר, עת לחננה פון מוסד ע"ש הרב קוק זצ"ל ווערט מבורר, בדרך קצרה, תמצית פון די שיטות הפוסקים בנוגע מצות ישוב ארץ ישראל בזמן הזה והמסתעף.
אין די ביאוגרופיה אויף בעל מחבר ויואל משה (אין א לאנגע הערה) שרייבט ער צווישען די שורות: "הוא מת ערירי בביתו במאנראו" – אין אידיש (פריי איבערזעצונג): "ער איז געשטארבען עלענד אליין, אין זיין קליינע חאדקע, אין אפסטעיט ניו יארק".
ערירי מיינט טאקע "מת בלא בנים", אבער איך וואלט נישט גענוצעט דעם לשון אויף א רבי פון 1000'ער חסידים וואס האט געהאט מער POWER פון א טאטע מיט 17 קינדער.

ר' פאזיטיוו דאס איז א עקזעמפל פון כל המוסיף גורע ,הוא מת ערירי בביתו במאנראו מיינט ער איז געשטארבן אן קינדער אין זיין הויז אין מאנרא. לא פחות ולא יותר.