ווי איך האב
פריער צוגעברענגט, רעדט דער רמב"ם פון "רצון", אין די קאנטעקסט פון חידוש ובריאת העולם, בח"ב פי"ח (ואיה"נ טאקע לגבי חלקי פועל המפעיל). און איך האב
צוגעצייכענט צו וואו איך רעד דערפון דא אין שטיבל. ער זאגט דארט דערביי ממש (מער-ווייניגער) דאס זעלבע זאך וואס ער טוהט בנוגע "מציאות", איבער וועלכע אונז האבן געשמועסט - אזא סארט "רצון ולא ברצון"; עס איז לגמרי equivocal, און פראסט און פשוט מיינט נישט "רצון" ווי אזוי אונז מיינען דאס אין אלגעמיין
בכלל.
(אין קורצן, ביי "מציאות" איז דאס וויבאלד עס איז ביי דעם נישט קיין מקרה ווי אין אלגעמיין, נאר איידער אַן עצם. און ביי "רצון" איז דאס וויבאלד עס ווערט נישט נפעל מחוצה לה, ווי אין אלגעמיין וואס דאס איז פּאַרט-און-פּאַרסעל פונעם דעפינישאן פון "רצון".)
ועיין בח"א פנ"ג וואו ער שרייבט לגבי התואר של "רצון" אז "אינו בבחינת עצמו
(וואס דעמאלטס קען עס זיין א סתירה מיניה וביה) אבל בבחינת הברואים" (פונקט אזוי ווי די תוארים פון "חי, יכול, וחכם") ע"ש. אין אנדערע ווערטער,
ממבטינו בפעולה בנפעל. און ווי דער רמב"ם
ענדיגט צו דארט, "ושהוא כפי מחשבת בני אדם". און דער אפודי איז דאס דארט מסביר:
ר״ל שהתארים היחסיים הם כפי ההקל וההעברה ולפי מחשבת בני אדם. היחס ההוא אמתי לא לפי האמת, כי יגזור מקרה שכלי כמו שבארנו.
און דער פי' שם טוב דארט שרייבט:
ושאלו התוארים המתחלפים אין הפרש בין שיהיו כפי הפעולות כאמרנו "רחום וחנון ארך אפים", או כפי יחסים מתחלפים בינו ובין הפעולות כמו "חכם בורא רוצה" וזולתו, וכן כל מה שביארנו ג״כ מאמתת היחס שאומרים שיש שם שהוא אדון ושהוא אב ושהוא גדול, כי כל אלו התוארים כפי היחס שייחסו לו יתעלה לזולתו, כי אלו היחסים ייחסוהו הנביאים כפי מחשבת ההמון ועל הכל דברה תורה בלשון בני אדם.
יעצט, וואס איך באציה זיך אויף דא איז צו דיין ראיה וואס דו ווילסט ברענגען
פריער, וכלשונך:
בְּתוֹךְ עַמִּי האט געשריבן:מצד הבריאה ׳נפעל׳ זעט מען אז ס׳קומט פאר א ׳פעולה׳ ברצון ובכוונה (די 2 חלקים איז פשוט מאוד), יעצט בע״כ איז אויך דא א דירעקטער ׳מפעיל׳
ווען דו זאגסט "פשוט מאד", מיינסטו "רצון וכוונה", בתוך חלקי פעולה ונפעל, ווי אונז פארשטייען מיר די פירוש המילות פון די ווערטער - "
פשוט מאד". אין אנדערע ווערטער, מיט די "פשוט מאד" מיינסטו מער ווי סתם "עס זעהט אויס און האט אַן אילוזשאן פון רצון וכוונה". נאר רצון וכוונה
ממש בפעולה בנפעל. און נאר אזוי קענסטו דאדורך מאכן דעם אינפערענס צו אז דעמאלטס "
בע״כ איז אויך דא א דירעקטער ׳מפעיל׳". אנדערש זעה איך נישט ווי אזוי די ראיה קען בכלל צוגיין.
אבער אויב אזוי, פארוואס ביי כעס וחימה גייסטו דאס נישט מודה זיין אין דעם "פשוט מאד", און דארטן גייסטו יא זאגן אז ביי דעם "זעהט עס נאר אויס און איז אַן אילוזשאן פון כעס וחימה". מאי שנא? דער רמב"ם רעדט דא פון הנהגה און טאקע עפ"י די מדות פון ווי אזוי עס זעהט אויס. און ווי דער שם טוב איז מפרש דעם רמב"ם דא, און דאס מדמה ווי צוגעברענגט פריער.
אין אנדערע ווערטער, דא רעדט מען דאך כסדר ביי נאר די חלקי פעולה ונפעל, און אזוי ווי דו האסט געוואלט מאכן די חילוק. יעצט, די רגע דו גייסט גיין און פרובירן מחלק זיין, אפילו ביי די חלקים, אז "רצון איז פיל העכער פון מדות", וואס, ווי איך פארשטיי, קען דאס נאר מיינען אַן אי-השגה דערין, דאן געבסטו בהכרח אויף אויף דיין ראיה דערפון פון "
בע״כ איז אויך דא א דירעקטער ׳מפעיל׳". ווי אזוי ברענגסטו א ראיה פון א "רצון וכוונה" וואס איז נישט א "רצון וכוונה" במובן הפשוט? ווידעראום, אויב ווילסטו תופס זיין את החבל בשני ראשין, און זאגן אז רצון וכוונה בחלקי הפעולה בנפעל איז יא כפשוטו ממש, אבער כעס וחימה דערין נישט, דאן עליך להביא ראיה אז פארוואס? וואס איז די חילוק? לגבי פשוט ווי אונז פארשטייען סיי רצון און סיי כעס, וואס מיינט דאס, לגבי אונזער פשוט'ע הבנה און וואס אונז זעהן בפשטות בפעולות בנפעל, אז רצון איז "העכער" ווי כעס? מ'זעהט אז די רצון ביי דבר רע בעולם איז מחמת כעס משום מה! וכדכתב הרמב"ם בפנ"ד שהבאתי, אז דאס איז וואס אונז זעהן אין אלגעמיין ביי פעולות אנישיות בנפעל. וממילא, מאי ראית אז דאס וואס אונז זעהן ב"פשטות מאד"
רצון בתוך חלקי פעולה ונפעל איז במובן ה
פשוט, משא"כ דאס וואס אונז זעהן די זעלבע
כעס וחימה ב"פשטות מאד" בתוך חלקי פעולה ונפעל איז
נישט במובן ה
פשוט? ווייל כעס איז ביי די פעולה גופא, און רצון ביי די יחס מתחלף (כביכול) בינו ובין הפעולה (און דאס מיינסטו מיט דעם אז רצון איז "העכער" פון מדות)? הא'מיר דאך פריער צוגעברענגט דעם שם טוב בהרמב"ם אז דאס איז נישט קיין חילוק דא.
ובענין זה
שרייבט דר. אלכסנדר בּראָדי:
The merit of negative theology is particularly clear if we lean hard on the Maimonidean concept of the absolute simplicity of God. To affirm anything whatever of God is to imply that He is complex, for to affirm an attribute of Him, even one attribute, is to imply a distinction between God, to whom the attribute is attributed, and the attribute He is said to have. The only exception that Maimonides allows to the thesis that affirmative attribution cannot be made truly of God concerns God's actions. For he holds God's actions not to be part of God, that is, part of His nature, but to follow from that nature
ווי געזאגט, "נובע/שׁוׂפֵעַ" (ועיין במו"נ ח"ב פ"כ).
ער שרייבט ווייטער לגבי מציאות הא-ל במשנתו של הרמב"ם:
We have to recognise that we have a creaturely concept of existence, and therefore the term ' existence' has a creaturely mode of signifying. Since the kinds of existence we are familiar with are creaturely it is more accurate to deny existence of God than to affirm it. For at least by such a denial we avoid implying the erroneous doctrine that God is Himself creaturely
Maimonides is well aware that his programme for the systematic purification of our concept of God leads to the very brink of atheism, and it is not to be wondered at that he is alive to the risks attached to publication of the Guide. The faith of the faithful might well be tested by the discovery that great a spiritual leader was drawn, by apparently rigorous logical steps, to a denial of God's existence. Of course Maimonides is not saying simply that God does not exist. He is saying that He does exist (and demonstrably does), but that He does not exist in a creaturely way. He exists in His own unique way
Maimonides, though steeped in Aristotelian philosophy, was unable to countenance a middle way between the doctrine that affirmative terms are, as literally understood, predicable truly of God, and the doctrine that affirmative terms are used entirely equivocally when truly predicated of God. Yet we might argue that the affirmative way leads to anthropomorphism and the negative way to atheism, and that these two ways are undesirable extremes in relation to a middle way which has the virtues of each extreme while lacking the vices of each
ולגבי טאמאס אקינאס' קשיא אויפ'ן רמב"ם אז פארוואס מ'קען ענדערשער זאגן תוארי שבח אויף ג-ט, ווי איידער פארקערט, אויב ביידע זענען פונקט אזוי אומריכטיג, שרייבט ער:
For example, since ' wise' has a creaturely mode of signifying, wisdom is falsely ascribed to God. And it is no less false to say that God is wise than to say that He is foolish. In this respect Aquinas is right to wonder why some names rather than others should be assigned to God. For indeed, in virtue of their creaturely modus significandi, no names should be assigned to Him. Maimonides himself saw this point as clearly as anyone could. But he saw something else, and his further insight accords with what we know of the pastoral considerations which weighed most heavily with him. Terms signifying perfections must be used if the faith of the faithful is to be protected. There is a special value in the observance by Jews of the divine commandments, and if acceptance of certain claims would lead to a weakening of that observance, and therefore to the weakening of a living symbol of the Covenant between God and Israel, then those claims must be rejected. Thus for pastoral reasons ultimately related to Israel's mission, people have to be taught that names signifying perfections can be assigned to God, and names signifying imperfections must not be assigned to Him. I conclude that Maimonides formulated for himself the criticism levelled seven decades later by Aquinas, and answered it. He is saying: yes, names signifying perfections are, from the philosophical point of view, inappropriately assigned to God, just as are names signifying imperfections. And it is a practical consideration, rather than a theoretical one, that justifies the use of the names of perfections and rules our use of other names
דאס רירט שוין אָן אויפ'ן געדאנק פון
אמונות הכרחיות, וואס דער רמב"ם דערמאנט בח"ג פכ"ח, און אין וואס איך האב ארומגערעדט אין מיין וועקער ארטיקל.
און דר. אהוד בּענאר
שרייבט אין דעם נושא:
Maimonides presents an extreme version of negative theology, going beyond both his predecessor Alfarabi and his successor Thomas Aquinas in denying even a relation of analogy between attributes that apply to human beings or the world and attributes that apply to God. Maimonides identifies terms that are "completely equivocal"; they have nothing in common; they share only a name
Although Maimonides admits that scripture applies amphibolous and metaphorical terms to God, he does not allow them to be used in philosophical discussion. Maimonides claims that even the word "existence" applies purely equivocally to God and human beings
ער מאכט א חילוק במשנתו של הרמב״ם וואו עס איז יא (עטוואס) שייך צו רעדן, ״סימבּאליש״, איבער ״ג-ט״ אין א פּאזיטיוון ״יא״ סענס:
While descriptions are literally or metaphorically true if the object they describe shares most characteristics denoted by the description or at least one outstanding relevant characteristic, descriptions are symbolic when they claim no shared characteristic. Symbolic ideas thus stand for the object without truly representing it. God could be described literally as a moral agent if God were to deliberate, decide, and be moved to act. God could be described metaphorically as a moral agent if, for instance, God were to share with humans a quality of mercy. Maimonides emphatically denies both types of description. He justifies moral descriptions as invoking a notion of perfection that God and human beings do not share. Symbolic descriptions of this type are meant to be self-transcending and point beyond the qualities they represent
ער ברענגט אויך צו
פון דר. יוסף בּוּיס אז עס זענען דא דריי סארטן אין
נעגאטיווע טעאלאגיע:
1). מעטאפיזיש - איבער וואס ״ג-ט״
איז
2). עפּיסטעמאלאגיש - וואס אונז קענען
וויסן איבער ״ג-ט״
3). סעמענטיק - וואס אונז קענען
רעדן איבער ״ג-ט״
*
עס איז אויך אינטרעסאנט צוצוברענגען וואס דר. מאַרטין (מרדכי) בּוּבּער
פארציילט איבער וואס אַן עלטערער חכם האט אים געזאגט און פארגעהאלטן נאך א רעדע ער האט געגעבן איבער טעאלאגיע:
How can you bring yourself to say ‘God’ time after time? How can you expect that your readers will take the word in the sense in which you wish it to be taken? What you mean by the name of God is something above all human grasp and comprehension, but in speaking about it you have lowered it to human conceptualization. What word of human speech is so misused, so defiled, so desecrated as this! All the innocent blood that has been shed for it has robbed it of its radiance. All the injustice that it has been used to cover has effaced its features. When I hear the highest called ‘God,’ it sometimes seems almost blasphemous