דרשות ואגדות חז"ל

[מוח שליט]

לולי דמסתפינא, העט איך שטארק מחולק געווען מיט דיר.
פשוט פשט מיינט אז איינער זאגט אז עס איז נישט אזא זאך ווי תחה"מ אין די תורה, מיינט אז עס איז נישטא אזא זאך. תורה מיינט נישט דא תורה שבכתב, עס מיינט תורה ומסורה מסיני. קוק אהן די לשון הברייתא גראד נאך די משנה. "הוא כפר בתחה"מ". גארנישט מיט די ווארט תורה, ער איז פשוט כופר בתחה"מ. ולפיכך לא יהא לו חלק בתחה"מ. [אגב, דא זעהט מען אויך אז תחה"מ אין עוה"ב איז איינס. די משנה זאגט אין לו חלק לעוה"ב, אין די ברייתא וואס איז מפרש די משנה זאגט אין לו חלק בתחיית המתים]
איי וואס איז די סטראשע, ער גלייבט דאך נישט דערין? וועל, פאר אים איז עס נישט קיין סטראשע אבער מיר ווייסען דאך יא אז עס איז דא תחה"מ אין ווייל ער לייקענט פארלירט ער דאס. ס'איז א ביטערע עונש צו ער גלייבט דערין צו נישט.

וואס מיינסטו צו שרייבען וועגן יחזקאל? לויט דיין פשט מיז ער גלייבען פין תורה? נביאים איז נישט גיט? דעמאלטס האבען רבינא אין רב אשי פין דף צב. אויך נישט קיין חלק לעוה"ב ח"ו. זיי לערנען ארויס תחה"מ פין דניאל.

[ברזלי הגלעדי]

בד"וו, דער פסאודא רש"י זאגט עפעס אן אינטערסאנטען פשט'ל אז מען רעדט פין איינעם וואס גלייבט אין תחיית המתים [ווארשיינליך מכח מסורה] אבער ער גלייבט נישט אז עס שטייט אין די תורה, אין פאר דעם אליינס איז ער א "כופר גמור" [לשון זה ליתא בשום מקום אחר בדברי רש"י על הגמרא ועל תנ"ך]. אין אויף דעם זאגט די משנה אז אין לו חלק לעולם הבא.

די סיבה פאר דעם דוחק איז לכאורה ווייל ער האט געהאלטען אז תחה"מ אין עולם הבא איז די זעלבע זאך. נו וואס פאר א סטראשע איז צו זאגען פאר איינעם וואס גלייבט נישט אין תחיית המתים, דהיינו עוה"ב, אז מען וועט אים נישט געבען קיין עוה"ב. מוז דאך זיין די פשט אז ער גלייבט אין תחה"מ/עוה"ב נאר ער גלייבט נישט אז עס איז מוכח פינעם פסוק. דעמאלט איז דאך שוין זייער א גיטע סטראשע. והבן.
וע"ע בגמרא לקמן צא: אז ריב"ל דרשנט תחה"מ פינעם פסוק עוד יהללוך סלה. אין תוך כדי דיבור זאגט ער עוד יהללוך סלה מיינט עוה"ב. אלמא דדבר אחד הוא וכנ"ל. ודלא כהרמב"ם. ויש ליישב.

דאס איז נישט קיין בד"וו, דאס איז די רש"י וואס מאכט מיך ציטערן. אפילו אויב איך גלייב אין תחיית המתים, אויב בין איך נישט מודה אז דער מקור איז פון אז ישיר אדער אן אנדער פסוק, דעמאלט זענען מיינע אלע מצוות וואס איך האב אזוי שווער אנגעהארעוועט גארנישט ווערד. איך האלט אז ס'איז נישט קיין יושר אז צוליב פשט אין א פסוק זאל איך פארלירן מיין גאנצע עולם הבא. איך ווייס נישט פארוואס דו זאגסט מיט א זיכערקייט אז רש"י האט עס נישט געשריבן, סך הכל זאגט אזוי דער באר שבע מכח סברא און צוליב קשיות, אדער האט ער געוואלט בארואיגן זיין גילטי געפילן. די סיבה פארוואס רשי האט אזוי געלערנט, איז ווייל אזוי איז פשוט פשט אין די משנה, האומר אין תחיית המתים מן התורה. מען דארף אפילו נישט צוקומען צו רש"י.
אגב, מען קען אויך גלייבן אין תחיית המתים מכח די פסוקים אין יחזקאל, און א סטראשע איז עס אפילו אויב ער גלייבט נישט, ווייל ווען ער הערט "אין לו חלק לעולם הבא!" גיבט דאס אים א קיצל, אפילו ער גלייבט נישט.

איך פארשטיי נישט אויב די דרשות חזל קאנווינסען דיך נישט פארוואס האסטי מורא ווען זיי זאגען אין לו חלק

[לעיקוואד]

יעדער מיט א משהו שכל, וואס נעמט אן אז אויך חז"ל האבן געהאט א משהו שכל, פארשטייט אז עס קען נישט זיין אזוי פשט אז ממוז גלייבען א קרומער פשט אין א פסוק און אז נישט אין לו חלק לעוה"ב. וואס מיינט יא דער מימרא? יש לעיין, וע"ע אמונות הכרחיות. אבער פשוט פשט, וכמ"ש אין דער פסאודו רש"י (דומני שגם בכת"י ליתא וצריך לבדוק), איז נישט מעגליך במציאות למי שיש לו מח בקדקדו.

עס איז מיר שווער צו גלייבען אז פון אזא חצי דיוק אין א שורה גמרא קען מען ארויסלערנען אזוינע יסודתדיגע זאכען. ווער עס האט אמאל געלערנט גמרא וייסט אז יעדער דריטער שורה אין די גמרא קומט אויס להלכה נישט כפשוטו אדער מיט אן אוקימתא וכו'. ס"ה תוס' האט זיך נישט באנומען אזוי מיט אגדות און עניני השקפה, אבער מקען זיך רוהיג פארשטעלן אז דא זאל זיין אויפן זייט א תוס' וואז זאל שטיין אזוי"

"וא"ת, והרי אמרו במסכת שבת שאין מקרא יוצא מדי פשוטו, ופשוטם של מקראות בכל מקום מורה שאין תחיית המתים ועולם הבא מן התורה. ואומר ר"י, דשמא בעל המאמר הזה היה כר' כהנא לפני שהגיע לי"ח שנים, ואנן נקטינן כלאחר י"ח שנה שהמקראות כפשוטם. או דילמא, שכוונתם על דרך שאמרו הלכה למשה מסיני גם על דברים שהם מדרבנן, כלומר "מן התורה" משל הוא לומר שדבר זה ברור להם בוודאות כאילו היה כתוב בתורה. ורשב"ם פירש שכל המימרות האלה לא נאמרו אלא להמון שלא ימרדו ויכפרו בתורה לגמרי, ולא לחכמים ומבינים בדעתם המבוארים בפ"ב דחגיגה שיודעים את האמת."

שוין, האבען מיר זיך געפטר'ט פון דער פחד פון אזא גמרא.
נאך מער, עס איז ידוע אז דער רמב"ם האלט אז ממוז בכלל נישט גלייבען יעדער זאך וואס שטייט אין די גמרא. און סקען אמאל זיין א טעות אין גמרא, און ער האט אפאר פאטענטן וויאזוי זיך צו פטר'ן פון א גמרא וואס געפעלט עם נישט מיט שיינעס, און אז נישט זאגט ער קלאר אין הקדמה פון מו"נ אז עס איז נישט קיין הירוס פון יסודי הדת צו זאגען אז עס זענען דא נארישקייטן אין רז"ל. איז ווער זאגט אז מיר מוזען גלייבען דער מימרא אין די גמרא?

[לעיקוואד]

צום ערשטען דער וואס האט געשריבען אז די ספרים זענען זיך נישט מתייחס צו די קשיות און דרייען זיך ארויס פון פארענטפערן די קושיות צו עם וועל איך מיך נישט מתייחס זיין משום אין משיבין וד"ל.
מבין ריסי קולמוסיך איז ניכר דיין פארווייטאגטקייט אויף יעדע ענין פנימי,איך בין דיך דן לכף זכות מן הסתם האט מען דיך אלץ קינד אנגעפאקט מיט א שפע פון אמונת טפילות,און ווען די אויגען האטסיך דער צועפנט ביסטו אזוי צובושעוועט געווארען,אז די האסט מחליט געווען דעיטס איט וואס מיין מיין אויגען זעעט איז אמת וואס נישט נישט.

קודם כל, איך פארשטיי אז ווען איר שרייבט "ודי למבין" מיינט איר מיר, ווייל ווער דען איז דער מבין אנישט איך..
איז בין איך אביסעל הולך רכיל מגלה סוד וואס איז דא מרומז למבינים.. איך פארשטיי אז אין משיבין אויף שאלות וואס מהאט נישט אויף זיין קיין נארמאלער תשובה. וויבאלד אלע תשובות זענען געבויט אויף דעוויסע הנחות, וואס כל זמן מנעמט זיי אן אן צו פרעגן איז טאקע גאנץ א גוטע פשט, און אדרבה זאל מען פרעגן און ענטפערן כדרכה של תורה. אבער ברגע וואס איינער פרעגט באמת מהיכן דנתני, ווערט ער מיטאמאל פון א תלמיד חכם צו אן אפיקורס, פארוואס? מאי שנא האי שאלה מהאי שאלה? פשוט, ווייל אויף א שאלה וואס איך האב אויף איר א צופרידענשטעלנדע תשובה איז ווער עס פרעגט די שאלה א תלמיד חכם און שואל כענין. ווען ער פרעגט אבער א שאלה וואס איך האב נישט דערויף א תשובה, איז די שאלה אן אפיקורסישע שאלה און אין משיבין וד"ל. (כידע שמי שמפריך את הקצוה"ח הוא ת"ח, ומי שמפריך את היוא"מ הוא אפיקורס. וד"ל.)

איך האף איר זענט מיר מוחל אויף די סארקיזם, איך האב פשוט געוואלט מסביר זיין פאר זי וואס זענען נישט קיין מבינים וואס טיישט וד"ל.

יעצט האסט בכלל נישט פארשטאנען מיין שאלה, אפשר ווילט איר נוצען דער דוגמא פון פויבסט וואס איך האב צוגעצייכנט וועט איר בעסער פארשטיין.? עס איז דא א סתירה, גוספל אחד מונה ייחוסו של ישו כך וכך, וגוספל אחר כך וכך, עס קען דאך ביידע נישט זיין ריכטיג. נע, נארישע אפיקורסים פרעגן נארישע שאלות, לו חכמו ישכילו זאת אז עס זענען דא סודות און פנימיות פארוואס דא שטייט אזוי און דא שטייט אזוי, און פטור אן עסק. עד כאן דברי הוד רוממות הפויבסט ימ"ש. וכאן הבן שואל, נניח אפילו עס איז אמת שיש סודות וכו', וויאזוי ווערט אבער פארענטעפערט די סתירה? האט ישוע'ס זידע געהייסען אזוי אדער אזוי? איז יוסף געווען זיין טאטע אדער רוח הקודש? די איינציגסטע וועג ווי אזא מהלך פארענעטפערט עפעס א קשיא איז נאר אויב זאגט ער אז קיין איינס איז נישט געעון אין מציאות כפשוטו און אלץ איז נאר סודות און פנימיות, אבער ער זאגט דאך נישט אזוי. יעצט שטעל צו דער משל צום נמשל, וד"ל.

[יאיר]

יעדער מיט א משהו שכל, וואס נעמט אן אז אויך חז"ל האבן געהאט א משהו שכל, פארשטייט אז עס קען נישט זיין אזוי פשט אז ממוז גלייבען א קרומער פשט אין א פסוק און אז נישט אין לו חלק לעוה"ב. וואס מיינט יא דער מימרא? יש לעיין, וע"ע אמונות הכרחיות. אבער פשוט פשט, וכמ"ש אין דער פסאודו רש"י (דומני שגם בכת"י ליתא וצריך לבדוק), איז נישט מעגליך במציאות למי שיש לו מח בקדקדו.

עס איז מיר שווער צו גלייבען אז פון אזא חצי דיוק אין א שורה גמרא קען מען ארויסלערנען אזוינע יסודתדיגע זאכען. ווער עס האט אמאל געלערנט גמרא וייסט אז יעדער דריטער שורה אין די גמרא קומט אויס להלכה נישט כפשוטו אדער מיט אן אוקימתא וכו'. ס"ה תוס' האט זיך נישט באנומען אזוי מיט אגדות און עניני השקפה, אבער מקען זיך רוהיג פארשטעלן אז דא זאל זיין אויפן זייט א תוס' וואז זאל שטיין אזוי"

"וא"ת, והרי אמרו במסכת שבת שאין מקרא יוצא מדי פשוטו, ופשוטם של מקראות בכל מקום מורה שאין תחיית המתים ועולם הבא מן התורה. ואומר ר"י, דשמא בעל המאמר הזה היה כר' כהנא לפני שהגיע לי"ח שנים, ואנן נקטינן כלאחר י"ח שנה שהמקראות כפשוטם. או דילמא, שכוונתם על דרך שאמרו הלכה למשה מסיני גם על דברים שהם מדרבנן, כלומר "מן התורה" משל הוא לומר שדבר זה ברור להם בוודאות כאילו היה כתוב בתורה. ורשב"ם פירש שכל המימרות האלה לא נאמרו אלא להמון שלא ימרדו ויכפרו בתורה לגמרי, ולא לחכמים ומבינים בדעתם המבוארים בפ"ב דחגיגה שיודעים את האמת."

שוין, האבען מיר זיך געפטר'ט פון דער פחד פון אזא גמרא.
נאך מער, עס איז ידוע אז דער רמב"ם האלט אז ממוז בכלל נישט גלייבען יעדער זאך וואס שטייט אין די גמרא. און סקען אמאל זיין א טעות אין גמרא, און ער האט אפאר פאטענטן וויאזוי זיך צו פטר'ן פון א גמרא וואס געפעלט עם נישט מיט שיינעס, און אז נישט זאגט ער קלאר אין הקדמה פון מו"נ אז עס איז נישט קיין הירוס פון יסודי הדת צו זאגען אז עס זענען דא נארישקייטן אין רז"ל. איז ווער זאגט אז מיר מוזען גלייבען דער מימרא אין די גמרא?

ניחמתנו, לעיקוואוד, ניחמתנו. ס'איז נאר א שאד אז מיר האבן נישט תוספות לעיקוואוד אויף גאנץ ש"ס, עס וואלט אונז ליכטיג געמאכט די אויגן.

[מוח שליט]

לולי דמסתפינא, העט איך שטארק מחולק געווען מיט דיר.
פשוט פשט מיינט אז איינער זאגט אז עס איז נישט אזא זאך ווי תחה"מ אין די תורה, מיינט אז עס איז נישטא אזא זאך. תורה מיינט נישט דא תורה שבכתב, עס מיינט תורה ומסורה מסיני. קוק אהן די לשון הברייתא גראד נאך די משנה. "הוא כפר בתחה"מ". גארנישט מיט די ווארט תורה, ער איז פשוט כופר בתחה"מ. ולפיכך לא יהא לו חלק בתחה"מ. [אגב, דא זעהט מען אויך אז תחה"מ אין עוה"ב איז איינס. די משנה זאגט אין לו חלק לעוה"ב, אין די ברייתא וואס איז מפרש די משנה זאגט אין לו חלק בתחיית המתים]
איי וואס איז די סטראשע, ער גלייבט דאך נישט דערין? וועל, פאר אים איז עס נישט קיין סטראשע אבער מיר ווייסען דאך יא אז עס איז דא תחה"מ אין ווייל ער לייקענט פארלירט ער דאס. ס'איז א ביטערע עונש צו ער גלייבט דערין צו נישט.

וואס מיינסטו צו שרייבען וועגן יחזקאל? לויט דיין פשט מיז ער גלייבען פין תורה? נביאים איז נישט גיט? דעמאלטס האבען רבינא אין רב אשי פין דף צב. אויך נישט קיין חלק לעוה"ב ח"ו. זיי לערנען ארויס תחה"מ פין דניאל.

ולהוסיף על דברי האי לך לשון הרמב"ם הלכות תשובה פרק ג הלכה ו

ואלו הן שאין להן חלק לעולם הבא אלא נכרתים ואובדין ונידונין על גודל רשעם וחטאתם לעולם ולעולמי עולמים: המינים והאפיקורוסין והכופרים בתורה והכופרים בתחיית המתים ובביאת הגואל המורדים ומחטיאי הרבים והפורשין מדרכי צבור והעושה עבירות ביד רמה בפרהסיא כיהויקים והמוסרים ומטילי אימה על הצבור שלא לשם שמים ושופכי דמים ובעלי לשון הרע והמושך ערלתו.

ער האלט בכלל נישט פין דעי דוחק פשט אז אין תחיית המתים מן התורה מיינט אז מען לייקענט אז עס שטייט אין די תורה. ער לערנט קלאר אז מען רעדט אז ער איז פשוט כופר בתחיית המתים, נקודה.
אגב די רמב"ם האלט אז די איינציגסטע פסוקים וואס האבען א שטארקע הוכחה זענען די צוויי פסוקים פין דניאל. כשיטת רבינא אין רב אשי [די בתראים] בדף צב. עי' איגרת תחה"מ

זאת תחית המתים הוא שוב הנפש לגוף אחר המות כבר זכרה דניאל זכרון שאי אפשר לפרשו [א דערמאנונג וואס מען קען נישט אוועקטייטשען], והוא אמרו (דניאל י"ב ב'): "ורבים מישני אדמת עפר יקיצו אלה לחיי עולם ואלה לחרפות לדראון עולם", ואמר לו המלאך (דניאל י"ב י"ג): "ואתה לך לקץ ותנוח ותעמוד לגורלך לקץ הימין".
שפעטר זאגט ער אויך "שאין ראוי לפרש שני הפסוקים המגלים המורים עליה ראיה ברורה אשר לא יסבלו פירוש"

. מצד די תורה אלייס זאגט ער אז at best איז דא רמזים נסתרים. ער לייגט צו אבער אז די חז"ל אליינס קריגען זיך [אין דער האלט נישט פין דעם'ס רמז וכן להיפך] ממילא אפי' רמזים איז אויך נישט אזוי פשוט אז עס איז דא אין תורה. נאר אין דניאל זעהט ער דאס.


מען דארף נאך אלץ פארשטיין פארוואס איז הכופר בתחיית המתים אין לו חלק לעולם הבא. פארוואס עפעס איז דאס אזא וויכטיגע זאך. איבערהויפט אז מען רעדט אפי' אויב ער גלייבט אין עולם הבא. ועוד קשה, די רמב"ם איז דאך דער וואס זאגט אז מען האט נישט מגלה געווען פאר'ן דור המדבר די גאנצע ענין פין תחה"מ נו האבען זיי נישט געהאט קיין חלק לעולם הבא?
די רמב"ם אין איגרת תחה"מ איז מפרש אז די סיבה פארוואס דאס איז אן עיקר, והכופר בה אין לו חלק לעוה"ב, איז ווייל א כופר בתחייה נעמט זיך ווייל ער איז פשוט כופר במופתים. ער גלייבט פשוט נישט אז דער אייבערשטער איז בעל הבית אויך די בריאה [וזה כמאמיני הקדמות]. וועגן דעם איז אין לו חלק לעוה"ב. ולפי"ז מובן אז אויב מען האט פשוט נישט מודיע געווען פאר די דור המדבר ודורות שלאחריהם ביז דורו של דניאל, דעם גאנצען מושג פין תחה"מ, איז דאך פשוט עס איז נישט קיין פראבלעם. זיי גלייבען דאך אינעם ענין פין מופתים. זיי ווייסען פשוט נישט אז עס גייט זיין די געוויסע מופת

איגרת תחית המתים: שזאת ההכחשה מביאה להכחשת הנפלאות, והכחשת המופת - כפירה בעיקר ויציאה מן הדת. ולזה נחשוב תחית המתים מפנות התורה

ולפי"ז צ"ב על הפתגם הידוע פין ר' חיים בירסקער, אז דער חילוק פין גלייבען די אני מאמינ'ס ביז גלייבען אז אחות לוטן תמנע, וואס דאס מיז דאך אויך גלייבען. איז אז אויב איינער ווייסט פשוט נישט אז די שוועסטער פין לוטן איז געווען תמנע איז נישט קיין פראבלעם. אויב אבער איינער ווייסט פשוט נישט איינע פין די דרייצען אני מאמינ'ס איז נעבעך אן אפיקורס. ולפי הנ"ל איז דאס לאו דוקא.

[לעיקוואד]

קיבלתי באישי תיקון לדברי התוספות שהבאתי ע"פ כת"י ודפו"ר, הנה הנוסח המתוקן לפניכם, וייש"כ רב לבעל ההגהות על טירחתו.

"וא"ת, והא אמרינן במסכת שבת דאין מקרא יוצא מדי פשוטו, ופשטיה דקרא דאין תחיית המתים ועולם הבא מן התורה. ואומר ר"י, דשמא ס"ל כר' כהנא קודם י"ח שנים, ואנן נקטינן כלאחר י"ח. א"נ י"ל, דמשל בעלמא נקט דדבר ברור הוא כמפורש בתורה, וכה"ג אשכחן בכל דוכתי הלכה למשה מסיני, אע"ג דמיירי במילי דרבנן. ורשב"ם פירש שלא נאמרו דברים אלו אלא כנגד דעת השומעים, שלא יבואו לכפור בתורה לגמרי, אבל החכם ומבין מדעתו יודע דברים לאמיתן"."

[מוח שליט]

קיבלתי באישי תיקון לדברי התוספות שהבאתי ע"פ כת"י ודפו"ר, הנה הנוסח המתוקן לפניכם, וייש"כ רב לבעל ההגהות על טירחתו.

"וא"ת, והא אמרינן במסכת שבת דאין מקרא יוצא מדי פשוטו*, ופשטיה דקרא דאין תחיית המתים ועולם הבא מן התורה. ואומר ר"י, דשמא ס"ל כר' כהנא קודם י"ח שנים, ואנן נקטינן כלאחר י"ח. א"נ י"ל, דמשל בעלמא נקט דדבר ברור הוא כמפורש בתורה, וכה"ג אשכחן בכל דוכתי הלכה למשה מסיני, אע"ג דמיירי במילי דרבנן. ורשב"ם פירש שלא נאמרו דברים אלו אלא כנגד דעת השומעים, שלא יבואו לכפור בתורה לגמרי, אבל החכם ומבין מדעתו יודע דברים לאמיתן"."

גליון הש"ס
* ולא זכיתי להבין דבריהם הקדושים. הרי מבואר להדיא בהברייתא דהכוונה הוא שכופר בתחיית המתים לגמרי, ולא בדרשות הפסוקים. וה' יאיר עיני. וע"ע ברמב"ם פרק ג' מהלכות תשובה הלכה ו' שכתב כן להדיא. וצע"ג.

[לעיקוואד]

גליון לגליון: אם אין לזה מקור מן התורה, וכי מה מקורו? וכמו שכתב במיוחס לרש"י. ולמה שיהיה חייב להאמין בזה?
ובקשר לרמב"ם, גברא אגברא קרמית? ולגבי דעת הרמב"ם במהות תחייה"מ כבר הלכו בה נמושות ויש צד רציני שלא האמין בתחייה"מ בכלל.

[יאיר]

איך האב געטון מיין האומווארק. דער יד רמ"ה, תוספות יום טוב, מלאכת שלמה זענען מעתיק די רש"י, און עס איז נישטא קיין כתב יד וואו עס שטייט נישט. אבער עס זענען דא וואס זענען נישט גורס אין די משנה די ווערטער מן התורה, און מעגליך אז דער רמב"ם האט געהאט אזא גירסא. דער באר שבע פרעגט טאקע אז איבעראל איז משמע אז נאר א כופר בתחיית המתים לגמרי איז א כופר, און ער לייגט אריין די רש"י אין דעם דיקן פייל פון 'תלמיד טועה כתבו'. די קשיא פון דעם גליון בית הקפה איז נישט שווער לענ"ד, ווייל רש"י איז דאך מסביר אז מיר האבן גארנישט פון זיין אמונה אויב ער גלייבט נישט אז עס שטייט אין די תורה, ממילא ווערט ער אנגערופן א כופר בתחיית המתים. ומכאן מוכח אז אמונה מיינט גלייבן אין עפעס וואס איז באזירט אויף ראיות. אנדערש איז נישט בלויז נישט א ריכטיגע אמונה, נאר ס'איז כפירה.
אבער איך האב מורא אז איך בין סייווי נישט קיין בן עולם הבא, ווייל איך ליין ספרים חיצונים.

[לעיקוואד]

די קשיא פון דעם גליון בית הקפה איז נישט שווער לענ"ד, ווייל רש"י איז דאך מסביר אז מיר האבן גארנישט פון זיין אמונה אויב ער גלייבט נישט אז עס שטייט אין די תורה, ממילא ווערט ער אנגערופן א כופר. ומכאן מוכח אז אמונה מיינט גלייבן אין עפעס וואס איז באזירט אויף ראיות. אנדערש איז נישט בלויז נישט א ריכטיגע אמונה, נאר ס'איז כפירה.
.

הלאווי וואלט געווען דער פשט ווי דו זאגסט. איך האב מורא אז דער פשט איז פונקט פארקערט, אז דער תביעה אויף אמונה איז נישט אז מען זאל האלטען אדער גלייבען אין א זאך מעצמו, נאר מען מוז גלייבען אז דאס קומט פון די תורה און משה רבינו. און אויב איינער גלייבט למשל אין תחיית המתים וייל ער האט ראיות אדער סברות לכך, און גלייבט נישט אז עס שטייט אין די תורה פון משה רבינו, הייסט ער א כופר לויט רש"י. ויל"ע.

[מוח שליט]

גליון לגליון: אם אין לזה מקור מן התורה, וכי מה מקורו? וכמו שכתב במיוחס לרש"י. ולמה שיהיה חייב להאמין בזה?

מסורה.

ובקשר לרמב"ם, גברא אגברא קרמית? ולגבי דעת הרמב"ם במהות תחייה"מ כבר הלכו בה נמושות ויש צד רציני שלא האמין בתחייה"מ בכלל.

נכון. החידוש שיש תחיית הגופים ויש עולם הבא לנשמות, לא נמצא בתלמוד. ואדרבא יש כמה ראיות מסוגיא זו ששניהם אחד הם. והערעורים על הרמב"ם לא היה בכדי.

אבל האיך אתה מפרש לשון הברייתא דמפרש למה אין לו חלק לעוה"ב משום "שהוא כפר בתחיית המתים לפיכך לא יהא לו חלק בתחיית המתים"?

[יאיר]

לויט די רש"י איז מיר פארענטפערט געווארן נאך א קשיא, ווייל לכאורה איינער וואס לייקנט אין סיי וועלכע הלכה פון תורה שבעל פה איז א כופר, ווי די גמרא זאגט האומר אין תורה מן השמים אפילו דקדוק זה אפילו גזירה שוה זה, נאר געווענליך איז נאר א חיוב צו מקבל זיין די הלכה כשלעצמו, אבער ביי תחיית המתים איז א חיוב צו גלייבן אין דעם מקור אויך.

[לעיקוואד]

לויט די רש"י איז מיר פארענטפערט געווארן נאך א קשיא, ווייל לכאורה איינער וואס לייקנט אין סיי וועלכע הלכה פון תורה שבעל פה איז א כופר, ווי די גמרא זאגט האומר אין תורה מן השמים אפילו דקדוק זה אפילו גזירה שוה זה, נאר געווענליך איז נאר א חיוב צו מקבל זיין די הלכה כשלעצמו, אבער ביי תחיית המתים איז א חיוב צו גלייבן אין דעם מקור אויך.

נו זאג אבער אליינס, איז דעו מעגליך צו גלייבען אז גאנץ תורה שבעל פה איז מסיני, יעדער גזירה שווה און דקדוק? עס איז דאך קלאר בלי שום ספק אז נישט ויש דברים שנתחדשו במשך הדורות וכמ"ש הרמב"ם בכ"מ.
ובהכרח מוז מען אנקומען למ"ש התוס'.

[יאיר]

פון רמב"ם איז משמע אז דער חיוב איז צו גלייבן אז תורה שבעל פה בכלליות איז מסיני, כמו שבארתי במקום אחר.

[לעיקוואד]

גליון לגליון: אם אין לזה מקור מן התורה, וכי מה מקורו? וכמו שכתב במיוחס לרש"י. ולמה שיהיה חייב להאמין בזה?

מסורה.

ובקשר לרמב"ם, גברא אגברא קרמית? ולגבי דעת הרמב"ם במהות תחייה"מ כבר הלכו בה נמושות ויש צד רציני שלא האמין בתחייה"מ בכלל.

נכון. החידוש שיש תחיית הגופים ויש עולם הבא לנשמות, לא נמצא בתלמוד. ואדרבא יש כמה ראיות מסוגיא זו ששניהם אחד הם. והערעורים על הרמב"ם לא היה בכדי.

אבל האיך אתה מפרש לשון הברייתא דמפרש למה אין לו חלק לעוה"ב משום "שהוא כפר בתחיית המתים לפיכך לא יהא לו חלק בתחיית המתים"?

מסורה ממה?
דעת הרמב"ם אסאך מער מחודש לגבי פשטות הדברים ווי דער נקודה שהבאת , אלא שזה חורג מנושא האשכול.

לא הבנתי מה קשה לך במידה כנגד מדה של הוא כפר וכו'. ? אגב, מזה מוכח דלא כהרמב"ם שיש חיוב באופן כללי להאמין בעיקרים לזכות לעוה"ב וליכלל ביהדות, שהרי הוצרכו לטעם פרטי של מדה כנגד מדה, ולא אמרו שהרי הוא כופר במה שכתוב בתורה.

[לעיקוואד]

פון רמב"ם איז משמע אז דער חיוב איז צו גלייבן אז תורה שבעל פה בכלליות איז מסיני, כמו שבארתי במקום אחר.

וואס טוסטו אבער עם לשון הברייתא אפילו קל וחומר זה , בשעת שאין ספק שהק"ו דרשו מדעתם? בהכרח שהרמב"ם סובר כמו התוס' שהבאתי.

[יאיר]

אזוי ווי איינגעמיירעט האט גע'טענה'ט אז דער מהר"ל ודומיהן פארענטפערט די אלע דרשות, האב איך זיך מטריח געווען נאכצוקוקן אין באר הגולה וואס ער האט צו פארקויפן. שטעלט ענק פאר, ווי נאר איך עפן דעם ספר, אין ערשטן חלק, שרייבט ער אז אפילו אן אסמכתא איז פשוט פשט אין פסוק, וז"ל:

ח"ו שיהיה דבר אחד מדבריהם להרחבת הלשון וליופי המליצה, רק כל דבריהם אמת, וכאשר אמרו מנין דבר זה והביאו ראיה מן המקרא, יש באמת ראיה מן המקרא לדבריהם

.
קוק איך אביסל ווייטער זע איך ווי ער איז מסביר אז דער חיוב נטילת ידים ליגט אין די תורה, ווייל מ'זעט פונ'ם פסוק וידיו לא שוטף במים אז די הענט זענען ענדערש מקבל טומאה. כאטש די גמרא (חולין קי) זאגט עס נאר אלס אן אסמכתא, האלט ער אז דאס ליגט אינ'ם פסוק. נאכדעם זאגט ער אז די אסמכתא אויף עירוב תבשילין פון אשר תאפו אפו איז אויך מבואר אין פסוק, ווייל עס וואלט געקענט שטיין סתם אפו היום, פארוואס שטייט דער לשון את אשר תאפו, מוז זיין אז אויב מען הייבט אן באקן פון פאר שבת איז עס גרינגער. ער ברענגט נאך איין דוגמא, און ער שרייבט אז על הכלל כולו יצא, און אלע אסמכתות ליגן אין פסוק, עס איז נאר א ווייטערע דרש, ממילא רופט מען עס אן אסמכתא.
ווען דער מהר"ל וואלט געליינט דעם אשכול וואלט ער זיך געריסן קריעה, און געזאגט אז אלעס קומט פון עוסק זיין אין פלפול.

[מוח שליט]

יאיר,
עס איז נישט קיין קונץ צו צאמצוקלויבען קיצוניתדיגע ווערטער פין פריערדיגע אין שרייען געוואלד. די ביסט דאך דער וואס פארשטייט אז מען איז א פראדוקט פין די צייטן וואס מען לעבט אין. די קונץ איז צו טרעפן א יהדות וואס שטימט יא. ווען מען טרעפט א יד רמ"ה וואס איז אזוי מעתיק רש"י, איז כדאי צוצולייגען אז ער אליינס דינגט זיך אין זאגט אז עס מיינט פשוט כפירה בתחיית המתים. וכו' וכו'.
לעיקוואד,
לאמיר זיין רעאליסטיש. די גמרא גייט אוועק צוויי בלעטער צו זיכען וועלכע פסוק מען זעהט דאס. קיינער איז נישט מסכים צום צווייטען. לאמיך רעדען ברייט פאר א מינוט. עס איז א געהעריגע ליצנות צו זאגען אז די משנה האט אוועקגענומען עולם הבא פין א מענטש וואס האט נישט קיין אהנונג פין ווי מען זעהט דאס, בשעת וואס די משנה פילט ניטאמאל פאר וויכטיג צו זאגען ווי די פסוק געפינט זיך. לויט די פורים פשט, וואס האט מען געדארפט טון ביז די אלע אמוראים האבען געטראפען די רמזים? איז טאקע דא א מצוה צו מאכען אומשכלדיגע פשטים אין די משנה אין גמרא.

נאכדעם וואס די זעהסט די אלע רמזים האלטסטו נישט אז די משנה אין גמרא האבען געוויס געהאלטען פין תחיית המתים מכח מסורה. כ'פארשטיי נישט, ס'קוקט אויס אז מיר האבען געטוישט זייטן דא אין די גאנצע שאלה פין דרשות חז"ל. די קענסט בשום אופן נישט פארשטיין אז אזא עיקר הדת פין עוה"ב/תחה"מ איז געווען במסורה מדור דור. לעטס געט ריעל.

[יאיר]

מוח שליט, איך פארשטיי אז עס איז אן ענין צו טרעפן שיטות וואס האלטן למשל אז מען דארף נישט לייגן קיין תפילין, צו לייכטער מאכן פאר אונזער שוואכער דור, אבער מיט אזא בעסיק זאך ווי מיין גאנצער עולם הבא בין איך נישט רואיג ביז איך ווייס אז איך באקום מיין האטעל רום אין גן עדן לויט אלע שיטות. וואס טו איך אז איך קום ארויף אין הימל און דער בית דין של מעלה באשטייט פון רש"י, דער רמ"ה, און תוספות יום טוב? וואס טו איך אויב די הימלישע פוסקים הייבן אן דרייען מיט די פינגער, 'לויט'ן רמב"ם און תוס' לעיקוואוד קען מען מקיל זיין און שיקן אין גן עדן, אבער לויט דעם רבן של ישראל רש"י הק', וועסטו מוזן מוחל זיין גיין אין גיהנם'. איך האלט נישט ביים זיך אנפלאגן הונדערט און צוואנציג יאר און נאכדעם הערן אזא פסק.

[מוח שליט]

ס'איז א חילוק צו מען מאכט א ווערטעל אין ברענגט אפאר אינטערסאנטע מקורות, צו קאכען זיך אין אן ענין ווי כאילו עס איז אן אמתע פראבלעם אז רש"י זאגט אזוי. בשעת ווען מכח דיין קשיא זענען גאר אסאך ראשונים אוועקגעגאנגען פין דעם פשט.

[יאיר]

שוין, ס'איז סתם א ריתחא דאורייתא. ווער נישט איבערגענומען ר' שליט. איך בין גאנץ זיכער אז מיין געשמאקער חלק אין גן עדן שטייט אנטאטשד, די בעט געוואנט איז שיין צאמגעלייגט, עטליכע ספרים חיצונים אין א זייטיגע שענקל זיך צו אויסלופטערן, און צוויי ווייסע מלאכים'לעך שטייען גרייט ביים טיר און פאכען מיט זייערע פליגלען מיר צו ווייזן וואו איך דארף אריינגיין.

[kliger]

וואס איז טאקע שילדיג איינער וואס גלייבט נישט?
וויל ער דען נישט גלייבן??
וואס זאל ער טוהן אז זיין שכל האט איינגעזעהן אזוי?