קאווע שטיבל

בן תמליון האט געשריבן:שלום איך מיין אז מיר אלע קאווע שטיבל זיצערס זענען דאנקבאר אז אזא טאלאנפולער יונגערמאן ווי אייך וואס פארשטייט איבער די נושאים וואס ווערט דא געשריבן פון ווינקלען ס'רוב פון אונז דערגרייכן נישט, שרייבט דא. איך געדענק אייערע מאמרים אין די ערשטע יארן אויפן בלאג איך פלעג זיי ליינען אויף א פרי פעיד סעלל פאן איך בין ממש משוגע געווען פאר חאסידיק רעבעל. אפשר וואלט איר אונז דא איבערגעטייטשט אויף אידיש עטליכע פון זיי? איך געדענק די חסידישע מוזיק מעשה אין דעם היטש איז געווען עפעס מורא'דיק. איר פלעגט שרייבן איבער דעם רבינס טיש און וואנדערונגען אלס חסיד אין נישט אידישע פלעצער וכדומה אלע זענען געווען אויסערגעווענטליך.

אגב אויב איך מעג פרעגן. ווי איך פארשטיי האט איר באקומען א קאנטראקט אויף א בוך וואס וועט הייסן שייגעץ (?), קענט איר אונז מיטטיילן אביסל וואס דער אינהאלט וועט זיין און ווען קומט עס ארויס?

לעמאן דזשוס האט געשריבן:סוי ר׳ יאיר, האט די טיילונג גערעטעט די צעהן פראצענט אדער ניין? איך פארשטיי נישט וואס דו מיינסט צו זאגן וועגן צוואנג און טעראר....

לעמאן דזשוס האט געשריבן:יא, ליבע ברודערלעך, זינט מתן תורה זענען מיר יידעלעך, נשמות-אדער עלטערן און מכח האבות-אריין אין א בונד מיטן רבוש״ע, מיר האבן זיך אונטערגענומען צו היטן ׳כל אשר דבר השם׳ דורך שרייען ׳נעשה ונשמע׳ און דורך דעם ׳שם תהא קבורתכם סטראשע׳ אזוי צו אזוי האט רועינו משה ע״ה באפעסטיגט דעם צוזאג מיט שפריצן שפרענג בלוט אויף אלע אידן אינאיינעם. שפעטער איז קלאר אנגעזאגט געווארן אז אויב וועט מען זיך דערוואגן ארויסצוטרעטן קעגן די תורה און אירע געבאטן וועט זייער זייער נישט טויגן, יא, מיט צוואנג און טעראר מוז מען ממילא...נאר די וואס האבן שכל ודעת שרייען ווייטער נעשה ונשמע! און אזוי ארום האלט זיך דאס יידישקייט דורכאויס אלע דורות

פארשטייט זיך, אז במשך הזמן פון תיכף נאך דעם גרויסן בונד, מיטן עגל, ביז ימינו אלה מאכט זיך פעלער אמאל גרעסער אין צאל, אמאל גאנצע קהלות און אמאל יחידים וואס ווידערשפעניגן, נא, נישט געפערליך יבא אליהו וישיב לב אבות על בנים ולב בנים על אבותם במהרה

לעמאן דזשוס האט געשריבן:ר׳ יאיר איר זייט נישט גערעכט, כמבואר לעיל בדברי בענין הברית

מוח שליט האט געשריבן:לעמאן,
דו פרעגסט וועלעכע אנדער אפציע וואלט געשניטן מער פרוכט.
די שאלה איז צו דו האלטסט אז אידישקייט האט גענוג וואס צו זאגען פאר זיך (וואט טו סעי פור איטסעלף) אפי' ווען מען זעהט דעם צד השני.
מיין אפיניען איז א הילכיגער יא.
רעד איך פין א אידישקייט וואס גייט נאז אין וואנט אריין, אין פרובירט אויפצוווייזען אז די וועלט איז פונקטליך 6,773 יאר אלט? אדער פין א אידישקייט וואס פרובירט אויפווייזען אז עס איז דא שקצים ורמשים וואס ווערן געבוירען אנע זכר ונקבה [שאינם פרים ורבים כאילים], אוודאי נישט.
א אידישקייט איז א אידישקייט וואס איז אמת לאמיתו. אהן קיין איין טראפען ליגענט. מיר דארפען נישט זיין קיין שקרנים כדי צו זיין א איד. דובר שקרים לא יכון לנגד עיני.
אזא אידישקייט וועלן קיין בייזע ווינטן נישט אוועקבלאזען.

יאיר האט געשריבן:דו פרעגסט א גוטע קשיא, אבער נאר אויב דער OTD איז טאקע נאר ברוגז אויף די פארקנאקטקייט. שלום דיען, פון די אנדערע זייט, האט געזוכט, געפארשט, געפרעגט, געליינט, און ער איז געקומען צו די מסקנא אז דער בעסטער וועג ווי אזוי ער וועט קענען אויסנוצן זיין לעבן איז אזוי ווי ער פירט עס היינט, און די אידישע רעליגיע גיבט א בחירה פאר יעדן מענטש, אפגעזען צו ער איז גערעכט אדער נישט. מען קען נישט מחייב זיין א מענטש צו אפהיטן הלכות אין וואס ער גלייבט נישט, נישט קיין חילוק וויפיל זיינע עלטערן האבן זיך מוסר נפש געווען דערפאר, און מען קען אים אודאי נישט מחייב זיין פאר'ן נישט גלייבן דערין.
שטעל דיך פאר ווען אברהם אבינו האט מחליט געווען צו איבערלאזן זיינע געטשקעס און דינען דעם איינציגן באשעפער, וואס האבן זיינע שכנים געזאגט? א מין רשעות'דיג קינד, ווי אזוי קען ער איבערלאזן אלע געטשקעס וואס גיבן אונז עסן, רעגן, זון שיין, און וואס נישט. אז דו ווילסט זיך נישט בוקן צום געטשקע, מילא. אבער וואס דארפסטו גיין צוברעכן אלע דיינע פאטער'ס געטשקעס און אים ברענגען אזעלכע צער און בושות? און לאמיר שוין נישט רעדן פון אביסל מענטשליכקייט!
איך בין ח"ו נישט מדמה די אידישע רעליגיע צו להבדיל אלף הבדלות די געטשקעס, אבער אזוי פיל ברענג איך ארויס: יעדער דארף זיך פירן לויט ווי אזוי זיין שכל דיקטירט, אדער לויט ווי דער שכל פון די מענטשן וועמען ער טראסט. העריטעדזש און יימ'ען אידיש בלוט טאר נישט פארנעמען א טייל אין דער מח פון א שכל'דיגן מענטש לגבי פירן זיין לעבן.

לעמאן דזשוס האט געשריבן:
יא, ליבע ברודערלעך, זינט מתן תורה זענען מיר יידעלעך, נשמות-אדער עלטערן און מכח האבות-אריין אין א בונד מיטן רבוש״ע, מיר האבן זיך אונטערגענומען צו היטן ׳כל אשר דבר השם׳ דורך שרייען ׳נעשה ונשמע׳ און דורך דעם ׳שם תהא קבורתכם סטראשע׳ אזוי צו אזוי האט רועינו משה ע״ה באפעסטיגט דעם צוזאג מיט שפריצן שפרענג בלוט אויף אלע אידן אינאיינעם. שפעטער איז קלאר אנגעזאגט געווארן אז אויב וועט מען זיך דערוואגן ארויסצוטרעטן קעגן די תורה און אירע געבאטן וועט זייער זייער נישט טויגן, יא, מיט צוואנג און טעראר מוז מען ממילא...נאר די וואס האבן שכל ודעת שרייען ווייטער נעשה ונשמע! און אזוי ארום האלט זיך דאס יידישקייט דורכאויס אלע דורות

יאיר שרייבט,
דו פרעגסט א גוטע קשיא, אבער נאר אויב דער OTD איז טאקע נאר ברוגז אויף די פארקנאקטקייט. שלום דיען, פון די אנדערע זייט, האט געזוכט, געפארשט, געפרעגט, געליינט, און ער איז געקומען צו די מסקנא אז דער בעסטער וועג ווי אזוי ער וועט קענען אויסנוצן זיין לעבן איז אזוי ווי ער פירט עס היינט

מוח שליט האט געשריבן:מצד שני זענען דא גרויסע חכמים וואס זאגען אז סיי וואסערע סיסטעם קען זיך נישט האלטען אהן זאגען שקר פאר די פשוטע המון עם. והאי לך דוגמא פין אפלטון.
ער האט אהערגעשטעלט א מהלך פאר יעדע מדינה אין די וועלט, אלעס מיט זיין טיפע פארשטאנד וויאזוי אלעס זאל קלאפען. ער האט אבער אויך פארשטאנען אז די קענסט נישט מסביר זיין די טעמים אין גערעכטיקייט פין זיין סיסטעם, פאר יעדען שיסטער. האט ער מציע געווען אז מען זאל מאכען שקרים קדושים. מען זאל איינרעדן דעם המון עם אז די גאנצע מהלך זיינער זענען ציוויים משמי מרום, אין דאס וועט מאכען דעם פשוטן נישט-פילאזאף אויך מיטפארען מיטן סיסטעם.
[left]In "The Republic," Plato described a city whose inhabitant were
organized into categories: The Rulers, Auxiliaries, Farmers, etc. The
Rulers, he said, would be chosen from the military elite (called
Guardians) because they were good at shepherding and caring for the
interest of the community. The Auxiliaries would be Guardians in
training.

The Rulers, Plato said, must tell the people of the city “The Noble
Lie“--that the categories of Rules, Auxiliaries, Farmers, etc. was not
due to circumstances within the people's control, upbringing, or
education, but because of God's intervention. God, the Lie went, had
put gold, silver, and iron into each person’s soul, and those metals
determined where a person's station was in life was.

The Rulers told the people of the city that if their own children were
found with bronze or iron in their soul, the child would drop down the
ranks accordingly. And if a farmer’s child was born with gold in his
soul, he would rise up to the Guardian level. The Rulers also said,
people had different metals in their bloodstream, and therefore could
not intermarry.

The Lie is necessary, Plato argues, in order to keep a stable social
structure. In Plato’s mind, The Noble Lie is a religious lie that’s
fed to the masses to keep them under control and happy with their
situation in life.

Plato did not believe most people were smart enough to look after
their own and society’s best interest. The few smart people of the
world needed to lead the rest of the flock, Plato said. And The Noble
Lie had to continue.[/left]

זיין שיטה איז נוקב ויורד.
ווייל מען דארף טראכטען אין זיין סיסטעם. א קינד פין שיסטערס וואס זענען אנגעפאקט מיט די noble lies, וואקסט אויס א חכם. וואס געשעט? ער כאפט אז די שקרים זענען טאקע שקרים, אבער ער ווארפט נאך נישט אוועק דעם סיסטעם דערפאר. פארקערט ער זעהט די עכטע טיפקייט פינעם סיסטעם. אוודאי קען זיין אז זיינע עלטערן די שיסטערס וועלן קלאגן אויף זיין הירוס אין יסודות הדת. אבער ער ווייסט אז עס איז ממש קאפויר, ער האט די אמתדיגע יסודות הדת