קאווע שטיבל

חז"ל איז דורך און א דורך איין שטיק תורה וואס יעדע מחלוקת צווישען צוויי דעות איז inherently ווער ס'איז גערעכט, די אנדערע מאכט א טעות. צו די מחלוקת איז אויף פאקטן, צו אויף סברה אדער הלכה אדער אויף היסטאריע.

ווי איז שייך צו זאגן אז מ'טאר נישט פרעגען שאלות אויף די מציאות? און טאמער געפונט מען אויס הונדרעט פראצענט אז די ליואן איז די מחבר. ווייל מ'טרעפט זיינע כתבים צו וואס. דארף מען נאך אלץ גלייבען און קדמות הזוהר? און דאס זאג איך טאקע א שכויעך פאר די יעב"ץ אז ער האט געגעבן יעדע חרידישע איד א אילן גדול זיך אנצוליינען מיט אונזער רעכטען צו פרעגען שאלות אויף די זוהר'ס אויטענטישקייט.

דאס וואס איר זאגט אז ס'איז גארנישט נוגע פון ווען די זוהר איז. דאס איז און א געוויסע וועג אמת. אבער אפילו אויב די זוהר איז פון רבי שמעון בן יוחאי'ס פעדער, האט מען און פארשידענע קהילות זיך נישט געפירט מיט אירע פסקים. מילא ווי איז שייך צו זאגען אז ס'איז תורת אמת כמשה מפי הגבורה ווייל די אור החייים וכו' האבן זיך געפירט מיט אירע מנהגים. ס'איז דאך זיכער נישט מער ווי יעדע ענין וואס ס'איז דא חילוקי דעות אויף וכל אחד נוהג כמו שלבו חפץ.

צום לעצטנס מן הסתם קענט איר נישט פראפעסער דר. הרב שפירא. ווער ס'קען אים ווייסט אז ער איז ירא שמים לשמה. אן קיין סיסטעם אים צו אים דרייען א קאפ און אים האלטען אין די וויליאמסבורגע ראמען וכדומה, ואין לך ירא שמים גדול מזה. ער זיצט זיך במקום שאפשר ללבוש שחורים ואפשר לעשות מה שלבו חפץ, אנשטאט פארשפרייט ער פון דארט ערליכקייט און אידישקייט ארום די וועלט. ס'איז גאר אזוינע אידן ווי הרב מלך שליט"א וואס האלט הונדערטערע אינגעלייט ביי אידישקייט. כיוון שאנו חושבים שהוא איש אמת והוא מלא חכמה ועל תלמיד חכם שכמותו אפשר לומר שהוא חכמתני ובנתינו לעיני העמים. ומגלגלין זכות על ידי זכאי.

ודברת בם האט געשריבן:הזוהר התקבל אף על ידי גדולי הדורות (המייצגים את כל הקשת ומשקפים את התפשטות המסורה), דוגמת האר"י, ה"בית יוסף", המהר"ל, הגר"א, הבעש"ט, החיד"א, הרמח"ל, בעל "אור החיים" הקדוש, ועוד. כל אלו ראוהו כמבטא את אמיתות התורה שבעל פה בנסתר, שמקורה בסיני, וממילא אין כמעט רלוונטיות לטענות ההיסטוריות כל עוד אין בהן משום הזמה גמורה של הנחת קדמות הזהר.

הרעיון האמור עובר כחוט השני בספר "מגן וצינה" של ר' יצחק א' חבר, תלמיד הרמ"מ משקלוב מבית מדרשו של הגר"א. טענתו העיקרית: המזלזל באריז"ל ובגר"א יזלזל גם במשה רבנו.

ולענין וואס מ'איז מחויב צו גלייבען אלץ איד, הנה אמונה בגדולי ישראל הן מיסודי הדת דבלי זה יכול כל אדם לסתור מה שלבו חפץ, והשמירה היחידה הוא גדולי ישראל אמיתיים ואמנותנו בהם ואם גדול בישראל כארי הקדוש אנו נאמר עליו שטעה ח''ו נפל כל אמונתינו בבירא, ולכן רק ידען כמלך שפירא שאין לו יראת שמים ומוכן לנגוע בעיקרי אמונה כהי''ג עיקרים ובדומה לו הן המה היה בעוכרינו ומהם המקור בזמנינו לעורר עוד הפעם ספיקות במאמנות הזוהר,

דא זענען דא צוויי דיונים וואס זענען ל״ד איינס אָנגעוואנדן אינעם אנדערן:

1). צי תורת הזוהר ופסקיה וכדומה מהזוהר זענען ״אמת״ ממבט תורה ותושבע״פ ומחייבים

2). צי דער רשב״י האט באמת מחבר געווען דעם זוהר ממבט היסטורי

דאס אז אסאך, צי אפילו רוב, גדולים האבן געזעהן דערין ״אמת״ וכו׳ ממבט תורני קען טאקע אפשר ״מחייב״ זיין אויף אָנצונעמען די דאקטרינעס אא״וו, ואפילו זיי האבן זיך טועה געווען אין ווער דער מחבר איז ממבט היסטורי. אין אנדערע ווערטער, אויף די ערשטע פונקט קען מען טאקע טענה'ן אז זייער דעת איז קובע, וכעין די געדאנק פון הרב דר. נתן סליפקין איבער ״קענאָניקעל אטאריטעט״ (אזא סארט ״אתם ואפילו מוטעין״) - עס שאפט עס און געבט דאס דעם סטאטוס פון "תושבע"פ". משא״כ לגבי די צווייטע פונקט איז זייער זייער, בעסער געזאגט ״נאָר״, רעלעוואנט און נוגע די טענות היסטוריות.

ובסתם, הגם מ׳טרעפט א קיימו וקבלו וואס איז מחייב לגבי התלמוד שאין לחלוק עליה מעת חתימתה (עיין בכסף משנה הל׳ ממרים פ״ב ה״א), גלייב איך אבער נישט אז דער זוהר איז בגדר זה כלל, ולכאורה פשוט היא.

דעם ספר מגן וצינה האב איך נישט געלערענט אבער בדרך כלל איז א סליפּערי סלוֺיפּ טענה נישט קיין שטארקע טענה להאמת של דבר מה און זאגט גארנישט אויף די פאקטן פון איר התחברות. צום מערסטענסט איז דאס אולי א טענה פארוואס דאס זאל געהאלטן ווערן ווי אַן אמונה הכרחית; אָננעמענדיג אז די סליפּערי סלוֺיפּ חשש דא איז ריכטיג און טאקע אזוי. אבער אויף דעם צי ס׳איז טאקע אזוי איז אם ״קבלה היא נקבל״ (פּאָן נאַט אינטענדעד…) ואם לדון וכו׳.

קוקענדיג אביסל זעה איך אז אין פכ"א איז ער אויך מודה אז עס איז געשריבן געווארן כמה דורות נאך רשב"י און נאר אז ס'איז ממאמריו. און ער אליין שרייבט וז"ל:

גם זה נעשה בו הוספות רבות עד מאוד מן אחרוני האחרונים אחר שבאו בכתב וניתנו להעתיק ושלטו בו ידי רבים כל אחד מה שנראה בדעתו ומה שנתחדש לו יכתב בגליון על ספר הזוה״ק מן הצד ואח״ז בא ריעהו מעתיק מן המעתיק ומצא כתוב בגליון דברים רבים. ובמעט התבוננות חשב שזה היה חסרון בגוף ספר והכניסם בפנים, ומזה באו כמה מאמרים שנראה בעליל שהם מן האחרונים

ע"ש. און פון דענסטוועגן קען מען זאגן אז הסכמת החכמים איז דאס ״מחייב״ (צו אַן עקסטענט) אויף די גאנצע זוהר וואס אפילו אליביה איז נישט מרשב״י. איך גלייב נישט אז דו ביסט מחלק צווישן חלקי זוהר המצויה בידינו כהיום. עכ״פ זעה׳מיר ווייטער א חילוק צווישן די צוויי פונקטן הנ״ל.

דו נוצט אַן עד האָמינעם ״דזשוֺיקער״ טענה אויף הרב דר. מלך שפירא אים ״אפצופרעגן״ אָן זיך באציהען צו טענותיו וראיותיו כלל.

דו קענסט צום מערסטענסט זאגן אז ס׳איז ״מעיקרי הדת״ צו אָננעמען פסקי החכמים, ואפילו וואו ס׳איז מבוסס על הזוהר - דעם ערשטן פונקט (ואפילו בזה ביים זוהר איז אויך נישט אזוי פשוט). משא״כ לגבי די צווייטע פונקט איז קען מען אויסדרוקליך נישט איינעם רופן דערויף וואס גלייבט נישט אז הרשב״י האט דאס מחבר געווען, נישט קיין אפיקורוס און נישט קיין כופר, ועיין ברמב״ם בהל׳ תשובה (פ״ג ה״ח).

איך פארשטיי נישט פארוואס איז עס אזא עסק, איז דא א דיון אויף מכילתא דרשב"י אויב עס איז פין אים אדער נישט?