'מגן דוד' איז הייליג צו פארבאטן?

[מנשה לוסטיג]

דאכט זיך, אז דאס וואס א בחור'ל האט אן שכל געוואלט מאכן א פייער אין 2011 האט מען אין סאטמאר אלע יארן פון איר עקסזיסטענץ געטון מיט מחשבה תחילה און מיט די גוטהייסונג פון די פירער.
און דאס געשלעג קומט פון זיי, און די מושג פון פראסקענען קומט פון זיי.

אויסער דעם וואס אלעמאל איז געווען געשלעגן צווישן חסידות אין גרויסן, איז די פרייז פאר חוצפה פון א יחיד געווען טויט בלי רחמנות. אויכעט נישט קיין נייע זאך, און מ'זעט וואס איז תדיר ושאינו תדיר.

[שמואל הלוי]

בקיצור מנשה, דו קעקצט אונטער און דו קענסט מיר נישט מסביר זיין וואס דרך הבעש"ט איז, דו ווייסט נאר אזויפיל אז כח און דרך איז איינס און פערטיג.

[מנשה לוסטיג]

דו האסט לדעתי צוויי טעותים, איינס אז איך גיי דיר מסביר זיין און אז איך האב אפילו פראבירט מסביר זיין פאר איינער וואס איז אויפגעוואקסטן אינעם סאטמארע שמעלץ טאפ, וואס מיינט אמונה.
צווייטע טעות, אז איך בין עפעס דא דיר און דיין גלייכן מצער זיין בדברים, בכלל נישט, איך שפיר זיך פריי צו זאגן מיין מיינונג, ווען כ'זאל עס שרייבן אין איי וועלט וואלט עס נישט מאריך ימים געווען.

קען זיין ס'נישטא קיין טעותים, פשוט דו מוזט עפעס ענטפערן, אויב שוין ענטפערן, קלער אריין און שעם זיך נישט צו זאגן וואס איז אמת און וואס נישט, ווייל קען זיין אז איך בין מיך מיט געוויסע פרטים טועה, אבער דו רעדסט דאך נישט, נאר שיסט טישאס..

[שמואל הלוי]

פאר איינער וואס איז אויפגעוואקסטן אינעם סאטמארע שמעלץ טאפ, וואס מיינט אמונה

די סאטמארע אידן זענען כופרים? זענען נישט קיין מאמינים בה'? נאר סקווירא אידן האבן אמונה?

[שמואל הלוי]

עכ"פ מנשה ווייסט נאר אז דרך הבעש"ט איז נישט נשתכח געווארן, און אז דרך הבעש"ט און כח הבעש"ט איז איינס, אבער מסביר זיין ספעציפיש פונקטליך וואס דרך הבעש"ט איז קען ער נישט.

[מנשה לוסטיג]

איך וויל אנהייבן א נושא, כ'קלער כ'וואלט געדארפט פארדעם אפשר א באזונדערע אשכול, אבער לאמיר אנהייבן דערווייל דא.

ווער האט פארציילט פאר א סאטמארע יוד, ווער איז גאט?

[שמואל הלוי]

פאר דו הייבסט אן די פרישע נושא און פאר איך ענטפער דיין פראגע, מעגסטו מודה זיין ברבים אז דו ווייסט נישט וואס דרך הבעש"ט איז.

[יואליש]

לענינינו, די ניגון וואס זיי האבן ארויפגעלייגט אויף די ווערטער, הבה נגילה, איז געווען א הקפה ניגון אין סקווירא,און דער אלטע סקווערע רבי האט עס שוין נישט געקענט זינגען, האט מען עס געזינגען ביים טיש שמחת תורה נאכן בענטשן, ווי אלע האבן זיך אויפגעהויבן דאס גאנצע אויבנאן, און געטאנצן מיט נאסטאלגיע אויף דעם אוראלטן ליד וואס איז ליידער דערטרונקען געווארן, אבער מ'האט עס מער נישט געזינגען ביי די הקפות.

ברענסט דאך א מעשה לסתור צו זיין 'מגן דוד' טענה. פון הבה נגילה איז משמע אז סקווירא האט יא געהאלטן פון דעם "ואף על פי שהיתה אהובה לו בימי האבות, עכשיו שנאה, מאחר שעשאוה אלו חק לעבודת אלילים."

[יואליש]

... מסביר זיין פאר איינער וואס איז אויפגעוואקסטן אינעם סאטמארע שמעלץ טאפ, וואס מיינט אמונה.

מנשה, ביזט גיט געלוינט אדער ביסט ערענסט? דו גיסט דעם איינדרוק אז אין סקווירא (ס'שיינט פון דיינע תגובות אז דו קענסט זיך אויס אין סקווירא) איז דא א "ברייטע" צוגאנג צו אמונה. למשל וועלכע ספרים זענען אויף די אמונה קאריקולעם חוץ מאור עינים?

[מנשה לוסטיג]

לויטן נארישע גאנג פון די וואס גלייבן נישט אין קיין רביס, קומען זיי אן, נאך א קורצע דין ודברים, אז זיי גלייבן נישט אין גאט אויך נישט. ווייל דו מוזט אנקומען צו א רבי זאל דיר אנווייזן געב א קוק, דאס איז גאט ער האט באשאפן און ער פירט און ער האט באפוילן. ס'דא געוויסע דרכים אין עבודת השם, אבער 'נישט גלייבן' אין מנהיגים, דאס איז די פירות וואס סאטמאר האט אריינגעברענגט אינעם חרדישער וועלט, מיטן 'טפח פיאות' און קורטוב אפיקורסות. קלאגענדיג אז בן גוריון איז א כופר, ווען לפנים האלטן ענק די זעלבע לגבי אלע מנהיגים.

[[NAMELESS]]

איך בין זייער בייז אויף די מנהלים פון קאווע שטיבעל אז זיי געבן נישט אבאכט אז ווען איינער וויל זיך איינשרייבען מיט א נאמען פין א באקאנטע מענטש אז עס זאל טאקע זיין יענע מענטש.
מ׳דארף איינמעלדען דעם פרייליכן ר׳ מנשה ליסטיג פון סקווירא אז א אנגעזויערטע איד האט געהיידזשעקט זיין נאמען אין קאווע שטיבעל, און דער עולם גייען זיך נאך טועה זיין אין מיינען אז ער איז אזא סארט מענטש.
איינער האט די עכטע מנשה ליסטיג׳ס טלעפאון נאמבער?

[מנשה לוסטיג]

כא כא כא...

[אברעמעל]

קענסט נישט מנשה, דאס איז ער בתקפו..

[chasid]

די גלייכסט זיך צי צו די פריערדיגע חסידים ואנשי מעשה בדורות הקודמים וואס זענען געווען דבוק ומקושר ברבם מיט א הייליגן פייער און ברען?
גלייכצייטיג האסטו מיר נאכנישט געענטפערט וואס דרך הבעש"ט איז...

אין יעדע חסידות היינט וואו ס'איז דא א מנהיג א דערהויבענע איד, (נישט בלויז א פאנדרעיזער פאר די מוסדות) און די מנהיג איז פארנומען אויפצוהייבן די עולם נענטער צום באשעפער, דהיינו ער לערנט אויס ביי זיינע שמועסן ווי אזוי אויסצופירן דעם חובת האדם בעולמו סיי די סור מרע און סיי די עשה טוב (וכו'), און מ'לערנט בקביעות ספרי חסידות (נישט נאר ביי לכה דודי) קענסטו נאך היינט טרעפן דאס וואס דו זוכסט "די פריערדיגע חסידים ואנשי מעשה בדורות הקודמים וואס זענען געווען דבוק ומקושר ברבם מיט א הייליגן פייער און ברען"
און פון דעם התקשרות צו זייער רבי'ן און פאלגן וואס ער פארלאנגט ווערט דער עולם טאקע מער דערהויבן, און מ'זעט אידן עובדי השם באמת, און דאס איז וואס דער דרך הבעש''ט האט ממשיך געווען,
אין דער ספר אויף תניא פון שיעורי ר' משה וואלפסאן, ברענגען זיי בתורת הקדמה א בריוו וואס ר' משה האט געשריבן פאר א שואל אויף זיין שאלה וואס איז דרך הבעש"ט
שרייבט ער, כ'קען דיר נישט מסביר זיין וואס דאס איז אזוי ווי מ'קען נישט מסביר זיין די חילוק פון לעבן און טויט.. ער שרייבט דארט לערן ספרי חסידות און זיי אין א חסידישע מקום וועסטו פילן ממש ווי ס'קומט דיר צו א חיות אין לעבן.
און פרעג מיר נישט אפ מיט די וואס זענען נישט קיין "עובדי השם באמת", וויל דאס איז אייביג געווען איבעראל, איבערהויפט מיט די היינטיגע נסיונות.

[שמעקעדיג]

לויטן נארישע גאנג פון די וואס גלייבן נישט אין קיין רביס, קומען זיי אן, נאך א קורצע דין ודברים, אז זיי גלייבן נישט אין גאט אויך נישט. ווייל דו מוזט אנקומען צו א רבי זאל דיר אנווייזן געב א קוק, דאס איז גאט ער האט באשאפן און ער פירט און ער האט באפוילן. ס'דא געוויסע דרכים אין עבודת השם, אבער 'נישט גלייבן' אין מנהיגים, דאס איז די פירות וואס סאטמאר האט אריינגעברענגט אינעם חרדישער וועלט, מיטן 'טפח פיאות' און קורטוב אפיקורסות. קלאגענדיג אז בן גוריון איז א כופר, ווען לפנים האלטן ענק די זעלבע לגבי אלע מנהיגים.

איך וויל קודם אויסקלארן עפעס. סאטמאר רבי זצ"ל איז נישט געווען דער ערשטער און נישט דער איינציגסטער דאס צו טענה'ן. נאר פון אים איז עס דאס מערסטע באקאנט געווארן. ער האט געהאט א כח אז זיינע ווערטער האבן געשטורעמט א וועלט, בפרט אז ער האט זיך געפייט מיט די אלע רבנים וועלכע זענען געווען פרא-ציונות.

עס שטייט אין אסאך ספרים, איך האב עס שוין געזעהן פון שומר אמונים ז"ל (עני-טיים אזא שטארקע גרויסע חסידות ווי סקווירא) וואס ער ברענגט אין זיין ספר פון איינעם פון די פריערדיגע (כ'דארף נאכקוקן זיך צו דערמאנען) אז דער דרך הבעש"ט איז אראפגעקומען "בלויז פאר 150 יאר", און כאטש ער אליין שרייבט אויך דארטן אז יעדע כח התשובה פון א דייטשל עד ביאת הגואל וועט זיין אינעם כח פונעם בעש"ט, זעהט ער נישט קיין סתירה צווישן די צוויי. און עס ווערט געברענגט אין נאך פלעצער.

און אויב רעדסטו פון "בלינדע" אמונת צדיקים, וואס דארפסטו מער פון דעם, סאטמאר רבי זאגט אז תורת הבעש"ט איז נשתכח, און אלע שעפעלעך גלייבן אים, און זענען גרייט צו דעפענדן זייער רבי'ן פאר אלע קאסטן, אלא מאי סאטמאר האט אויך אמונת צדיקים...

לאמיר זיך נישט נארן. דו ווייסט אליין אז דאס וואס סאטמאר רבי האט געמוזט צוקומען צו דעם אומבא'טעמ'טן מיטל פון האקן אויף רבי'ס און שוואך מאכן די אמונת צדיקים, איז געווען נאר צוליב ציונות, וואס ער האט געהאלטן אז כפירה אין באשעפער איז ערגער ווי כפירה אין א רבי (אנדערש ווי עס איז אנגענומען אין סקווירא, עכ"פ אזוי זאגט די גאס, איך גלייב עס נישט עכט עניוועי, אבער אויף אנדערע חסידות'ער זאגט מען עס נישט, קארעקט?), זיין הארץ האט געבלוטיגט ווי רבי'ס האבן מיינונגען אנטקעגן די תורה און חסידים גייען נאך בלינדערהייט ווי שאף צו די שחיטה, אזוי ווי אין אלע דורות, מיט אמת'ע אמונת צדיקים, ממילא האט ער איינגעבראכן דעם חומה און אנגעהויבן פארלאנגען מען זאל נישט נאכגיין בלינדערהייט די רבי'ס, און מסביר זיין אז די אלע שיינע תורות פון "אפילו אומר לך על ימין שהוא שמאל" איז נישט אזוי פשוט, און האט מעתיק געווען פון אזויפיל ספרים וסופרים אז בעפאר ביאת המשיח וועט זיך טוישן דער מצב, ווי די גמרא זאגט עס!!! פני הדור כפני הכלב!! אין לנו על מי להשען אלא על אבינו שבשמים!!! און אמונת צדיקים קען מיינען גלייבן אין א צדיק וואס זיצט אונטן אויף מערב זייט ביים אויווען און דינט השי"ת מיט מס"נ, און לאו דוקא א גרויסער בנש"ק אויבן-אן מיט שיינע סטראקעס און געבלומטע בעקישע, אדרבה, נעם דיר אויף א מורה-דרך א אמת'ער ירא-שמים, און נאכדעם זיי זיך מבטל פאר אים אינגאנצן, נעם א דיין, א דעת תורה, איי ער פירט נישט קיין טיש און נעמט נישט קוויטלעך? נו, תורת הבעש"ט איז נשתכח,

שאר, די מנהגים גייען ווייטער אן, מען זאגט הודו עש"ק ביי מנחה; מען טרינקט לחיים און מען ארבעט אויף שמחה, מען איז מקרב שוואכערע אידן מיט א אמת'ע אהבת ישראל, ווער נאך ווי סאטמאר האט א חלק אין אזויפיל חסד און צדקות אין כלל ישראל, כמעט אלע גמ"ח'ן, אלע חברות, הצלה שומרים ביקור חולים און צענדליגער אנדערע, אלעס איז במקורו סאטמאר, אבער די עצם ענין פון למשל "א קוויטל", וויפיל פון די היינטיגע רבי'ס קען נאך היינט באמת לייענען א קוויטל? רוח הקודש? דינען השי"ת ע"פ זוהר וקבלה, ווי די פריערדיגע חסיד'ישע רבי'ס? כ'מיין עסן קוגל קען איך און דו אויך פונקט אזוי!!

אקעי כ'האב שוין נישט כח צו מאריך זיין. מנשה'לע טראכט אביסל, דו ביסט א קלוגער איד, טו אויס פאר אפאר מינוט די סקווירא שטיוול (נישט ווען איך בין אין צימער...) און עפן אביסל די באקס מיט וואס דו ביסט ארומגענומען, און כאפ א בליק אריין אין סאטמאר'ס באקס, יא ס'איז אויך א באקס, אבער אן אנדער סארט באקס, זיי מחליט "איך בין גרייט צו הערן אן אנדערע שיטה אפילו עס איז אביסעלע אנדערש ווי איך בין אויפגעוואקסן", נאך אלעם זענען פאראן קלוגע ערליכע אידן אין סאטמאר אויך, און אפשר דאן וועסטו אביסל פארשטיין, און איינזעהן אז אין סאטמאר האט מען אויך אמונה!! אמת'ע אמונה! אין השי"ת...

הצלחה רבה!

[מנשה לוסטיג]

ווער איז גאט?

[שמואל הלוי]

ווער איז גאט?

פרעגסט די זעלבע שאלה וואס פרעה האט געפרעגט פון משה רבינו.

[מנשה לוסטיג]

דו מיינסט וואס ס'שטייט אין תורת משה? אדער תורת השם

[זר זהב]

און ס'דערמאנט מיר, ווי טאקע א אלטע סאטמארער געשטימטער האט מיר לעצטענס געזאגט עפעס קעגן סקווער, זאגט ער, א ראיה צו מיינע ווערטער ווייל דער הייליגער ריזינער האט געזאגט אויף זיין הייליגע דוד משה'לע פון טשארטקוב.. זאג איך עהם, ווער זאגט דאס אז דער ריזינער איז הייליג, ווער זאגט דער זון זיינע איז הייליג? די זעלבע וואס לאכן היינט פון רבי'ס האבן דעמאלטס געלאכט פון דעם 'הייליגער' ריזשינער, און איך זע גארנישט אז ס'עפעס אנדערש. ס'אלע דורות געווען די שפעטערס און ליצים און משכילים 'למיניהם'.. איינער מיט א קלענערע קאפל און איינער מיט א 'ריזיגע' קאפל.. [צו ווייזן אז יעדער איז א פאפער חוץ ער..] ממילא ביי אונז אין סקווער טשערנאביל האט מען געגלייבט אן אויפהער אין 'אלע' צדיקים. ביי אייך וואס ס'איז עפעס געפאלן א שכחה.. איז געהאקטע צרות אויפן דאזיגן ידיעה בכלל.. והמבין יבין

אין אלע ממש ?? אויך אין הרה"ק רבי נחמן מברעצלאוו זי"ע ??

[מנשה לוסטיג]

אוודאי האט מען אין אלע געגלייבט, אבער די דרך האט מען פון עטליכע נישט געהאלטן, די דרך חב''ד די דרך פון קאצק און די דרך פון ברעסלאוו, די דרך אין טשערנאביל איז געווען געבעיסט אויף עבודת המידות חג''ת נהי''ם, מ'האט קיינמאל נישט גערעדט אויף ר' נחמן אין סקווער, אין סטאלין יא, אין ראכמיסטריווקע יא, עד כדי כך אז מ'האט זיך אפילו משדך געווען מיט אנדערע הויפן, אבער נאר אויף א שטייגער אז מ'האט נישט צוגערירט די דרך פון טשערנאביל, ווי למשל אז די כלה איז געקומען קיין טשערנאביל און אנגענומען די דרך.
דער סקווערע רביס זון איז א אייניקל פון ר' נחמן פון ברעסלאוו

[זר זהב]

פון א סקווירן חסיד אין א סקווערען שטיבל האב איך געהערט רעדן כד"א אויפן ברעסלעוו'ן צדיק.

[מנשה לוסטיג]

זאג עהם איך לאז נישט

[זר זהב]

ער נעמט עס דאך פון ערגעץ. מיין פוינט איז איך נעם נישט אן וואס דו זאגסט אז "אין סקווירא רעדט מען נישט"