די זיסע אוה"ח הק' - זענט איר צופרידן?

[מוח שליט]

קען זיין די ביסט גערעכט. איך האב נישט די כלים צו מעסטען די מעלות אין חסרונות פין דא, ווערסוס די מעלות אין חסרונות פין דארט. חאטשיק איך בין מער נוטה צו זאגען אז א טיפע לעבן איז מער הנאה ווי א שטחיותדיגע. אבער דאס אליינס קען זיין מכח מיין קולטור.

אבער וואס איך ווייס יא איז, אז איבער לאזען חברים, משפחה, אין קינדער, איז בדרך כלל זייער זייער שווער. סיי פארן חסידישער איד וואס גייט אהין, אין סיי פארן בעל תשובה וואס קומט אהער.

ממילא ברענג איך ארויס אז עס איז דאך דא אזויפיל הנאה וואס מען קען טרעפען אין באשאפען דא. פארוואס זיך אנזאטלען מיט אזא גרויסען משא פין צער אין יסורים פין איבער לאזען אלעס? ווען דאס איז בכלל נישט די ישועה?

[בן תמליון]

קען זיין די ביסט גערעכט. איך האב נישט די כלים צו מעסטען די מעלות אין חסרונות פין דא, ווערסוס די מעלות אין חסרונות פין דארט. חאטשיק איך בין מער נוטה צו זאגען אז א טיפע לעבן איז מער הנאה ווי א שטחיותדיגע. אבער דאס אליינס קען זיין מכח מיין קולטור.

אבער וואס איך ווייס יא איז, אז איבער לאזען חברים, משפחה, אין קינדער, איז בדרך כלל זייער זייער שווער. סיי פארן חסידישער איד וואס גייט אהין, אין סיי פארן בעל תשובה וואס קומט אהער.

ממילא ברענג איך ארויס אז עס איז דאך דא אזויפיל הנאה וואס מען קען טרעפען אין באשאפען דא. פארוואס זיך אנזאטלען מיט אזא גרויסען משא פין צער אין יסורים פין איבער לאזען אלעס? ווען דאס איז בכלל נישט די ישועה?

איך שטים צו.יואליש פרעגט פארוואס מען איז פארנומען מעסטן צו זיי זענען העפי צו נישט עס איז נישט פשט'ליך. דער תירוץ איז פשוט, פאר איינעם צו איבערלאזן דאס באליבסטע וואס עקזיסטירט ווי קינדער עלטערן חברים און א גאנצע סביבה אנגעווייטאקט און פארטרויערט צו זיכן גליקן אין א נייע לעבן אינדרויסן, איז נאטורליך פאר מענטשן צו ווילן ווייסן נא ביסטו העפי יעצט? האט זיך געלוינט דער גאנצער סומאטאכע? דאס איז טבע אנושי.

[יואליש]

ווי געזאגט, ס'איז נישט דא וויאזוי דאס צו מעסטן, ופרט קען נישט א דרויסענדיגער עס אנאלאזירן ביחס מיט די שוועריקייט פון בלייבן, וואס איז געווענליך ליבא לפומיה לא גליה. דער ויאנחו פונעם בן ישראל איז עפעס וואס קיינער הערט נישט און דערהערט נישט. ממילא איז די שאלה נאר רעטאריש.

ווי אויך, זענען דאך דא מענטשן וואס האבן מקריב געווען זייער גאנצע לעבן און מנוחה אלעס צוליב די עלטערן און די שכינים, ברויך מען זיי אנפרעגן: האט זך עס געלוינט? ביסטו יעצט רואיגער אז דיין שכן איז רואיג? קיינער פרעגט דאס נישט, נאכאמאל, ווייל די פראגע איז אן איין זייטיגע געניצט צו אויסדריקן א מיינונג מער פון געוואר ווערן דעם אמת.

[מוח שליט]

יואליש,
אמת אז די פראגע ווערט געפרעגט אסאך מאל בלשון תשובה.
אבער דאס נעמט נאך נישט אוועק די גערעכטיגקייט פין די פראגע זעלבסט.
אננעמען אזא שווערע משא פין זיכערע צער, מעג מען נאר ווען מען האט א קלארע cost benefit analysis.

[יואליש]

יואליש,
אמת אז די פראגע ווערט געפרעגט אסאך מאל בלשון תשובה.
אבער דאס נעמט נאך נישט אוועק די גערעכטיגקייט פין די פראגע זעלבסט.
אננעמען אזא שווערע משא פין זיכערע צער, מעג מען נאר ווען מען האט א קלארע cost benefit analysis.

ווען מ'פרעגט יא די פראגע מיט א דראנג צו וויסן דעם אמת, ברויך מען זיין גרייט צו אנעמען דעם ענטפער. כ'האב נאכנישט געזעהן אזנאס. אלעמאל קומט נאך א היסבר פארוואס "ס'קען נישט זיין אזוי" אדער צווייפעלט מען אין די צער פונעם פריערדיגן לעבן, כאילו ס'האב בכלל נישט עקזעסטירט. אין אנדערע ווערטער, דער שואל וויל מ'זאל אנעמען זיין הנחה אז אין פריערדיגע לעבן איז דאס לעבן זיס אונעם נייען לעבן קלאר ביטער, און די שאלה איז בלויז פארוואס די טויש. דאס הייסט געפרעדיגט נישט געפרעגט.

אויב וויל מען האבן אן אמת'ע שמועס איבער דעם, כל הכבוד. ווי אויך אן אמת'ע שמועס איבער די אמת'ע קוואליטי פון חסידישע לעבן (אן דעם וואס מ'זאל זיך שפירן אונטער אטאקע), איז עפעס וואס מ'קען האבן.

[מוח שליט]

יואליש,
דאס וואלט געווען געוואלדיג.

אט איז וואס איך האב געענטפערט צו איינעם אין א פריוואטע הודעה בנוגע מיין געשרייבעכטץ אין די ***** פרשה.


The fact is that discussion boards etc. are all the rage today (pun intended). obviously it's a treasure trove for sociologists. Even for us plain folks, it's interesting to see the unsaid rules of interaction on discussion boards. As time goes by, it's becoming more and more likely that many of us, if not all of us, will be active in some of these discussion boards. Being that it's a relatively new medium, it calls for some thought on the many issues confronting a participant in these boards.
Take for example my case. it is much easier for a new person/nickname to come barging in and being insensitive to the whole delicate structure that already exists. It should have been obvious to me that people have invested a lot of energy in cultivating their name/nick. They have a certain level of attachment to it, and with that come the pain when that name is being attacked. It is very easy for a new person with no attachment to his/her name to so nonchalantly agree to be attacked from all sides. It is also possibly not fair for a new person to be abrasive and rude.

On a different note,the fact that these discussion are all written and preserved, is a major tool to study any given society. Obviously our interest would be first and foremost the society we live in. We have a great selection of writings and of people to study what makes them and us tick. what makes us form our opinions, what makes us hold on to it so tenaciously, and what makes us change it, if and when that rarity takes place.
Due to these points, along with many others, it would be of great value to be able to discuss this in public. Yet that truly needs a level of objectivity, which I'm not sure exists at this point.

[לעמאן דזשוס]

יואליש, יאיר, בונעס, מחשליט, וכל אחד בשמו הטוב

דיזן אשכול איז און זאל דינען טאקע בלויז אויפן ריכטיגן שפורונג פונעם מצב

דא, אנדערש ווי אינעם ווירקליכן קאווע שטיבל, קען מען רואיגערהייט אויסשמועסן דעם אנדערן צד, אן קיינע שכינים, שידוכים זארגן

און מיטן הילף פון די דרויסענדע אשר בתוכינו ווי שלום׳קע און אנדערע וועט לכאורה ארויסקומען עפעס קלארקייטן

אדרבה ואדרבה

[יואליש]

מח, געוואלדיגע נקודה. און דאס איז א קל וחומר. מה דאך אן באהאלטענע ניק אויף די אינטערנעט וואס האט אריינגעלייגט כוחות או זיך ערווארבן א רעפוטאציע הייבט אן מאכן באשלוסן איבער זיין אויפירונג כדי ס'זאל אים נישט שאטן פאר זיין רעפוטאציע, כל שכן וכל שכן די פרעשור וואס מענטשן האבן אין ביהמ"ד, ווען זייער ווערטער און אקטיוויטעטן קענען האבן עכטע קאנסקווענצן.

איז א איד וואס זיין נאטורליכע געדאנקענגאנג און אקטיוויטעטן בלאזן אין זעלבן ריכטונג ווי די ווינטן אין זיין קהלה, ווייסט נישט פון אזא פראבלעם און וועט אייביג זאגן, כ'ווייס נישט, מיר גייט גיט, כ'קען טוהן וואס מיין הארץ גלוסט. אבער איינער וואס איז אביסעל אנדערש, ווערט דערמאנט פון זיין געצווינגעננע באנעמעונג טאג טעגליך, הונדערטער מאל אין טאג.

די צוויי אינגעלייט זאלן זיך טרעפען ביי א שלום זכור, וועלן זיך קיינמאל פארשטיין איינער דעם צווייטן.

אביסעל אוועק פון דיין נקודה, אבער א שטיקל שילוב.

[שמעקעדיג]

איך מיין אז איין נקודה ווערט נישט גענוג שטארק ארויסגעברענגט, אויב בכלל,

רוב (נישט אלע) פון די וואס גייען זוכן גליקן ערגעץ אנדערש, האבן געהאט "עפעס" פראבלעמען בעפאר דעם. נישט אלץ איז עס באקאנט, ווייל קיינער ווייסט נישט ווי אזוי די שלום בית איז געווען ביי יענעם (אלס קינד) אינדערהיים, וואס ער האט אלס געזעהן און געהערט, וויפיל טראמא ער/זי האט אדורכגעמאכט, קיינער ווייסט נישט צי דאס קינד האט געהאט חברים/חבר'טעס, צו מען האט זיך אפגעשאקלט פון אים/איר, נניח ווייל ער/זי איז א פגע רע אדער אנדערע חסרון, שמוציגע, קוועטשער, וואטעווער,

ממילא ווען איינער מאכט זיך א חשבון: "זאל איך אפפוצן פון דעם חסיד'ישן לעבן, און אויסקלויבן דעם פרייען וועג"? איז טאמער איז טאקע אמת די אויבנדערמאנטע תגובות, אז ער קען מחשב זיין שכרה כנגד הפסדה, ער וועט טאקע פארלירן געטרייע משפחה, טאטע מאמע, שוועסטער ברודער, חברים ושכנים, קען זיין אז ער וועט באשליסן (אפשר סובקאנטשעסלי) אז נעעה, ס'לוינט נישט, איך צאל צו א הויכן פרייז פאר א שכר וואס איך ווייס נאך אפילו נישט פונקטליך ווי אזוי איך גיי עס עסן. משא"כ אויב איז ער אין קאטעגאריע הנ"ל, ער האט נישט וואס צו פארלירן, זיין טאטע מאמע האט ער פארפאקט נאכן האבן ביטערע שווערגיקייטן מיט זיי, משפחה איז קאלט, חברים/חבר'טעס אויך נישט עפעס ספעציעל, איז "מה יעשה הבן שלא יחטא", וואס האט ער/זי דען צו פארלירן?

דעריבער וועלן טאקע געזונטע מענטשן - לאו דווקא פרומערע - וואס וואקסן אויף אין א געזונטן שטוב, מיט אסאך ליבשאפט, ווייניגער אוועקפאלן ווי די אנדערע וועלכע קומען פון דיספאנקשאנעל שטובער, און מיטגעמאכט דאס גיהנם אלס קינד.

און נאכאמאל, דאס איז נישט אלץ אזוי, אבער ווי ווייט איך האב שוין מיטגעהאלטן די קעיסעס פון דער נאנט, איז עס ע"פ רוב אויף דעם אופן.

[יואליש]

ריכטיג, שמעקעדיג. פונקט ווי ווען איינער טוישט זשאב האט עס א סיבה, איינער וואס איז העכסט צופרידן פון זיין פריערדיגע זשאב וואלט נישט געטוישט. די שאלה איז וואס גייט אריין אין גדר פון נישט זיין צופרידן פונעם ערשטן זשאב, און די מעגליכקייטן זענען אסך.

אבער דא זענען דא מענטשן, ווי אויך אין די קהלה בכלל, וואס ווילן זאגן, ניין: דו האסט אלעס געהאט גיט און האסט עס אפגעלאזט פשוט פאר מעקדאנעלס סענדוויטש און להתיר עריות. ס'גייט קעגן בעסיק היומען פסיכילאגיע און איז זייער אויבערפלעכליך, ועל כולם, איז עס סעלף סערווינג.

[מוח שליט]

א.ק.
א ראדיקאלישע זאך וואס מען וועט מיך שחט'ן דא.

יואליש די שרייבסט בתוך הדברים, "האסט עס אפגעלאזט פשוט פאר מעקדאנעלס סענדוויטש און להתיר עריות".

פארוואס איז להתיר עריות, אדער בעסער געזאגט להתיר זיווג, נישט קיין לעגיטימע זאך?
פארוואס פאפען מיר זיך, מיט נישט אנערקענען איר געוואלדיגקייט?
מיט ליגענט קומט מען נישט אהן קיין ערגעץ. [איך מיין נישט צו זאגען אז דו זאגסט ליגענט, שטייטס'עך. איך מיין נאר צו דינגען אביסל אויף די אנגענומנע שפראך דא.]

אז מען וויל עכט אדורך טון א נושא איז נישט לאגיש צו בלייבן שטיין ערגעץ וואו. אוודאי קען מען ענטפערן אז מאן הוה ליומא, איז זייער א שוואכע הנאה. אבער מען דארף זיך חאטש ספראווען מיט די שאלה אויפריכטיג.

אבער כדי נישט צו פארפארען פינעם עיקר נושא.

די שרייבסט אז עס איז דא געוואלדיגע פעין א יעדע מינוט פין די געצוואנגענקייט, פאר איינעם וואס איז אביסעל אדער אסאך אנדערש פין די קאמיוניטי.

עס איז יתכן אז פאנגט זיך אהן פארקערט. ווייל מען איז נישט עומד אז עס איז שייך צו האבען א זיס לעבן דא, ווערט א יעדע דערמאנונג פין די פארשפארטקייט, נאך א ווייטאג. אויב ער וועט זעהן אז מען קען יא זיין העפי דא, וועלן גאר אסאך פין די אישוס וואס געבן אים יעצט געפערליכע ווייטאג, אוועקפאלען. ניין?

[יואליש]

א.ק.
א ראדיקאלישע זאך וואס מען וועט מיך שחט'ן דא.

יואליש די שרייבסט בתוך הדברים, "האסט עס אפגעלאזט פשוט פאר מעקדאנעלס סענדוויטש און להתיר עריות".

פארוואס איז להתיר עריות, אדער בעסער געזאגט להתיר זיווג, נישט קיין לעגיטימע זאך?
פארוואס פאפען מיר זיך, מיט נישט אנערקענען איר געוואלדיגקייט?
מיט ליגענט קומט מען נישט אהן קיין ערגעץ. [איך מיין נישט צו זאגען אז דו זאגסט ליגענט, שטייטס'עך. איך מיין נאר צו דינגען אביסל אויף די אנגענומנע שפראך דא.]

כ'מיין אז די וואס ניצן די "להתיר עריות" רעטאריק איז פשוט ווייל ס'איז נפשו של אדם קץ בו, און ס'איז דאס בעסטע וועג פון דערנידערן איינעם. אויך רעדן זיי לכאורה פון א אומאראלישע פראמיסקיועס לעבנסשטייגער וואס איז אינו מן אנושי.

(אבער ס'איז אמת אז די גמרא זאגט אז פארברענטע נאכטמאל איז געניג איבערצולאזן א ווייב און די גמרא קוקט עס נישט אראפ אדער ארויף. הגם קיינער דא וועט נישט האלטן אז דאס איז אוסיגעהאלטן צו טוהן, אבער ס'איז א מקום פאר דיסוקסיע, אפשר אין אן אנדערע אשכול.)

[יואליש]

אבער כדי נישט צו פארפארען פינעם עיקר נושא.

די שרייבסט אז עס איז דא געוואלדיגע פעין א יעדע מינוט פין די געצוואנגענקייט, פאר איינעם וואס איז אביסעל אדער אסאך אנדערש פין די קאמיוניטי.

עס איז יתכן אז פאנגט זיך אהן פארקערט. ווייל מען איז נישט עומד אז עס איז שייך צו האבען א זיס לעבן דא, ווערט א יעדע דערמאנונג פין די פארשפארטקייט, נאך א ווייטאג. אויב ער וועט זעהן אז מען קען יא זיין העפי דא, וועלן גאר אסאך פין די אישוס וואס געבן אים יעצט געפערליכע ווייטאג, אוועקפאלען. ניין?

כ'כאף נישט פונקטליך וואס דו זאגסט. לכאורה זאגסטו אז יעדע קלעם קען ווערן געדיעלט מיט אן עדזשאסטמענט פון די מיינד און פערספעקטיוו. קען זיין אז ס'העלפט אויף געוויסע זאכן, אבער וואלסטו געפארן קיין צאר'יסט רוסלאנד אדער צפון קארעא, איראן וכדו' און מסביר געווען אז אפי' מ'האט נישט קיין פרייהייט פון ווארט, קיין פרייהייט פון אינדיווידוליזים, סעלף עקטולייזעשאן, פרייהייט פון זיין די טאטע וואס "דו" ווילסט זיין," - קען מען פארט אלעס זיס מאכן אין מוח בלבד? מ'קען מיטן ריכטיגן בליק זיך אויפבויען א זיס לעבן אין מוח כאטש אין פאקט ביסטו א שקלאף פאר יעדעם ארום דיר?

דאס איז נאכפאר מיר קומען צו צו די פסיכילאגישע הסבר אז געוויסע מענטשן זענען נישט ביכולת צו פירן א לעבן וואס איז פונדעמענטאל נישט תוכו כברו, ווי די קאנטראסט איז הימל און ערד, ליכטיג און פינסטער.

[מוח שליט]

קודם, עס איז יתכן אז א גרויסע פראצענט פין מענטשען ווען זיי האבען אן אפשען ארויס צו וואנדערען פין קאמיוניסטישע רוסלאנד אין פארלאזען די חברים, משפחה, ווייב אין קינדער, אויף אייביג, וואלטן בוחר געווען צו בלייבען. אין זיך אדזוסטען אין זיין צופרידען אין העפפי וואו מען איז.

ביסטו מסכים אז אפי' דער וואס דארף בלייבען אין ווילטשיר כל חייו קען זיין באמת העפפי?

אוודאי בין איך נישט בוחר א לעבן אין א ווילטשיר. מיין פוינט איז אז ווען מען מאכט דעם שיקול הדעת קען מען נישט אריינרעכענען אסאך פין די פעין וואס מען האט יעצט. ווייל איינמאל מען וועט אפמאכען מכח בחירה ומכח שיקול הדעת אז עס לוינט צו בלייבען. גייט מען זיך דאך עדזוסטען הערליך שייך. נישט אזוי?

נאך אן ענליכען פוינט איז, אז גאר אסאך פין די פעין קומט דוקא ווייל מען פילט אז איך בין באמת בוחר ארויסצוגיין. אין איך בין געצוואונגען דא צו בלייבען.

אבער בעיקר וואלט איך מיך אביסל געדונגען מיט דיין משל פין טצאריסט רוסלאנד וכדו'. קען מען דען נישט האבען א געוואלד מיט פרייהייט דא.

עס איז שייך צו זאגען אז דאס אוועקלויפען גאר איז א חלק פינעם פארשקלאפטקייט צום שכן, מחותן, באבע. ווען מען איז גרייט צו לעבן אינעם קאמיונטי אין נישט זיין פין די עליטע קלאס. קען מען אסאך זיין אין טון אנע מיזען אוועקווארפען אלעס.

[יואליש]

גאר גוט ארויסגעברענגט די אנדערע מעגליכע צד פון די מטבע. און ס'איז מסתמא אית ואית, אן קיין וואן סייז פיטס אלל מציאות. יעדע יחיד איז אנדערש.

[יאיר]

איז דען נישט קלאר אמת די 'קלישע' אז די 'סיטי אוף העפפינעס איז לאקעטעד אין די סטעיט אוף מיינד'?

וואס איז דאס געזוכעניש פאר נאך אביסל מאטריאלישע הנאות ווען דאס איז נישט די ישועה?

שרייען דען נישט רוב חכמי האומות אז רוב וועלט לעבט אין 'סיילענט דעספערעישען'?

איז דען די עצה פאר אומצפרידענהייט צו לויפען אהין?

אויב דער אמעריקאנער גוי מבטן ומלידה האט זיך ערווארבען דעם נאמען 'פראזעק נעישאן', מה יעשה אזובי הקיר. וואס פארא לעבן זאל האבען דער חסידישער איד וואס לאזט איבער זיין ווייב, זיין טאטע מאמע, ברידער שוועסטער, חברים אין גיטע פריינט, און, העולה על כולנה, זיינע זיסער קינדערלך.

דארף מען דער פרעגן אונזער ר' שלום היקר וואס פארא לעבען ער האט? הרי אדם דן קל וחומר מעצמו.

טייל מענטשען טענה'ן אז "איך קען נישט לעבן מיט די ליגענטס".

פאקט איז אז סיי דער איד אין סיי דער גוי ארבעט אויס פשרות אויף א יעדע ריר אין לעבן. ד.ה. מיר גייען צו דער ארבעט אפי' עס איז נישט לרוחינו, ווייל מיר ווילען דערנאך קענען הנאה האבען פין א גיטען מאלצייט. מיר געבן נאך פארן ווייב אפי' מיר האלטען אז אויסטון די שיך ווען מען קומט אהיים איז אינגאנצען נישט בגדר. מיר זאגען ליגענט פארן ווייב ווי שיין זי איז אפי' מיר האלטען נישט ממש אזוי. יא מיר זאגען ליגענט אגאנצען טאג אין א גאנצע נאכט. דער איד אין דער גוי.

מען האט שוין מער ווייניגער אויסגעשמועסט אלע צדדים, אבער לאמיר פרובירן צוצולייגן א פלייצע.
דער געדאנק וואס דו ברענגסט ארויס איז א ריכטיגע. צופרידנקייט און שמחה קומט לגמרי נישט פון גשמיות'דיגע הנאה, נאר פון ספיריטועל הנאה, דאס וואס מען רופט אויף אידיש 'סיפוק'. אבער, און דא קומט א גרויסער אבער, מען מוז האבן די געצייג צו קענען פראדוצירן דעם ספיריטועל הנאה כדי צו זיין באמת בשמחה. און דאס איז ביי יעדן אנדערש. למשל רובאשקין איז אין גאר א נידריגער מצב, סיי בגשמיות, און אפילו ברוחניות, ער זעט נישט זיינע באליבטסטע מענטשן, ער קען נישט מקיים זיין מצוות כהוגן, ער קען נישט אנטיילנעמען ביי א חסידישע פארברענג, אלע זאכן וואס געבן פאר א מענטש רוחניות'דיגע הנאה און האבן אים געהאלטן צופרידן זיין גאנץ לעבן. פונדעסטוועגן, היות ער איז זייער א שטארקער כאראקטער און א גרויסער מאמין, גלייבט ער אז זיין זיצן אין תפיסה איז באמת א טובה פאר אים, און מיט זיין שטארקע כאראקטער וואס ער האט בטבע, איז אים געלונגען זיך צו באאיינפלוסן אז זיין לאגיק זאל גובר זיין אויף די געווענליכע מענטשליכע געפילן, עד כדי כך אז עס איז אים גענוג דער מחשבה אז אלעס איז לטובתו כדי אים צו געבן סיפוק. אבער רוב מענטשן זענען נישט אזוי, און וואלטן אריינגעפאלן אין א דעפרעסיע אין אזא ביטערע מצב, מעגליך ווייל זיי האבן נישט די אמונה, מעגליך ווייל זיי האבן נישט די שטארקייט. אבער דאס איז קלאר אז פאר א געווענליכער מענטש וואלט די מחשבה אז אלע סאיז לטובה נישט געווען גענוג אים צו געבן סיפוק.
און דא בין איך מחולק מיט דיין שטעלונג אז שמחה איז תלוי אין מחשבה, און יעדער מענטש קען זיין בשמחה. דאס איז נאר ריכטיג פאר איינעם וואס האט די אפציע פון פיטערן זיינע גייסטיגע געברויכן, אויב האט ער דאס נישט קען ער נישט זיין פרייליך ווי שטארק ער זאל נאר וועלן. נאר וואס יא, דער מענטש כאפט נישט וויפיל גייסטישע כוחות ער פארמאגט, און וויבאלד למעשה איז צופרידנקייט נישט תלוי אין גשמיות, קען מען געווענליך אייביג טרעפן סיפוק אויף עפעס אן אופן. ממילא צוריק צו אונזער שמועס, אויב למשל דיען, אדער סיי וועלכער אפגעפארענער, האט געפילט אז דער לעבן אלס אנדערקאווער כופר איז אים גורם אומבאשרייבליכע גייסטיגע פיין, דעמאלט איז מעגליך אז ער קען טאקע נישט פילן קיין סיפוק דא און ער האט געמוזט ארויסגיין.
יעצט איז די שאלה, ווען ער גייט שוין ארויס צו האט ער דען יא דעם סיפוק? דער ענטפער איז מעגליך יא. מעגליך אז דאס אליין אז ער קען לעבן זיין לעבן ווי אזוי ער האלט פאר ריכטיג גיבט אים גענוג גייסטיגע צופרידנהייט עס זאל זיך אים האבן געלוינט דעם טויש. דאס הייסט, אפילו דער מאטעריאליסט קען האבן גייסטיגע הנאה פון דעם וואס ער לעבט ווי א מאטעריאליסט. עסן בעקאן און טשיזבורגערס גיבט טאקע נישט קיין סיפוק, אבער דער געפיל אז ער טוט וואס איז ריכטיג לשיטתו גיבט אים יא א גייסטיגע הנאה.
אגב, ווען מען רעדט פון דעם ענין טאר מען נישט אויסלאזן דעם וועלט בארימטן פסיכיאטאר וויקטאר פרענקל וועלכער איז געווען אין די לאגערן, און ער שרייבט אין זיין בוך man's search for meaning ווי אזוי ער האט אזוי אויסגעארבעט זיין מחשבות דעמאלט, אז זייענדיג אין לאגער איז ער געווען מער פריי און צופרידן ווי זיינע דייטשע אויבערהארן.

[יאיר]

בין איך דער איינציגער וואס ווארט אויף דעם בעל המימרא ער זאל אונז ארויסהעלפן אין אונזערע חקירות ודרישות און ליכטיג מאכן די אויגן?

[מוח שליט]

הערליך שיין ר' יאיר,

ביז דער בעל המימרא (שלום?) קומט אהן, לאז מיך אריינווארפען א ווארט צוויי.

די נקודה איז לאו דוקא אז שמחה איז תלוי גענצליך אין מחשבה. חאטשיק דאס איז אמת, אבער אזוי די ברענגסט גיט ארויס, מען דארף צו דעם האבען גאר א שטארקן כאראקטער.

אוודאי אויב איינער זיצט אין תפיסה איז דאס אן אומגעהויערע שווערע זאך צו זיין אינעם עולם המחשבה. דעריבער האב איך אנגעהויבען מיטן ארויסברענגען אז אונזער לעבן איז אנגעפילט מיט גאר גיטע פשוטע הנאות. מען קען גיין גענוג אין נאך פלעצער פאר ענדזשוימענט. מען קען זיך גאר גיט ענדזשויען אין שטוב. הערען, זעהן, פארברענגען, אין אזוי ווייטער.

דעריבער פארשטיי איך נישט אזוי זייער וואס אייגענטליך איז מען אזוי איינגעשפארט. וואס איז באמת די גרויסע חילוק פינעם הנאה וואס א גוי האט צו דאס וואס א איד קען האבען אויב איז ער אביסל מוותר פין זיין מסלתה ומשמנה פין די קהילה ווי ער געפינט זיך?

איז אבער דא אן אנדערע טענה וואס דאס איז "איך וויל זיין אפען, איך וויל נישט לעבן אין קיין ליגענט".

אויף דעם ברענג איך ארויס די טענה אז ווי אימער אונז וועלן מיר אנקומען וועלן מיר לעבן פיל פיל מיט ליגענט. איך מיין דעם ליגענט פין כלה נאה וחסודה, פין ישבחנה בעיניו. פין גריסען שיין דעם שכן, פין גיין צו סאשעל עווענטס, פין לעקן דעם באאס.
מען וועט אייביג מיזען רעדן מיט רעספקעט צו געוויסע מענטשען וואס מען האלט זייער ווייניג פין זיי. מען קען פינקט אזוי רעדן מיט רעספעקט פין געוויסע אידייעס וואס מען האלט זייער ווייניג פין זיי.

בכלל דארפען מיר געדענקען אז מיר זענען נישט קיין מיוחסים מיט די געפיל פין ענגשאפט אז מען לעבט אין ליגענט. די מושג פין אונטערדריקונג מצד די עסטעבלישמענט איז אן אלוועלטליכע אפי' ביי די סעקיולארע וועלט. אין וויפעל מען וועט נאר מאכען פראגרעס אין דעם געביט וועט אלץ זיין ווי צו פילן ענגשאפט ביים נעקסטן לעוועל.
א קינד היינט וואס באקומט נישט די אלע היינטיגע נאשערייען איז פונקט אזוי צובראכען ווי א קינד פין אמאל וואס האט אין לעבען נישט געחלומט פין אזעלכע גיטע זאכן. ווי מיין טאטע פלעגט מיר זאגען, אז מען געט דיר א פינגער, ווילסטו א האנט.

מיר קלאמערען זיך אייביג אהן ביי אונזערע לימיטס, אין דארטען דווקא ווילען מיר גיין ווייטער.
עס איז גיט אין ריכטיג אזוי. טשאלענדז איז פאן. אהן נייע ברעיקטרוס, [דורכברוכען] האט מען א באארינג לייף. אהן נייע בריעקטרוס מאכט מען נישט קיין פראגרעס.

אבער ווען מען נעמט אט די טשאלענדזס צו ערענסט. ווען מען מיינט אז איך מיז יעצט אדורך מאכען דעם דרגא פין אפענקייט, יהיה מה שיהיה, דעמאלט איז שוין נישט אזוי פשוט.

ווען מען ווייסט נישט אז נאך איעדע דורכברוך וועט לבסוף אנקומען נאך א לימיט, נאך א טשאלענדז.

ווען מען ווייסט נישט אז שפילען זיך מיט אט די טשאלענדזעס איז די געים אוף לייף, אין אז עס איז נעווער ענדינג. אין דוקא דאס זיין אויף די עדזש איז די געשמאק פין א יעדע גיטע געים, דעמאלטס דערזעהט מען זיך א גאנץ לעבן אין א ווייטאגליכע ענגשאפט.

אויב שפילט מען דווקא אויף צו געווינען, דאס אליינס זויגט ארויס די הנאה פינעם געים.
פארליר נישט אלעס פארען געים.

אפענקייט איז א הנאה ווי אלע הנאות. בעסער געזאגט, אפענקייט אין דורכברוך 'איז' די הנאה פין אלע הנאות, איז די פאן פין אלע געימס. סאו לאז עס בלייבען א הנאה, נישט צער.

שוין, מיינע צוויי סענטס.

[יאיר]

אויף דעם ברענג איך ארויס די טענה אז ווי אימער אונז וועלן מיר אנקומען וועלן מיר לעבן פיל פיל מיט ליגענט. איך מיין דעם ליגענט פין כלה נאה וחסודה, פין ישבחנה בעיניו. פין גריסען שיין דעם שכן, פין גיין צו סאשעל עווענטס, פין לעקן דעם באאס.
מען וועט אייביג מיזען רעדן מיט רעספקעט צו געוויסע מענטשען וואס מען האלט זייער ווייניג פין זיי. מען קען פינקט אזוי רעדן מיט רעספעקט פין געוויסע אידייעס וואס מען האלט זייער ווייניג פין זיי.

נישט אינגאנצן ריכטיג. בעת יעדער לעבט מיט געוויסע ליגנטס לצורך שעה, דארף דער אנדערקאווער כופר לעבן א פולטיים ליגנערישע לעבן. דאס מיינט אז ער מוז כסדר אויסנארן זיינע נאנטסטע פריינט, זיינע ווייב און קינדער, און סתם פרעמדע מענטשן. פאר געוויסע מענטשן איז דאס אן אומבאשרייבליכע גייסטיגע צער. לסבר את האוזן, שטעל זיך פאר דו גייסט וואוינען אין אפגאניסטאן צווישן די מוסלעמענער, און דו מוזט מיטהאלטן אלע זייער משוגעת'ן, פרעפלען פינף מאל א טאג, גיין אנגעטון זייערע קליידער, דיין ווייב גיין אינגאנצן פארדעקט, פאסטן א גאנצן חודש אין א ציה, וכו' וכו', און קיינער טאר נישט וויסן אז דו האלטסט נישט דערביי און דו טוסט עס נאר צוליב פחד, אפילו נישט דיין ווייב, און דו מוזט נאך אויפציען דיינע קינדער און אריינפרעגלען אין זיי אז אמעריקע איז דער גרויסער שטן. נישט אזוי בא'טעמ'ט, הא?

[מוח שליט]

דאכט זיך אז א יעדער קען טרעפען, אין האט געטראפען, גיטע פריינט וואס ער קען זאגען אלעס, אדער כמעט אלעס. אין מצד שני, זענען רוב מענטשען אידען מיט גוים צוגלייך, נישט אביעקטיוו גענוג אין נישט געטריי גענוג אז מען זאל זיי קענען זאגען אלעס. ממילא ווי איינער וועט נאר אנקומען, דארף ער וויסען וואס ער קען יא אדער נישט רעדן צו זיין שכן, קא'וואורקער, אדער דרינקינג באדי. מען איז אייביג אייביג עומד על המשמר צו האבען א געוויסע אימעדז.

אין מצד די ווייב. נו זאל זיין די נושא צו מען זאל יא זאגען פארען ווייב צו נישט. פארוואס רעדט מען פין אוועקשפאצירן?

מצד קליידונג. קוק אויף די ארטיסטן ל"ע, וואס טוען אהן אזעלכע 'נארישע אין עקעלדיגע' קליידער. ווייל דארט ברענגט זיך ארויס ביי זיי דאס רעוואלטירן אנטקעגען די שיעבוד צו קליידער.
מיט דעם אלעם איז דא זייער וויינוג מענער וואס האבען די חוצפה פין גיין מיט א קלייד. זיי קימען אויך אהן צו א וואנט, וואס זיי קענען נישט דורכברעכן.

מיין פוינט איז אז רוב פין דיינע יעצטיגע תגובה איז אין דע מיינד. מען דארף נישט אזויפיל פערפעלען, אין מען דארף נישט גיין מיט א ברייטען ביבער הוט אויפען גאס. העכסענס וועלען מיר זיין פין די דזעקעט גייערס. נו איז וואס?

דע עבאוו נאט וויטסטענדינג, וויל איך מער איבערטראכטען דיינע פוינטס. ועוד חזון.

[לעמאן דזשוס]

קע״ה, ווי די שמועס האט זיך אזוי שיין פארצויגן

דרך אגב, דער בעל המימרא שלום האט שוין געלאזט הערן זיין פלאץ אין וועלט אינעם סאמאטוכע אשכול, תקחנו משם. ביטע איינער ברענג עס אהער און לאמיר דן זיין דערין