די אָנהייב פון מיין לעבן

[מנשה לוסטיג]

כ'זע אז דא איז נישט קיין מקום פאר מיר, וועל איך מוזן ממשיך זיין בעיקר אין אימייל אדער אין יידיש וועלט.

[שרייבער]

אוי וויי, קשה עלינו פרידתכם

אבער דוכט זיך אייוועלט האט דיך אויך נישט געלאזט מאכן א פלאטפארמע פאר די באשרייבונג, נישט אזוי<?

[מנשה לוסטיג]

כ'האב נישט געזאגט אז איך גיי מער נישט שרייבן, נאר בדרך אפשר.
כ'זוך מער א פריינדליכערע סביבה, ממילא ווער ס'וויל פשוט לייענען קען עס באקומען אין אימייל

[על המחיה]

אויף אימייל האב איך אויך שוין לאנג נישט באקומען

[BLOOMINGBURG NY]

Menasha I send you a email but didn't receive anything yet

[דולה ומשקה]

מנשה די האסט מיר שטארק דיסעפוינטענט מיט דיינע אויפהערן שרייבען.
אלענפאלס שיק מיר א לינק צו דער המשכים אויף אייוועלט.

[שרייבער]

מנשה די האסט מיר שטארק דיסעפוינטענט מיט דיינע אויפהערן שרייבען.
אלענפאלס שיק מיר א לינק צו דער המשכים אויף אייוועלט.

[מנשה לוסטיג]

כ'האב דערווייל נישט געשריבן ווייטער.
אבער כ'האב סתם מודיע געווען, אז די ליסטע פון אימעיל אדרעסן וועל איך זיכער נישט וועלן דיסאפוינטן,

[מנשה לוסטיג]

די וואך ערב שבת זכור, איז דא אין די ארץ ישראליגן אויסגאבע 'בקהילה', א פולע אינטערוויו מיט מיר, מיין געשיכטע און אויך וועגן דעם סידי. קויפט און לייענט מיט הנאה.

[מנשה לוסטיג]

אין די וואך פון פורים האב איך נישט געשפירט פאסיג ממשיך צוזיין מיט די אומעטיקע שילדערונג, אבער אצינד לאמיר ממשיך זיין בעסערע נייעס.
ס'געקומען א נייע יאר, תשס''ט, מוצאי יו''ט קומט צו, צו מיר א יונגערמאן ר' אליעזר ליטמאן שאנפעלד הי''ו, און זאגט מיר א גוטע וואך א גוט יאר מנשה.
וואס גייסטו טון דעם נייעם יאר, האסט עפעס פלענער?
ניין לייזער, שקויעך פארן פרעגן, אבער איך האב דערווייל גארנישט קיין חשבון אבער כ'האף ס'וועט עפעס זיין בעסער ווי ביז היינט.
ביסטו מסכים צו ארבעטן אין א גראסערי? ווייל אויב יא האב איך פאר דיר א גוטע דזשאב..
יא, איך בין מסכים..
גוט! איך קלונג דיך אן אין א שעה ארום, און מ'וועט רעדן..

אזוי שנעל זאל מיר די מזל שפילן? קלער איך, אבער באלד זע איך איין, אז נישט מזל, ס'איז השגחה פרטית פונעם גוטע פאטער אין הימל, וואס האט זיך זיינע גוטע שלוחים, און מיין גזירה טובה מר''ה עד ר''ה הייבט אן שפילן ווי באשערט פון אויבן.
ער קלונג מיר צוריק, און זאגט מיר, אז שוין מארגן קען איך אריינקומען אין גראסערי, און מ'וועט זען ווייטער אויב איך טויג דערצו.
איך האב פונקט געהאט געפרעגט א צווייטן דורכן יו''ט, יענער האט אויך א גראסערי, און יענער האט מיר געזאגט אז ער וועט פרעגן זיינע עלטערן וואס פירן דעם גראסערי, ממילא האב איך צומארגנס געקלונגען בטעות יענעם, און כ'פרעג ווען כ'קען קומען צום גראסערי.. מיינענדיג אז ס'איז די גראסערי וואס מיין גוטע שליח שאנפעלד האט מיר ערלעדיגט.
און יענער זאגט מיר, מיין מאמע זאגט אז דו זאלסט יעצט אריבערקומען.
און ווי כ'לייג אראפ דעם טעלעפאן, קלער איך מיר, זיין מאמע? ווי קומט זי אינעם בילד אריין.. אה! איך האב געמאכט א טעות!! כ'האב געקלונגען די צווייטע גראסערי..
איך קלונג אן דעם גראסערי וואס מיין חבר שאנפעלד האט מיר מציע געווען, און כ'זאג יענעם, אז די אנדערע גראסערי זוכט אויך א ארבעטער, זאל איך בעסער גיין דארט? [ווייל כ'האב געקלערט אז שאנפעלד האט מיר פשוט א טובה געטון, און אז כ'וועל מיך אנלייגן אויף יענעם וועט עס זיין שווער פאר מיר, און בעסער זאל איך גיין צו יענעם וואס כ'האב גערעדט פארדעם שוין.]
ניין ניין!! זאגט מיר דער צווייטער וואס שאנפעלד האט מיר מציע געווען, איך וויל דיך ביי אונז.. מיר דארפן זייער שטארק א צווייטע רעכענער, און קום יעצט אריבער, יעצט! איך ווארט אויף דיר!!
און אזוי האב איך געטון, און באלד אנגעהויבן אינעם 'כולל גראסערי אין סקווירא, צו ארבעטן אלץ א רעכענער, און אויך א העלפער מיט וואס נאך מ'דארף, צו אנפילן די פאליצעס און ברענגען און טראגן.
היינט איז עס שוין אסאך א גרעסערע פארנעם, און ס'פארמאגט אסאך קאסטומערס, ממילא בין איך נאר ביים קעשיער, אבער אנהייב איז נאך געווען ליידיג פון קונים, ממש רוב טאג איז געווען שטיל, ווייל ס'געווען קוים א האלבע יאר ווען ס'האט זיך אפציעל געעפנט פארן ציבור א גאנצע וואך.
און כ'האב אריינגעארבעט א טאג, און אנהייב האט אויסגעקוקט א טאג ווי א וואך און א וואך ווי א חודש, אבער נאכן ערשטן מאל ערהאלטן מיין געהאלט אויפן וואך, האב איך אנגעהויבן באקומען די אפעטיט פון ארבעטן און לעבן א טאג.
און ב''ה כ'האב אנגעהויבן שפירן א נייע גייסט אין מיר, ס'האט זיך אנגעהויבן דרייען דאס רעדל אויף ארויף, אז כ'האב באקומען א דזשאב אויף רוב טאג, און א נארמאלע געהאלט – כאטש נאך ווייניגער ווי היינט, אבער ווען האב איך אמאל געהאט אזאנס?
אמת טאקע ס'געווען סעזאנען, און ביז איך האב מיך צוגעוואוינט צו די כללים פון א גראסערי, און די שפראך צו קונים, און די גוסטע פונעם באלעבאס...
אבער דאנקן גאט ב''ה האב איך נישט אויפגעהערט שעפשן יעדע שעה פון טאג, שבח והודאה כלפי מעלה, אז איך שטיי אויפן רעדל וואס פירט ארויף..
און ווי נאר ס'האט זיך געמאכט א פראבלעם, האב איך זיך געלערנט וויאזוי עס אויסצוניצן, צו פאברוצירן דערפון עפעס נוצליך.
ווי א שטייגער, איך האב אליינס אפגעשריבן אלעס וואס כ'דארף וויסן, אויף א פאפיר, וואס דאס פענע און פאפיר זענען מיר אלץ געווען גוטע באהעלפער, צו יעדע צייט, און יעצט האב איך פארצייכענט אלע קאוידס פון די גראסערי פראדוקטן, און א ליסטע פון א וואכנאכט ארדער, און א ליסטע פון גרעסערע קעיסעס, און מודעות און סדר אויף יעדע זאך וואס האט נאר אויסגעפעלט.
און דאס האט נאר געהאלפן און גרינגער געמאכט נאך יעדע טעות צו פראבלעם, און כ'האב זיך פיין א עצה געגעבן, ווען אין די ליידיגע צייט פון ווארטן בין קונה לקונה, האב איך נאך געהאט א קליינעם אור החיים הק' ביי מיר, און אריינגעכאפט א שטיקל נאך א שטיקל, ממילא האב איך געהאט א פולע טאג, און ווייניגער צייט צו טראכטן, וואס איז די געזונטנסטע זאך.
סוף כל סוף בין איך אלץ געווען א בעל מחשבה, און דאך בין איך נישט קיין אנגעשטעלטע מאשין, און די אלטע דאגות האבן מיר נישט אזוי שנעל געלאזט רואיג, אבער כ'האב כמעט נישט געהאט קיין צייט צו קלערן דערפון, און ווען כ'האב מיך פארקלערט א רגע, האט שוין דער און יענער מיך אויפגעוועקט פון מיינע טיפע מחשבות, וואס נישט אלעמאל איז עס מיר געשמאק געווען ווען מ'האט מיך פארגעהאלטן פארוואס איך גולם אוועק..
אבער גיי זיי מסביר פאר בני אדם וואס זענען נישט קיין יודע מחשבות, און ווייסן ניטאמאל משיג צוזיין אז מ'רעדט נישט פון קיין גולם להנאתו..
ס'האט זיך געטוישט צייטן, געקומען פרישע סעזאנען, און דערמיט האט זיך געטוישט מצבים, אבער אלץ איז בעסער געווען ווי זיצן ליידיג און קלאגן, און ב''ה כ'האב אנגעהויבן לעבן! אויך א גרויסע טייל דאגות זענען צוביסלעך פארהיילט געווארן, און ערפילט געווארן.
איך האב מיך משלים געווען מיט אנדערע זאכן אויך, מיטן ווידער שרייבן און מאכן לאכערייקעס [קורצע קליפס], און דווקא האט דאס אויפגעכאפט און געווארן א פאבליצירטע זאך אינעם וועלט נעץ, וואס האט מיר צוגעגעבן א גוטע געפיל, אין א וועלט פון איינזאמקייט און אייגענע לעבן אין מיין אייגענע שאטן.

צודעם האט מיין שווער זיך געגרייט חתונה צו מאכן א זון, וואס אט ער האט מיר געברענגט מיין זון א האלבע יאר פארדעם, און כ'האב געשפירט אזא הכרת הטוב, אז כ'האב געמוזט קומען צום חתונה כאטש כ'האב געשפירט א שטיקל פחד צוריקצופארן אהין קיין לאנדאן, און שפירן ווידעראמאל די ביטערע טעם פון אבילות.
האב איך חנוכה געפרעגט דעם רבי'ן זז''ג דערוועגן, און האט מיר געזאגט, אז אויב איך פרעג וועגן מיין זון, זאל איך פרעגן א קינדער דאקטאר, וואס ווי מ'קען פארשטיין מיינט עס א קינדער פסיכאלאג צו עס וועט נישט רואינירן דעם קינד דערמיט.
אבער א גוטע ידיד מיינע, א חסיד און בעל חסד נפלא און עובד ה', האט מיר געהערט מיין געשיכטע, און האט מיר געזאגט אנדערש, אז דער רבי זאגט א קינדער דאקטאר, פרעג דעם פשוטן פיזישער קינדער דאקטאר, און וואס ער זאגט אזוי זאלסטו טון.
און כ'האב יענע טאג געטראפן ביי מנחה א קינדער דאקטאר, און איך פרעג עהם קורץ, זאל איך נעמען מיין זון קיין לאנדאן צו א שמחה? זיין מאמע איז אוועק דארט, און זיין פעטער האט יעצט חתונה..
זיכער! זאגט ער מיר.. אויב דאס קינד האט דיר נישט געזאגט אז ער האט א פראבלעם דערמיט, זאלסטו זיכער פארן מיט עהם..
און כ'בין געפארן און ס'געווען פריילעך, און ס'האט זיך געהויבן די מצב אין משפחה אז ס'דא שמחה צו מזל, און אויך אז מיר זענען צוריקגעקומען, און ס'געווען א ריכטיגע דערפרישענדע מיטל פארן עתיד.
און טייל האבן רעאגירט צו מיין קומען צום שמחה, 'זייער שיין אז דו ווילסט ווייטער האלטן קשר און קומסט צום שמחה'.. אבער ווי קומט דא אריין 'שיין'.. ס'איז געווען א ענין פון צורך צו תכלית, נישט פאר איבריגע הנאה, פארוואס נישט.
נו, וויאזוי זאל עס א פרעמדער פארשטיין? האט יעדער וואס צו זאגן א מיינוג פון געפיל אין יעדע סיטואציע.
ווען איך בין צוריק אהיימגעקומען, האב איך זיך ווידער געדארפט צוריקכאפן צו א סדר היום, און אמאל פיבערדיגע טעג און קאנצעטראציע אין די ארבעט, אבער אלץ בעסער ווי זיצן פוסט מיטן נאז אראפ.
המשך יבוא בעזרת ה'

[BLOOMINGBURG NY]

THANKS Menasha I got it in my email

[שרייבער]

אה, מנשה איז צוריק דא

יישר כח
זיי ממשיך

[מנשה לוסטיג]

באמת ווען א מענטש גייט אריבער א שווערע תקופה אין לעבן, איז יעדע פעולה וואס איז גוט, א שטארקע גורם צו פארגיטיגן דאס זעל, און דערפרייען און באפרייען פון די פריערדיגע שווארצע קאשמארן.
דאך איז שווער צו זאגן אז מ'ווערט פונעם עבר גענצליך פטור, ווייל ס'בלייבט א לאנגע צייט א הארבע קריץ אינעם נפש, וואס טוט וויי ביי יעדע קליינע פאל צוריק, כאטש עס איז נישט קיין בראך, אבער דאך מער ווייטאגליך ווי סתם כאטשיג ווען בעפאר.
אזוי איז עס נאך א קלאפ, אז עס בלייבט א מיחוש נאך לאנגע פעריאדן, דאך לערנט זיך דער מענטש אויס וויאזוי צו פארקוקן און שלונגען אויף קלענערע פראבלעמען וואס קומען ווייט נישט אן צו וואס מ'איז אין גרויסן אריבער.
אזוי אויך ביי מיר, האב איך טיילווייז טאקע פארגעסן וויאזוי עס שפירט דאס לעבן מיטן וואוינען מיט נאך איינעם אין שטוב, א שטייגער ווי מ'שטופט א וויגעלע יעדע פאר יאר, צו צומ'ווייניגסטנס – מ'פאראייניגט זיך מיט נאך איינעם אין יעדע פעולה אינעם טעגליכע געברויך און אקטיוויטעט.
איך בין אריין צוריק אין א מצב פון א בחור פאר זיך אין די פרעמד, וואס דארף זיך אליינס זארגן אויף די וויכטיגסטע, אבער דארף בכלל נישט דעקן אלעס איבריגע וואס איז נישט לעבנס וויכטיג, ווי צום ביישפיל ווען צו עסן מאלצייטן דורכן טאג, שבת, יו''ט, ערב און מוצאי, און ווען צו גיין און קומען טוישן צו לאזן, קויפן צו פארציכטן אויף וואס אלע קויפן.
פארקויפן חמץ, בויען א סוכה, באקן מצות, קאכן פאר שבת, מוציא זיין די שטוב, צוזאמלייגן די טלית, אפבייסן די פיטום, איבערבעטן יעדע שטיק צייט.. צו איינפירן א מנהג צו פארציילן א געשיכטע, פיצן די מנורה אדער שבת לייכטער, טראגן משלוח מנות פאר שוויגער, געם דין וחשבון ווילאנג צו עסן שלאפן דאווענען שפילן און לערנען.
דאס אלעס איז ביי א סינגל א איבריגע זאך, וואס נאר טאמער וויל ער באמת און האט גענוג איבריג צייט, און איז פונקט אין א גוטע גוסטע, וועט ער עס 'אפשר' טון..
אבער וואס פאר א סארט לעבן איז דאס? איר זאל נישט געפרואווט ווערן!
איר זאלט נישט וויסן וואס דאס מיינט ליידיגע צייט – ווען אלע פארברענגען מיט משפחה און זענען פארטון מיט ארבעט, און דער סינגל מאלט אפ א סעודה אין צען מינוט!
איר זאלט נישט פארשטיין וואס מיינט 'א פרייע פויגל' וואס טראכט פון פארטאגס ביז שפעט ביינאכט – וואס וועט פון מיר בלייבן, און ווי לאנג נאך וועל איך נישט וויסן קיין תכלית אין לעבן, און אזוי לעבן און מיטטאנצן מיטן לוח, ווייל קיינער האט מיך בטעות נישט געהארגעט..
ס'איז יענס לעבן, טאקע נישט געשטארבן אבער נישט געלעבט אויך נישט! עכ''פ ס'נישטא וואס מקנא צו זיין.
איך דערמאן זיך גראדע, אין איינע פון די לאנגווייליגע נעכט, ווען כ'בין שוין ב''ה געווען צוריק אינעם סדר החיים, און שוין יא געקענט אריבערשלאפן די נאכט אן קיין איבערהאלט, און ווייל קיינער האט מיך נישט געטריבן אהיימצוקומען, האב איך גע'פעניעט אין שול.
טרעפט מיר א נאנטע חבר, און מיר פארציען א שמועס אונטערן לבנה שיין, און יענער פרעגט מיר, וויאזוי שפירסטו לעצטענס?
זאג איך יענעם, אז דאנקן גאט גייט ב''ה אלעס צו בעסערונג, אבער דאך, 'איי עם לאנלי'..
זאגט מיר יענער אין די אויערן, 'עס איז דא נאך איינער, ערגעצוואו, וואס איז 'אויכעט' לאנלי..
כ'מוז מודה זיין, אז די טיפע ווערטער זענען מיר אריין טיף אין זיכרון! און האט מיר געגעבן א שיינעם קורטוב חיזוק, נאך ביז היינט.

אבער איך האב פון אייביג אן פראבירט צו פארטרייבן די שווערע מוהט, מיט עפעס קנאקעדיג, וואס זאל מאכן לעבעדיג, נישט נאר מיר, נאר נאך צענדליגע ארום און ארום..
און מיטן גאטס הילף, האב איך באקומען ביים ציבור, די גוטע נאמען פון א ספעציעל גוטע אקטיאר און קאמידיען, און מ'האט מיך אנגעהויבן רופן דא און דארט צו משמח זיין.
און די ליסטע איז געווארן א לאנגע, פון גיין באזוכן צעבראכענע יודן, ביז משמח זיין גרופעס וואס האבן געזוכט א אונטערהאלטער ביי זייער פארברענגן.
און ס'געווארן אויס סוד, אז ס'פארהאנען א 'מנשה לוסטיג' וואס שטעלט אהער סצענעס, וואס מאכט לאכן יונג און אלט, ארים און רייך, סיי אנשים חשובים און בעלי דעה, און סיי איינפאכע פלאכע שוואויל זוכער, אלע האבן מרגיש געווען די ארגינעלע חוש וואס ליגט דערין, מער ווי סתם עפעס א בדחן דאמירן בעלמא.
דאך האב איך מיר געהאלטן אין די כלים, און נישט געזוכט קיין הויכע שטעלעס, ווייל וויפיל ס'באשערט פרסום און כבוד, געלט און אויפמערקזאמקייט, אזופיל בין איך גרייט צו באקומען, אבער נישט מער.

גלייכצייטיג ווען ס'איז אנגעקומען די סעזאן פון די יודישע הומאריסטן – די ימי הפורים, איז מיר אונטערקומען א דאפעלטע פארציע געלעגנהייטן, וויאזוי אויסצוגעבן מיינע געלונגענע געלעכטער שטיקעס, און חפץ ה' בידי הצליח, און איין יאר רופט מיר 'די וואך' – היימישע בילדער מאגאזין, איינמאל 'די בליץ' מיט א פיקטיווע לעגענדע, וואס איך בין דער מחותן אינדערמיט.
און צווישן די פארשידענע מצבים, האט מען מיר אריינגענומען אינעם חבריא פורים שפילער, וואס מאכן יעדעס יאר א שיינעם פורים שפיל פארן רבין זאל זיין געזונט, די צווייטע נאכט פורים – ביים לחיים טיש.
די ערשטע יאר וואס איך האב געשפילט, איז געווען די געשיכטע פון 'די טאנץ פון בער', ווי ביים באל פונעם פריץ, בין איך געווען דער 'טראמבאון און פידל שפילער', וואס ס'האט זיך ארויסגעצייגט מיין אויטענטישע אקט, אלץ גאר געלונגען.
איבער'ס יאר האט מען מיר שוין געבעטן פארצושרייבן דעם סקריפט פארן שפיל, ווייל די עסקנים אינעם שפיל האבן געהערט אז איך האב שוין געשריבן און געשפילט אין לאנדאן, און ס'געווען מיט די זעלבע הצלחה, אזוי דעמאלטס אזוי פאריאר ביי מיין קורצן אקט אלץ קלעזמער.
איך האב פארגעשריבן דעם שפיל, פונעם הייליגן סיפור אין גמרא 'גם זו לטובה' ביי 'נחום איש גמזו', און פונעם צוויי שורה'דיגע גמרא, האב איך אהערגעשטעלט א סקיצע פון א גאנצע שטונדע, מלא תוכן און לאכעדיג צוגלייך, אז כ'האב אסאך צוריקגעהערט עד היום, ווי סיי ערליך און סיי געשמאק און ארגינעל עס איז געווען בכלל.
עס האט זיך פון דאן אריינגעכאפט א שטיקל קנאה, און מ'האט מער נישט גענומען מיינע פרישע סקיצעס, וואס כ'האב נאך פראבירט צו שרייבן, אבער מיין חלק אין די קומענדיגע יארן אינעם שפיל, איז אלץ געווען א ספעציעלע בולט'דיגע אקט, וואס אלע האבן אלץ געשעפט שמחה מיט פולע לונגען..
ווען א יאר דערויף איז געווען די שפיל פונעם לעבן פונעם הייליגן אור החיים הק', און א יאר שפעטער פונעם הייליגן געשיכטע פון דוד המלך ע''ה, ווי יענע יאר האב איך איבערצייגט דעם עולם אז איך קען מאכן – נישט נאר לאכן, נאר אויך וויינען.. אויף גאר א געלונגענע שטייגער! און א יאר דערויף, 'יוסף מוקיר שבת', ווי איך בין געווען דער שטערן זעער, און דאס יאר – תשע''ד – א פארשטעלונג פונעם דור פון אברהם אבינו ע''ה.
אלץ האב איך געשפירט א געוואלדיגע זכיה, אז איך בין געציילט צווישן די וואס זענען די פורים שפילער פארן רבין זז''ג און די טויזענטע צושויער חסידים ואנשי מעשה.
גראדע האב איך געהאט די זכיה זיך אויפצושטעלן שפילן אין נאך געלעגנהייטן, ווי ביי שבע ברכות'ן אין סקווערן הויף, ווי מיר האבן אמאל נאכגעמאכט א אמאליגער קאפעליע חזנים, און איך בין געווען דער 'אקארדיאן שפילער', און אמאל א געפעכט צווישן מתנגדים און חסידים, בין איך געווען דער מתנגד, אבער מיין קאלעגע האט דאן אנגעכאפט א פלוצלינגע בושה, און איך בין געבליבן היבש חוזק.
- דאן בין איך געבליבן אויסגעשפילט, און כ'בין באצייטנס אפגעטרעטן פון דארט, אבער דער רבי זז''ג האט מיך פונקט אזוי באדאנקט ווי כאילו ס'וואלט געווען געלונגען..
איך האב עטליכע יאר חול המועד, געשפילט ביי די 'חינוך פארשטעלונגען' פון ר' זושא שמעלצער פאר קינדער, ווי צוויי מאל האב איך אפילו פארגעשריבן די סקריפט, און ס'איז אויסגעקומען ב''ה גאר געלונגען, ספעציעל די שפיל מיטן נאמען 'מיין צוואה' וואס איז געווען א צוזאמארבעט מיט מיין גוטע ידיד חיים יצחק האכהייזער [ – זיין בינע נאמען: חיים אייזיקסאן] און ס'האט גוט אפגעקלונגען.

איך האב עטליכע מאל געשפילט אין א סלייד פרעזענטאציע, וואס איז אנגעגרייט געווארן לטובת די מגבית פון גמ''ח זכרון יעקב, און 'נפש', ווי מיינע בילדער אינעם פרעזענטאציע זענען גאנץ פיין ארויסגעקומען, ביז מיין שוואגער 'ליפא שמעלצער' האט מיך געלאדענט אנטייל צו נעמען אין זיין ספעציעלע 'הגדה של פסח' ביילאגע, ווי איך בין געווען דער מוזג הכוס ביים סדר נאכט.
און פון דארט האב איך שוין געשפילט ביים DVD פון מיכאל שניצלער – מיין קינד טרעף מיך, וואס איז אויך געווען לרצון און פארגעניגענס'פול, האב איך שוין באקומען די הזמנה צו אנטייל נעמען איין יאר מיטן פעסטער רעבע – יואלי לעבאוויטש, אינעם פורים אפטיילונג אין 'קול מבשר', וואס אלע געדענקן גוט דעם פראגע אן לייזונג – 'אוואו איז די קאווער פונעם גרעיפדזשוס'..
דאס אלעס איז נאר געווען חלקים אין די זייט, צו די עיקר געשעפט פון מיינע אייגענע לאכערייקעס, וואס יעדע קליפ פאר זיך איז אויסצוקושן ביים ציבור, און עטליכע ביי מיר גראדע אויך.. אבער נישט וואס דער ציבור האט ליב האב איך ליב.. אבער דאך, אז מ'בעט משקה – געב אהין.. כאטש דו ביסט אליינס נישט דארשטיג דערפאר.

צו פארציילן אביסעלע פרטים ווען און וויאזוי כ'האב געמאכט די אויסגערופענע לאכערייקעס, וועט שוין מוזן זיין אינעם קומענדיגע געלעגנהייט, א שאד ס'נישט אויסגעקומען פאר פורים, אבער א גאנץ יאר איז אויך די צייט..
המשך יבוא בעזרת ה'

[חכם עתיק]

יישר כח מנשה פארן ארויסגעבן אינסיידס פון דיין עקטעריי, און בכלל פאר דיינע הערליכע באשרייבונגען. (דאס איז למעשה איינער פון די סיבות וואס איך האב מיך דא איינגעגלידערט אינעם קאווע שטיבל).

די רבוש"ע זאל דיר באצאלן פאר אלעס וואס די מאכט שמייכלן אידן, און אפילו פארוואס די מאכסט זיי וויינען... ס'איז מיר געווען א ווי א מוסר ספר דיינע מיטמאכענישן.

אפשר לייגסטו ארויף דא א שטיקל קליפ ווי די עקטס ביים טיש?

[מנשה לוסטיג]

באמת בין איך דאך געבוירן מיטן חוש פון קאמעדיע, וואס שטאמט פון מיין מאמעס זייט משפחת גאלדשטיין, וואס אלע – כמעט אלע, פארמאגן דעם חוש אין זיך, און נאך פונקט אזוי גוט ווי מיר..
נאר וואס דען, שטייט דאך שוין אינעם הייליגן מאור עינים דעם געטליכער כלל, אז זאל א מענטש האבן פוס און הענט און אלעס וואס מ'ברויך צוניץ קומען וואס מ'דארף נאר, וועט עס נישט דינען אן דעם דירעקטן באפעל פון הימל, אז עס זאל דינען יענעם ספעציפישן אקט וואס מ'וויל, נאר אויב פון הימל וועט מען דערלאזן און גאר ערמעגליכן צו טון.
פון די גאנצע פארצווייגטע משפחה, בין איך למעשה א יחיד בדור ובמשפחה וואס האט גענומען די דרייסט און ארויס פונעם בושה זאק, און זיך ארויפגעשטעלט אויפן באלעמער און אויסגעהילכט מיינע קענטעניסן לארבע רוחות העולם.
און כאטש אסאך מענטשן וואקסן אויס די סארט פאני זאכן מיט די צייט, אבער איינער וואס האט עס אין די נשמה, איז עס נישט קיין קטנות נאר א שליחות און אויפגאבע צו ניצן, לאמיר האפן אויף גוטע און געזונטע צוועקן.
און איך קלער, אז ווען נישט די גוטע פידבעק פון די ציבור וואס האט הנאה, וואלט איך אפשר יא איינגעצויגן אביסל, אבער סיי איך האב די רייץ פון ארויסגעבן מיינע חושים, און סיי דער ציבור דארשט אויף וואס מער מונטער צוזיין, בין איך אלץ ממשיך מיט נאך עפעס און נאך עפעס.
די ערשטע קליפס האט זיך אזוי געפירט ווי אסאך כאפן אפ, און די אפקלאנג האט אבער געצייגט אז ס'איז עפעס אנדערש דער וואס שפילט דערינען, און ס'זייער אויטענטיש און ארגינעל, ממילא איז נאכגעקומען נאך קליפס, און יעדע פאר זיך האט א שטיקל געשיכטע.
א טייל קליפס און בילדער זענען פון מיין אייגענע אפגעשריבענע סקריפט, און אייגענע מערכה וואס כ'האב אויסגעשטעלט דעם קאמערע עס אפצוכאפן ביני לבין קוני.. [און ס'דארף זיך אויסקוקן צומאל ווי נאך מענטשן זענען דערביי, אבער ס'זענען אין רעאליטעט נישט געווען קיינער דארט.]
א טייל זענען באצאלטע קליפס פון קאמפאניס וואס האבן מיר קונה געווען באותה תקופה פאר אפאר טאלער, גענוג א סיבה זיך צו לאזן נאריש מאכן, כאטש די תוכן און די קוואליטעט איז גראדע רוב מאל נישט לרוחי.
און טייל מאל זענען בילדער און אפילו קליפס, פשוט א פערצופאל, ווען איינער האט מיך אפגעכאפט משמח זיין, צו סתם אין א לאכעדיגע גוסטע, וואס ווען כ'בין דערביי איז עס הנאה להם והנאה לעולם..
אבער לאכן לאכט יעדער, אפילו ס'נישט צום זאך, אפילו ס'נישט צו קלוג, אבער ווען ס'איז א טיפע אקט, א גלאטע אקט לעיני בשר, אבער זייער ארגינעל אין די אויגן פון פארשטייער בעולם הקאמעדיע, וועלן אסאך פרעגן, וואס א מאדנע מעשה מאכט ער דא מנשה?
אבער פארפאלן, מ'קען נישט פיטערן חכמה פאר יעדן מויל מאכער, און ס'איז פארהאנען עפעס טיפערס אין דעם, ווי סתם זיך קיצלען לאכן אויף אויסגעשפיגענע נארישע מצבים.
בעיקר, די געפיל פון א אקטיאר ביים אקט, איז פונקט ווי א נאטורליכער שרייבער אינמיטן מאמר, וואס ער איז אינגאנצן אינעם מצב וואס ער שטעלט אהער, און ס'איז עהם א שטיק לעבן דאס עצם אויסנוצן דעם כח החוש, כאטש ס'קאסט אויך כוחות.
ממילא, די פראגע צו מ'מאכט געלט, איז נישט אייביג וויכטיג, ווייל באמת סוף הכסף לבוא, און ס'טאקע תכלית צו לייזן מיט די צייט עפעס געלט אויך, אבער די עיקר איז נישט געלט וואס קומט און גייט, נאר די עצם חכמה און קונציגע ארבעט.
און ווער ס'האט געלייענט ביז אהער מיין געשיכטע, פרעגט שוין צום וויפילטן מאל, איך ירק זה חי???
וויאזוי קענסטו נאך לאכן – מנשה? מ'גייט אריבער מצבים, פיזיש און גייסטיש, אמאל בזיונות אמאל חלומות, און דו קענסט נאך לאכן?
באמת אמרו, אז לויטן פשוטן חשבון פארשטיי איך עס אויך נישט.. נאר אז מן השמים געבט מען כח איבערצושלאפן די שווערע עבר, זיך אויסלאכן און שפאנען ווייטער, כאטש נישט אזוי שנעל, כאטש נישט אזוי גרינג..
אבער די מציאות איז באקאנט, אז קאמידיענס, אדער ווי מ'רופט עס די לעצטע יובל – בדחנים, זענען מענטשן מיט א איבערפלוס פון געפילן, און קענען זייער שנעל וויינען, און זייער שנעל לאכן, און ווערן שנעל דערהויבן און לעומת זה קען מען זיי זייער שנעל וויי טון.
זאלט איר נישט מיינען אז א בדחן מעג מען טשעפען ווייל ביי עהם איז אלעס א ווערטל, דווקא נישט! ער נעמט עס אסאך מער פערזענליך, און ווען מ'געבט עהם א גוטע קאמפלימענט איז עס אסאך מער ווי ער צייגט ארויס.
און איך בין טאקע אזוי, אז די געפילן טוהען מיר צעשפילן... חחח
איך קען טאנצן אן וויין, לאכן אן דראגס.. וויינען אליינס אן באגלייטער, און זיך מחזק זיין מיט זעלבסט פרישע געדאנקן.
און דאס איז באשיינפערליך די פעקעדש וואס קומט פון הימל, צו זיין ווייעך לטוב ולמוטב.

לאמיר ממשיך זיין על הסדר, ווי כ'האב געהאלטן מיטן שילדערן מיין סדר החיים, ווי איך האלט אין יאר תש''ע, יענעם יאר ווען מיין זיסער בן יחיד האט אריינגעטרויטן אינעם זעקסטן יאר צום גוטן, און ביי מיר איז דאס געווען פון די עיקרי נחמה, אז כ'זע ב''ה זיסע נחת און א גאנץ נאנטע משפחה מיטגליד אין מיין אייגענע עקסזיסטענץ.
און א שטייגער צעשפילן זיך ביי מיר – ווי ביי יעדן מענטש, רצונות פאר א טויש, יעדער זוכט עפעס התחדשות ביי זיך, און אז כ'האב געהאלטן שוין ביי צוויי יאר זיין אליינס, אפשר וואלט איך געדארפט אננעמען א דייעטע, און אפשר וועט דאס העלפן אין שידוכים, און אויך פאר מיר אליינס איז עס אפשר א געזונטע שריט.
אזוי האב איך געקלערט..
און אנגעהויבן טון למעשה, האב איך אנגעהויבן מיט פעלזן פעסטע מוט, נאכצוגיין די 'עטקין דייעט' לויט ווי מ'רופט עס היינט – מייזעלס דייעט, וואס איך האב איינגעזען אז ס'איז גאנץ ריכטיג.
אבער די עיקר חסרון ביי מיר איז געווען, אז מ'דארף איינער זאל העלפן אינעם עבודה קשה, און געווענליך איז עס די ווייב, אדער כאטש די משפחה ארום, און אוודאי נישט אז זיי זאלן שטערן אינעם פלאן.
און איך האב למעשה געארבעט קעגן די שטראם, ווייל כ'האב קיין חיזוק 'נישט' באקומען, און קיין געהעריגע הילף זיכער נישט, און נאך קריטיק אויך א שיין ביסל, און אליינס בין איך געבוירן נישט קיין דארער, און די מהלך איז מיר געווען ווי אייננעמען א בארג.
איך האב עס אנגעהאלטן פאר כמעט צוויי יאר, און נאכן אויספאלגן מער ווייניגער די תנאים, און צאלן א פרייז, און הערן לעקציעס, און זיך פייניגן אין די שווערע תקופות, האב איך געמוזט נאכלאזן דערפון, ווייל ס'נישט געווען קיין תכלית אנצוגיין אין א מהלך וואס האט נישט דערגרייכט קיין תכלית לגבי מיינע שאיפות.
כאטש איך האלט נאכאלץ זייער פון דעם מהלך, און איך עס נאכאלץ אין מיין דייעטע בערך די סארט עסן וואס איז געפאדערט לויט דעם, אבער בשלימות האב איך נישט געקענט אזוי אנגיין, שוין אפגערעדט ווען דאס אנהייבן די דייעטע לכתחילה האט מיר געקאסט אזעלכע כוחות, אז כ'האב דאן אין ווינטער תש''ע געהאט באקומען א שווערע וויירוס און צוזאמען מיטן נישט עסן נארמאל ברויט, האב איך מיטן שווערע וויירוס אוועקגע'חליש'ט, און אינעם שפיטאל זיך אויפגעוואכט, און ווידער באשלאסן, אז יעבור עלי מה, אבער איך וויל דעם דייעטע אויספירן, כאטש אפאר חדשים – וואס מיינט פונקט אזויפיל וויפיל איך האב טאקע אנגעיאגט ב''ה.
דאן נאכן נאכלאזן פונעם שטרענגן דייעטע, האב איך – ווי א בחורישע קאפ – ווייטער געשפינט ווילדע פלענער אין לעבן.. און כ'האב איינגעגעבן א פלאן צו מאכן א 'סליוו אפעראציע'.

איך האב גוט שטודירט דעם נושא, פאר איך האב גענומען די דאקומענטן פונעם דאקטאר, און עס איבערגעליינט און געטון שטארקע הכנות למעשה, מיטן זיך לאזן אויסזוכן ביי א רייהע דאקטורים און נוטרישענס.
למעשה איז געבליבן אז איך מאך נישט דעם אפעראציע, כאטש איך האב נישט געשפירט קיין שרעק אדער סיי וועלכע אפהאלט, פארקערט, מ'האט מיר נאך געגעבן שטיצע פון אלע זייטן, אז ווי נאר איך ווער ווי א שטעקן דאר, וועט זיך אנלויפן שידוכים, און איך וועל ווערן א נייע מענטש פאר זיך בכלל.
אבער איך האב געמאכט מיינע אייגענע חשבונות, אז א מענטש בין איך אזוי אויך.. און זיך לאזן אפערירן פאר א שידוך איז לדעתי נישט קיין סיבה, און כ'האב אנגעפרעגט מיינע צדדים ביים רבי'ן שליט''א, און ער האט מיר באפוילן פאלגן מיין דאקטאר.
וואס מיין דאקטאר – דר. תמיר קאטץ הי''ו, האט מיר געזאגט קלארע ווערטער, אז געזונט בין איך ב''ה, און טאמער וואלט איך חלילה געהאט עפעס א געזונט סיבה עס צו מאכן וואלט ער מיר געשטופט דערצו, דערפאר איז געבליבן מיין החלטה צוזאמען מיטן דאקטאר, אז איך לאז געמאכט אזוי.
אויסער דעם וואס מיין סקעדזשול איז דאן געווען שווער צו פאטשקענען מיט א אפעראציע – ווייל ס'שמעקט מיר..
ווען איך האב געדארפט פארן מעבר לים, און נאך אונטערנעמונגען, וואס האבן נאך צוגעגעבן צום החלטה אויף נישט.
אבער פאר איך גיי ווייטער, מוז איך פארציילן א שטארקע עפיזאד, וואס כ'געדענק נישט צו כ'האב עס אמאל פארשריבן פארן פאבליק, אבער כ'האב עס קיינמאל נישט פארגעסן.

דעמאלטס ווען כ'בין געזעצן אינעם ווארט צימער, ארייצוגיין צום ספעציעלע דאקטאר וואס מאכט די אפעראציעס, ער זאל מיט מיר רעדן צום ערשטע מאל וועגן דעם, האב איך באמערקט נאך פאציענטן ווארטן, אויף אנדערע דאקטוירים אין די דערבייאיגע שטיבלעך.
איין פאציענט איז אבער געווען מאדנע, ווען ס'וואקסט עהם אביסעלע ווייסע שטעכעדיגע האר אויפן מארדע, און די קאפ איז אויך גרייז גרוי, נישט פון עלטער נאר פון צרות – וואס כ'האב באלד באמערקט, ווייל ער זיצט אין א ווילטשער, און א יונגע פרוי באדינט עהם ממש יעדע פערטל מינוט, ווי כאילו ער איז געליימט אינגאנצן, אבער כ'הער דאך ווי רעדן קען ער אסאך...
און פון מיין זייטיגע קוק, איז געווארן א דירעקטע קוקן אויף עהם.. און כ'האב מיך צע'לוסטיג'ט.. און געהויבן א וואכע שטימע צו עהם.
העלא ראביי, איי עם קאריאז אבאוט יו..
און נאך פאר איך זעץ פאר מיינע נייגעריגע שאלות, ענטפערט ער מיר מיט א היימישע יידיש..
א גוט יאר א געזונט לעבן אויף דיר..
אה, איר רעדט יודיש?
איך? דו קענסט מיך יונגערמאן?
ניין..
און ער זאגט מיר זיין נאמען, און הייבט אן וויינען און פארציילן זיין געשיכטע פון אפאר צענדליגע יארן, אין געציילטע מינוטן!
ער האט גערעדט שנעל, און אן איך זאל שלעפן די ווערטער מיט פראגעס, האט איך שנעל אויפגעכאפט די גאנצע מגילת איכה.
ער שטאמט פון א גאנץ היימישע חסידישע משפחה, נאך פאר ער האט אריינגעטרעטן אין די תקופה פון לעבן א שוואול טאג, האט ער שוין באקומען א פארציע אויפן לעבן.. און זיין אשת מפחידי האט עהם פשוט געוואלט זען טויט! און זי האט עהם פאר'סמ'ט!!!
ער האט נישט געוואוינט אין ניו יארק דאן, און מ'האט די סם נישט נארמאל באהאנדעלט דארט, און ער איז אנטלאפן פון דארט, אנטלאפן פון די גאנצע משפחה, און געבליבן 'צעפראסקעט' ביזן נעקסטן סטאנציע, ווען ער האט בשלום געטראפן א צווייטע זיווג.
און – כ'געדענק נישט צו פארדעם צו נאכדעם – האט ער איינמאל אריבערגייענדיג די גאס, באקומען א פגישה פון א ווילדע דרייווער, און יענער האט עהם געווארפן ווייט! און ביז היינט איז ער פארליימט, אויסערליך פון די עקסידענט, און אינערליך – נאך פון די סם.
אט די פרוי – צייגט ער מיר, האט געוואלט מיט מיר חתונה האבן, און מיר לעבן זייער גוט, פארוואס זי האט מסכים געווען צו מיר, ווייס איך נישט.. אבער זי באדינט מיר זייער ערליך, און אן איר וואלט איך מסתמא נישט געווען בכלל דא.
זי געבט מיר מוט, און קוקסט מיך אן, איך בין נישט אזוי אלט, איך בין קוים פערציג יאר!!!
כ'האב געמיינט איך פאל אראפ פון בענקל ווען איך האב דאס אלעס צוגעהערט, און פלוצלינג רופט מען מיך שוין צום אפעראציע דאקטאר..
איך גיי אריין היבש פארקלערט צום דאקטאר, און ער פרעגט מיר גלייך צום ענין.
'פאר וועלכע סיבה ווילסטו מאכן די אפעראציע'? דו שפירסט עפעס ראנג פיזיש צו גייסטיש??
איך הייב אן לאכן..
איך שפיר געזונט אן שטארק ווי א פערד!!! זאג איך עהם.. איך ווייס שוין נישט צו כ'וויל עס מאכן אפילו..
דער דאקטאר קוקט מיר אן אביסל ערנסט, אבער איך בין עהם גלייך מסביר ממש בקיצור נמרץ, די באגעגעניש פון וואו איך קום יעצט.. פון א חולה מיוסר ביסורי נפש וגוף, און אסאך חולים זענען געזונט און שטארק קעגן עהם.. און איך אוודאי, חסדי השם אז ס'פעלט מיר נישט אפילו די כח צו בייגן די קלענסטע פינגער.
אבער לאמיר הערן וואס איר אפפערט מיר, האב איך דאך נישט געוואלט ענדיגן די אפוינטמענט מיט אנטוישונג, און כ'האב עהם אויסגעהערט מיט א האלבע אויער, אבער כ'בין געווען אינגאנצן פארטראכט, פון יענעמס לעבנס געשיכטע, וואס איך פארגעס נישט ביז יעצט.
נו פרעג איך אייך.. א בענד דארף איך? דאנקן גאט איך לעב!
המשך יבוא בעזרת ה'

[דולה ומשקה]

א הארציגע און פרעזענטליכע דאנק פאר'ן ממשיך זיין
איך שטיי און קוק פאראויס אויף די המשכים
דו ביסט מיר מחי' מיט יעדע המשך
דו דיסאפוינסט מיר מיט יעדער פאר טאג אן א המשך
ג-ט זאל דיר באגליקן מיט פיל שמחות, בשורות טובות, הרחוות הדעת און מנוחת הנפש
וימצא חן ושכל טוב בעיני אלקים ואדם

[שרייבער]

א הארציגע און פרעזענטליכע דאנק פאר'ן ממשיך זיין
איך שטיי און קוק פאראויס אויף די המשכים
דו ביסט מיר מחי' מיט יעדע המשך
דו דיסאפוינסט מיר מיט יעדער פאר טאג אן א המשך
ג-ט זאל דיר באגליקן מיט פיל שמחות, בשורות טובות, הרחוות הדעת און מנוחת הנפש
וימצא חן ושכל טוב בעיני אלקים ואדם

[מנשה לוסטיג]

איך זע אז וויפיל איך שרייב, איז נישט גענוג, און אלץ האב איך נאך און נאך צו פארציילן, אבער פון שטיל שווייגן וועט קיינער נישט פארדינען, איז לאמיר ממשיך זיין שפינען מיטן פעדער, דאס לעבן געשיכטע מיינע, און הכל ריווח וויפיל עס ווערט פארצייכנט.

פון יאר תש''ע האב איך אנגעהויבן מיט א קייט פון רייזעס, אויף שבתים און ימים טובים, ווען יעדע פאר וואכן האב איך געפראוועט א שבת אין א צווייטע ווינקל פון ניו יארק און קאנאדע, און מיין ציל איז טאקע געווען, זיך צו באקענען אביסל מיט די גלילות ארום.
פון אייביג אן האב איך פיינט געהאט צו רייזן אויף א פליגער, און דאקעגן האב איך זייער ליב געהאט רייזן מיט א קאר אדער באס עלי דרך, אויף ווייטע שטראזן און וועגן.
איז ביז יעצט האב איך געהאט אסאך רייזעס מיטן פליגער, קיין לאנדאן און קיין ניו יארק, אבער וויבאלד כ'האב מיר צוריקגעזען אינדערהיים – אין סקווירא, האט מיר געפאלן אנצוהייבן שפעקולירן די סביבות ארום – אוואו מ'קען פארן מיט א קאר.
און פאר מיר צו פארברענגען א שבת אין די פרעמד, האט געקענט זיין ביי נייע חברים וואס כ'האב מיך ווירטואל באקענט, פון נאנט און ווייט, ביז וויילען אין שפיטעלער מיט קראנקע, ווי דארט ווערט מען שוין איינמאל חברים מיט אלע סארט טיפן יודן.
אז איך מאך א סיכום ווי איך האב שוין אלץ באזוכט אין די וועלט דורכאויס מיינע יונגע יארן, איז די ליסטע שוין א לענגערע, און נאך אלע מסעות האב איך באמערקט אז עפעס דווקא אין ארץ ישראל בין איך נאכנישט געווען, כאטש כ'האב שוין אסאך געקלערט פון מאכן א באזוך אין הייליג לאנד, איז דאס ווייט נישט צושטאנד געקומען ביז עטליכע יאר ארום.
כ'בין שוין געווען מערערע מאל אין ווייטע שטעט, אין מאנטריאל, אין טאראנטא, אין קליוולאנד, אין באפעלו, אין מאנטשעסטער, אין סלאוואקיי, אין אוקריינא, אין וויען, אין פוילען, אין שווייץ, און אינעם בליטשקענדיגע קרוין אין אזיע, דאס שיינקייט פון די וועלט – ארץ הקודש, האב איך עפעס דווקא נאכנישט זוכה געווען.
האב איך אסאך געקלערט און געקלערט, אז די אלע מחשבות זאלן מיר שטופן צו למעשה מאכן א רייזע ארויף אל הר ה', און איינמאל שוין זוכה זיין צו קושן די הייליג ערד און זען מיט די אויגן די אור-אלטע קברים איבער די אבות ואימהות אונזערע, און די היסטאריש הייליגע ערטער אויף וואו די נביאים האבן געזאגט די נחמות אויף די קוים אויסדערווארטעטע שעה.
דערווייל האב איך נאך ארומגעקלעטערט אין די גלילות אין חוץ לארץ..
כ'האב פארברענגט עטליכע מאל שבתים און עטליכע ימים טובים ביי חולי ישראל, אין אסאך שפיטעלער אין ניו יארק ווי מיין אנוועזנהייט איז געווען א ווירקליכע רפואה פאר די צעבראכענע נפשות ומשמשיהם, וואס כ'האב שוין דערפון באשריבן עטליכע מאמרים אין די עבר.
און ווען כ'האב זיך מיטגעכאפט אין א שיירה'לע וואס איז געפארן אויף א שבת קיין קליוולאנד צו קאנאדע צו ערגעץ אנדערש, האב איך אויך געקליבן א היבשע צאל נאטיצן מיט פארשידענע אינטערעסאנטע עפיזאדן, וואס איז אלץ פארהאנען אונטערוועגנס, ספעציעל ווען איך און חברים מיינס גלייכן – עלטערע בחורים צו סינגלס, לאזן זיך ארויס 'אן אחריות'.. אויף ווייטע וועגן.
נישט איינמאל האבן מיר זיך געכאפט אז די געז טאנק איז ממש ליידיג, און מיר זענען טיף אין די נאכט שעות, ווען אסאך געז סטאנציעס זענען געשלאסן אין די ווייטע וועגן, און אנצוקומען צום ארט ווי מ'קען שעפן פרישע געז, איז א היבשע צאל מייל ווייט, ווער ווייסט צו מיר וועלן נישט בלייבן שטעקן..
איינמאל – ווי מ'זאגט איינמאל פאר אלעמאל.. האבן מיר זיך טאקע געטראפן געשטראנדעט אינמיטן הייוועי, מיט א ווארענונג סיגנאל, אז נאך פינעף מייל קענען מיר פארן, ווייל די געז טאנק איז ליידיג שב'ליידיג גייער'.. און מיר האבן נישט געוואוסט צו מיר זאלן לאכן צו שלאפן.. אבער ווען מ'איז אין א פראבלעם פיבערט די קאפ אסאך בעסער..
און מיר האבן זיך אריינגעשלייכט אין די נעקסטע עקסיט, נישט וויסנדיג בכלל ווי מיר זענען און ווי אהין גענוי מיר ווילן בכלל יעצט אנקומען אין די פארווארפענע אומגעגענד, אבער אזוי ווייטער וואלטן מיר דאך נישט געוואלט בלייבן אויפן הויפט שטראז.
טאקע די לאקאלע גאז סטאנציע דארט איז פארשלאפן.. און מיר פארן צוריק ארויס צו 'נעקסטן' עקסיט.. פארוואס? א קשיא אויף בחורים.. מיר נעמען א ריסק און אולי ירחם וועט דארט זיין עפעס לעבעדיג.. און דארט איז שוין איינמאל געווען לעבעדיג.
מיר טרעפן זיך ארומגענומען מיט שטעכל דראטן, מיר זענען אריינגעפארן אין א פאליציי סטאנציע, וואס דינט פאר א קורצווייליגע תפיסה פאר פארברעכער אינמיטן זייער משפט, און מיר קלאפן אויף די טויערן, זאגט אונז די מאשין אויפן ספיקער דארט, אז אונז זענען נישט וועלקאם דא בכלל, און אויב מיר דארפן געז, קענען מיר ווארטן ביז מארגן אינדערפרי, אבער זיי שטעלן נישט צו קיין סערוויס פאר אומגעבעטענע געסט..
אבער ווי שלעכט זיי זענען געווען, האבן זיי דאך אונז געגעבן א נומער פון א שלעפער טראק דרייווער, און יענער איז שנעל געקומען אינמיטן נאכט אונז גוט אויסנוצן און צו פיקסן, וואס אזא געלונגענער מעכאניקער ווי יענער טויג גוט..
ער האט אונז אריינגעגאסן געז אין טאנק, און עפעס געבאבערט ביים פראנט מאטאר, און געבעטן הונדערט דאלער.. מיר האבן נישט געהאט קיין ברירה, און פאר א קליינעם פלעשל געז אינמיטן נאכט אן קיין אויסוועג, האבן מיר בחוריש מפקיר געווען א גלאטע מאה אין זיין הענט.
יענער האט גענומען די געלט און אוועקגעפארן פופציג פוס פון אונז און זיך אפגעשטעלט קוקן ווי מיר גייען אוועקפארן מיט זיין הילף.. אבער מיר האבן פארדעכטיגט אז ער האט אונז אפשר נישט אריינגעגאסן גענוג געז, אפשר האט ער אריינגעגאסן א טאנק וואסער פאר די געלט..
ווער ווייסט, ער שטייט פון דערווייטנס און קוקט אויף אונז פון זיין טראק..
מיר פראבירן אנצינדן די מאטאר.. יא אמת.. ער האט אונז עפעס אנגעווערטשאפט! ס'גייט נישט..
'יענער' האט 'גלייך' באמערקט.. און קומט צוריקצופארן צו אונז, און פרעגט אויב מיר דארפן נאך הילף...
פאר נאך 'דריי הונדערט דאלער', גייט ער פיקסן די קאר זאל קענען פארן ווייטער..
מיר האבן געזען אז מיר זענען אין פעקל מיט א גנב, אבער קיין ברירה האבן מיר נישט, אבער וואס וועט זיין אין אפאר מינוט ארום? אפשר באלד וועט אונז פעלן די רעדער, און נאכדעם די פענסטער..
אבער יענער האט זיך צעלאכט, און זאגט, אז אויב מיר געבן עהם די געלט, וועט אלעס זיין געפיקסט!
איך האב זיי קאנווינסט עהם צו געבן די געלט, און ער האט מתקן געווען זיינע תיקונים.. און ראה זה פלא די קאר האט זיך גענומען פליען נאך בעסער ווי פריער.. אבער א געשיכטע איז דאס געווען, און אזא סארט שפיל וואס האט אונז אפגעקאסט א הון רב, און נאך זיבן איבריגע שעה שפעט.
אזעלכע ענליכע סיפורים זענען א חלק פון א יוגענטליכע רייזע בארץ לא להם.. און דאס איז צומאל נאך זיסע זכרונות אויך, אבער פאר מיר איז עס געווען נאך זיסער, ווייל זיצן אינדערהיים און חלומ'ן אויפן עתיד, איז נישט געווען געזונט פאר מיר, און וואס מער רייזעס כ'האב מיך מיטגעכאפט מזמן לזמן, איז עס געווען א גאר גוטע דיפרעשמענט.

דאקעגן זייענדיג אין שפיטעלער דורכאויס שבתים צו סתם גאנצע וואכן נעכט, האב איך מיר אויסגעלערנט צום וויפילטן מאל, וויאזוי צו האלטן די קאפ גלייך, און הייבן די שטימונג אין די פיר איילן פונעם חולה, צו פארשטיין די געברויך פונעם חולה, כאטש יענער קען נישט רעדן, און מיט טיפע געפיל מאכן יענעם פארגעסן פון זיך און טראכטן אביסל פון מיר..
איך אליינס האב נישט געוואוסט ווי שטארק עס ווירקט, און לויט די שבחים נאכדעם, האב איך גוט פארשטאנען אז מיינע שלאפלאזע נעכט דארטן, זענען געווען א בעסערע מעדעצין פארן יונג קינד וואס איז אריבער א שווערע טראמא, צום אלטן זקן וואס ראנגעלט זיך מיטן די מינוטן פון זיין אריכות ימים.
א אורח ברענגט א רפואה? נישט סתם א היילונג נאר א נחמה, א היימישע פנים מיט א היימישע געפיל, איז בעסער ווי די מאדערנסטע און בעסטע מעדיצין.
וויפיל איך האב געוויילט יענע תקופות אין שפיטאל איבערנאכט צו אויף שבתים, האב איך אלץ בייגעוואוינט נישט אזעלכע געשמאקע סצענעס, ווי אמאל בין איך דער צענטער ביי יציאת נשמה, אמאל דער פונקט גוטע שליח, ווען איינער איז נישט אנגעקומען ביי א צווייטע אומבאהאלפענע חולה אינעם זעלבן שפיטאל איבער שבת.
א יונגערמאן וואס ווארט אויף קינדער שוין פינעף יאר, און קוים געהאט א מיידעלע, אבער ס'איז געבוירן.. טויט!
א יונגערמאן איז שוין מיד און ערשעפט, פון הערן די בשורות פונעם דאקטאר אויף זיין ווייבעלע וואס גייט אויס ווי א ליכט, און פונקט איך בין געווען דארט מיט יענעם איבער יום טוב, וואס איז געווען דריי טעג – מיט א שבת נאכדעם.. און זיי געמונטערט און געמאכט אזוי לאכן, אז איך אליינס האב נישט געגלייבט אז יענע פרוי וואס האט אזוי געלאכט, איז די זעלבע פרוי וואס מ'האט געטראגן אינעם ארון עטליכע וואכן שפעטער.
די געפילן, די נחמה וואס מ'שפירט מיט אין אזעלכע שווערע מצבים, איז ביי מיר היבש היסטאריע, אבער חסדי השם מיר גייען און שטייען און קענען זיך ארויסשרייבן נאך שבת פונעם שפיטאל און אהיימגיין, און אפקומען מיט מיטלייד, חסדי השם אז נישט ערגער.
טאקע דעם יאר, אום ו' שבט תש''ע, איז מיין זיידע ר' דוד בן ר' משה יודא גאלדשטיין ע''ה נפטר געווארן, און וויפיל צייט איך האב זוכה געווען צו פארברענגן נעבן זיין בעט, און עהם געבן גוטע ווערטער אין די אויערן, וואס נאר א אייניקל מיטן די זעלבע הומאריסטישע געדאנקן גאנג קאן געבן..
ס'געווען לעכטיגע זמנים פאר מיין נשמה, כאטש טאקע שווערע יסורים פאר מיין זיידן, אבער איך האב געזען זיין יודישע פלאם פייער פלאקערן מיט קדושת השם, ווען ער האט מיר יעדע נאכט געבעטן וואסער צו טונקן די הענט, און פארזאגן שמע ישראל פון א סידור, און ווי שוואך ער איז געווען, האט זיך די בעט געווארפן ווען איך האב געזאגט פאר עהם אין די אויערן, השם אחד!!!!!
איי איז דאס געווען פאר מיר א טרייסל אין נשמה, א חיזוק אין יודישקייט, א מסירות נפש געפיל פון זיך מקריב זיין יעדע רגע על קידוש ה' שמו יתברך.
נאך אזעלכע סצענעס, ווען כ'האב געכאפט א שפאציר אין פארענט פונעם שפיטאל אויפן גאס, און גארנישט באמערקט צומאל ווי הויפענס שניי האבן זיך אנגעזאמעלט פון ווען איך בין אריין נעכטן נאכט דא אהער, און ביז דעם יעצטיגן מאמענט, ווייל אינעווייניג אין שפיטאל איז נישטא קיין היצן צו קעלט, קיין שניי קיין זון, קיין וואסער פאלן און גלעטנדיגע ווינטעלעך.. ניין.
אין שפיטאל איז א אנגסט און א צער, יענס לעבן, יענס שבת, יענס טאג, יענס נאכט.
אין שפיטאל איז חנוכה און שבועות, שבת און אסרו חג, אלעס איינס! ס'איז א שטילקייט פארן שטורעם.. צו גאר נאך דעם.
אבער די זכיה איז נישט אינטערעסאנט וואס מ'זאגט פאר יענעם, האסט א זכות, ס'איז א זכיה פאר זיך, אן קיין שבחים און דאנקן, ס'איז א מצוה רבה פונקט ווי שמחת חתן וכלה, מחיה מתים זיין די טויטע מחשבות און טריבע מצבי רוח פון די יושבי חושך וצלמוות, און זיי אריינבלאזן מיט קונצליכע וועגן א רוח חיים, יעדער לויט זיין שטייגער.

טאקע יענע תקופה איז פארגעקומען מער ווי איין טראגעדיע אין די נייעס, ווען מ'האט איינגעשפארט ר' שלום מרדכי רובאשקין, און ווען אנדערע גרויסע האבן געליטן שווערע צייטן, און ווי איך האב אמאל געזאגט, אז אין תפיסה אין שפיטאל און אינדערהיים, איז איין זאך ווען מ'איז אינעם אומגעוואונטשענע זמן פון פורענות, און דער קען זיך נישט רירן, יענער לאזט מען זיך נישט רירן, און דער דריטער שעמט זיך צו רירן..
הצד השווה, אז א שמייכל אינעם ריכטיגע מינוט איז די תיקון אויף א שטעכווארט אינעם אומגעוואונטשענע ציל.

איך דערמאן זיך א עפיזאד וואס איז פארקומען ביום מן הימים, אין אט דעם יאר וואס איך שילדער אצינד.
ווען איך האב זיך געלופטערט יום הקדוש ביי הפסקה אינעם חצר פונעם ביהמ''ד, און קלערנדיג צו זיך וועגן די סיכום פונעם יאר און וואס קומט פאראויס, האב איך אנגעהויבן קלערן הויעך.. און פארציילט מיין מצב, פאר מיין חבר וואס איז געזעצן אויפן באנק וואס כ'האב ארויסגעשלעפט פון שול, זיך צו זעצן אין שאטן און כאפן א אטעם אינעם תענית.
פלוצלינג זעצט זיך אקעגן מיר א מיטל יעריגע יודל, מיט א וועלטליכע קיטל [אנדערש ווי מ'גייט אין סקווירא] אן די טלית, און קוקט מיר אן און הערט זיך צו..
נו זאל ער קוקן זאל ער הערן.. איך קלער גאר אז ער קען נישט קיין יודיש, לויט זיין מאדערנעם אויסזען.
אבער פלוצלינג הייבט ער אן רעדן א פליסיגע יודיש צו אונז, און פארציילט ווער ער איז, און טאקע אויסער יום הקדוש איז ער כמעט נישטא אויף שבתים, אבער זיין טאטע איז יענער באקאנטער חסיד געווען.
אה, ר' בנימין קלאץ ע''ה..
יא, כ'האב געהערט פון עהם, און זיין זון הייסט יעקב יוסף קלאץ.. אה! אויך פון די יונגע חסידים וואס קומען אהער מזמן לזמן.. ער פאר זיך געדענק צו פארציילן אסאך פון אמאל, אבער ער איז מער אריינגעטון אין זיך, אז ער הייסט טאקע קלאץ.. אבער טאמער זיין פוס כאפט א קלאץ, איז עס א גרויסע סכנה.
כ'האב געמיינט ער מאכט שפאס דא, פון ווייליגקייט פונעם תענית, אבער ניין, ער זאגט ערנסט, ער קען ליידן פון א בלוט שטורץ אין די פוס, ווי ס'הייסט אויף ענגליש א 'בלאד קלאט' רחמנא ליצלן, און ער טאר נישט לאזן זיין פוס צו לאנג איינגעבויגן, ווייל ס'קען עהם זיין א סכנת חיים.
וויפיל מ'דארף דאנקן דעם אייבירשטן, אז מ'האט נישט יענעמס פראבלעמען.. קלער איך צו מיר, און זעץ פאר ווייטער אינעם סדר השנה..
אבער דעם קומענדיגן יאר סוף ווינטער, הער איך א טראגעדיע, יענער איז נפטר געווארן..
וואס האט פאסירט? ער האט זיך געזעצט מיט א חומש אויפן ריקליינער שבת נאכמיטאג, און א בלוט שטורץ האט עהם באטראפן אין פוס, און ער איז שוין באהאלטן תחת כנפי השכינה..
א יודל פון א יאר פופציג, וואס א יאר יום הקודש פארציילט סיפורים, און א יאר שפעטער שוועבט איבער א נשמה לעכטל..
אבער אונז לעבן דאך אבער יא! איז לאמיר ווייטער לעבן 'זאל זיין געלעבט'..
המשך החיים יבוא בעזרת השם ית'.

[דולה ומשקה]

מנשה איך פיל ווי די האסט מיר פרעזענטליך א טובה געטוהן, מיר מחי' צו זיין מיט דיינע המשכים,
איך ווייס נישט ווי שטארק דו אליין ווייסט ווי שטארק דו ביסט מיר מהנה יעדעס מאל עקסטרע.
זייער אינטרעסאנטע און קאלערפולע לעבן
ה' יהיה בעזרך, יתן לך עזר, מנוחת השלוה ומנוחת הנפש

[חכם עתיק]

ארויסגפרינט לכבוד יום טוב מנשה'ס ארטיקלן, פיין הנאה געהאט.

מנשה אהובי, דיין פענן איז לפי דעתי דיין בעסטע טאלאנט, און איך בעהט דיך ניץ עס ווייטער געזונטערהייט, (נישט ח"ו מיט ווילדע פראזן אין אנדערע אשכולות). די האסט מיר באמת פארשאפט אן עונג יו"ט, אוי די הכנות איז ב"ה געווען אסאך גרינגער אין אזא שווערע פסח סעזאן.

עס איז וואונדערבאר ווי די קענסט מיר מאכן לאכן (כהאף די שכן האט נישט געהערט) און וויינען אין א קורצע צייט אפשניט.

כגלייב נישט די וועסט לאזן די אלע נעמען אין א ביכל, דאס קען דיר קאסטן איסורין וקונמות און סתם פיינט לרחצה. אדרבה לאמיר הערן די פלאן??

[מנשה לוסטיג]

א גוטן זומער אלע לייענער
איך האלט יעצט ביים שילדערן די יארן תש''ע – ע''א, און אויפן זכרונות בלעטל קומט ארויף א שווערע היסטארישע געשיכטע, וואס די גאנצע היימישע וועלט איז געווען באוואוסט דערמיט, דאס איז די פרשת ראטנבערג-שפיטצער.
א געראטשקע פון עזות וואס האט זיך אנגעהויבן אייר תש''ע און געקומען צום אויבערפלאך, אייר תשע''א.
ס'איז באמת שווער פאר מיר דאס אויסצולייגן און באשרייבן, צוליב מיין אפהאלט פון לכתחילה אויפברענגען שטורמ'דיגע געפילן אינעם געשיכטע, אבער וויבאלד איך האב געהאט זיך אריינגעמישט אינעם פרשה, און אזוי ארום געהאט א שייכות דערין, האב איך נישט קיין ברירה און כ'מוז עס שילדערן, לויט מיין כלל, אז כ'האלט מיך נישט צוריק פון שילדערן א זאך וואס איז אין מיין אייגענע לעבנס היסטאריע, ווי שווער עס זאל זיין.
דאך וועל איך שרייבן אויף ווייעך פאפיר, און מער קורצער – וויפיל ס'שייך מקצר צוזיין.
די געשיכטע האט זיך שוין אנגעהויבן ווי געזאגט א היבשע צייט פארן באוואוסטן געשיכטע. ווען ס'איז אנגעקומען א גרוס צום רבין זז''ג אז די שטארקע תקנה וואס דער רבי ז''ל האט מייסד געווען, אז שבת אינדערפרי זאל זיין נאר איין מנין שחרית אין שטעטל, איז פארלעצט געווארן ביודעים ובלא יודעים.
אינעם ערהוילונג היים 'פרידוואלד', וואס איז ממש א שפאן צוגיין פון די נייע גאסן צפון זייט פונעם שטעטל, האבן 'מאסן תושבים' געשפרייזט אהין דאווענען, און צומאל יום טוב צייט פלעג איך אויך אהינגיין, מיטן ציל משמח צוזיין די חולים ונצרכים דארט.
עס האט שוין געהאלטן ביי אפאר הונדערט יודען אינעם מנין, ווען פלוצלינג איז אנגעקומען א מעלדונג, אז ס'נישט ניחא דעם רבין אז די תושבים פון שטעטל זאלן בקביעות דארט גיין דאווענען, ווייל לדעתו איז עס אינעם תחום פונעם שטעטל.
איך פערזענליך האלט, אז די סיבה פארוואס מ'האט עס יעצט איבערגעגעבן פארן רבין, כאטש די מנין איז שוין געווען א לענגערע זמן אקטיוו, איז דערפאר, ווייל די קהילה האט געוואלט אפקויפן דעם בנין דארט, און וויבאלד מ'האט עס אויסגעקויפט פון אונז, האבן זיי געשפירט, אז נישט גענוג מיר האבן עס נישט – ווי דער דין פון בר מצרא, זאלן מיר נאך לאזן אהינגיין א שיינער ציבור פון דא? האבן זיי עס איבערגעגעבן דעם רבין, וואס האט אוודאי קיינמאל נישט מסכים געווען מ'זאל פארלעצן דעם אור אלטן תקנה, אפילו ווען נאר איינער גייט.
נאכן הערן דעם רבינס קלארע פארלאנג, האבן מיר אלע אויפגעהערט גיין אהין, און ס'געבליבן דארט א קארגע מנין פון דרויסנדיגע תושבים, וואס קומען צו זייערע קרובים אהין.
אבער דאן האבן זיך די אפ'פאל פונעם חינוך דא, ארויפגעכאפט אויפן מציאה, און אנגעהויבן אהינגיין דווקא ווייל מ'לאזט נישט.
מ'רעדט נישט דא פון קיין צען מענטשן, אינגאנצן יחידים ממש וואס האבן פונדאסניי אהינגעשלעפט א פרישע עולם מתפללים, צום האוים, וואס איז געווען קלאר מיטן ציל צוצוברעכן דעם שטארקן כח פונעם תקנה אין שטעטל.
די יחידים האבן זיך געקרוינט אלץ בעלי בתים פונעם נייעם מנין דארט, און האבן געארבעט פלייסיג אהינצושלעפן אפילו אזעלכע וואס האבן זיך נישט באוויזן אין קיין שול, פאר די לעצטע יארן בכלל.
און ס'געווארן א פרישע מנין און קהילה פון מורדים, א טייל פון זיי וואס האבן געלעבט אויפן שטעטלס מילעך, זיך געהאדעוועט אויפן עניי עירך קאסע, און חתונה געמאכט פונעם קהילה צדקה קאסע, און בלויז געוואלט אויפהייבן די קאפ און צייגן אז ככל העולם בית סקווירא, און ס'נישטא קיין כח בי''ד און קהילה, זיי צו איינטיילן וואס צוטון.
איך וויל דווקא נישט אריינגיין אין קיין נעמען און פרטים, אבער די פאקט איז געווען, אז די בי''ד האט געלאזט רופן די פורצי גדר, וואס האבן שוין באוויזן צו צעברעכן נאך גדרים אין שטעטל, און צומאל צעברעכן בפועל! מיטן אויפברעכן שלעסער ווי דער דיין שליט''א האט באפוילן צו פארשליסן שבת קודש, כדי נישט צוצולאזן קופקעס פון יענע סארט נושרים אין שטעטל, וואס האבן ליידער נישט מקפיד געווען אויף עיקרי תורה.
איינער פון די הויפט דיינים – הגאון האדיר ר' שלום פאללאק שליט''א, איז פערזענליך געגאנגען צום הויז פון איינע פון די הויפט פורצי גדר, און זיך געבעטן צו פאלגן בי''ד, אבער יענער האט עהם ארויסבאגלייט מיט געלעכטער.
נאכן נישט אויספאלגן דעם דיין שליט''א, האט דעם רבינ'ס עלטסטע זון ר' אהרן מענדל שליט''א געשיקט רופן איינע פון די פירער דארט, און געבעטן מיטן שיינעם נישט צו צעברעכן דעם תקנה.
אבער יענער האט אויסדרוקליך געמאלדן, אז זיי האבן זיך פארמירט א אייגענע קהילה, וואס איז געווארן מיטן באראטונג פון דער באקאנטער מסור יאסל וואלדמאן פון מאנראו.
אויב אזוי, האט די בי''ד פריי געלאזט זייער פארמעגן אויף הפקר, אז זיי האבן נישט קיין שטיצע פונעם קהילה בכלל, און זענען אויסגעשלאסן פון כלל ישראל, אלץ מסרבי בית דין, און מסרבים לדין.
זייער עזות קעגנערשאפט איז געווען מקודם אין אנדערע געביטן, און נאכדעם לויטן קלארן בקשה, נישט גורם צוזיין א פריצה אינעם תקנה וואס דער רבי ז''ל האט מייסד געווען עס נישט צו טוישן קיינמאל, און אויך דא האבן זיי זיך ארויסגעשטעלט מיט עזות, האבן די יונגע חסידים דאס נישט געוואלט פארשווייגן, און ארויסגעגאנגען אין פארענט פון די הייזער פון די מחוצפים, און אויסגעשריגן זייער ווייטאג.
די מסרבי לדין האבן גערופן נאכאנאנד די פאליציי, וואס האבן שנעל פארשטאנען אז ס'איז א געשלעג פון יחידים קעגן א ווילידזש, און האבן איגנארירט די רופן.
אזוי האט זיך עס געשלעפט לאנגע חדשים, יעדע פאר וואכן האט מען פראבירט נאכאמאל זיי אפשטעלן פון גיין אקעגן די תקנות, אמאל מיטן אויסשיסן א פענסטער, אמאל מיטן אויסלעכערן די רעדער זייערע, און זיי האבן נאר אנגעקליבן מער און מער שלעפערס מיט זיך, און ס'געווארן א אפציעלע געלעכטער פון בי''ד.
ביז איבער א יאר שפעטער, ל''ג בעומר תשע''א פארטאגס, האט א בחור שאול יחזקאל שפיטצער געוואלט אפטון א קנאות שטיקל, און איבערשרעקן זיי ווי עס געהער צוזיין, האט ער גענומען א האנטוך געטונקן אין געז, און עס געוואלט אנצינדן אויפן טאראסע פון ראטנבערג – דער הויפט וואס האט זיך ארויסגעשטעלט מיט חוצפה קעגן דעם דיין שליט''א.
שאולי שפיצער איז א בחור א מתמיד, וואס איז קיינמאל נישט געווען צווישן די מפגינים, אבער יענע מוצאי שבת האט ער געהערט אין שוהל די גאנצע געשיכטע ווי מ'פייפט אויף בי''ד און יעדער האט מורא זיי צופארטרייבן פון שטעטל, אפילו די קהילה זוכט נישט קיין פרישע שונאים.
דער בחור שאולי שפיטצער פלעגט שלאפן נעבן די קאווע שטוב פונעם וואר'טזאל אין רבינס הויז, אלץ די אלטע מנהג, וואס מ'האט געמאכט לטובת דעם רבי'ן ז''ל, אז ס'זאל קיינמאל נישט זיין קיין חשש פון יחוד אינעם הויז.
וויבאלד דער ראטנבערג האט געוואוינט ממש א הויז אפגעריקט פונעם טישן זאל, וואס איז נעבן דעם רבינס הויז, איז ער אטאמאטיש געווען א גרינגערע ציל אויך, און אינמיטן זיך רעגן אויף די עזות פנימער, זעט מען דעם ראטנבערג אהיימקומען דריי אזייגער פארטאגס, האט דער בחור גלייך געזאגט פאר א חבר זיינע זיין פלאן, אז ער וויל מאכן א הדלקה אויף ראטנבערגס פארטש, און יענער זאל באלד רופן די ערשטע הילף און הצלה, ווען ער זעט אז עס פלאקערט..
א שעה שפעטער איז שוין דער בחור געווען אויפן ציל, און זיך געשלייכט אונטערן פארטש פון ראטנבערג מיטן שמאטע אין האנט, אבער ער האט זיך געכאפט אז ער האט פארגעסן צו ברענגען פייער..
איז ער צוריקגעלאפן ברענגען מעטשעס, אבער קוקט אויס אז ראטנבערג האט באמערקט איינעם בארבערן אונטערן פארטש, איז ער ארויסגעלאפן און זיך פארשטעקט אונטער א בוים נעבן די טישן זאל, און ווען דער בחור איז צוריקגעקומען, מיט א פארדעקטע פנים מיטן בעקיטשע זיינע, איז ראטנבערג ארויפגעטאנצן אויף עהם און עהם דערשטיקט צו די ערד, ווילנדיג וויסן ווער ער איז.
דער בחור איז געווען א פלינקער, האט ער פראבירט זיך אויסרייסן פון עהם, און ראטנבערג האט ארויסגענומען א פייער צינדער און אנגעהויבן אפברענען דעם בחור'ס פינגערס, ער זאל נאכלאזן פון פארדעקן זיין פנים, האט דער בחור געגעבן א שפרונג און געשמיסן דעם האנטוך מיט געז פאר ראטנבערג אין פנים, און אין א רגע זענען ביידע געווען אין פלאמען.
אבער דער בחור האט זיך אנגעהויבן קוילערן אויפן ערד – אזוי דארף מען טון אין אזאל פאל, און האט זיך בלויז אפגעברענט די האנט, אבער ראטנבערג איז אהיימגעלאפן ארומגענומען מיט פלאמען, און האט געווארט מ'זאל עהם פארלעשן..
דער בחור איז פלינק געלאפן צום מקוה – וואס איז געווען פארשלאסן, און האט דורך א אונטערטירל, זיך אריינגעשטופט און אריינגעטאנצן אין קאלטע וואסער, אבער די געז האט געבאבעלט אויף זיין האנט, און דא איז קאלטע וואסער נישט געווען קיין הילף.
איז ער געלאפן מיט איין אטעם צו איינעם אין שטעטל וואס קען באהאנדלען א ברי, דורכן לייגן רויע קארטאפן אויפן וואונד, און ער איז דארט געבליבן אפאר שעה, ווען ראטנבערג איז געזיצן אויף זיין פארטש און געשאלטן די טאג ער איז געבוירן..
דער חבר וואס האט געווארט אויף די פלאמען, האט געוואלט שוין זינגען וכל קרני רשעים אגדע, אבער ער האט געזען אז דער עזות פנים פלאקערט, האט ער גערופן הצלה 'אן קיין געזאנג'.. און הצלה איז בליץ שנעל אנגעקומען, און געוואלט דעם ראטנבערג העלפן, אבער זיין משפחה ארום האט אנגעהויבן א היסטעריע, אז זיי דארפן נישט די סקווערע הצלה דא..

איך וויל מקצר זיין די גאנצע געשיכטע, און אנקומען צום נקודה, וויאזוי איך קום אריין אינעם בילד דא.
איך בין לעולם אלץ געווען א סקווערער, אלץ דעם אליינס אז איך בין געבוירן און געהאדעוועט דארט אין שטעטל אלע יארן.
איך האב געלערנט אין תולדות, אין וויליאמסבורג, און זיך שנעל געעפענט די אויגן און געזען אז נישט נאר איך דארף זיין שטאלץ מיט סקווירא, נאר די בושה און צוריקגעצויגנקייט וואס אפילו מאנכע אישי ציבור אין שטעטל פארמאגן, איז באמת א טעות.
די וואס שפעטן פון סקווירא, זענען נישט קיין ערליכע, און טאמער איינער האט טענות אויפן קהילה, נו איז עס א נארמאלע זאך אז ס'מאכט זיך טענות, אבער גיין אקעגן די קהילה בזדון, און ספעציעל קעגן דעם רבין שליט''א, איז נישט נאר א קרומע אקט, נאר איז אפילו אלץ געווען א דורכפאל, לויט ווי איך האב שוין געוואוסט פונעם היסטאריע.
איך האב חתונה געהאט קיין לאנדאן, און זיך נאכמער מאדערניזירט.. און גוט פארשטאנען די סיטואציע פון די שפעטערס און פון די מתנגדים למיניהם, אבער ווילאנג זיי רעדן נאר, און העצן נישט אין שטעטל, איז א האלבע צרה.
איך פלעג טאקע נישט זיין דער גרויסע לערנער, און דער פלייסיגער טיש קומער אלע יארן, אבער א גלויביגער בין איך אלץ געווען, און צוליב מיין דארשט אויף סחורה, פלעג איך אסאך אפזיצן און פארברענגען מיט אלע סארטן.
אויך מיט ראטנבערג האב איך 'אסאך' פארברענגט, אויך מיט אנדערע וואס האבן מיר נישט ווייניג טובות געטון גראדע, האב איך געגעסן סעודות שבת און ימים טובים, אבער אלץ האב איך זיי אויפגעמערקט, אז מיין אמונה אינעם רבין וועט איר נישט פארלעשן, אבער טאמער וועט עטץ גיין אפען אקעגן, בין איך אטאמאטיש אויף סקווערס זייט.
איך האב עס טאקע געזאגט, אבער ס'מיר נישט געווען לייכט, ווען ס'געקומען למעשה.
ווען מ'האט צושטערט די קופקעס ווי מ'האט געשמועסט אלע שטותים און ערגער פון שטותים.. האט מיר אויך געשטערט אז מ'שטערט אונזער שמועס, אבער כ'האב געוואוסט די אמת, אז אויך איך באלאנג נישט דארט..
כ'וויל נישט פארציילן וואס דארט איז פארגעקומען.. פשוט איך שעם זיך!
אבער ווען ס'קומען די שעת המבחן האב געלויבט גאט זיך דערהאלטן!
משקילקלו המינים.. ווען די גרופע מחוצפים און נאכשלעפערס, האבן זיך געוואלט אננעמען אויף ראטנבערגס איבערפאל, און גערופן א אויסגעשפראכענער קעגנער פון חרדישע יודען, 'סאסמאן' – דער לויער פון יאסל וואלדמאן, וואס האט ליידער מצליח געווען צו באשמיצן דעם קרוין פון יהדות החרדית און חסידות, לעיני כל הגוים, דאן האב איך שארף באשלאסן, אז טאמער שטעל איך מיר נישט ארויס קעגן ראטנבערג וסיעתו, וועל איך חלילה גיין מיט זיי, און ווער ווייסט וויפיל זיך בא'נארישן, קעגן סקווער וואס כ'וועל מיר נישט קענען מוחל זיין.
וכך הווא, איך האב געעפנט א מויל! און גענומען דעם שרייבפעדער ביד ימיני, און געפירקעלט לאנגע מגילות מיט טאלאנטפולע שורות, וואס האט געמאכט א טומעל מימין ומשמאל, אז אפילו די פארעווע עסקנים אין שטעטל האבן מיר געוואלט שטיל מאכן – און ס'זיי נישט געלונגען..
פון דעם געשיכטע האט זיך אטאמאטיש אנגעהויבן א שארפע בייג אין א טייל פון מיין לעבנס פירונג, און כ'בין פלוצלינג געווארן א אפציעלע קנאי, אויף אלעס וואס איז געווען נוגע דעם פרשה, און אטאמאטיש געווארן אפגעהאקט פון אלע – ממש אלע חברים וואס האבן געהערט צו יענע זייט.
איך האב נישט איינגעריהט, נאר געפארשט דעם געשיכטע פון אלע זייטן, ביז איך האב מיך אריינבאקומען צו די געהיימסטע סודות פון חדר.. וואס האבן מיר אינפארמירט מי ומי ההולכים, ווער ס'איז אויף סקווערס זייט, און וועמען איך דארף שטיין ווייט, ווייל ער איז פון די יעניגע, נאר מיט א שלייער אויפן פנים.
אין א פריוואטן לענגערן שמועס מיט אונזער בחור דער העלד – שאולי שפיטצער הי''ו, האט ער מיר פארציילט אסאך וואס ער האט נישט געמעגט מבחינת די ארומיגע עסקנים פארציילן, און כ'האב געזען אז איך האב נישט געגרייזט און גוט צוגעטראפן אין מיינע שארפע מאמרים קעגן די ריכטיגע גורמים.
זייט דעמאלטס, ביז היינט, דריי יאר שפעטער, האב איך נאך געשפירט די נקמה שפיזן פון זיי, פארן זיך ארויסשטעלן קעגן זיי, און כ'מיין כ'קען זאגן קלאר אז איך האב נישט קיין חרטה, כאטש איך זוך נישט די סארט אקטיוויטעטן, ווייל מיין ארבעט איז שמחה, דאך ווייס איך אז במקום שאין איש, ווען כ'וואלט געקענט בלייבן א אין איש, האב איך געמוזט אויספירן, להשתדל להיות איש מלחמה.

איך וויל דווקא נישט שרייבן אלעס אלעס פון דעם געשיכטע אין פרטים, נאר ממש וואס איז נוגע צו מיר, אז איינער פון די באהאלטענע שונאים צו סקווער, האב איך במו ידי מסדר געווען, און כ'וועל זיך מודה זיין אז כ'האב געהאט דערביי א פריוואטע נגיעה, אבער טאמער זאל יענער נישט פארפאטשקענען מיט סקווער, וואלט איך עהם קיינמאל נישט אזוי אפגעטון.
און יענער און זיינע באהעלפער האבן מיר פראבירט אונטערהאקן די פוס, אין אסאך וועגן אין אסאך סיטואציעס און געהאפט אויף מיין דורכפאל, און יש אומרים געפלאנט באקאנטע אטענטאטן קעגן מיר, וואס איך בין בחסדי השם אלץ ארויס שלם בגופי ובכבודי.
מער ווייניגער האב איך געענדיגט מבחינתי פון דעם פרשה, און קליינע דעטאלן וואס פעלן נאך אויס וועל איך משלים זיין עם הזמן.
המשך החיים יבוא בעזרת השם הטוב.

[מנשה לוסטיג]

זייער אסאך פריינד פון יענע סארט, און ספעציעלע ווירטואלע חרדישע פריינד – ווי צום ביישפיל פון פייסבוק און דאס גלייכן, האבן מיר געווארענט און געבעטן און געסטראשעט, און נבואה געזאגט, אז טאמער בין איך ממשיך זיך ארויסצושטעלן מיטן סקווערן שטאלץ, וועל איך איבערנאכט פארלירן מיין קאריערע.
זיי האבן געמיינט צו זאגן, אז זייענדיג באקאנט אינעם היימישן וועלט, אלץ אויפגייענדע שטערן אין קאמעדיע, וועל איך עס פארלירן, אויב מ'וועט איינזען אז איך בין א סקווערער, וואס איז לפי דעתם א שאנדע פלעק, און ספעציעל אויב איך טוה שטרייטן לכבודו פונעם הייליג סקווערן נאמען.
און איך פרעג:
וועלכע קאריערע האב איך דען? און איך זיך דען א קאריערע? און וואס קאסט א קאריערע..
איך בין א געבוירענער קאמידיען, וואס דאס קען מען נישט אוועקנעמען, נאר דער בורא כל עולמים, און וויפיל קאריערע איך האב איז עס גענוג און נאך פאר מיר, ווייל די עיקר חיות און סיפוק מיינע איז מער תורה וחסידות, איידער פוסטע אינטענטשען פון מאסן בויך גלעטערס.
און אויב די פרייז פאר א קאריערע, איז אויפצוגעבן מיין יסוד און עיקר בנשמה, וואס דארף איך עס דען? וואס לוינט זיך עס מיר דען?
און דאס בעסטע בשורה איז נאך געווען, אז כ'האב סך הכול פארלוירן א צענטל ווירטואלע חברים, און צובאקומען שנעל 'צען מאל' אזוי סאך!
אויב פארן מערכה האב איך געהאט זעקס הונדערט חברים אין פייסבוק, האב איך היינט – צוויי א האלב יאר שפעטער – פיר א האלב טויזענט ווירטואלע מעריצים, אויסער די פולע פאלאוערס איבערן וועלט וואס האבן נישט קיין עקסעס.
און דארף איך דען איינער זאל מיר א טובה טון און לאכן אויף מיינע זאכן? אויב ס'קומט עהם נישט צו לאכן, זאל ער נישט טון קיין טובות, און טאמער וויל ער יא לאכן, זאל ער לאכן, און פארגעסן פון די חלקים וואס שמעקן עהם נישט וועגן מיינע שיטות אין לעבן.
סך הכול האב איך, נישט נאר, נישט דערלייגט, נאר גאנץ גוט פארדינט, ווייל אזוי ווייס איך כאטש, אז ווער ס'נעמט מיך אזויווי איך בין, ווי מ'זאגט אין ענגליש 'עז איי עם', איז א פריינד וואס וועט נישט אוועקפאלן נאך יעדע לייכטע ווינטל, און מעגליך אמאל צוניץ קומען אויך.

מיין עיקר חיות פון משמח זיין, איז וועמען עס איז א צורך משמח צוזיין, און טאקע נאך די מערכה האט זיך געשטארקט און פארמערט א היימישע גרופע, וואס איך בין געווען זייער אקטיוו דערין, מיטן נאמען ''שמייכל''.
די ארגאניזאציע האט זיך צוזאמגעקליבן פון א גרופע יונגעלייט נאכן חתונה, מיט מיין יונגע ברודער ברוך אברהם אין שפיץ, וואס האבן זיך גענומען די מיה און טאג טעגליך ארויסגעלאזט איבער שפיטעלער, און פריוואטע הייזער פון חולים, און משמח געווען מיט וואס ס'נאר געווען מעגליך.
איך האב דאך מיר אלץ געהאלטן יונג, און אז כ'בין שוין געווען פארדעם אקטיוו מיט חסד דשיכון סקווירא – אדער ווי ס'הייסט היינט – חסד 24\7, און אט די גרופע האט געארבעט אונטערן פליגל פון די ריזן נעץ פון חסד 24\7, האב איך אסאך אנטייל גענומען.
און אדרבה, דורך די פולע מצוות פן ביקור חולים, האבן אסאך איינגעזען די גוטע און זיסע מידות פון די סקווערע יונגעלייט, און ס'האט נאר געברענגט א קידוש השם.
אבער איך האב זיך אלץ צוגעשטעלט צו יעדע חסד גרופע, און סתם געלעגנהייט ווי מ'האט מיך גערופן.
און כ'דערמאן זיך א מעשה פון יענע טעג.
איך הייב אויף די טעלעפאן צו א רוף, צו פארן באזוכן א צעבראכענע בחור וואס איז אריבער א רייהע אפעראציעס, און ער איז גאר א חתן אין די חדשים.
ווער גייט אלץ? און ווער נעמט מיך אהין?
איינער וועט דיך אויפפיקן, און מ'וועט זיך שוין דארט טרעפן מיט נאך עטליכע יונגעלייט וואס וועלן זיך משתתף זיין אינעם מצוה.
ערלעדיגט! ויסעו.. מ'פארט.. אויפן וועג ארויס פון סקווער, פאר יענער קיין מאנסי, און נעמט אויף נאך צוויי חברה, און אויפן וועג קיין מאנהעטן, רופט מען אן, אז אין וויליאמסבורג זענען דא נאך צוויי חברה וואס האבן אויך באקומען א רוף אויב זיי קענען גיין..
וואס גייט דא פאר? מ'האט גערופן איינס צוויי, ווייל ס'נישטא ווער ס'זאל גיין, און דא פלוצלינג א חברה פון צוואנציג וואלענטירן? ווער פירט אן דעם פראיעקט דא?
אנקומענדיג אהין צום שפיטאל איינגאנג, האבן מיר שנעל פארשטאנען די פאזל.
די טאמע מאמע פונעם חתן האבן זיך אויסגערעדט דאס הארץ צו איינעם א עסקן, און יענער האט גערופן א צווייטן און דער צווייטער א דריטער, און מ'האלט דא ביי צוואנציג באזונדערע רופערס..
מיר צעשמייכלען זיך, און איינער רופט זיך אן, מיר זענען א נייע גרופע, אפשר הייסן מיר 'טובים מאורות'.. פארוואס נישט..
מיר האבן יענע חתן – וואס ס'האט עהם געפעלט צוויי געזונטע פוס, אזוי געמאכט לאכן, אז די פראנט דעסק וואס האט פריער נישט געלאזט לכתחילה אריינגיין נאכן שפעטע נאכט שעה, אונז נאך באדאנקט און זיך פאטאגראפירט מיט אונז.
און טאקע דארט האב איך דאס ערשטע מאל געטראפן חברים וואס כ'האב זיי קיינמאל פארדעם נישט געזען, ובתוכם, אונזער באקאנטער 'ריווערדעיל'.. א ענערגישער יונגערמאן 'מתתיהו סווערדלאף', וואס אלע קענען עהם, אלץ 'יעדעם איינעמ'ס חבר - וועלט ווייט.
איך האב זיך צוגעכאפט צו נאך א גרופע אין יענע טעג, פשוט א 'עקסערסייז גרופע'.. וואס איז אויך געווען היבש א לעבעדיגע געשעפט, און ביז איך האב נישט איינגעזען אז וויפיל עקסערסייז איך ברויך מאכן, איז יענס שוין איבער די מאס, ווייל איינמאל האב איך זיך שטארק אויסגעצויגן אפאר מוסקלען, וואס האבן מיר געמאכט אויפהערן מיט די עקסטרעמע איבונגען.
ביז דאן האב איך דארט זיך געבויגן און געקוילערט, לפי רצונו פונעם עלטערן עקסערסייז טיטשער, זאל זיין צום געזונט.
המשך יבוא בעזהשי''ת

[שרייבער]

יישר כח, מיר ווארטן אויפן המשך