א אמת'דיגע שיינקייט!

[משה געציל]

איך האב נארוואס גענדיגט דעם צופרי סעודה, אזוי ווי עס איז פורים היינט גיי איך נישט איבערגיין קיין איין ווארט, וויאזוי עס פליט ארויס פון קאפ אזוי גייט עס זיין. אויב איר פארשטייט נישט וואס איך שרייב ברעכט אייך נישט קיין קאפ.

איך האב, למען האמת, נישט געפלאנט אריינצוטרעטן אין שטיבל במשכ'ן פורים. (נישט ווייל איך האב געפלאנט אז נישט, נאר איך האב פשוט נישט געפלאנט). למעשה האט זיך געמאכט אן עמערדזשענסי וואס טרייבט ארויף מיין בלוט, סארי אלקהאל, אין קאפ, און איך מוז דאס מיט-טיילן פארן עולם.

יאר יערליך ליינענדיג די מגילה ליינט מען דעם פסוק "והנערה יפת תואר וטובת מראה וכו'".
איך וואונדער זיך אלטס, וואס האבן די חכמים וואס האבן געשריבן די מגילה געטראכט בשעת'ן שרייבן. זיי האבן דאך זיכער ברוב חכמתם פאראויס געזען אז עס וועט קומען א טאג וואס כלל ישראל וועט זיין אזוי משוקע בטומאה, אז אפילו נאר דערמאנען דאס ווארט "אשה" וועט שוין צוברענגען ל״ע צו דאס ארגסטע. און דא האבן זיי נישט נאר דאס געשריבן, נאר ממש קלאר און דייטליך "והנערה יפת תואר טובת מראה"?
האבן זיי דען נישט געוואוסט אז עס וועט קומען א טאג וואס די סארט גערעדאכטס וועט באטראכט ווערן ווי פראסט און אומאיידל? האבן זיי נישט געטראכט וויפיל בחורים און מיידלעך קענען טאטאל אראפגיין פון דרך הישר הערנדיג דעם בעל קורא ליינען אזוי אפן?

ב"ה דאס יאר איז מיר פארענטפערט געווארן דעם תמיה, און דורך נישט קיין צווייטן ווי טאקע מיין פיר יעריג טאכטער;

"יפת תואר וטובת מראה" מיינט בכלל נישט וואס מיר פארגרעבטע פשוטי עם טייטשן, וואס אונזער עמהארצ'דיגע מלמדים האבן אונז אויסגעלערנט. יפת תואר וטובת מראה טייטשט - "הייליג און איידל", ווען אחשורוש האט געזען דאס איידלקייט און הייליגקייט וואס האט געשיינט פון אסתר'ס פנים איז ער אזוי אנטציקט געווארן דערפון אז ער האט איר תיכף גענומען!

קוקט מיר נישט אן ווי פון זינען געפאלן, ווייל פון די לערך צען שאלות וואס די לערערין האט געלערנט מיט די קינדער האט זי געשפירט פאר וויכטיג אריינצולייגן צוויי שאלות:
1) האט אסתר המלכה באשמירט איר פנים און זיך באשמעקט? ניין.
2) פארוואס האט אחשורוש גענומען אסתר המלכה? ווייל ער האט געזען אז זי איז זייער איידל!

וואו! איך האב געוויסט אז אחשורוש איז געווען א גרויסע למדן וואס האט עוסק געווען אין אלע שווערע סוגיות ווי, כבתה זקוק לה, יש תחומין למעלה מעשרה, העומד ליזרק כזרוק דמי (וואס כידוע האט ער וועגן דעם נישט געוואלט נעמען די עשרת אלפים ככרי זהב פון המנ'ען, ואכמ"ל.) אבער דא האט געשטעקט מיין טעות, איך האב אייביג געמיינט אז דער אחשורוש אחוץ וואס ער האט געקענט לערנען איז ער געווען א פראסטאק במלא מובן המלא, יעצט בין איך געוואויר געווארן אז אחשורוש איז גאר געווען א גוי מיט העכערע השגות. א גוי וואס האט געקענט האבן דאס שענסטע און בעסטע און האט אלעס פארקוקט צוליב איין זאך: "איידלקייט". אים האט נישט אינטערעסירט קיין כי הוא זה וויאזוי דאס מיידל האט אויסגעקוקט נאר בלויז צו זי איז איידל און הייליג, פינטל.

לפי זה האבן די חכמים דירעקט אריינגעלייגט די ווערטער אין די מגילה ווייל פון די גאנצע נס פורים איז דאס פון די עיקרים וואס מען דארף זיך ארויסלערנען, ווי מיין טאכטערס לערערין האט פארשטאנען מיט א פשטות אז פאר א פיר יעריגס וואס האט קיין טעם של חטא נאכנישט טועה געווען דארף צוואנציג פראצענט פון די מוסר השכל זיין, אז א אידישע טאכטער מאכט זיך נישט שיין!

איך ווייס נישט צו איך דארף לאכן אדער וויינען, אבער איך פאנג שוין אן טראכטן אז די זיבן פעטע קיען פון פרעה׳ס חלום, וואס דער תורה רופט זיי אן "יפות מראה", מיינט נישט שיין אין אויסזען, נאר ליבערשט שיין אין מדות... זייער איידלקייט האט געשיינט פונעם געזיכט... עס וואונדערט מיר נאר לויט דעם וואס "ובריאות בשר" טייטשט... אפשר גאר טייטשט עס אז זיי האבן נאך קיינמאל פוגם געווען...

איין זאך איז אבער קלאר. הזורעים ברנה, אז מען פלאנצט איין הוילע ליגענט און ליצנות פאר די קינדער, בדמעה יקצורו, וועט מען נאך דארפן פיל שוויצן זיי זאלן אויסוואקסן נארמאל.
ווען דאס קינד גייט זיך אויפוועקן פונעם חוני המעגל שלאף און זי גייט זען וואספארא שטותים מען האט איר דא איינגערעדט, וועט איר בליק אויף אלע אנדערע זאכן וואס מען האט איר געלערענט אויך זיין צווייפלדיג.

האטס מיר אלע א זיס לעכטיג פורים! און געדענקטס, מען מעג זיך ארויסגעבן פורים, עס שאדט נישט! (ווי לאנג עס איז אויף די אייגענע חשבון. נישט ח"ו מבזה זיין קיין אנדערע, אפגעזען צו יענער איז פון די יושבי חושך וצלמות, צי גאר פון די טאליבאנע שושקאבאבס, אדער פון די קילע סארט געשטריקטע קאפלעך אידן.)

[לאדיך אפ]

מיין יונגעל האט געטייטשט בשם זיין רעבע ויאהב המלך את אסתר מכל הנשים אז "אסתר איז געפאלן (מיט א קמץ אונטער די א') פאר אחשורוש".

[נולד מאוחר]

משה געציל, האסט נישט געוויסט אז שטייט אין מדרש די אייבשטער האט געפלאכטן חוה'ס האר, מיינט אז ער האט געמאכט צניועת'דיגע צעפ?

[געפילטע פיש]

איך שטעל זיך פאר אז די טיטשער האט געטייטשט די זעלבע ביי ושתי, אז להראת לעמים ושרים את יפיה כי טובת מראה היא מיינט אויך אז ושתי איז געווען גאר איידל. און פארדעם האט ער איר געהייסן ברענגען בכתר מלכות על ראשה, נאקעט פון קאפ ביז פוס, נאר מיטן כתר מלכות אויפן קאפ.

[קאווע טרינקער]

אין אזא פאל מוז דערמאנט ווערן בשם דזיגאן: נישטא אזא שקר ווי שקר החן והבל היופי

[berlbalaguleh]

איך שטעל זיך פאר אז די טיטשער האט געטייטשט די זעלבע ביי ושתי, אז להראת לעמים ושרים את יפיה כי טובת מראה היא מיינט אויך אז ושתי איז געווען גאר איידל. און פארדעם האט ער איר געהייסן ברענגען בכתר מלכות על ראשה, נאקעט פון קאפ ביז פוס, נאר מיטן כתר מלכות אויפן קאפ.

נו. איך בין מוחה. דיין פשט און אפטייטש איז ריין אפיקורסות. כ'בין זיכער אז די ציונים האבן אריינגעשמאגלט דעים פשט אינ'ם ספר וואו דו האסט אריינגעקוקט. הגם מיר איז אויך שווער געווען די זעלבע קשיא. צו ווען אחשורוש האט געהייסן ברענגען ושתי "להראות את יפי' בעיני השרים והמדינות" האט ער אויכעט נאר אינזין געהאט איידלקייט און הייליגקייט. נאר כ'האב איינגעזען אז דאס שטאמט פון די סטרא אחרא. הוי. רעדנדיג פון די ציונים, איז כדאי צו דערמאנען אז זיי האבן אויך אריינגעשמוגלט אפיקורסות אין די הקדמה צו'ם ויואל משה (דף ח') ווי זיי שרייבן בשם דעם רעבי'ן זי"ע אז היינט ,ווען די מדינה עקזיסטירט שוין דארף מען מתפלל זיין אז ס'זאל נישט בטל ווערן דורך די (וואוילע און גוטע) גויים. ווייל דאמאלס וועט ח"ו נישט זיין גוט פאר כללן ישראל.

[געפילטע פיש]

האסט פארגעסן צוצולייגן אן הערה וועגן י.מ. סופר.

[berlbalaguleh]

האסט פארגעסן צוצולייגן אן הערה וועגן י.מ. סופר.

דו ביסט גערעכט. דו האסט כמעט רוח הקודש. ווייל כ'האב געהאט אזא מחשבה. נאר דאמאלס וועט א יעדער (נישט נאר דו ) זאגן אז כ'בין אבסעסס'ד.

[לעמאן דזשוס]

Coming to you live from the Drunk Dance on Bedford and 13th Ave.

[געפילטע פיש]

האסט פארגעסן צוצולייגן אן הערה וועגן י.מ. סופר.

דו ביסט גערעכט. דו האסט כמעט רוח הקודש. ווייל כ'האב געהאט אזא מחשבה. נאר דאמאלס וועט א יעדער (נישט נאר דו ) זאגן אז כ'בין אבסעסס'ד.

ס'פעלט נישט אויס רוח הקודש צו וויסן את הנגלות לנו, און דאס אז דו האסט זיך איינגעהאלטן פון שרייבן מאכט דיר נישט אויס אבסעסד, ביסט נאר OD און נישט OCD, די קאמפאלשען האסטו נישט, דו ווייסט ווי אזוי צו ניצן קאנסטרעינט. (במחכ"ת)

[משה געציל]

איך שטעל זיך פאר אז די טיטשער האט געטייטשט די זעלבע ביי ושתי, אז להראת לעמים ושרים את יפיה כי טובת מראה היא מיינט אויך אז ושתי איז געווען גאר איידל. און פארדעם האט ער איר געהייסן ברענגען בכתר מלכות על ראשה, נאקעט פון קאפ ביז פוס, נאר מיטן כתר מלכות אויפן קאפ.

ער האט דאך איר געהארגעט טאקע צוליב איר שיינקייט! דער איידלער אחשורוש האט נישט געקענט פארנעמען אזא שיינקייט און פריצות, בפרט אז ער איז געוואויר געווארן אז זי פלעגט זיך דרייען אין הונדרעט און עלף לי עוועניא.
והא ראי' פון די אלע שרים איז ממוכן געווען דער וואס האט זיך אנגערופן אז מען זאל איר הארגענען, וואס עפעס ער?! ווער האט געפרעגט דעם קליינעם שוואנץ?!
נאר דער ממוכן איז דאך ידוע געווען דער וואס האט אפגעשפארט הונדרעט און עלף לי ווי דער פסוק זאגט; ״ויאמר ממוכן אל זרש אשתו, הנה נא ידעת כי בן מאה ואחד עשר שנה אנכי היום, לא אוכל עוד לצאת ולבא״: רש״י אויפן פלאץ פרעגט דאך שוין דארט; וכי בן מאה היה? והלא כשתחשוב כל שנותיו לא תמצא בהן כי אם שבעים שנה? אלא לומר לך שקינא קנאות קלארו וציממרמאנו ויכפר על בני טאליבאנו, ונחשב לו עיקר ימי חייו כנגד הפירצה שגדר, עכ״ל. די מפרשים דארטן אויפן פלאץ זענען שוין מסביר בטו״ד אז רש״י באציט זיך צו הונדרעט און עלף לי עוועניא.
לפי זה איז דייקא ממוכן געווען דער וואס האט זיך אנגערופן, ״קריינתא דאיגרתא איהו להווי פרוונקא״.

[berlbalaguleh]

האסט פארגעסן צוצולייגן אן הערה וועגן י.מ. סופר.

דו ביסט גערעכט. דו האסט כמעט רוח הקודש. ווייל כ'האב געהאט אזא מחשבה. נאר דאמאלס וועט א יעדער (נישט נאר דו ) זאגן אז כ'בין אבסעסס'ד.

ס'פעלט נישט אויס רוח הקודש צו וויסן את הנגלות לנו, און דאס אז דו האסט זיך איינגעהאלטן פון שרייבן מאכט דיר נישט אויס אבסעסד, ביסט נאר OD און נישט OCD, די קאמפאלשען האסטו נישט, דו ווייסט ווי אזוי צו ניצן קאנסטרעינט. (במחכ"ת)

יישר כח פאאר די דיאגנאז. וואס צאל איך? א פרייליכן שושן פורים און א פרייליכן תמיד.

[געפילטע פיש]

דאס איז א דיאגנאז? דאס איז אן אנאליז, א דיאגנאז וועט נישט אריין פיטן אין איין תגובה...
(נעמט עס נישט ערענסט, ס'איז נאך שושנת פורים)

[משה געציל]

שושנת פורים... גוט... גוט... דער טאג קוקט טאקע אויס ווי א שושנה בין החוחים, מענטשן דרייען זיך ארום אנגעבלאזן און פארכמארעט, לאנגיעריגע פריינט, געבן זיך א שאקל מיטן קאפ ווי צוויי אידן וואס קענען זיך נאר אזוי פארווע...

[ידען]

קול קורא


היות אז די דורות זענען שוואכער געווארען אין די עניינים פון צניעות , האבן מיר מחליט געוועהן די פאלגענע גזירות:


(א) תענית אסתר וועט מען ריפען ״תענית אחשורוש״ , אסתר׳ס משפחה נאמען

(ב) מגילת אסתר וועט מען ריפען ״ מגילת אחשווירוש״, אסתר׳ס משפחה נאמען


(ג) דער עולם וועט קלאפען ווען דער בעל קורא ליינט די וערטער ״ נערות בתולות טובות מראה״ אין ווען מען ליינט ״והנערה יפת תאר וטובת מראה״ אין אוך ווען מען ליינט ״ ויאהב המלך את אסתר מכל הנשים ותשא חן וחסד לפניו מכל הבתולות״ אין אוך ״והמן נפל על המטה אשר אסתר עליה״ ......


דאת איז כדי די מענער זאלען נישט האבן שלעכטע מחשבות...
אין דעם זכות וועט מען האבען א ישועה בקרוב

[חזקיהו המלך]

כ'ווינדער מיר וויפעל פראצענט מיידלעך נעמען עס טאקע ערענסט, נאך אלעם האמער נאך גענוג מיידלעך וואס ווייסען גאנץ גוט וויזוי זיך צי שיין מאכען,

ס'אבער א שאד פאר די וואוילע נשמות וואס קויפען עס אפ פאר גוט געלט, אין נאכדעם מאכט עס פראבלעמען נאך די חתונה, אין אפילו פאר די חתונה, נאך אלעם א מיידעל וואס איז גוט אהער געשטעלט נעמט בעסער אויס ביי שידוכים, מסתם אפילו ביי די יעניגע וואס "לערנען אויס" אביסעל צי עקסטרעמע צניעות,

דאס איז דאך יעדער מודה אז מען דארף לערנען צניעות מיט מיידלעך, אבער ס'דארף נישט זיין א סתירה מיט דעם אז א מיידעל ברויך צי זיין שיין, אין מען טאר עס נישט אוועקמאכען אלץ א ביליגע זאך וואס ערליכע מיידלעך טוען עס נישט,

צים סוף וואלט איך אויך געזאגט אז ס'האט אסאך ציטוהן מיט די שטוב, טאמער אין די שטוב איז די דאזיגע ענין מסודר וועט א עקסטרעמע מחנך מסתם נישט מאכען ציפיהל שאדען ,

[איך אויך]

ר' ידען, גיי ארום פרעג וואס מיינט א 'סריס' ,אינטרעסאנט צו זעהן וויפיל וועלן וויסן.

[ידען]

ר' ידען, גיי ארום פרעג וואס מיינט א 'סריס' ,אינטרעסאנט צו זעהן וויפיל וועלן וויסן.

איך שעמעך אבער איך ווייס אויך נישט.

איך געדענק עפעס אז סע א זאך וואס נאר ווען מע האט געגעבען די תורה האט מען געמעגט עס לערנען אבער היינט איז מען סאך מער הייליגער.

[למדן]

פשוט פשט ווייס איך נישט אבער די דרש איז דאך ידוע

[שמעקעדיג]

מיינסט צו זאגן "סרסהו ודרשהו"?

[איך אויך]

א.מ.ג. דער עולם ווייסט טאקע נישט וואס א סריס איז?

[זר זהב]

כה אמר ה' לסריסים

[ונבנתה העיר]

ס'איז אזא טיטול אהן א מיטל...