הרה"ק מהר"א מבעלזא זי"ע

[ליטוואק פון בודאפעסט]

וועגען דעם האב איך געזאגט נעבעך. ווייל געליטען האט ער, נאר זיך געשטערקט.

מ'דערציילט, איך ווייס נישט פון וועמען, אז ר' מאיר שמחה און ר' חיים עוזר האבען באגראבען זייער איין און איינציגסטע טעכטער בימי עלומיהן. ס'איז דא א בריוו נאך דעם פון ר' חיים עוזר אז ער איז מצליח זיך צו שטערקען. ר' מאיר שמחה האט אבער געשריבען אז ער קען נישט קומען צו זיך. האט מען (ווער? ווייס איך נישט) געזאגט אז הגם אויבענויף איז רח"ע שטערקער, דאך איז רמ"ש טיפערער מיט שטערקערער געפיהלען.

[תורה ומדע]

אין די ליטא און אין בודא פעסט זענען טאקע נישט ערשינען די מאדע צדיקים. וכבודם במקומם עומדת. אבער צווישען די תלמידי בעש"ט האט מען יא געזעהן הנהגות למעלה מן הטבע. ווען מען קוקט אהן דער גאנצע געשטאלט פונעם צדיק קען מען דערקענען אויב די מעשיות זענען איבערגעטריבן אדער נישט. קיינער זאגט נישט אויף ר' מאיר שמחה זצ"ל אדער אויף ר' חיים עוזר זצ"ל אז ער איז געשטאנען בדביקות פאר 17 שעה אין איין פלאץ, אדער נישט טועם געווען פאר 48 שעה וכדו'. ווען א איד דרוקט זיך אויס אןיף זיין אייגענעם קינד וואס איז אומגעקומען עקד"ה במיתת שריפה רח"ל "ב"ה, יעך האב אויך צו שטייער געגעבן א קרבן פאר'ן אייבערשטען", רעדט מען דא פון אן אנדער קאליבער איד, בבחינת ויבדל אהרן להקדישו, כידוע מפי זיין ברודער דער בילגרייער רב זצ"ל.

[דולה ומשקה]

אין די ליטא און אין בודא פעסט זענען טאקע נישט ערשינען די מאדע צדיקים. וכבודם במקומם עומדת. אבער צווישען די תלמידי בעש"ט האט מען יא געזעהן הנהגות למעלה מן הטבע. ווען מען קוקט אהן דער גאנצע געשטאלט פונעם צדיק קען מען דערקענען אויב די מעשיות זענען איבערגעטריבן אדער נישט. קיינער זאגט נישט אויף ר' מאיר שמחה זצ"ל אדער אויף ר' חיים עוזר זצ"ל אז ער איז געשטאנען בדביקות פאר 17 שעה אין איין פלאץ, אדער נישט טועם געווען פאר 48 שעה וכדו'. ווען א איד דרוקט זיך אויס אןיף זיין אייגענעם קינד וואס איז אומגעקומען עקד"ה במיתת שריפה רח"ל "ב"ה, יעך האב אויך צו שטייער געגעבן א קרבן פאר'ן אייבערשטען", רעדט מען דא פון אן אנדער קאליבער איד, בבחינת ויבדל אהרן להקדישו, כידוע מפי זיין ברודער דער בילגרייער רב זצ"ל.

איך ווייס דער ברך משה האט געהאט בלויז איין זוהן, וואס בלויז יענעם האט ער אריינגעשריבן אין זיין צוואה...
מהר"א מבעלזא האט געהאט א ווייב מיט זיבן קינדער(!!!) און איבער פערציג אייניקלעך(!!!) וואס זענען אומגעקומען ביים קריג, הי"ד. דריי פון די זיבן זענען געוועהן זוהן!!!. זעהט אויס דו ביסט אנגעליינט פון דער היינטיגער בעלזער לייען מאנטריאל וועלעכע צוליב סיי וועלעכע סיבה פראפאגאנדירן זיי איבער און איבער דעם ר' משה'לע, ער איז געוועהן א פיינע יונגערמאן, אבער ער איז נישט געוועהן מיט אלעמען... (מילד גערעדט).

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ער איז אוועק דער ערשטער און ער האט עס דעמאלס אפשר געזאגט.
איך האב געמיינט אז אלע קינדער זענען געווען נישט אזוי מיט אלעמען, ניין? טויב צו שטום?

Sent from my HTC Desire 510 using Tapatalk

[קאצקע ציקער]

דיין פראבלעם ליטוואק איז אז דו קיקסט אן בעלזער רב ווי א מענטש , א בשר ודם מיט געפילן און תאוות להוי ידוע אז בעלזער רב בגודל קדישתו האט זיך דערהויבן העכער א געווענליגער בשר ודם ער האט נישט געגעסן נישט געטרינקען נישט געשלאפן דו קענסט עים נישט פארשטייען אפילו דו וועסט לעבן טויזענט יאר וועסטו עס אויך נישט פארשטיין דו רעדסט פון א יוד וואס האט געהאט אפענע אויגן ,דו רעדסט פון א יוד וואס אויב ער האט אנגעווינטשן ביים קריג פאר א יוד אז ער וועט איבערלעבן איז יענער געווען מובטח אז אזוי וועט זיין!! וכו וכו וכו איך בין נישט קיין שרייבער און איך קען נישט ארויסברענגען די פאוינט וואס איך וויל אזוי גיט ווי דיר אבער איך האף אז דו דערהערסט די נקודה

דו קענסט גארנישט פארשטיין פון דעם יוד נאטינג אפילו נישט זיינע געפילן

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דיין פראבלעם איז אז דו ווייסט נישט דער גדלות פון א מענטש מיט תאוות און געפיהלען. אט דאס האט דער באשעפער באשאפען בדמותו כצלמו, צו דעם האבען די מלאכים געוואלט זינגען שירה. צו א מענטש וואס האט ליעב זיין ווייב און קינדער און וויינט ווען זיי שטארבען.
יא! אברהם אבינו האט באוויינט שרה'ן און געבעטען דער אויבישטער ער זאל איהם מוחל זיין נישט פאדערען דאס שחט'ן זיין זון (עי' מהרש"א תענית אז מי שענה לאברהם אבינו גייט אויף דער תפלה). ס'איז נישט קיין פעלער אפילו פאר א גרויסע צדיק אז ער האט ליעב זיין קינדער, דאס איז א חלק פון דער געוואלדיגער באשעפעניש וואס הייסט אדם .
און טאמער איינער וויל טענה'ן אז דאס גילט נאר ביי די אבות און תנאים אמוראים, אבער זייט דער בעש"ט האט זיך דער רעליגיע גע'ענדערט זאל מוחל זיין און זיך אויסרופען אלס מתנגד/משומד. טאמער חסידות טענה'ט אליינס אז מיט אהרן הכהן און דוד המלך האבען זיי נישט, מיט וואס איז עס אידיש?
נאר האמת יורה דרכו, אז ביים 'דבקות' האט ער פשוט (?) געחזר'ט מסכתות, דורכגעקלערט שאלות בנגלה אדער בנסתר און באופן כללי געדינט דער באשעפער ווי עס שטייט אין תורה. ער האט באקלאגט זיין קינד, און צו דעם געהאלטען פאר א זכייה צו קענען געבען א קרבן פאר'ן אויבישטער, צוויי געפיהלען אינאיינעם. וכן הוא בכל העניינים, מ'קען טרעפען דער פשוט'סטער פשט. מ'דארף נישט זוכען איהם ארויסצושלעפען פון נארמאלקייט.

[[NAMELESS]]

נאר האמת יורה דרכו, אז ביים 'דבקות' האט ער פשוט (?) געחזר'ט מסכתות, דורכגעקלערט שאלות בנגלה אדער בנסתר

העי. זייט ווען קענען די רבי'ס לערנען?

[תורה ומדע]

אין די ליטא און אין בודא פעסט זענען טאקע נישט ערשינען די מאדע צדיקים. וכבודם במקומם עומדת. אבער צווישען די תלמידי בעש"ט האט מען יא געזעהן הנהגות למעלה מן הטבע. ווען מען קוקט אהן דער גאנצע געשטאלט פונעם צדיק קען מען דערקענען אויב די מעשיות זענען איבערגעטריבן אדער נישט. קיינער זאגט נישט אויף ר' מאיר שמחה זצ"ל אדער אויף ר' חיים עוזר זצ"ל אז ער איז געשטאנען בדביקות פאר 17 שעה אין איין פלאץ, אדער נישט טועם געווען פאר 48 שעה וכדו'. ווען א איד דרוקט זיך אויס אןיף זיין אייגענעם קינד וואס איז אומגעקומען עקד"ה במיתת שריפה רח"ל "ב"ה, יעך האב אויך צו שטייער געגעבן א קרבן פאר'ן אייבערשטען", רעדט מען דא פון אן אנדער קאליבער איד, בבחינת ויבדל אהרן להקדישו, כידוע מפי זיין ברודער דער בילגרייער רב זצ"ל.

איך ווייס דער ברך משה האט געהאט בלויז איין זוהן, וואס בלויז יענעם האט ער אריינגעשריבן אין זיין צוואה...
מהר"א מבעלזא האט געהאט א ווייב מיט זיבן קינדער(!!!) און איבער פערציג אייניקלעך(!!!) וואס זענען אומגעקומען ביים קריג, הי"ד. דריי פון די זיבן זענען געוועהן זוהן!!!. זעהט אויס דו ביסט אנגעליינט פון דער היינטיגער בעלזער לייען מאנטריאל וועלעכע צוליב סיי וועלעכע סיבה פראפאגאנדירן זיי איבער און איבער דעם ר' משה'לע, ער איז געוועהן א פיינע יונגערמאן, אבער ער איז נישט געוועהן מיט אלעמען... (מילד גערעדט).

וכי מה ענין שמיטה אצל הר סיני?

[תורה ומדע]

דיין פראבלעם איז אז דו ווייסט נישט דער גדלות פון א מענטש מיט תאוות און געפיהלען. אט דאס האט דער באשעפער באשאפען בדמותו כצלמו, צו דעם האבען די מלאכים געוואלט זינגען שירה. צו א מענטש וואס האט ליעב זיין ווייב און קינדער און וויינט ווען זיי שטארבען.
יא! אברהם אבינו האט באוויינט שרה'ן און געבעטען דער אויבישטער ער זאל איהם מוחל זיין נישט פאדערען דאס שחט'ן זיין זון (עי' מהרש"א תענית אז מי שענה לאברהם אבינו גייט אויף דער תפלה). ס'איז נישט קיין פעלער אפילו פאר א גרויסע צדיק אז ער האט ליעב זיין קינדער, דאס איז א חלק פון דער געוואלדיגער באשעפעניש וואס הייסט אדם .
און טאמער איינער וויל טענה'ן אז דאס גילט נאר ביי די אבות און תנאים אמוראים, אבער זייט דער בעש"ט האט זיך דער רעליגיע גע'ענדערט זאל מוחל זיין און זיך אויסרופען אלס מתנגד/משומד. טאמער חסידות טענה'ט אליינס אז מיט אהרן הכהן און דוד המלך האבען זיי נישט, מיט וואס איז עס אידיש?
נאר האמת יורה דרכו, אז ביים 'דבקות' האט ער פשוט (?) געחזר'ט מסכתות, דורכגעקלערט שאלות בנגלה אדער בנסתר און באופן כללי געדינט דער באשעפער ווי עס שטייט אין תורה. ער האט באקלאגט זיין קינד, און צו דעם געהאלטען פאר א זכייה צו קענען געבען א קרבן פאר'ן אויבישטער, צוויי געפיהלען אינאיינעם. וכן הוא בכל העניינים, מ'קען טרעפען דער פשוט'סטער פשט. מ'דארף נישט זוכען איהם ארויסצושלעפען פון נארמאלקייט.

זייטס מיר מוחל ר' ליטוואק אבער אין תורה איז דא פרד"ס, און אין עבודת והשגת הצדיקים איז אויך דא פרד"ס. דער פסוק זאגט וישק יעקב לרחל וגו' דאס האט א פשוטער פשט, א רמז פשט, און א דרוש, אבער עס האט אויך גאר א הויכער פשט פאר בעלי קבלה והשגה אזוי ווי למשל דער ווילנער גאון, דער אריז"ל. רמח"ל, ותלמידי הבעש"ט וכדו'. אויב איהר האלט אנדערשט זענט איהר ניטאמאהל א ליטוואק פון בודאפעסט נאר א רעפארמער פון בודאפעסט אדער פון בערלין גאר.
אצינד, דער צדיק פון תל אביב, אין וועלכער הונדערטער אידען האבען געזען עין בעין טאג טעגליך עבודה למעלה מדרך הטבע ,סיי אין אין מידות און אין רחמנות ולימוד זכות על ישראל כה"ברדיטשובער" בשעתו, סיי אין דקדוקי הלכה ושיטות כידוע, איבער הופיט אין רעבישע ענינים ווי הפעלת ישועות, קוויטלעך, תפיסת מחשבה, רוח הקודש וכדו' האט געוויזען פאר אונזער דור יתום, די שארית הפליטה, וואס א צדיק מיינט און וויאזוי עס האט אויסגעזעהן א רבי פון אמאהל א שטייגער ווי דער רבי ר' מיילעך וכדו'. אין די הויבע ראנגען פון השגות און עבודה נעמען די השגות דעם ארט פון פשוטע מענשליכע געפילען. דאס איז ענדליך צו נבואה אזוי ווי מיר טרעפען ביי
אויב איהר וועט אריינקוקען אין דער הקדמה פון ר' חיים וואלוז'נער זצל אויפן ביאור הגר"א אדער ספרא דצניעתא וועט אייך דאס נישט זיין א חידוש. דער פראבלעם איז נאר אז איהר האט מיט דעם אדערווייל נישט קיין שייכות אדער די כלים דאס משיג צו זיין.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

יא, צדיקים האבען מער השגות ווי סתם מענטשען, אבער פשוט'ער עבודות האבען זיי אויך. אויף דער עבודה פון זיכוך המדות האבען זיי זיכוכים וואס פשוט'ער מענטשען האבען נישט. אבער אז זיי האבען נישט וואס פשוט'ער מענטשען האבען איז דיין חידוש. דער הקדמה פון ספרא דצניעותא מאכט נישט דער ווילנער גאון פאר א צווייטע באשעפעניש ווי א פשוט'ער מענטש, נאר עפעס פיהל מער, איינער לערנט אביסל, איינער לערנט אסאך, און דער ווילנער גאון לערנט מער און בעסער ווי סיי וועמען. אבער לערנען לערנט ער, און די זעלבע תורה וואס יעדער איינער לערנט. דער פראפאגאנדא אויף די בעלזער רב וויל איהם מאכען פאר אן אוממענטשליכע פערזענליכקייט, אין קעגענווארט פון אלס וואס תורה שבכתב און תורה שבע"פ זאגט אונז אויף די צדיקי הדורות.

[דולה ומשקה]

אין די ליטא און אין בודא פעסט זענען טאקע נישט ערשינען די מאדע צדיקים. וכבודם במקומם עומדת. אבער צווישען די תלמידי בעש"ט האט מען יא געזעהן הנהגות למעלה מן הטבע. ווען מען קוקט אהן דער גאנצע געשטאלט פונעם צדיק קען מען דערקענען אויב די מעשיות זענען איבערגעטריבן אדער נישט. קיינער זאגט נישט אויף ר' מאיר שמחה זצ"ל אדער אויף ר' חיים עוזר זצ"ל אז ער איז געשטאנען בדביקות פאר 17 שעה אין איין פלאץ, אדער נישט טועם געווען פאר 48 שעה וכדו'. ווען א איד דרוקט זיך אויס אןיף זיין אייגענעם קינד וואס איז אומגעקומען עקד"ה במיתת שריפה רח"ל "ב"ה, יעך האב אויך צו שטייער געגעבן א קרבן פאר'ן אייבערשטען", רעדט מען דא פון אן אנדער קאליבער איד, בבחינת ויבדל אהרן להקדישו, כידוע מפי זיין ברודער דער בילגרייער רב זצ"ל.

איך ווייס דער ברך משה האט געהאט בלויז איין זוהן, וואס בלויז יענעם האט ער אריינגעשריבן אין זיין צוואה...
מהר"א מבעלזא האט געהאט א ווייב מיט זיבן קינדער(!!!) און איבער פערציג אייניקלעך(!!!) וואס זענען אומגעקומען ביים קריג, הי"ד. דריי פון די זיבן זענען געוועהן זוהן!!!. זעהט אויס דו ביסט אנגעליינט פון דער היינטיגער בעלזער לייען מאנטריאל וועלעכע צוליב סיי וועלעכע סיבה פראפאגאנדירן זיי איבער און איבער דעם ר' משה'לע, ער איז געוועהן א פיינע יונגערמאן, אבער ער איז נישט געוועהן מיט אלעמען... (מילד גערעדט).

וכי מה ענין שמיטה אצל הר סיני?

להגדיל תורה ולהאדירה, איך פארשטיי פשוט נישט אויף וואס דו פרעגסט?
ווען האט דער אויבערדערמאנטע מימרא געזאגט געווארען? נאך זייענדיג און באכניע, אונגארן? שוין אין ארץ ישראל?

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ניין, אין פרמישלאן נאך, כפי הנדפס אין די באשרייבונג וואס איש חזון האט געברענגט.

[איש חזון]

נאר האמת יורה דרכו, אז ביים 'דבקות' האט ער פשוט (?) געחזר'ט מסכתות, דורכגעקלערט שאלות בנגלה אדער בנסתר.

ליטוואק, איך גיי נישט אריין אין די ויכוח דא (וואס איך בין שולדיג דערין...) און כ'האב נאכנישט דורכגעליינט אלעס דא, אבער דעי סענטענס איז נישט אמת, עכ"פ זיכער נישט "שאלות בנגלה". כנלענ"ד הרמה, וכבר יעצתי לך באישי לקרוא את הספר "בקודש פנימה". (אגב, וואס האבן די חסידים הראשונים געטוהן פאר'ן דאווענען?)

[ליטוואק פון בודאפעסט]

זיי האבען תשובה געטוהן אויף סיי וואס פאר אן עבירה שבידם, מתבונן געווען אויף וואס זיי גייען באלד טוהן עומד לפני המלך, מתבונן געווען בשפלות עצמם צו שטייען לפני הבורא בהכנעה, דורכגעחזר'ט הלכות תפלה כדי אז אלס זאל זיין אויסגעהאלטען, איינגעחזר'ט די כוונות און פירוש פון דאווענען און געבעטען פון דער אויבישטער אז ס'זאל גייען כהוגן.
אלס א חלק פון דער זעלבע עוה"ז וואס איך דיר, די ראשונים אחרונים נביאים און אבות הקדושים האבען באוואוינט.

ובמחכ"ת פון דער בקודש פנימה, איך האב געהערט טעיפ'ס פון דער פארשוין. ער קען שרייבען אויף אייוועלט. ער לייגט זיין קינדערישע דמיונות אויפ'ן בעלזער רב לויט ווי ער וויל פארשטייען. גאר א שוואכער מ"מ

Sent from my HTC Desire 510 using Tapatalk

[איש חזון]

אה.. כ'האב געוואלט הערן אויב דו האלטסט אז זיי האבן געטראכט וועגן א רמב"ם אין יבום וחליצה.

[שמעון וואלף]

אויף מר"א מבעלז דערציילט מען די אלע אויסטערלישע זאכן איבער זיין פרישות און שלא כדרך הטבע'דיגע געפירעכץ אבער אויף זיין טאטע, מרי"ד, הערט מען דאס נישט. מיינט דאס אז ער איז געווען גרעסער פון זיין טאטע?
איך פרעג דאס כסדר און נאכנישט באקומען קיין קלארע ענטפער

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אה.. כ'האב געוואלט הערן אויב דו האלטסט אז זיי האבן געטראכט וועגן א רמב"ם אין יבום וחליצה.

דער ר"ן דארט אויפ'ן פלאץ זאגט 'מבטלין מלבן תענוגי והבלי עוה"ז'
ס'ליגט אין קאפ אז ר' יעקב עמדין שרייבט אז מ'האט געזאגט תהלים.
די קרייזען וואס מאכען אן עסק פון לערנען פארטאגס האלטען אפשר אז א רמב"ם אין יבום וחליצה וואלט געפאסט.

Sent from my HTC Desire 510 using Tapatalk

[איש חזון]

(פון גמרא עכ"פ קומט אויס אז די חסידים הראשונים האבן נישט געלערנט דאן ווייל די גמרא פרעגט תורתן אימת נעשית)

[[NAMELESS]]

אויף מר"א מבעלז דערציילט מען די אלע אויסטערלישע זאכן איבער זיין פרישות און שלא כדרך הטבע'דיגע געפירעכץ אבער אויף זיין טאטע, מרי"ד, הערט מען דאס נישט. מיינט דאס אז ער איז געווען גרעסער פון זיין טאטע?
איך פרעג דאס כסדר און נאכנישט באקומען קיין קלארע ענטפער

ס'איז שנוי במחלוקת...
די וועלט האט געהאלטן אז ער איז יא געווען גרעסער פון זיין טאטע (און אפילו נאך בחייו פון זיין טאטע דער מהרי"ד.. שא. רעד נישט הויעך), אבער אבער אין בעלז, און אזוי אויך דער סאטמארער רבי ז"ל האבן געהאלטן אז דער טאטע איז געווען גרעסער נאר מ'האט נישט געזען וכו'.

[mevakesh]

רבי אריה קפלן און אנדערע זענען מסביר אז די שוהים שעה לפני התפילה איז מעדיטציה

[[NAMELESS]]

דאס איז דאך פשוט פשט, ניין?

[סמבטיון]

וואס ברויכסטו מער אז דער הייליגע רב ז"ל האט אליינס געזאגט אז די טאטע איז געוועהן א מלאך, נו, קיין ליגענט האט ער זיכער נישט געזאגט.

[איש חזון]

אויף מר"א מבעלז דערציילט מען די אלע אויסטערלישע זאכן איבער זיין פרישות און שלא כדרך הטבע'דיגע געפירעכץ אבער אויף זיין טאטע, מרי"ד, הערט מען דאס נישט. מיינט דאס אז ער איז געווען גרעסער פון זיין טאטע?
איך פרעג דאס כסדר און נאכנישט באקומען קיין קלארע ענטפער

קראתי פעם (בערך ווי פאלגנד): הג"ר מאיר אריק האט געבעטן אמאל פון חסידים וואס זענען געפארן צום מהרי"ד, זיי זאלן לאזן גריסן ר' אהרן, צולייגנדיג אז ער איז א וודאי שטארק מכבד דעם מהרי"ד, אבער אזא "אדם השלם" ווי ר' אהרן האט ער נאכנישט געזען. יבאו נא חסידי בעלזא ויעמדו הדברים על דיוקם.

מענין לענין איז אינטערסאנט נאכצוברענגען וואס כ'האב געזעהן אין א בריוו פון א בעלזער חסיד ז"ל (ר' יקר ביגעלאייזן בעל החנות ספרים ביגעלאייזן) ווי ער באשרייבט זיין נסיעה צום מהרי"ד, שרייבט ער דארט אז ער איז געגאנגען באזוכן "בנו ר' אהרן הגדול והנורא". (ער שרייבט אז ווען ער איז געווען ביי ר' אהרן האט ר' אהרן'ס קליינע טאכטער געוויינט אז איר ציין טוט וויי, האט ר' אהרן איבערגעדעקט זיין האנט מיט'ן ארבל און געטאפט איר ציינער און איר געפרעגט ווי טוט דיר וויי.)

אגב, @שמעון וואלף, האסט מורא צו פרעגן דעם שאלה פונעם רב זאל מאריך ימים זיין?

---
פאראכטן ספעלינג