מאמין באמונה שלמה, מהו

[נולד מאוחר]

פארוואס וויל דער באשעפער מיר זאלן גלייבן געוויסע זאכן?
איז עס ווייל ער וויל א געוויסע אויפפירונג פון אונז?
אויב איינער גלייבט באמונה שלימה אבער איז גארנישט מקיים, איז עפעס ווערד זיין גלייבן?
די זעלבע שאלה פארקערט. אויב איינער גלייבט גארנישט אבער ער מקיים תרי''ג מצות , ווייל ער האלט אז תורה'דיגע מהלך מאכט סענס, איז א פראבלעם אז ער גלייבט נישט?

[diff]

A person must know what’s going on around him, to prove he wasn’t born by an animal. If he doubts he must turn the world around to get answers. In rambam times there weren’t two foot animals

[ברזלי הגלעדי]

לא הבנתי, מאיפה לך שיש כזה מושג "אמונה שלמה" שמחוייבת יותר מאמונה סתם. וויל סשטייט אין סידור? לאו מר בר רב אשי חתום על זה.
ווי שטייט אין רמב"ם לגודל רשעתם? עס קען זיין איינער וואס גלייבט נישט וועגן רשעות, אבער דו רעסט דאך פון איינער ואוס האט באמת ספקות, איז נישט פון עם רעדט דער רמב"ם.
איך וייס נישט וואסארא חיוב אדער ענין איז דא צו טראכטן כסדר אפשר נישט. אה"נ א קלוגער מענטש איז אלעמאל מסופק אביסעל. נאר כל זמן ער פירט זיין לעבן לויטן אמונה איז דאס אמונה שלמה. אויב פירט ער זיין גאנצע לעבו אליבא דאמונה הזו. אמונה שאינה שלמה וואלט געווען איינער וואס פירט נישט זיין גאנצע לעבן לפי אמונה נאר האלב.

שאלתי ובקשתי פארוואס איז איוד וואס איז מסופק אבער פירט זיך עפ תורה נישט פארעכנט אלס א יהודי כשר( עפ הלכה)
די רמבם איז אין הלכות תשובה, און וואס מיינט דאס אז איינער גלייבט נישט וועגן רשעות אטי בשופטני עסקינן בעצם גלייבט ער נאר פאר רשעות גלייבט ער נישט

איך קען נישט אזא הלכה. עס איז אפשר דא א הלכה אז אן אפיקורס אפילו ער טוט מצוות ווערט נישט פארכענט פאר יהודי כשר (וגם בזה יש מקום רב להסתפק, ווייל אויב איז ער אן אפיקורס פארוואס טוט ער מצוות? ואכמ"ל), אבער א מסופק? מאן דכר שמיה.

איך קען דיר זאגען, בלי ספק, אז דער רמב"ם, דער בעל שם טוב, אדער סיי וועלכע גדול דו ווילסט, וואס איז געעוון א קלוגער מענטש, האט געהאט ספקות אין דער אמונה. ספקות מאכט נאכנישט קיין מענטש פאר א כופר ח"ו, אדרבה, עס וייזט נאר אז ער איז א קלוגער מענטש וואס טראכט און נעמטש נישט אן אלץ וואס מזאגט עם באמונה טפשית (אני שם לב עכשיו ש"פשוטה אותיות "טיפשה", וי"ו ויו"ד מתחלפין).

אלא מאי, ווערט די שאלה אויב א מסופק איז נישט קיין כופר, וואס איז דען יא דער גדר פון אמונה, אויף דעם ענטפער איך אז דער גדר איז כל זמן ער גלייבט אויף גענוג אז בפועל בעיסט ער זיין לעבן אויף דעם, כלומר ער איז שומר תורה ומצוות, דאס הייסט ער איז א מאמין.

אני מבין שאתה מתכוון ללשון הזה "אלא נכרתים ואובדין ונידונין על גודל רשעם וחטאתם לעולם"
נו, איז דאך קלאר פונ'ם רמב"ם אז דער דין פון אין לו חלק וכו' איז דווקא ווען עס איז לגודל רשעתם, אויב ער איז אן אונס איז דאך נישט מעגליך עס צו רופען רשעות, (ודלא כגר"ח מבריסק), פרעגסטו ווי איז שייך א כופר ברשעות, עס איז נישט אזוי שווער זיך פארשטעלן, למשל איינער וואס איז כופר נאר וועגן תאוות, אדער יודע את רבונו ומתכוון למרוד בו, וכו' וכו'. אויב פארשטייסטו נישט, אשרי חלקך, בפועל זענען דא מענטשען ואוס פארשטייען יא. און אויף זיי זענען געזאגט געווארען די שטרענגע רמב"ם'ס.

הרב לעיקוואד

אני בעניי פארשטיי נישט וואס די זאגסט, די האלסט אז אן אפיקורוס איז נאר איינער וואס האלט 100% אז עס איז נישט דא קיין גאט אדער אז ער איז זעכער אז די תורה איז נישט מסיני.
און אז איינער גלייבט 80% וויבאלד דאס איז געניג אז ער זאל היטען תורה ומצוות איז ער א יהודי כשר אבער אויב ער גלייבט נאר 78% איז ער א אפיקורוס. אגב עס וואלט געווען א נייעס פאר מיר אז די רמבם האט געהאט א צד אז השם איז גוף וגוויעה
יודע את בוראו איז צריך ביאור ווער איז זיך מתחצף פאר א קעניג ווען ער גייט געהארגט ווערן

[לעיקוואד]

הרב לעיקוואד

אני בעניי פארשטיי נישט וואס די זאגסט, די האלסט אז אן אפיקורוס איז נאר איינער וואס האלט 100% אז עס איז נישט דא קיין גאט אדער אז ער איז זעכער אז די תורה איז נישט מסיני.
און אז איינער גלייבט 80% וויבאלד דאס איז געניג אז ער זאל היטען תורה ומצוות איז ער א יהודי כשר אבער אויב ער גלייבט נאר 78% איז ער א אפיקורוס. אגב עס וואלט געווען א נייעס פאר מיר אז די רמבם האט געהאט א צד אז השם איז גוף וגוויעה
יודע את בוראו איז צריך ביאור ווער איז זיך מתחצף פאר א קעניג ווען ער גייט געהארגט ווערן

האסט גוט פארשטאנען. אפיקורס איז נאר הונדעט פראצענט אויף נישט. וזה פשוט וברור בעיני.
איך וייס נישט ווי מרעכנט פראצענטן פון אמונה, און פארדעם האב איך געזאגט אז דער גדר איז אז ער גלייבט גענוג עס זאל עם מחייב זיין זיין לעבן. אן אנדערע גדר וייס איך נישט. וויפיל פראצענט עס איז דיר געוג אויף מחייב זיין לקיים תומ"צ דאס איז דער גבול.
הרמב"ם לא הסתפק אם ה' גוף, אך הסתפק בדברים אחרים.
אה"נ יודע את רבונו קשה להבין שכלית, אך בני אדם לא תמיד רציונליים. ועכ"פ אין זה הנושא כאן.

[kliger]

עס איז שווער צו פארשטיין.
אויב איז ער נישט איבערצייגט וואס איז ער שילדיג??
און אויב יא פארוואס קומט אים קרעדיט?
אויב איז ער א געריבען סוחר בטבע אדער א תם בטבע וואו קומט "ער" אריין אין פיקטשער?

[ברזלי הגלעדי]

הרב לעיקוואד

אני בעניי פארשטיי נישט וואס די זאגסט, די האלסט אז אן אפיקורוס איז נאר איינער וואס האלט 100% אז עס איז נישט דא קיין גאט אדער אז ער איז זעכער אז די תורה איז נישט מסיני.
און אז איינער גלייבט 80% וויבאלד דאס איז געניג אז ער זאל היטען תורה ומצוות איז ער א יהודי כשר אבער אויב ער גלייבט נאר 78% איז ער א אפיקורוס. אגב עס וואלט געווען א נייעס פאר מיר אז די רמבם האט געהאט א צד אז השם איז גוף וגוויעה
יודע את בוראו איז צריך ביאור ווער איז זיך מתחצף פאר א קעניג ווען ער גייט געהארגט ווערן

האסט גוט פארשטאנען. אפיקורס איז נאר הונדעט פראצענט אויף נישט. וזה פשוט וברור בעיני.
איך וייס נישט ווי מרעכנט פראצענטן פון אמונה, און פארדעם האב איך געזאגט אז דער גדר איז אז ער גלייבט גענוג עס זאל עם מחייב זיין זיין לעבן. אן אנדערע גדר וייס איך נישט. וויפיל פראצענט עס איז דיר געוג אויף מחייב זיין לקיים תומ"צ דאס איז דער גבול.
הרמב"ם לא הסתפק אם ה' גוף, אך הסתפק בדברים אחרים.
אה"נ יודע את רבונו קשה להבין שכלית, אך בני אדם לא תמיד רציונליים. ועכ"פ אין זה הנושא כאן.

מי יתן שיהא כדברך, לדאבוני אני חושב שזה פשוט לא נכון

[לעיקוואד]

מי יתן שיהא כדברך, לדאבוני אני חושב שזה פשוט לא נכון

ואני חושב שהמחשבה הזאת שלך לא באה מתוך מחשבה.
כמובן שאי אפשר לנהל וויכוח בצורה זו: "יא! ניין! שטותים! דו רעסט שטותים! וכן הלאה. אז מבחינתי איז דער שמועס געשלאסען ביז דו סרענגסט ראיות אדער סברות לשיטתך.

[ברזלי הגלעדי]

מי יתן שיהא כדברך, לדאבוני אני חושב שזה פשוט לא נכון

ואני חושב שהמחשבה הזאת שלך לא באה מתוך מחשבה.
כמובן שאי אפשר לנהל וויכוח בצורה זו: "יא! ניין! שטותים! דו רעסט שטותים! וכן הלאה. אז מבחינתי איז דער שמועס געשלאסען ביז דו סרענגסט ראיות אדער סברות לשיטתך.

בטח אי אפשר לנהל וויכוח ככה אבל אמרתי מה שלענד כתבת (עיין בדברך לעיל) בלי שום סמך או ראיה

ויבא נח וגו אל התיבה מפני מי המבול פרשי אף נח מקטני אמונה היה מאמין ואינו מאמין שיבא המבול ולא נכנס לתיבה עד שדחקוהו המים

פארשטייט זיך אז מען קען ענטפערען אז ער איז נישט אריין און די תיבה מיינט דאס אז ער האט נישט געבעיסט זיין לעבן אויף דעם אדער קען מען זאגען אז דאס הייסט מקטני אמונה אבער נישט קיין כופר

[לעיקוואד]

מה שכתבתי הוא מסקנתי מתוך עיוני בנושא , ואני לא מכיר כמעט שום מקור שאומר שמי שמסופק הוא אפיקורס, אדרבה, אני מכיר רק מקורות שאומרים להיפך בפירוש. (כמדו' שציינתי כבר לאגרות הראי"ה שכ"כ בפשיטות שכל מה שדיברו אודות אפיקורס הוא רק בוודאות, וכן מורה פשטות הלשונות בכל מקום).

פשוט ומוכרח כמו שתירצת, בשני התירוצים. שהרי נח לא היה מסופק אם יש אלקים, הוא היה נביא, ה' דיבר איתו, אלא ברור שקטני אמנה היינו שלא היה מוחלט אצלו להתמסר על סמך דבר ה'.וזה בדיוק מה שאמרתי.
וכמו"כ פשוט שקטני אמנה אינו שווה לכופר בשום אופן, ורז"ל מדברים על צדיקים שהם מקטני אמנה. הרי שהם צדיקים, אלא שחסר להם באמונה, כלומא שלא נותנים אימון מוחלט בדבר ה'. ופשוט שאינם כופרים.

(אגב, מוסכם ופשוט שתיבת אמונה בלשון התורה ורז"ל אין הכוונה כלל למה שנקרא אצלנו אמונה כמו ה"אני מאמין", אלא יותר מה שאנו קוראים בד"כ בטחון, או אימון. חיפוש פשוט של המילה אמונה בתוכנות החיפוש ברז"ל יביע מיד את המסקנה הזאת בלי שום ספק).

ועוד ראיה חזקה ופשוטה ביותר, שאילו כל המסופק הוא אפיקורס, לא שבקת חיי לכל בריה, ולא הנחת בן ובת לאברהם אבינו שירשו את העולם הבא.

[היימישער ליטוואק]

ועוד ראיה לדברי לייקווד, שמצוות אמונה היא רק לפי אותם הראשונים שיש מצוה לחקור, ודוק בזה. וא"כ לשיטתם הרי המצוה היא לידע ע"י חקירה, וא"כ כל זמן שלא ברור לו ע"פ חקירה ה"ה אפיקורס?

[יאיר]

להוי ידוע, אין די תורה שטייט נישט קיין איין מאל "אם תאמין בה' טוב לך, ואם לא תאמין מרה תהיה אחריתך". אפילו אין ש"ס ווערט אויך נישט געלייגט קיין שטארקע דגוש אויף אמונה. האומר אין תורה מן השמים ווערט צוגעשטעלט צו הקורא בספרים חיצונים אדער לוחש על המכה, און פון לשון 'האומר' איז משמע איינער וואס טרומפייטערט דערמיט, ער איז זיכער מיט זיך און ער פארשפרייט עס נאך ביי אנדערע. דער רמב"ם און רב סעדיה גאון זענען געווען די ערשטע צו צוזאמענשטעלן א קריטעריע פון עקרי אמונה, און זיי האבן דאס נישט גענומען פון קיין ערליכע מקורות. דאס מיינט נישט צו זאגן אז מען דארף נישט גלייבן אין די אני מאמין'ס, עס מיינט נאר צו זאגן אז לו יצוייר דער חיוב אני מאמין באמונה שלימה זאל זיין אויף אזא פארנעם ווי אזוי ברזלי לייגט עס אראפ אז עס טאר נישט זיין קיין צל ספק, און אויב נישט זענען די מצוות גארנישט ווערד, וואלט עס שוין געשטאנען אין תורה שבכתב אדער אין תורה שבעל פה.

[לעיקוואד]

אגב, היסטאריש, אויב איינער זיכט דער ערשטער מקור ווי עס שטייט אז מדארף האבען אמונה במובן פון גלייבען, און אויף דעם באקומט מען שכר וכו'. איז דער ערשטער מחדש פון דער געדאנק (ווי אויך דער ערשטער דאס צו דרשנען אויפן פסוק וצדיק באמונתו יחיה- פשוטו מיינט עס ערליכקייט אין ביזנעס, כמוכח מהמשך הפסוקים שם) מוהר"ר פאולוס תלמיד ישו הנוצרי בספרו (אגרת אל הרומיים א, יז).

[יאיר]

די ריינע אידישע אמונה, דאס פינטעלע איד האט געפלאקערט ביי רבי פאול'ן...

[מאראנצןזאפט]

אמונה איז טייטש אננעמן פאר אמת גענוג אויף צו בעיסען דיינע החלטות אין לעבן אויף דעם. לא פחות ולא יותר. אוודאי איז נישטא בעולם הזה פאר א מענטש וודאות מוחלטת אין א שום נושא. און עס איז נישט מעגליך דורש זיין פון א מענטש זאל זיך איינרעדן אז א זאך איז מיליאן פראצענט ריכטיג בלי שום צד ספק בשעת וואס סאיז נישטא אין דער גאנצע שכל האנושי אזא מאס וודאות אויף א שום נושא. נאר אמונה איז דער טייטש אז ער נעמט דאס אן פאר אן אמת אויף גענוג אז ער בעיסט זיין לעבן אויף דעם. נישט קיין חילוק צו ער גלייבט וועגן ראיות און סברות אדער וועגן מסורה אדער סיי וועלכט אנדערע ריכטיגע אדער נישט ריכטיגע סיבה.
והנלענ"ד כתבתי.

מאן יאמר אז ס'איז אמאל געווען א מענטש מיט'ן נאמען דזשארדזש וואשינגטאן?
איז דאס א מיליאן פראצענטיגע פאקט?
די תורה פארלאנגט נישט מ'זאל גלויבן נאר נאך ראיית ברורות.
די ראי' ברורה איז מתן תורה ווען השי"ת האט געעפענט אלע הימלן און געוויזן אז ס'איז דא איין גאט ב"ה ותורתו אמת
מאן יאמר אז מתן תורה האט פאסירט? אן אנגענומענער פאקט ביי אלעמען צוגלייך איבערגעגעבן מדור דור, אז דאס האט פאסירט פארענט פון מיליאנען מענטשן, איז ווי טויזנט ראיית ברורות.
ווער עס איז מסתפק דערין איז ווי מסתפק אין ניין עלעווען, האלאקאוסט, וכדומה, אנגענומענע פאקטן, ואין זה אלא ליצנות מפני שהמקשן ג"כ יודע שהצדק אין אתו, ודבריו מביא לידי גיכוח (וכן נראה כונת רש"י דליצני הדור היה אומרים מאבימלך נתעברה שרה דהמכחיש דבר ברור אין דבריו אלא ליצנות ובדותא)

[נולד מאוחר]

להוי ידוע, אין די תורה שטייט נישט קיין איין מאל "אם תאמין בה' טוב לך, ואם לא תאמין מרה תהיה אחריתך". אפילו אין ש"ס ווערט אויך נישט געלייגט קיין שטארקע דגוש אויף אמונה. האומר אין תורה מן השמים ווערט צוגעשטעלט צו הקורא בספרים חיצונים אדער לוחש על המכה, און פון לשון 'האומר' איז משמע איינער וואס טרומפייטערט דערמיט, ער איז זיכער מיט זיך און ער פארשפרייט עס נאך ביי אנדערע. דער רמב"ם און רב סעדיה גאון זענען געווען די ערשטע צו צוזאמענשטעלן א קריטעריע פון עקרי אמונה, און זיי האבן דאס נישט גענומען פון קיין ערליכע מקורות. דאס מיינט נישט צו זאגן אז מען דארף נישט גלייבן אין די אני מאמין'ס, עס מיינט נאר צו זאגן אז לו יצוייר דער חיוב אני מאמין באמונה שלימה זאל זיין אויף אזא פארנעם ווי אזוי ברזלי לייגט עס אראפ אז עס טאר נישט זיין קיין צל ספק, און אויב נישט זענען די מצוות גארנישט ווערד, וואלט עס שוין געשטאנען אין תורה שבכתב אדער אין תורה שבעל פה.

סדא פסוקים אןו די תורה וואס געבט זיך אפ מיט אמונה .
והיה כי ישאלך בינך וכדו'
די תורה רעדט צו דו דור וואס האט אליינס געזען ,סאיז נישט שייך ביי זיי אמונה.

[דָּוִד]

איך פארשטיי נישט דער עיקר קשיא. פארוואס איז נאר שווער אויף אמונה שלמה, וואס איז מיט סתם אמונה אדער אפילו ספק אמונה. סו"ס אויב מע גייט מיט לאגיק ווענט זיך אלעס אין לאגיק, וואו בלייבט א פלאץ פאר אמונה

[ונבנתה העיר]

מה שכתבתי הוא מסקנתי מתוך עיוני בנושא , ואני לא מכיר כמעט שום מקור שאומר שמי שמסופק הוא אפיקורס, אדרבה, אני מכיר רק מקורות שאומרים להיפך בפירוש. (כמדו' שציינתי כבר לאגרות הראי"ה שכ"כ בפשיטות שכל מה שדיברו אודות אפיקורס הוא רק בוודאות, וכן מורה פשטות הלשונות בכל מקום).

פשוט ומוכרח כמו שתירצת, בשני התירוצים. שהרי נח לא היה מסופק אם יש אלקים, הוא היה נביא, ה' דיבר איתו, אלא ברור שקטני אמנה היינו שלא היה מוחלט אצלו להתמסר על סמך דבר ה'.וזה בדיוק מה שאמרתי.
וכמו"כ פשוט שקטני אמנה אינו שווה לכופר בשום אופן, ורז"ל מדברים על צדיקים שהם מקטני אמנה. הרי שהם צדיקים, אלא שחסר להם באמונה, כלומא שלא נותנים אימון מוחלט בדבר ה'. ופשוט שאינם כופרים.

(אגב, מוסכם ופשוט שתיבת אמונה בלשון התורה ורז"ל אין הכוונה כלל למה שנקרא אצלנו אמונה כמו ה"אני מאמין", אלא יותר מה שאנו קוראים בד"כ בטחון, או אימון. חיפוש פשוט של המילה אמונה בתוכנות החיפוש ברז"ל יביע מיד את המסקנה הזאת בלי שום ספק).

ועוד ראיה חזקה ופשוטה ביותר, שאילו כל המסופק הוא אפיקורס, לא שבקת חיי לכל בריה, ולא הנחת בן ובת לאברהם אבינו שירשו את העולם הבא.

א חסיד האט זיך אפגערעדט פארן צמח צדק אז ער האט מחשבות פון כפירה, פרעגט איהם דער צמח צדק, נו וואס גייט דיך אהן? זאגט ער וואס הייסט ס׳איז דאך כפירה?! זאגט איהם דער רבי, נו, זעהסטו דאך אז דו גלייבסט...

[יאיר]

להוי ידוע, אין די תורה שטייט נישט קיין איין מאל "אם תאמין בה' טוב לך, ואם לא תאמין מרה תהיה אחריתך". אפילו אין ש"ס ווערט אויך נישט געלייגט קיין שטארקע דגוש אויף אמונה. האומר אין תורה מן השמים ווערט צוגעשטעלט צו הקורא בספרים חיצונים אדער לוחש על המכה, און פון לשון 'האומר' איז משמע איינער וואס טרומפייטערט דערמיט, ער איז זיכער מיט זיך און ער פארשפרייט עס נאך ביי אנדערע. דער רמב"ם און רב סעדיה גאון זענען געווען די ערשטע צו צוזאמענשטעלן א קריטעריע פון עקרי אמונה, און זיי האבן דאס נישט גענומען פון קיין ערליכע מקורות. דאס מיינט נישט צו זאגן אז מען דארף נישט גלייבן אין די אני מאמין'ס, עס מיינט נאר צו זאגן אז לו יצוייר דער חיוב אני מאמין באמונה שלימה זאל זיין אויף אזא פארנעם ווי אזוי ברזלי לייגט עס אראפ אז עס טאר נישט זיין קיין צל ספק, און אויב נישט זענען די מצוות גארנישט ווערד, וואלט עס שוין געשטאנען אין תורה שבכתב אדער אין תורה שבעל פה.

סדא פסוקים אןו די תורה וואס געבט זיך אפ מיט אמונה .
והיה כי ישאלך בינך וכדו'
די תורה רעדט צו דו דור וואס האט אליינס געזען ,סאיז נישט שייך ביי זיי אמונה.

אבער עס שטייט נישט אין די תורה אז אויב זיי גלייבן נישט אין יציאת מצרים וועלן זיי באקומען כרת! די תורה גיבט זיך בכלל נישט אפ מיט אמונה, דער עיקר איז דאס הארץ, און די מעשים. עס איז כמעט מפורש אין פסוק: וְהָיָה בְּשָׁמְעוֹ אֶת-דִּבְרֵי הָאָלָה הַזֹּאת, וְהִתְבָּרֵךְ בִּלְבָבוֹ לֵאמֹר שָׁלוֹם יִהְיֶה-לִּי--כִּי בִּשְׁרִרוּת לִבִּי, אֵלֵךְ: דער פראבלעם פון דעם כופר איז ער פירט אויס, כי בשרירות לבי אלך.
רבי אביגדור מיללער שרייבט אז די אבות האבן געהיטן די תורה מכח זייערע אייגענע שכל, מרוב חכמתם האבן זיי פארשטאנען אז דאס איז די ריכטיגע וועג צו לעבן, האבן זיי נישט געדארפט צוקומען צו מתן תורה. איינער וואס פארשטייט אויך אז די תורה לעבן איז די בעסטע וועג - לאו דוקא מכח אמונה, איז אויף די מדריגה פון די אבות.

[יאיר]

איך פארשטיי נישט דער עיקר קשיא. פארוואס איז נאר שווער אויף אמונה שלמה, וואס איז מיט סתם אמונה אדער אפילו ספק אמונה. סו"ס אויב מעט גייט מיט לאגיק (שכל) ווענט זיך אלעס אין לאגיק, וואו בלייבט א פלאץ פאר אמונה

אמונה איז שייך אויף עפעס וואס איז נישטא קיין עמפיריקעל עווידענס, נאר סברא'דיגע אדער פילאזאפישע ראיות.

[ברזלי הגלעדי]

להוי ידוע, אין די תורה שטייט נישט קיין איין מאל "אם תאמין בה' טוב לך, ואם לא תאמין מרה תהיה אחריתך". אפילו אין ש"ס ווערט אויך נישט געלייגט קיין שטארקע דגוש אויף אמונה. האומר אין תורה מן השמים ווערט צוגעשטעלט צו הקורא בספרים חיצונים אדער לוחש על המכה, און פון לשון 'האומר' איז משמע איינער וואס טרומפייטערט דערמיט, ער איז זיכער מיט זיך און ער פארשפרייט עס נאך ביי אנדערע. דער רמב"ם און רב סעדיה גאון זענען געווען די ערשטע צו צוזאמענשטעלן א קריטעריע פון עקרי אמונה, און זיי האבן דאס נישט גענומען פון קיין ערליכע מקורות. דאס מיינט נישט צו זאגן אז מען דארף נישט גלייבן אין די אני מאמין'ס, עס מיינט נאר צו זאגן אז לו יצוייר דער חיוב אני מאמין באמונה שלימה זאל זיין אויף אזא פארנעם ווי אזוי ברזלי לייגט עס אראפ אז עס טאר נישט זיין קיין צל ספק, און אויב נישט זענען די מצוות גארנישט ווערד, וואלט עס שוין געשטאנען אין תורה שבכתב אדער אין תורה שבעל פה.

בעניי פארשטיי איך נישט וואס די זאגסט אנכי ה אלוקך איז מצוות אמונה בה אין עס איז פשוט אז שרייבן א עונש וועט נישט מאכען דעם כופר גלייבען מער

[ברזלי הגלעדי]

אגב, היסטאריש, אויב איינער זיכט דער ערשטער מקור ווי עס שטייט אז מדארף האבען אמונה במובן פון גלייבען, און אויף דעם באקומט מען שכר וכו'. איז דער ערשטער מחדש פון דער געדאנק (ווי אויך דער ערשטער דאס צו דרשנען אויפן פסוק וצדיק באמונתו יחיה- פשוטו מיינט עס ערליכקייט אין ביזנעס, כמוכח מהמשך הפסוקים שם) מוהר"ר פאולוס תלמיד ישו הנוצרי בספרו (אגרת אל הרומיים א, יז).

סליחה
די גמרא מכות כד. דרשנט די פסוק אויף אמונה אין אויב די האלסט אז די גמרא האט עס גענומען פין פאולוס וועט שוין נישט מאכען קיין חילוק אפילו אויב די גמרא זאגט קלאר אז מען מוז גלייבען 100% ודל

[ברזלי הגלעדי]

להוי ידוע, אין די תורה שטייט נישט קיין איין מאל "אם תאמין בה' טוב לך, ואם לא תאמין מרה תהיה אחריתך". אפילו אין ש"ס ווערט אויך נישט געלייגט קיין שטארקע דגוש אויף אמונה. האומר אין תורה מן השמים ווערט צוגעשטעלט צו הקורא בספרים חיצונים אדער לוחש על המכה, און פון לשון 'האומר' איז משמע איינער וואס טרומפייטערט דערמיט, ער איז זיכער מיט זיך און ער פארשפרייט עס נאך ביי אנדערע. דער רמב"ם און רב סעדיה גאון זענען געווען די ערשטע צו צוזאמענשטעלן א קריטעריע פון עקרי אמונה, און זיי האבן דאס נישט גענומען פון קיין ערליכע מקורות. דאס מיינט נישט צו זאגן אז מען דארף נישט גלייבן אין די אני מאמין'ס, עס מיינט נאר צו זאגן אז לו יצוייר דער חיוב אני מאמין באמונה שלימה זאל זיין אויף אזא פארנעם ווי אזוי ברזלי לייגט עס אראפ אז עס טאר נישט זיין קיין צל ספק, און אויב נישט זענען די מצוות גארנישט ווערד, וואלט עס שוין געשטאנען אין תורה שבכתב אדער אין תורה שבעל פה.

סדא פסוקים אןו די תורה וואס געבט זיך אפ מיט אמונה .
והיה כי ישאלך בינך וכדו'
די תורה רעדט צו דו דור וואס האט אליינס געזען ,סאיז נישט שייך ביי זיי אמונה.

אבער עס שטייט נישט אין די תורה אז אויב זיי גלייבן נישט אין יציאת מצרים וועלן זיי באקומען כרת! די תורה גיבט זיך בכלל נישט אפ מיט אמונה, דער עיקר איז דאס הארץ, און די מעשים. עס איז כמעט מפורש אין פסוק: וְהָיָה בְּשָׁמְעוֹ אֶת-דִּבְרֵי הָאָלָה הַזֹּאת, וְהִתְבָּרֵךְ בִּלְבָבוֹ לֵאמֹר שָׁלוֹם יִהְיֶה-לִּי--כִּי בִּשְׁרִרוּת לִבִּי, אֵלֵךְ: דער פראבלעם פון דעם כופר איז ער פירט אויס, כי בשרירות לבי אלך.
רבי אביגדור מיללער שרייבט אז די אבות האבן געהיטן די תורה מכח זייערע אייגענע שכל, מרוב חכמתם האבן זיי פארשטאנען אז דאס איז די ריכטיגע וועג צו לעבן, האבן זיי נישט געדארפט צוקומען צו מתן תורה. איינער וואס פארשטייט אויך אז די תורה לעבן איז די בעסטע וועג - לאו דוקא מכח אמונה, איז אויף די מדריגה פון די אבות.

אויב בשרירות לבי מיינט א יודע את בוראו וואס העלפט ווען די תורה ווארענט עם ער ווייסט דאך שוין ממילא דאך זאגט ער בשרירות לבי

[יאיר]

להוי ידוע, אין די תורה שטייט נישט קיין איין מאל "אם תאמין בה' טוב לך, ואם לא תאמין מרה תהיה אחריתך". אפילו אין ש"ס ווערט אויך נישט געלייגט קיין שטארקע דגוש אויף אמונה. האומר אין תורה מן השמים ווערט צוגעשטעלט צו הקורא בספרים חיצונים אדער לוחש על המכה, און פון לשון 'האומר' איז משמע איינער וואס טרומפייטערט דערמיט, ער איז זיכער מיט זיך און ער פארשפרייט עס נאך ביי אנדערע. דער רמב"ם און רב סעדיה גאון זענען געווען די ערשטע צו צוזאמענשטעלן א קריטעריע פון עקרי אמונה, און זיי האבן דאס נישט גענומען פון קיין ערליכע מקורות. דאס מיינט נישט צו זאגן אז מען דארף נישט גלייבן אין די אני מאמין'ס, עס מיינט נאר צו זאגן אז לו יצוייר דער חיוב אני מאמין באמונה שלימה זאל זיין אויף אזא פארנעם ווי אזוי ברזלי לייגט עס אראפ אז עס טאר נישט זיין קיין צל ספק, און אויב נישט זענען די מצוות גארנישט ווערד, וואלט עס שוין געשטאנען אין תורה שבכתב אדער אין תורה שבעל פה.

בעניי פארשטיי איך נישט וואס די זאגסט אנכי ה אלוקך איז מצוות אמונה בה אין עס איז פשוט אז שרייבן א עונש וועט נישט מאכען דעם כופר גלייבען מער

אנכי ה' איז נישט קיין דירעקטע אנזאג - דו מוזט גלייבן אז איך בין דער באשעפער, עס איז געזאגט אויף אן אופן ווי 'דאס איז דער מציאות'. עס שטייט נישט 'לא תכפור בי' אזוי ווי לא תרצח אדער לא תנאף.

טעה טעות מפורסם מי שמנה במצוות עשה להאמין מציאות האל ית', כי לא יצוייר 'מצוה' [חירק באות מ'] בלי שיש 'מצוה' [פתח באות צ'] וכו'. [ועוד] האמונה במציאות האל היא מהדברים שאין לבחירה ורצון מבוא בהם" (אור ה' הקדמה למאמר א).