ידיעות חז"ל און די מציאות

[יאיר]

איך בעט דיך זייער. וואס איז אזוי שווער פאר גאט צו פארשוואנגערען. אלעס קען ער טוהן, נאר פונקט פארשוואנגערען, וואס דו קענסט אויך טוהן, דאס קען ער נישט, ביטע?

גאט קען נישט פארשוואנגערן. ער קען אויך נישט ווערן אויפגערעגט. ער קען אפילו נישט רעדן.

באשאפען א וועלט קען ער. אבער פארשוואנגערען קען ער נישט?

אפשר קען ער מאכן אז די וועלט זאל באשאפן ווערן. (אויך א גרויסער ספק אויף דיין אין סוף'דיגער גאט. אבער פערזענליך פארשוואנגערן א מיידל ווי איך און דיר? ס'איז דאך ממש ווי די אמאליגע עבודה זרות.

[יאיר]

בחינות איז לאו דווקא סוספענדירט דער שכל, עס הייסט נאר מפרש זיין יעדער זאך מעטאפאריש ווייזענדיג אויף געוויסע רעיונות נישט כפשוטו. דאס איז נישט אנטי שכל דער פראבלעם דערפון איז נאר אז מקען פון דעם גארנישט מוכיח זיין ווייל אלעס מיינט אלעס און גארנישט מיינט גארנישט. אויף דרוש/רמז איז עס גאר גוט.

איז אויב איינער נוצט אזא נישט מוכיח'דיגע ענטפער אויף א שכל'דיגע פראגע וואס איז יא עפעס מוכיח, מיינט דאס נישט אז ער סוספענדירט דעם שכל?

[לעיקוואד]

כאמור, אויב איז ער מודה אז בבחינה שכלית איז די קשיא ריכטיג און ממילא פארטייטשט ער די יסוד שלא כפשוטו, איז דאס שכלדיג. למשל אז שטייט אין תורה יד ה', האבען מיר א קשיא עס קען דאך נישט זיין, ענטפערט מען ער האט טאקע נישט און יד איז נאר א משל פאר עפעס א נקודה. דאס איז אינגאנצן שכלדיג. [כלומר עס קען שטומען און איז נישט מופרך, כמובן שיל"ע ווי מסתבר איז מוציא זיין מדי פשוטו וכו']. אויב, ווי עס איז דער שטייגער אסאך מאל, (וכמו שכתבתי כאן במ"א לגבי תשובת הפויבסט שעעל"ט בספרו על הקושיות הנזכרות למעלה) נוצט מען די תירוץ סתם צו פארדרייען די קאפ אן צוריקקומען פארענטפערן די שאלה, וייס איך נישט צו דאס איז סתם געארבעט אויף דער עולם אדער עפעס אנדערש. למשל מזאגט דער אייבישטער האט יא א האנט אבער עס איז נישט כפשוטו ער האט נישט קיין האנט וכו', איז דאס סתם מערפל געווען און זיך ארויסגעדרייט.

[מוח שליט]

איך בעט דיך זייער. וואס איז אזוי שווער פאר גאט צו פארשוואנגערען. אלעס קען ער טוהן, נאר פונקט פארשוואנגערען, וואס דו קענסט אויך טוהן, דאס קען ער נישט, ביטע?

גאט קען נישט פארשוואנגערן. ער קען אויך נישט ווערן אויפגערעגט. ער קען אפילו נישט רעדן.

באשאפען א וועלט קען ער. אבער פארשוואנגערען קען ער נישט?

אפשר קען ער מאכן אז די וועלט זאל באשאפן ווערן. (אויך א גרויסער ספק אויף דיין אין סוף'דיגער גאט. אבער פערזענליך פארשוואנגערן א מיידל ווי איך און דיר? ס'איז דאך ממש ווי די אמאליגע עבודה זרות.

נו ער מאכט אז זרע זאל באשאפען ווערען, יש מאין, און ער מאכט אז עס זאל אריינגיין און דעי פרוי. דאס איז די וועג וויאזוי גאט פארשוואנגערט [רח"ל מהאי דעתא]. האסט עפעס אויסצושטיין דערגעגען?
גראדע מיין גאט האט נישט די אלע לימיטעישאנס וואס דו לייגסט ארויף דא. מיין גאט קען טון אלעס וואס דו קענסט. הע זעהסטו איך האב א גרעסערע שטערקער העכערע גאט ווי דיר. שטעל דיך נאר פאר ווי סאך גרעסער מיין רבי איז פון דיין רבי.
בד"וו דו האסט עפעס א געפערליכע פחד פון די אמאליגע עבודה זרות. ווייס איין זאך אז מיין גאט איז אין סוף מיינט אז עס איז נישטא קיין כח וואס איז אינדערויסען פון אים. אויב יא האט ער דאך א סוף. נמצא אז גארנישט האלט אים אפ. נמצא אז ער קען אלעס. יא ער קען פארשוואנגערען א מיידל, אפי' מיט אן אימאקולירטע קאנסעפציע. אוודאי און אוודאי אלף פעמים, האט ער דאס ח"ו נישט געטוהן ווייל עס שטייט דאך עלמה נישט בתולה. אבער מען רעדט דאך למספרם ל"ע.

[יאיר]

פון אזא סארט פארשוואנגערונג קומט ארויס א מענטש, נישט א גאט.
איך האב אפילו נישט קיין רבי.

[יאיר]

אויב, ווי עס איז דער שטייגער אסאך מאל, (וכמו שכתבתי כאן במ"א לגבי תשובת הפויבסט שעעל"ט בספרו על הקושיות הנזכרות למעלה) נוצט מען די תירוץ סתם צו פארדרייען די קאפ אן צוריקקומען פארענטפערן די שאלה, וייס איך נישט צו דאס איז סתם געארבעט אויף דער עולם אדער עפעס אנדערש. למשל מזאגט דער אייבישטער האט יא א האנט אבער עס איז נישט כפשוטו ער האט נישט קיין האנט וכו', איז דאס סתם מערפל געווען און זיך ארויסגעדרייט.

דער פויפסט ע"ה האט דען נישט איבער א ביליאן חסידים וואס גלייבן אין זיינע איינגעמיירעטע קאפ פארדרייעכצער? אפשר היינט, נאכ'ן ווערן אויסגעהייליגט, האט ער שוין מער נישט.

[יאיר]

בד"וו דו האסט עפעס א געפערליכע פחד פון די אמאליגע עבודה זרות. ווייס איין זאך אז מיין גאט איז אין סוף מיינט אז עס איז נישטא קיין כח וואס איז אינדערויסען פון אים. אויב יא האט ער דאך א סוף. נמצא אז גארנישט האלט אים אפ. נמצא אז ער קען אלעס. יא ער קען פארשוואנגערען א מיידל, אפי' מיט אן אימאקולירטע קאנסעפציע. אוודאי און אוודאי אלף פעמים, האט ער דאס ח"ו נישט געטוהן ווייל עס שטייט דאך עלמה נישט בתולה. אבער מען רעדט דאך למספרם ל"ע.

דיין גאט קען אויך באשאפן א רינדעכיגע טרייענגל?

[מוח שליט]

פון אזא סארט פארשוואנגערונג קומט ארויס א מענטש, נישט א גאט.
איך האב אפילו נישט קיין רבי.

אזוי ווי Niels Bohr האט שוין געזאגט במתק לשונו. "אלבערט, הער שוין אויף צו זאגען פאר גאט וואס צו טוהן". [זה היה באותו מעמד ווען איינשטיין האט זיך צום וויפילטן מאל אויסגעדרוקט פתגמו הידוע אז גאט שפילט נישט קיין ביינדליך [dice] מיט די וועלט.]

[מוח שליט]

בד"וו דו האסט עפעס א געפערליכע פחד פון די אמאליגע עבודה זרות. ווייס איין זאך אז מיין גאט איז אין סוף מיינט אז עס איז נישטא קיין כח וואס איז אינדערויסען פון אים. אויב יא האט ער דאך א סוף. נמצא אז גארנישט האלט אים אפ. נמצא אז ער קען אלעס. יא ער קען פארשוואנגערען א מיידל, אפי' מיט אן אימאקולירטע קאנסעפציע. אוודאי און אוודאי אלף פעמים, האט ער דאס ח"ו נישט געטוהן ווייל עס שטייט דאך עלמה נישט בתולה. אבער מען רעדט דאך למספרם ל"ע.

דיין גאט קען אויך באשאפן א רינדעכיגע טרייענגל?

ביטע עקספלעין בעסער וואס דו ווילסט ער זאל באשאפען. דו ווילסט ער זאל באשאפען /-0ם'ןק/]םןיע אדער =]09824טא,ש]דןםטומ?
אהא דו ווייסט נישט וואס די געשרייבעכטס מיינט? איך אויך נישט. אבער דו ווייסט אויך נישט וואס א רינדעכיגע טרייענגעל מיינט. עס איז סתם צאמגעקלאפט אותיות.
דארפסט מיר קודם זאגען וואס דו ווילסט ער זאל באשאפען, דערנאך וועלן מיר רעדן פון זיין יכולות דערויף.

[לעיקוואד]

דער פויפסט ע"ה האט דען נישט איבער א ביליאן חסידים וואס גלייבן אין זיינע איינגעמיירעטע קאפ פארדרייעכצער? אפשר היינט, נאכ'ן ווערן אויסגעהייליגט, האט ער שוין מער נישט.

כמבואר, די חסידים רובם זענען נישט מעיין אין טעאלאגיע. ממילא איז נישט קיין ראיה פון דעם וואס דער פויבסט שרייבט נישט אויסגעהאלטענע תורות אז די חסידים זענעו נאריש. רוב מענטשען נעמען פון רעליגיע די תוכן און הדרכה וואס עס גיט, און אינטרעסירען זיך נישט פונקטליך וויפיל ספירות דער גאט האט אדער וואס איז די תירוץ פון עפעס א סתירה אין די כתבי הקודש. אויף אנדערע ווערטער. די ביליאן חסידים פון פויבסט איז נישט קיין הסכמה אויף די שלשידעס תורה זיינע פונקט ווי די צען טויזנט גערע חסידים איז נישט קיין הסכמה- אפילו מבחינתם- אויף די טיפקייט און אמתקייט פון גערער רבי'ס שלשידעס תורה. נישט פארדעם זענען זיי דארט.

[יאיר]

בד"וו דו האסט עפעס א געפערליכע פחד פון די אמאליגע עבודה זרות. ווייס איין זאך אז מיין גאט איז אין סוף מיינט אז עס איז נישטא קיין כח וואס איז אינדערויסען פון אים. אויב יא האט ער דאך א סוף. נמצא אז גארנישט האלט אים אפ. נמצא אז ער קען אלעס. יא ער קען פארשוואנגערען א מיידל, אפי' מיט אן אימאקולירטע קאנסעפציע. אוודאי און אוודאי אלף פעמים, האט ער דאס ח"ו נישט געטוהן ווייל עס שטייט דאך עלמה נישט בתולה. אבער מען רעדט דאך למספרם ל"ע.

דיין גאט קען אויך באשאפן א רינדעכיגע טרייענגל?

ביטע עקספלעין בעסער וואס דו ווילסט ער זאל באשאפען. דו ווילסט ער זאל באשאפען /-0ם'ןק/]םןיע אדער =]09824טא,ש]דןםטומ?
אהא דו ווייסט נישט וואס די געשרייבעכטס מיינט? איך אויך נישט. אבער דו ווייסט אויך נישט וואס א רינדעכיגע טרייענגעל מיינט. עס איז סתם צאמגעקלאפט אותיות.
דארפסט מיר קודם זאגען וואס דו ווילסט ער זאל באשאפען, דערנאך וועלן מיר רעדן פון זיין יכולות דערויף.

און דו ווילסט גאט זאל באשאפן א מענטש וואס איז אויך א דריטל פון גאט. ביטע עקספלעין וואס דאס מיינט.

[מוח שליט]

בד"וו דו האסט עפעס א געפערליכע פחד פון די אמאליגע עבודה זרות. ווייס איין זאך אז מיין גאט איז אין סוף מיינט אז עס איז נישטא קיין כח וואס איז אינדערויסען פון אים. אויב יא האט ער דאך א סוף. נמצא אז גארנישט האלט אים אפ. נמצא אז ער קען אלעס. יא ער קען פארשוואנגערען א מיידל, אפי' מיט אן אימאקולירטע קאנסעפציע. אוודאי און אוודאי אלף פעמים, האט ער דאס ח"ו נישט געטוהן ווייל עס שטייט דאך עלמה נישט בתולה. אבער מען רעדט דאך למספרם ל"ע.

דיין גאט קען אויך באשאפן א רינדעכיגע טרייענגל?

ביטע עקספלעין בעסער וואס דו ווילסט ער זאל באשאפען. דו ווילסט ער זאל באשאפען /-0ם'ןק/]םןיע אדער =]09824טא,ש]דןםטומ?
אהא דו ווייסט נישט וואס די געשרייבעכטס מיינט? איך אויך נישט. אבער דו ווייסט אויך נישט וואס א רינדעכיגע טרייענגעל מיינט. עס איז סתם צאמגעקלאפט אותיות.
דארפסט מיר קודם זאגען וואס דו ווילסט ער זאל באשאפען, דערנאך וועלן מיר רעדן פון זיין יכולות דערויף.

און דו ווילסט גאט זאל באשאפן א מענטש וואס איז אויך א דריטל פון גאט. ביטע עקספלעין וואס דאס מיינט.

מיר רעדן צו ער קען פארשוואנגערען. לאמיר נישט אריינמישען דאס צו ער קען זיך מאנעפעסטירען בצורת גבול. צו ער קען זיין גבול און אויך בלי גבול. איינס אויף אמאל.

[יאיר]

דער פויפסט ע"ה האט דען נישט איבער א ביליאן חסידים וואס גלייבן אין זיינע איינגעמיירעטע קאפ פארדרייעכצער? אפשר היינט, נאכ'ן ווערן אויסגעהייליגט, האט ער שוין מער נישט.

כמבואר, די חסידים רובם זענען נישט מעיין אין טעאלאגיע. ממילא איז נישט קיין ראיה פון דעם וואס דער פויבסט שרייבט נישט אויסגעהאלטענע תורות אז די חסידים זענעו נאריש. רוב מענטשען נעמען פון רעליגיע די תוכן און הדרכה וואס עס גיט, און אינטרעסירען זיך נישט פונקטליך וויפיל ספירות דער גאט האט אדער וואס איז די תירוץ פון עפעס א סתירה אין די כתבי הקודש. אויף אנדערע ווערטער. די ביליאן חסידים פון פויבסט איז נישט קיין הסכמה אויף די שלשידעס תורה זיינע פונקט ווי די צען טויזנט גערע חסידים איז נישט קיין הסכמה- אפילו מבחינתם- אויף די טיפקייט און אמתקייט פון גערער רבי'ס שלשידעס תורה. נישט פארדעם זענען זיי דארט.

דער פויפסט איז דאך שוין דער קלוגער געלערנטער קריסט, און אויב ער האלט אזוי, איז אנצונעמען אז רוב פון זיינע חסידים וואלטן צוגעשטימט צו דעם ווען זיי וואלטן עס געזען. אזוי ווי רוב סאטמארע חסידים קענען נישט גרונטליך דעם ספר ויואל משה, אבער מ'קען אננעמען אז ווען זיי וואלטן עס דרוכגעלערנט וואלטן זיי מער ווייניגער צוגעשטימט צו זיינע רייד.

[יאיר]

מיר רעדן צו ער קען פארשוואנגערען. לאמיר נישט אריינמישען דאס צו ער קען זיך מאנעפעסטירען בצורת גבול. צו ער קען זיין גבול און אויך בלי גבול. איינס אויף אמאל.

נאכאמאל, איך האב נישט קיין פראבלעם מיט דעם אז גאט האט געמאכט אז ספערם זאל אריינגיין אין א פרוי אין זי זאל ווערן מעוברת, איך האב א פראבלעם מיט א ספערם וואס קומט פערזענליך פון גאט און איז אליין געטליך.

[מוח שליט]

מיר רעדן צו ער קען פארשוואנגערען. לאמיר נישט אריינמישען דאס צו ער קען זיך מאנעפעסטירען בצורת גבול. צו ער קען זיין גבול און אויך בלי גבול. איינס אויף אמאל.

נאכאמאל, איך האב נישט קיין פראבלעם מיט דעם אז גאט האט געמאכט אז ספערם זאל אריינגיין אין א פרוי אין זי זאל ווערן מעוברת, איך האב א פראבלעם מיט א ספערם וואס קומט פערזענליך פון גאט און איז אליין געטליך.

שוין דאס איז נאר א sideshow. לאמיר נישט ווערן sidetracked. איך וויל נישט אנהייבען מיט קיין הסבירים אז אויב די זרע איז באשאפען געווארען בדרך נס, יש מאין, און איז אויסגעמישט מיט זרע יוסף דער סטאליער, דאן איז עס איז מתייחס צו ביידען. און אז אוודאי נישט אריינגיין אין קיין הסברים אז אט דער פעולה פון בריאת זרע יש מאין, האט גורם געווען אז די געטליכקייט און בלי גבולקייט וואס איז דא אין אלעם, זאל זיך מער נתגלה ווערן און דעם רך הנולד.
דו ווייסט דאך די מעשה מיט'ן פרייען איד וואס א גלח האט אים געוואלט איבערצייגען דעם אמת פון ישו הנוצרי. האט ער געענטפערט, ר' גלח טייערער, איך האב נאך פראבלעמען מיט'ן טאטען, איך האלט נאך נישט ביים זון.

[יאיר]

גאנץ א פיינע המצאה, מוח. איך קלער אז ס'קען זיין אזא זה וזה גורם ביזנעס, בבחינת אין סוף וואס איז נצטמצם געווארן. ודין רזא דלא מתגליא אלא לחד בר חד עד לישו ורעיתו מערי מגדולוניא.

[קינות גירושין]

יאיר, די מעשה פון סאלעמענדער קען מען גרינג פארענטפערן כדלהלן

אין ספר הברית זאגט ער אז א חלק פון די מעשיות אין חז"ל איז נישט מקובל, און ס'איז נישט אמת, סאיז בלויז שיין אראפגעלייגט די מעשה, אז ס'וואלט געקענט אזוי זיין, אדער אז סאיז זייער מעגליך אז די מעשה האט אויסגעקוקט בערך אזוי.

(הערת ממרום שלח אש: נראה לי, ס'איז זייער דומה צו סיני מאלעוויצקיס הערליכע שילדערונגען איבער שמחת בית השואבה, עליה לרגל וכו. אין "דער איד", ער מיינט נישט קיינעם איינצורעדן אז אזוי איז עס פונקטליך געווען, און דאך איז עס זייער אינטערעסאנט)

ס'איז מסתמא דא א נאמען דערפאר, צווישן א דאקומענטארי און א נאוועלע, זאלן די חכמי אומות העולם דא עס קאטעגאריעזירן.

תמצית שיטתו לפענ"דו: סאיז נישט אמת, און חז"ל האבן בכלל נישט פלאנירט אז דו זאלסט אזוי מיינען, כאטש זיי האבן נישט אפן געזאגט אזוי, ווייל סאיז געווען ביי זיי א דבר פשוט.

ממילא די סאלעמענדער מעשה האבן זיי מטעים געווען לויט זייער פארשטאנד, אנשטאט צו זאגן אז עס האט פאסירט א נס, האבן זיי עס אנגעלייגט אויף א מעגליכע טבעיותדיגע (כפי הבנתם אז) פאקטאר.

קען איינער מיך זאגען ווי אין ספר הברית שטייט אז א חלק מעשיות זענען נישט אמת, איך מיין אז אזא זאך מוז מען קענען צוברענגען א פונקטלעכע מקור

[[NAMELESS]]

קען מיר איינער אפשר מסביר זיין די כונה פון תחכמוני מיט'ן עפענען דעם אשכול? וויל ער סתם טראכטן אוט אוו די באקס? וואס שטערט איהם אז דער אלגעמיינער עולם טראכט אז חז"ל האבן אלעס געוואוסט? איך מיין אז איינס פון די צוויי, אדער וויל ער פשוט מבלבל זיין דעם עולם, אריינברענגען ספיקות, (ד. ה. אויב חז"ל זענען געווען wrong איז ווער זאגט אז צו דרש'נען האבן זיי יא פארשטאנען? אפשר איז אונזערע הלכות פון תושבע"פ נישט עכט מחייב אאז"וו), אדער האט ער פשוט טענות אויף אונזער חרדישער סיסטעם וואס לאזט נישט טראכטן, טא אויב אזוי וואס הייבסטו אן מיט די אמונות טפילות? וואס ארט דיך? ס'איז דאך נישט קיין כפירה צו האלטן אז זיי האבן יא אלעס געוואוסט? ענדערש הייב אן מיט זאכן וואס - מחמת דעם וואס מיר טראכטן נישט - האבן מיר נישט ריכטיג ארויס און מחמת דעם האבן מיר נישט די ריכטיגע אמונה און מיר גלייבן נישט און דעם וואס מיר ברויכן יא צו גלייבן, וואס דאס איז דער גרעסערע חלק פונעם פראבלעם, ווייל דער אמת איז: וויפיל פון אונזער קרייז קען מען שטעלן אויף א שטרענגע פארהער איבערן ריכטיגן אפטייטש פון די י"ג עיקרי אמונה? וויפיל פון אונז קענען מסביר זיין פארוואס פונקטליך מיר גלייבן אין וואס מיר גלייבן? ליידער זייער ווייניג פון אונז זענען מסוגל דערצו.

[יאיר]

אפשר איז דער פארבארגענער ציל פון תחכמוני צו שעירן זיינע ידיעות מיט אונז און אונז מאכן קלוגער, אזוי ווי יעדער איינער פון די סאציאלע בעלי חיים וואס קומען אויף קאווע שטיבל טוט?

[[NAMELESS]]

אפשר איז דער פארבארגענער ציל פון תחכמוני צו שעירן זיינע ידיעות מיט אונז און אונז מאכן קלוגער, אזוי ווי יעדער איינער פון די סאציאלע בעלי חיים וואס קומען אויף קאווע שטיבל טוט?

איך מיין אז דאס איז נכלל אין מיין צווייטן צד, טא פארוואס הייבט ער אן פון דארט?, (אגב: צעב"ח גייט אויך אן ביי ווירטואלע בע"ח?)

[יאיר]

אפשר איז דער פארבארגענער ציל פון תחכמוני צו שעירן זיינע ידיעות מיט אונז און אונז מאכן קלוגער, אזוי ווי יעדער איינער פון די סאציאלע בעלי חיים וואס קומען אויף קאווע שטיבל טוט?

איך מיין אז דאס איז נכלל אין מיין צווייטן צד, טא פארוואס הייבט ער אן פון דארט?, (אגב: צעב"ח גייט אויך אן ביי ווירטואלע בע"ח?)

ווער זאגט אז ער האט דא א גאנצע סיסטעם פון אנהייבן און ענדיגן, אפשר האט ער פשוט גוט דורכגעטון די ספעציפישע נושא און ער וויל עס שעירן מיט'ן עולם? אגב, סייענטיסטן זאגן אז אונטער יעדער ווירטואלער בעל חי באהאלט זיך ווייניגסטנס איין לעבעדיגער.

[נולד מאוחר]

ריכטיג פארוואס די רבי זאגט זיי שלשידעת תורה האסטו שוין דורך געטאן?
סגעפעלט מיר ווי ווען סקומט צי געוויסע נושאים וואס מענטשן גלייכן נישט צי הערן ווערט מען א גאנצע פילוסוף?
מנעמט זיך פרעגן שאלות.
אלע מאמרים וואס חז''ל האבן אונדז פארציילט וויייסטו פארוואס זיי האבן דאס געשערט מיטן עולם?

כהאב געשערט אן אט אף דע באקס מחשבה מיט א חבר אמאל, נעמט ער זיך גלייך פרעגן שאלות ,אפשר ביסט דיך טועה, קענסט דען זיין זיכער. כהאב עם געוואלט פרעגן ,זאג אויף די אלע מעשיות און סגילות האסטו אויך געפרעגט אזויפיל שאלות, אדער דארט קויפסט וואס מזאגט?

[[NAMELESS]]

כ'דינג מיך טאקע אויף די שאלעשידעס תורה און אויף די סגולות אויך, און אויף די מלמדים אין חדר און מגי"ש אין ישיבה וואס היפן איבער וויכטיגע נקודות וואס מ'ברויך צו וויסן, אויף חז"ל שטעל איך מיר פאר אז דאס איז געשריבן געווארן מיט די הנחה אז דער עולם ווייסט שוין וואס מ'ברויך צו וויסן, משא"כ דא אין ק"ש איז דאך קלאר דא אסאך מאל טפשות'דיגע סעיטמענטס וואס ווייזט קלאר וואו דער עולם האלט. ס'איז נישט אז איך גלייך עס נישט צו הערן, כ'זאג נאר אז אפילו ער איז גערעכט הייבט ער אן ביי ת' בעפאר דער עולם איז באהאווענט אין א', אדער ביי םןץף"ך בעפאר מנצפ"כ.
@יאיר פארוואס פארלאנגען געוויסע סייטס ובראשם מורינו ר' גוגל שליט"א צו פעסטשטעלן אז איך בין נישט קיין ראבאט?