'מגן דוד' איז הייליג צו פארבאטן?

[מנשה לוסטיג]

וויבאלד איך האב געלייגט א אוועטער פון א מקום דוד, און מ'האט מיר געבעטן עס אראפנעמען פון די סאטמארע רייהען, וויל איך דא צונעמען די נושא.

א מגן דוד ווערט געברענגט אין חסידישע ספרים, איז די סימבאל פון א יוד, און יסודתה בהררי קודש, נאר באלד ווי די ציונים און חובבי ציון האבן זיך גענומען פאר זיך דעם סימבאל, האבן עס די קנאים לשטיתם עס פארבאטן.

כלל ישראל [ווענדט זיך ווער ס'האלט זיך פאר כלל ישראל.. אבער די פאקט איז אז דאס רוב קהילות ארטאדאקסטישע יודען] האלטן דאס נאכאלץ הייליג און סימבאליש פונעם אלטן צייט נאך, אויסער דאס חלק וואס גייען מיטן שיטה פון צושטערן יעדע געדאנק פון מדינת ישראל.

יעצט פארציילט וואס איר ווייסט דערוועגן, ''און וואס איר ווייסט אלץ נישט''.

[לאדיך אפ]

וואס איז דא צו זאגן? האסט דאך עס זייער קלאר ארויסגעברענגט. כ'על דיר זאגן. לגעתי האב איך געהאלטן אז דו מיזט עס נישט טוישן, כאטש איך בין גראדע היבש סאטמאר געשטימט, דאך אבער איז דאס א טייל פונן דעם פלאץ אז דא טאלערירט מען אנדערע מיינונגען אויכעט, און ס'וועט קיינער נישט טענה'ן אז מגן דוד איז עפעס אומאיידל אדער כפירה'ש, נאר פשוט מיר נוצן עס מער נישט כדי נישט צו ווייזן סאלידעריטי מיט די ציונים. אבער ווילאנג דו האלטסט (אזוי ווי אסאך ערליכע אידן האלטן) אז ס'נישט קיין פראבלעם און ס'וויסט נישט קיין סאלידערטי, נאר ס'פשוט א אידישע סימבאל זע איך נישט פארוואס דו זאלסט דאס נישט מעגן נוצן. פארקערט, איך מיין אז דאס וואס דו האסט דאס ארפאגענומען ווייזט אויף דיינע גוט מידות.

[קול גדול]

דער מגן דוד האט אין זיך גאר געהויבענע סודות:
http://www.youtube.com/watch?v=wTYMEMc5hN8

[nescafe]

איר פרעגט צו דאס איז הייליג, כ'האב געטראפן אז איינער האט שוין אנגעפרעגט דו שאלה פון א רב, און ער האט אים גענטפערט

בכל מקרה, זה לא קודש. ברם, בוודאי שלא ראוי לדרוך .על סמל שחשוב בעיני אחרים

[משה געציל]

דער מגן-דוד איז אבער נישט באטראכט געווארן ווי א אידישער סימבאל ביז ווייניגער ווי טויזנט יאר צוריק.

שרייבסט עס סתם אלטס פאקט? אדער דו ווילסט ארויס ברענגען אז עס איז נישט אזוי הייליג וואו געוויסע מיינען?

[מנשה לוסטיג]

און טאמער וועל איך דיר אנטפלעקן אז עס שטייט אין 'רזיא-ל המלאך' וואס איז די ספר פון אדם הראשון?

[פינטאו]

וועסטו קודם דארפן אויפווייזן אז רזיאל המלאך איז פון אדם הראשון.

[מנשה לוסטיג]

איינע פון די סיבות וואס כ'האב בכלל אנגעהויבן דעם נושא, איז טאקע דערפאר, כ'בין לעצטענס געפלעפט געווארן ווע כ'בין געוואויר געווארן, אז אסאך ווייסן בכלל נישט די היסטאריע און קדושה פון דעם סימבאל.
לאמיר אנהייבן מיט עטליכע פרטים, און ווער ס'ווייסט יא, זאל ביטע צולייגן, כדי מ'זאל וויסן וואס עס האנדעלט זיך דא.

אינעם הייליגן ספר רזיאל המלאך, וואס איז מקובל איז עס איז פון אדם הראשון [כ'האב נישט יעצט די מקור] און איז אלע יארן געווען א קבלה ספר וואס מ'האט געהאלטן פארן העכסטן שמירה און ממש ווייניג האבן פארשטאנען די סודות, שטייט קלאר בילדער פונעם זעקס עקיגער שטערן, וואס איז אלץ מרומז דערין.
אבער בכלל האבן די חסידישע ספרים, און בפרט די הייליגע טשערנאבליר צדיקים, און בפרט דער הייליגער טריסקער מגיד און דער הייליגער טאלנער מגיד נ''ע, מסביר געווען וואס איז נוגע פאר אונז.
אינעם מגן אברהם רופט ער דאס, די 'ששה קצוות' וואס איז מרמז אויף מידת היסוד, און די צוועלעף אלכסונין, דאס הייסט די צוועלעף ווינקעלעך אינעם שטערן, איז די יב' שבטי קה, וואס אלע האבן ממשיך געווען יודישע דורות אויף דעם גאנג, פון די זעקס הייליגע מידות הקדושות חג''ת נה''י און בעיקר פון אלעמען איז גאט ב''ה 'מלכות'.
אין טשערנאביל זענען די ריקודים שמחת תורה, אויפן שטייגער פונעם פארעם פון די 'ששה קצוות' די הייליגע זעקס מידות, און ביים זעקסטן איז ש' ד' י' און ביים זיבעטן איז א עיגול מלכות.
די ששה קצוות ווערט גענוצט אויכעט ביים שאקלען מיט די ארבע מינים, און אינמיטן איז דער 'יוד' דער יודעלע דעם אייבירשטנס הייליג אויסדערוועלט פאלק.
דער טיפת ה'יוד' איז מרומז אויף די ניצוץ קדוש וואס א יוד ווערט באשאפן פונעם טיפת זרע קודש וואס ווערט בקדושה וטהרה נמשך דורך יעדע פאר פאלק. און דערפאר איז דאס די 'יסוד' קדושת ישראל, וואס היטלער ימ''ש האט פאר יעדן פרייז געוואלט פארמעקן,און דאס איז נישט בחינם געווען די שאנדע צייכן אין זייער אויגן, און דאס הייליג סימבאל אין אלע דורות מאז היתה נשמת ה' באפיו של יציר כפיו, וואס איז געווען די יסוד און עיקר תכלית פונעם בריאה וואס איז באשאפן געווארן אויף דעם אופן פון ששה קצוות און עיגול, דער יוד און די מידות און דער מלך מלכי המלכים איבער אלעס.
און דאס הייסט 'מגן דוד' ווייל אויפן פאנצער פון דוד המלך איז געווען אויסגעקרוצט דעם סימבאל דאס איז געווען די רמז אז מיטן כח הקדושה איז מען מנצח אלע שונאים.
דער אלטער סקווערער רבי, האט שטארק געפייערט מ'זאל לייגן א מגן דוד'ל אויפן ארון הקודש, און נאך עטליכע זאכן וואס איז געווארן אין סאטמאר אסור, האט דער אלטער סקווערע רבי מסביר געווען פארן סאטמארער רב ר''ר יואל זצ''ל, מיט דעם לשון: אז זעי וועלן לעיגן תפילין וועלן מיר ניט לעיגן??
און דאס ניגון 'לשנה הבאה' וואס איז געווען פון די הקפה ניגונים אין אלט סקווער, איז פארכאפט געווארן דורך די ציונים און חובבי ציון, טאקע אויפן ווידיאו אין מונקאטש זעט מען דארט א טענצל פון תערובות, וואס שוין דארט איז די ניגון געווען איינגעבאקן.
ווי באוואוסט איז דער מנחת אלעזר געווען פון די שטארקע לוחמים, ווייל טאקע דארט איז געווען א נעסט פון ציונות אין גרויסן.
אויכעט אין שטאט סקווירא, האבן געוואוינט שטארקע חסידים וואס נעבעך זייערע דורות זענען געווארן פארפאלן אין שיטת הציונית, צווישן זיי דער באגאבטער שרייבער 'שלום עליכם' שלום ראבינאוויטש, און דער באקאנטע חזן 'פינטשיק' וואס דער אלטער סקווערע רבי האט עהם נאך געטראפן און עהם זייער שארף געזאגט, נאך וואס זיין טאטע ר' דוד'ל סקווערער האט שוין יונגע הייט געזאגט אויף עהם 'ווי א גרעסערע חאויזען א גרעסערע שעיגעץ..

לענינינו, די ניגון וואס זיי האבן ארויפגעלייגט אויף די ווערטער, הבה נגילה, איז געווען א הקפה ניגון אין סקווירא,און דער אלטע סקווערע רבי האט עס שוין נישט געקענט זינגען, האט מען עס געזינגען ביים טיש שמחת תורה נאכן בענטשן, ווי אלע האבן זיך אויפגעהויבן דאס גאנצע אויבנאן, און געטאנצן מיט נאסטאלגיע אויף דעם אוראלטן ליד וואס איז ליידער דערטרונקען געווארן, אבער מ'האט עס מער נישט געזינגען ביי די הקפות.
אגב, נאך היינט, אפאר יאר צוריק, ווען מיר זעמער געווען אין אלט סקווירא האט מען געהערט אין א 'באר' קרעטשמע.. ווי זיי זינגען די גוים דעם ליד. ווייל די ליד איז געווארן א שטאטס ניגון דארט נאך פון די אלטע צייטן ווען חסידים האבן דערויף געפייערט.

יעצט, אז מ'רעדט וועגן דעם מגן דוד, און מ'ווייסט וואס דאס איז, 'אביסל', איז די ווייטאג אז זיי ניצן דאס די מדינה, מער. אבער גלייכצייטיג אויכעט מיט פאראכטונג אז ס'נישט סתם א לעצטיגע סימבאל און גוט שבת. ווער ס'קען מוסיף זיין זאל ביטע מוסיף זיין. להנאת יושבי בית הקפה.. [קאן זיין אויך אין דעם קאווע שטיבל צעזינגט מען זיך..]

[שמואל הלוי]

איך האב נישט ליב אריינצורעדן אין א הייסע נושא, אבער סתם פאר אינטערסאנטקייט ס'איז געווען גדולים דייקא נישט סאטמארע וואס האבן געהאלטן אז כהיום האט די מגן דוד א דין ווי א צלם (דאס אז סאטמאר רב זי"ע האט אזוי געהאלטן איז דאך ידוע, ער האט אפילו געזאגט אז ס'איז ערגער ווי א צלם וויבאלד די מינים האבן עס גענומען פאר זייער סימבאל, אבער די חידוש איז אז אפילו אנדערע האבן אזוי געהאלטן).

איינע פון די איז געווען ר' ברוך בער מקאמעניץ זצ"ל וואס אמאל ווען ער האט באמערקט אויף א שטענדער מגן דוד, האט ער געפרעגט: "ווער האט אויסגעקריצט א צלם אויפן ארון קודש פון תורה שבעל פה".

ווער עס האט אוצר החכמה זאל מאכן א סוירטש וועט ער עס טרעפן.

[מנשה לוסטיג]

קוקט אויס אז די וואס האבן געהאלטן אז קדושה קען נישט אנטלויפן, ווי ס'שטייט אין זוהר הקדוש, האבן געהאלטן ווי די שיטת החסידות, אז תורה און אירע סודות זענען נצחיות, ווייל אויב האבן זיי גענומען א זאך ווערט עס נאכנישט זייערס.

[שמואל הלוי]

ממש אזוי אדער ענליך?

[מנשה לוסטיג]

ר' יאנקל במחילתך הטהורה, ס'קומט יא פון אדם הראשון, און כ'ווייס נישט וואס מ'האט אלץ געלייקענט מיטן 'נשתכח' אבער ביי אונז איז מסורה הייליג, און נישט טרייף

[שמואל הלוי]

מנשה'לע, די נשתכח האט נישט סאטמאר רב מחדש געווען, דער דברי חיים האט דאס שוין געזאגט נאך פאר 150 יאר צוריק, און אזוי אויך כמה אנדערע צדיקים.

דו ביסט א חסיד פון דיין רבי'ן פיין און וואויל, מעגסט אבער פארדייען אזא מין באגריף אז ס'איז נשתכח געווארן תורת הבעש"ט און דו מוזט נישט אפלאכן דערפון אין פאבליק. איך לאך אויך נישט פון דיין רבי בפרהסיא כאטשיג איך בין ווייט פון א חסיד פון אים.

[פשוט-קאמפליצירט]

וויבאלד איך האב געלייגט א אוועטער פון א מקום דוד, און מ'האט מיר געבעטן עס אראפנעמען פון די סאטמארע רייהען, וויל איך דא צונעמען די נושא.

א מגן דוד ווערט געברענגט אין חסידישע ספרים, איז די סימבאל פון א יוד, און יסודתה בהררי קודש, נאר באלד ווי די ציונים און חובבי ציון האבן זיך גענומען פאר זיך דעם סימבאל, האבן עס די קנאים לשטיתם עס פארבאטן.

כלל ישראל [ווענדט זיך ווער ס'האלט זיך פאר כלל ישראל.. אבער די פאקט איז אז דאס רוב קהילות ארטאדאקסטישע יודען] האלטן דאס נאכאלץ הייליג און סימבאליש פונעם אלטן צייט נאך, אויסער דאס חלק וואס גייען מיטן שיטה פון צושטערן יעדע געדאנק פון מדינת ישראל.

יעצט פארציילט וואס איר ווייסט דערוועגן, ''און וואס איר ווייסט אלץ נישט''.

בדרך דרוש קען מען זאגן אז ס'איז סיי הייליג, סיי פארבאטן, בחינת ארויפגיין אויפ'ן מקום המקדש שעל הר הבית

[שרייבער]

מנשה איך האב נישט געוואלט מעיר זיין אויף דיין מגן דוד'ל, אבער גלייב מיר דיין שמייכל איז מיר מער צו הארצן

[שמעקעדיג]

וויבאלד איך האב געלייגט א אוועטער פון א מקום דוד, און מ'האט מיר געבעטן עס אראפנעמען פון די סאטמארע רייהען, וויל איך דא צונעמען די נושא.

א מגן דוד ווערט געברענגט אין חסידישע ספרים, איז די סימבאל פון א יוד, און יסודתה בהררי קודש, נאר באלד ווי די ציונים און חובבי ציון האבן זיך גענומען פאר זיך דעם סימבאל, האבן עס די קנאים לשטיתם עס פארבאטן.

כלל ישראל [ווענדט זיך ווער ס'האלט זיך פאר כלל ישראל.. אבער די פאקט איז אז דאס רוב קהילות ארטאדאקסטישע יודען] האלטן דאס נאכאלץ הייליג און סימבאליש פונעם אלטן צייט נאך, אויסער דאס חלק וואס גייען מיטן שיטה פון צושטערן יעדע געדאנק פון מדינת ישראל.

יעצט פארציילט וואס איר ווייסט דערוועגן, ''און וואס איר ווייסט אלץ נישט''.

בדרך דרוש קען מען זאגן אז ס'איז סיי הייליג, סיי פארבאטן, בחינת ארויפגיין אויפ'ן מקום המקדש שעל הר הבית

און ווי אות ברית קודש! (כ'האף אז כ'פארלעץ נישט קיין תקנות מיט מיין תגובה - זאכליך איז עס זיכער...)

[שמעקעדיג]

וויבאלד איך האב געלייגט א אוועטער פון א מקום דוד, און מ'האט מיר געבעטן עס אראפנעמען פון די סאטמארע רייהען, וויל איך דא צונעמען די נושא.

א מגן דוד ווערט געברענגט אין חסידישע ספרים, איז די סימבאל פון א יוד, און יסודתה בהררי קודש, נאר באלד ווי די ציונים און חובבי ציון האבן זיך גענומען פאר זיך דעם סימבאל, האבן עס די קנאים לשטיתם עס פארבאטן.

כלל ישראל [ווענדט זיך ווער ס'האלט זיך פאר כלל ישראל.. אבער די פאקט איז אז דאס רוב קהילות ארטאדאקסטישע יודען] האלטן דאס נאכאלץ הייליג און סימבאליש פונעם אלטן צייט נאך, אויסער דאס חלק וואס גייען מיטן שיטה פון צושטערן יעדע געדאנק פון מדינת ישראל.

יעצט פארציילט וואס איר ווייסט דערוועגן, ''און וואס איר ווייסט אלץ נישט''.

איך האב געהערט אז דער הייליגער מונקאטשער רב האט געזאגט דערויף, פונקט ווי א "במה" איז געווען אמאל הייליג אבער שפעטער נאכן אריינקומען אין א"י איז עס געווארן מיאוס אין הקב"ה אויגן ("אשר שנא ה' אלקיך"), אזוי אויך איז דער מגן דוד אמאל געווען זייער באליבט ביי השי"ת, אבער איז היינט מער נישט באליבט וויבאלד די רשעים נוצן עס פאר זייער סמל.

[מנשה לוסטיג]

אנשטאט צו עפענען א פרישע אשכול, בנוגע די ענין פון 'נשתכח' וויל איך אין קורצן זאגן וואס כ'האב צו זאגן.
ווער איז געווען דער סאטמארע רב? ווער איז געווען דער צאנזער רב? און ווער ס'האט נאר געזאגט די ווערטער נשתכח. איז ער געווען א צדיק און געדענקט דעם דרך הבעש''ט, וויאזוי קען ער זאגן אז א צווייטער האט פארגעסן, נאר ער קען דעם דרך, און יעדער האט פארגעסן? ס'דאך געווען גרויסע צדיקים כמלאכים ממש - ווי בעלזער רב האט גערופן די טשערנאבליר מגיד'ס קינדער.
ווידער איז דער נשתכח זאגער, אויכעט נכלל און די וואס האבן עס פארגעסן, נו ווי קענסטו ווידער זאגן אז א צווייטער האט אויכעט פארגעסן. אפשר ווייסן עס אנדערע און זענען דווקא יא ממשיך דעם הייליגן נצחיות'דיגע דרך.

דער טשערנאבליר מגיד האט געזאגט, ביזן משיח'ס טאג, אויב א יוד אין ווייטן עק דייטשלאנד וועט גיבן א קרעכץ אויף זיין מצב אין רוחניות, איז עס אלץ נאר מכח הבעש''ט.
כ'ווייס גארנישט אז איינער האט דאס פארגעסן.. מיר פילעווען דאס טאג און נאכט.

און ס'דערמאנט מיר, ווי טאקע א אלטע סאטמארער געשטימטער האט מיר לעצטענס געזאגט עפעס קעגן סקווער, זאגט ער, א ראיה צו מיינע ווערטער ווייל דער הייליגער ריזינער האט געזאגט אויף זיין הייליגע דוד משה'לע פון טשארטקוב.. זאג איך עהם, ווער זאגט דאס אז דער ריזינער איז הייליג, ווער זאגט דער זון זיינע איז הייליג? די זעלבע וואס לאכן היינט פון רבי'ס האבן דעמאלטס געלאכט פון דעם 'הייליגער' ריזשינער, און איך זע גארנישט אז ס'עפעס אנדערש. ס'אלע דורות געווען די שפעטערס און ליצים און משכילים 'למיניהם'.. איינער מיט א קלענערע קאפל און איינער מיט א 'ריזיגע' קאפל.. [צו ווייזן אז יעדער איז א פאפער חוץ ער..] ממילא ביי אונז אין סקווער טשערנאביל האט מען געגלייבט אן אויפהער אין 'אלע' צדיקים. ביי אייך וואס ס'איז עפעס געפאלן א שכחה.. איז געהאקטע צרות אויפן דאזיגן ידיעה בכלל.. והמבין יבין

[שמואל הלוי]

דער טשערנאבליר מגיד האט געזאגט, ביזן משיח'ס טאג, אויב א יוד אין ווייטן עק דייטשלאנד וועט גיבן א קרעכץ אויף זיין מצב אין רוחניות, איז עס אלץ נאר מכח הבעש''ט.

וואס האט דאס מיט דרך הבעש"ט צו טון?

[מנשה לוסטיג]

דאס טייטש אז דו האסט 'טאקע' פארגעסן??
אט א דאס איז די דרך און דאס איז די כח, יעדע יוד און יעדע פעולה און יעדע ריר איז א עולם מלא

[שמואל הלוי]

מיש נישט צאם הודו מיט כוש, די דרך הבעש"ט איז נשתכח געווארן, אבער זיין כח איז נאך אלס דא.

[ידען]

מה בין דרך לכח?

[שמואל הלוי]

דו ווייסט טאקע נישט?