וויאזוי צו רעדן אידישקייט צו גוים

[ביבער]

אין מיין דזשאב קומט מיר לעצטענס אויס אסאך צו אויסגעפרעגט ווערן דורך נייגעריגע גוים איבער אונזערע מנהגים און לבוש, דעם ריינעם אמת איז נישט אלעמאל פראקטיש צו זאגן סיי ווייל נישט אלעס קענען זיי פארשטיין און סיי ווייל אסאך מאל קען עס מאכן א שלעכטן איינדרוק, ס'פארהאנען זאכן וואס זענען ביינונז הייליג און איז ביי זיי אפגעפרעגט ווי למשל סעגרעגאציע צווישן גענדער'ס, אסאך מאל זעה איך מענטשן ווערן געפרעגט האקעלע שאלות דורך די מידיע דזשורנאליסט'ס און זיי ענטפערן אזוינע נאנ-סענס אז איך שעם מיך שטאטץ יענעם, די מידיע פאסמאקעוועט זיך מיט אזעלכע נארישע סטעיטמענטס, און עס קען מאכן א גרויסן חילול השם, דעריבער וויל איך דא אנפרעגן פאר די חשובע חברים, און ווער עס האט גוטע עצות און פראקטיק זאל ביטע מיטטיילן.


1. וואס זענען די פאות, קאפל, ציצית, וואס אידן טראגן? (שוין געהאט מענטשן וואס ווילן "אלעס" עקסטער פונקטליך פארשטיין.)

2. פארוואס גייען פרויען מיט א שייטל?

3. פארוואס האבן אידן גרויסע משפחות?

4. פארוואס גייען (פרומע) אידישע קינדער אין עקסטערע סקול'ס?

5. וואס איז מען מסביר ביים נישט וועלן שעיקן הענדס? אדער פאר'ן נישט וועלן זיצן נעבן א פרוי?

6. פארוואס טוהן זיך (אסאך) אידן נישט אויפפירן עטיש? ווי למשל אפן האלטן א טיר, גריסן, איבערגעבן?

7. פארוואס לערנען נישט (אולטרא פרומע) אידן ענגליש, קאמפיוטער, סייענס?

איינער האט נאך?

א תודה למפרע פאר אלע משיבים.

[[NAMELESS]]

וואס איז שלעכט מיט די פלעינע אמת??

[געוואלד געשריגן]

מיר טוען אלעס צו דערמאנען אונז אז מיר האבן א תחלית און דער לבוש איז וויכטיג ווייל ס'איז א דערמאנונג....ווייל ס'איז קלאר ווי דער טאג אז מיר זענען אידן און מ'דארף מאכן א קידוש השם. בעיסיקלי דער זעלבע ענטפער גייט פאר אלע פראגעס.

but make sure it doesn't seem like we have a superiority complex.

[נולד מאוחר]

אפשר פאר די זעלבע סיבה פארוואס זיין דזשינס הויזען איז ציריסען.

[טעפל]

אפשר פאר די זעלבע סיבה פארוואס זיין דזשינס הויזען איז ציריסען.

אויף דעהם האט ער סאך א שוואכערע תשובה.

[יידל]

1. וואס זענען די פאות, קאפל, ציצית, וואס אידן טראגן? (שוין געהאט מענטשן וואס ווילן "אלעס" עקסטער פונקטליך פארשטיין.)

בכלליות: ווייל חסידישע אידן זענען זייער טראדיציאנאל מיינדעד, און די אלע זאכן זענען אונזער טראדיציאנאלע וועג פון קליידונג.
בפרטיות:
פאות - אין די ביבל שטייט אז מ'זאל נישט שערן די עקן פונעם קאפ און פון די אראל תורה ווייסן מיר אז אז דאס איז דארט ווי די פאות געפינען זיך.
קאפל - פון די אראל תורה ווייסן מיר אז צודעקן די קאפ ברענגט מיר זאלן געדענקן גאט ווען אימער.
ציצית - סימפל. עס ווערט דערמאנט אין די ביבל.

אויב איז יענער א קריסט, קענסטו אים ביי דעם פונקט צוריקפרעגן: און ווי איז דיין ציצית און פאות?

2. פארוואס גייען פרויען מיט א שייטל?

טראדיציע איז א גוטע ענטפער. אדער קענסטו זאגן ווייל אין די אראל תורה וכו'.

3. פארוואס האבן אידן גרויסע משפחות?

א מצוה אין די תורה: פרו ורבו.

[קאווע טרינקער]

יידל, דיינע ענטפערס זענען גוט פאר מיר אויך.
קיינמאל נאך נישט געהערט אזאנע קלארע תשובות

אבער מיט דעם אלעם קומט אריין די א.ג. "מסורה" אין יעדע פרט באזונדער

פיאות - יא, אבער פארוואס אזוי לאגנ. שער דיך די גאנצע קאפ אויף 3.
קאפל - אין אראל תורה שטייט נאר אז גדולים זענען אזוי געגאנגען, און מידת חסידות בעלמא, וכו'.
ציצית - יא, אבער דאס איז נאר אויב מ'האט א בגד פון 4 כנפות

ביי די אלע זאכן, אויסער עסן חזיר, מוז מען צוקומען צום יסוד פון טראדיציאנאל מיינדעד.

[איחוד פעלד]

אויף די אלע שאלות איז גוט ווי יודל שרייבט.

חוץ איינס וואס איך בין געפרעגט געווארען לעצטע וואך, און איך בין געבליבען מיט אן אפענער מויל, ווייל עס מאכט נישט קיין סענס.

אין די שאלה איז

ביבער האט געשריבן:2. פארוואס גייען פרויען מיט א שייטל?

איך האב נישט קיין וועג מסביר צו זיין פארוואס די אייגענע האר טאר מען נישט און דוקא מיט א שייטעל מעג מען יא.

ד.ה. אויף מסביר זיין פארוואס האר זאל זיין באדעקט האב איך נישט קיין שום פראבלעם, צניעות, וכו', אשת איש, סימן, היכר, אבער דער הסבר פארוואס א שייטל זאל זיין מותר און האר אסור, איז כמעט אזוי שווער ווי מסביר זיין דער ראשענאל פין א היתר עיסקא.

[קאווע טרינקער]

סא, זאג אים דעם אמת.
וויבאלד היינט איז שוין נישט קיין חילוק פון א שייטל צו עכטע האר, איז על פי הלכה נישט קיין פראבלעם צו גיין מיט אייגינע האר אויפגעדעקט, אזוי ווי אסאך MO אידן פירען זיך. נאר אונז זענען, ווי יידל זאגט, זייער טראדיציאנאל מיינדעד.

[לעמאן דזשוס]

יידל, ענטפערסט זייער טרוקן, און ס׳איז גוט אויפן באן אדער פליגער אז מען וויל קורץ ענטפערן, עס טויג אבער נישט פאר א לאנגע קאנווערסעישן און פאר איינער וואס וויל פארשטיין אויף וואס די טראדיציעס זענען געבויט

[נולד מאוחר]

יידל, ענטפערסט זייער טרוקן, און ס׳איז גוט אויפן באן אדער פליגער אז מען וויל קורץ ענטפערן, עס טויג אבער נישט פאר א לאנגע קאנווערסעישן און פאר איינער וואס וויל פארשטיין אויף וואס די טראדיציעס זענען געבויט

פארגעס נישט דער פרעגער מיז נישט זיין דער טיפער פארשטייער. אז ער זאל באקומען א גרינטלעכר ענטפער.

[געפילטע פיש]

...דעריבער וויל איך דא אנפרעגן פאר די חשובע חברים, און ווער עס האט גוטע עצות און פראקטיק זאל ביטע מיטטיילן:

1. וואס זענען די פאות, קאפל, ציצית, וואס אידן טראגן? (שוין געהאט מענטשן וואס ווילן "אלעס" עקסטער פונקטליך פארשטיין.)
2. פארוואס גייען פרויען מיט א שייטל?
3. פארוואס האבן אידן גרויסע משפחות?
4. פארוואס גייען (פרומע) אידישע קינדער אין עקסטערע סקול'ס?
5. וואס איז מען מסביר ביים נישט וועלן שעיקן הענדס? אדער פאר'ן נישט וועלן זיצן נעבן א פרוי?
6. פארוואס טוהן זיך (אסאך) אידן נישט אויפפירן עטיש? ווי למשל אפן האלטן א טיר, גריסן, איבערגעבן?
7. פארוואס לערנען נישט (אולטרא פרומע) אידן ענגליש, קאמפיוטער, סייענס?

איינער האט נאך?

א תודה למפרע פאר אלע משיבים.

1) To remind us that God is always above our heads
2) עיין תשובת יידל
3) כנ"ל
4) Because premarital sex is forbidden, we seek to keep the sexes segregated until marriageable age, to keep them away from temptation, and also because they have completely different curriculum's
5) Affectionate touching is forbidden with someone who is not your wife, according to ultra orthodox rabbi's, hand shaking goes into the category of affectionate touching
6) I couldn't agree with you more, someone needs to teach these kids manners, but it doesn't come from rudeness, rather ignorance
7) Couldn't agree with you more, and it pains me to see them grow up without formal education, I hope to god that the situation will change and they'll realize that even by Jewish law they're obligated to give their kids a proper education.

[געוואלד געשריגן]

Can't say it better than that

[יאיר]

און אז אז שבת וויל יעדער דריטער גוי אויפ'ן גאס וויסן וואס איז דער מאדנער פעלענער הוט וואס איך טראג אויפ'ן קאפ, וואס זאל איך אים ענטפערן? אז איך האב אפגעשריבן א גאנצער אשכול אויף קאווע שטיבל ומשם תמצאנו?

[געפילטע פיש]

זאג ס'איז א מין יוניפארם וואס די האסידים גייען, טראדישען, קאסטאם, וכו' וכו', ווייל ביינונז איז די וויכסטיגסטער זאך אנצוהאלטן די מסורה פון די אכצענטע סענטרי.

[יאיר]

דאס האב איך געענטפערט, און איך האב זיך טאקע געשפירט ווי א נאר.

[ביבער]

"טראדיציע" דארף צו זיין זייער א באפרידיגער תירוץ אין רוב פעלער אחוץ ווען נישט, אויב איז דער שואל באמת אינטרעסירט צו וויסן דעם תירוץ איז "טראדיציע" א גאנץ קנאפע תירוץ, איך האב שוין אויך געהאט פעלער וואס די פרעגער'ס האבן שוין פון פריער געהערט אדער געליינט אומגינסטיגע הסברים און זיי קענען באשטיין צו הערן אויב עס איז אמת, אין אזא פאל וועט די פשוטע "טראדיציע" תירוץ זיין ווי א הודאה אויף דאס וואס זיי ווייסן שוין, איך פרוביר אלעמאל צו טרעפן א שכל'דיג הסבר וואס וועט דייקא יא איבערלאזן א גוטן איינדרוק.

למשל אזוי ווי דא אונטן וואלט איך נישט געטפערט אבער איך האב שוין געהערט מענטשן וואס ענטפערן נעבעך אזוי.

1. אונז צו דערמאנען אז אונז זענען אידן, מיר זענען הייליגער ווי אנדערע פעלקער ווייל אונז האט ג-ט אויסגעוועלט איבער אלע אנדערע.
2. צו ווייזן פאר פרעמדע מענער אז מיר זענען שוין חתונה געהאט און זיי זאלן זיך דערווייטערן פון אונז.
3. ווייל היטלער האט געהארגעט 6 מיליאן, האבן מיר גרויסע משפחות אלס נקמה אין היטלער.
4. קוק וויאזוי עס זעהט אויס ביי ענק אין high school...
5. מענער דארפ'ן זיין הייליג דעריבער דערווייטערן זיי זיך פון פרויען.
7. מיר אידן לערנען נאר די תורה ווייל אלע חכמות ליגן אין איר.

[איחוד פעלד]

. מיר אידן לערנען נאר די תורה ווייל אלע חכמות ליגן אין איר.

חוץ פין דעם וואס איך בין מסופק אויב דער כלל איז אמת בכלל, איז עס א היבש נארישער סטעיטמענט צו זאגען, ווייל סוכ"ס וועט דער לערנער קיינמאל נישט צוקומען צו א מדריגה פין קענען אנדערע חכמות דורך די תורה, ווייל נאר א יחיד בדורו קען צו דעם "זוכה" זיין, ווי צ.ב.ש. דער חזון איש וואס האט געזאלט האבען געמאכט א דייעגראם פין א מוח.

[קאווע טרינקער]

דאס האב איך געענטפערט, און איך האב זיך טאקע געשפירט ווי א נאר.

ווי א נאר? ווי א שוטה

[Starbucks]

וואס איז שלעכט מיט די פלעינע אמת??

יא, זאג זיי כדי מ׳זאל קענען טוהן שידוכים.

[טישו באקס]

ליינענדיג וועגן ענטפערן אויף א גוי׳ס פראגעס וועגן אונז פרומע יודן, האט מיר א יונגערמאן דערציילט דעם שבת אז א גוי וואס געטון עפעס ארבעט אין די סאטמאר - מאנסי שול האט זעענדיג די אלע פיבערבאפטיגע הכנות מיטן גאנצן טאראראם וואס מ׳מאכט מיט לעקטריק סיינס מיט לייטס אויפן גאס וועגן די חתונה פון די ערשטע פון צוויי טעכטער פינעם רב פון סאטמאר-מאנסי, פרעגט איהם דער גוי, די גאנצע איבערקערעניש דאס איז אלעס פאר איין נאכט?! ערקלערט ער איהם, די מיזט פארשטיין, דער רב האט נאר צוויי קינדער, דעריבער מאכט מען אזא גרויסן טראסק. וואונדערט זיך דער גוי, כ׳פארשטיי נישט, יעדער האט דאך נאר צוויי קינדער?!...

[שמואל הלוי]

ליינענדיג וועגן ענטפערן אויף א גוי׳ס פראגעס וועגן אונז פרומע יודן, האט מיר א יונגערמאן דערציילט דעם שבת אז א גוי וואס געטון עפעס ארבעט אין די סאטמאר - מאנסי שול האט זעענדיג די אלע פיבערבאפטיגע הכנות מיטן גאנצן טאראראם וואס מ׳מאכט מיט לעקטריק סיינס מיט לייטס אויפן גאס וועגן די חתונה פון די ערשטע פון צוויי טעכטער פינעם רב פון סאטמאר-מאנסי, פרעגט איהם דער גוי, די גאנצע איבערקערעניש דאס איז אלעס פאר איין נאכט?! ערקלערט ער איהם, די מיזט פארשטיין, דער רב האט נאר צוויי קינדער, דעריבער מאכט מען אזא גרויסן טראסק. וואונדערט זיך דער גוי, כ׳פארשטיי נישט, יעדער האט דאך נאר צוויי קינדער?!...

דאכט זיך אז ר' חיים יושע האט ניטאמאל קיין צוויי, ער האט בלויז איין בת יחידה.

[טישו באקס]

קענענדיג די משפחה פון דער נאנט ווייס איך אז ער האט צוויי טעכטער.