קאווע שטיבל

צוריק קומנדיג פון מוזיאון ישראל, זענען מיר געגאנגען נאכאמאל קיין אלטשטאט, און מיר זענען האבן באזוכט דעם כמו מוזעאום 'בית השרוף' [בית קתרוס]. דאס איז אן אויפגעגראבענע הויז היבש נאנט צום כותל, ווי מען האט געטראפן כלים מיטן נאמען 'קתרוס' - דער משפחה נאמען פון א באוואוסטע פאמיליע בזמן הבית המקדש. אין גמ' פסחים דף נ"ז ע"א, ווערט די משפחה אראפגעברענגט לשמצה. פארשידענע כלים, געלט, און כמדומני אויך א מקוה, האט מען דארט געטראפן. אזוי אויך זענען העלצער וכו' געטראפן געווארן פארברענטערהייט, אלס טרויעריגער עדות צום חורבן ביהמ"ק וירושלים.
כלים וואס מ'האט דארטן געטראפן.


א מקוה [?] וואס מ'האט דארטן געטראפן.


א געפונענע שפיז [אפשר ביים מלחמת הרומיים עם היהודים].


ארויסגייענדיג פון דארט בין איך נאכאמאל אנגעקומען נאנט צום כותל, כאפנדיג בילדער פונעם באקאנטן פלאץ וואו די באסעס שטעלן זיך אפ אויפצונעמען די מענטשן אין שטאט אריין.

ארויסגייענדיג פון דארט בין איך נאכאמאל אנגעקומען נאנט צום כותל, כאפנדיג בילדער פונעם באקאנטן פלאץ וואו די באסעס שטעלן זיך אפ אויפצונעמען די מענטשן אין שטאט אריין.
מ'זעט באזונדער גוט דעם 'מסגד כיפת הסלע', דאס איז דער מקום המקדש.

מ'זעט באזונדער גוט דעם 'מסגד אל אקצא' [שוין באשריבן בעבר], מיטן הר הזיתים.

הערליך שיינע מזוזה ביי יענעם אריינגאנג צום כותל.

***

אנקומענדיג צום מערת המכפלה - די לעצטע סטאפ אויפן באס - זענען מיר אדורך א קליינע טשעקפוינט פון חיילים, און מיר זענען אריין בתוככי הבנין, וואו אונטער דעם געפונט זיך מקום מנוחתם של שלשה אבות ושלש אמהות. פלוס דעם 'קאפשטיק' עשו'ן. די אלע נעמען אינעווייניג אז 'דא' ליגט דער און 'דא' ליגט יענער, איז בפשטות הוילע בלאף, פשוט פאר דעם אליין אז ס'נישטא קיין שום מסורה אויף דעם, און מ'האט ניטאמאל געקענט אריינגיין אהין הונדערט יאר צוריק. אבער בין כך ובין כך איז דאס א מקום קדוש, ווי כל מקום שאתה עומד שם אדמת קודש הוא.
אינדרויסן פון מערת המכפלה.

ביים אפיציעלן מקום מנוחה פון יצחק ורבקה. [למעשה קען מען אהין נישט אריינגיין נאר געציילטע מאל א יאר. זייט ברוך גאלדשטיין האט דארט אויסגעשאסן צענדליגע אראבער, איז דאס רוב יאר פארשפארט פאר אידן].

דערנאך האבן מיר אנגעהויבן אונזער שפאציר איבער די אלטע געסעלעך פון ירושלים... געסעלעך וואס שרייען היסטאריע, און מ'קען טרעפן אויף אויסלייג פלעצער מימות החשמונאים א.א.וו.

די הערליכע זיילן וואס האבן זיך געפונען אין 'קארדו' גאס, בתקופת ביהמ"ק.


א בילד וואס משל'ט אויס וויאזוי עס האט אויסגעזען דער הויפט גאס - די 'קארדו'.



געוויסע חלקים פון די שטיינער איז נאך מתקופת החשמונאים, געוויסע אביסל שפעטער.

אדנירם האט געשריבן:

IMG_0492.JPG

גאר אלטער מוזעאיק פון א מאפע פון אלטשטאט ירושלים (כמדומני מתקופת הרומיים, וכתוב עליו יהודה קאפיטולינא, שם הגנאי של הרומיים על עיה"ק ירושלים).

די אותיות אויפן מאזאאיק זענען גריכיש, נישט רוימיש.

פארוואס "כלומרשט" איבערגעמאכט?

ווייל די שוהל איז שוין חרוב פאר זעכציג יאר בעפארן איבערבויען, און זיי האבן נישט געקענט נאכמאכן די פונקטליכע רופליקע פונעם אמאליגן חורבה. זיי האבן נאר איבערגעמאכט כמיטב יכולתם וע"פ תמונות וזכרונות מזקני ירושלים.

שש, וואלטסט געמעגט צוצייכענען די מסורה וואס געוויסע האבן אז די חורבה מוז חרוב ווערן אדער האבן מחלוקת.

קודם כל, כ'דארף עפעס איבערלאזן פאר די ליינער אויך, מוסיף צו זיין...
צווייטנס, אזוי זע איך ווער ס'האלט מיט... [נוסח רבי אין חדר. [tag]געוואלדיג[/tag], דו פארשטייסט דאך גוט די מהלך...].

אויסגראבנדיג דעם פלאץ, זענען אנטדעקט געווארן גאנצע הייזער, מיט די מקוואות און באדע צימערן, הערליכע מוזעאיק טיילס אויף די ערד, און שיינע רינדעכיגע טויערן.


דערנאך בין איך געווען נאכאמאל ביים כותל המערבי, זיך אפגעזעגנט פונעם מקום קדוש, און געכאפט אפאר בילדער.




כ'האב פארגעסן אנצומערקן, אז איך בין אויך געפארן מיטן פארהעלטנמעסיג נייער באן סיסטעם אין ירושלים. היות ס'איז געווען אין די וואכן נאך ה' אייר, האט געהאנגען א ריזיגער בליטשקעדיגער 'מגן דוד' לעבן דעם בארימטן 'גשר המיתרים' אין ירושלים. פון וואס כ'האב געכאפט א [אומקלארן] בילד.

אין א צייט ווען אלע בילדער וואס קומען פון אונזער הייליג לאנד זענען ליידער פארשמירט מיט אידיש בלוט, איז אזעלעכע בילדער זייער דערפרישנד.

אן אינטרעסאנטן אנקעדאט האב איך פארגעסן צו צוצייכענען, אז דארט אין אחוזה האב איך געגעסן פרישטאג מיט משזר'טע, און צוויי קעצלעך האבן אונז באטראכט מיט אזעלכע בעטענדיגע בליקן, זיי האבן אויסגעזען זייער הונגעריג... כ'האב גענומען די ביסל איבערגעבליבענע מילך, אריינגעגאסן אין א גלעזל וואס זיי האבן געקענט צוקומען דערצו, און כ'האב עס אראפגעלייגט אויפן ערד. די קעץ האבן זיך ממש מחיה געווען דערמיט, און כ'האב אנגעפילט די גלעזל דריי מאל און זיי האבן געטרינקן מיט דארשט. 'להשקות צמאי חסדיך'...




א לעצטע בליק אויפן אחוזה וואו מיר זענען איינגעשטאנען:


***

מוצש"ק פרשת בה"ב תשע"ה.
אויפן עראפלאן האבן מיר באקומען מער מענטשליכע עסן ווי אויפן וועג קומענדיג, וויבאלד פון ארץ ישראל האט מען געגעבן עסן מיטן הכשר פונעם 'עדה החרדית'. דערנאך האבן מיר געמאכט א פרישע סטאפ אין רוסלאנד, און דאסמאל האבן מיר שוין גלייך געוואוסט וואו צו קויפן וואסער: אין 'שאקאלניצע'... [עי' בתחילת האשכול], און אזוי אויך האבן מיר געהאט ברייט מנין, ווען ערעב אדנירם דאווענט שחרית פארן עמוד...


אנקומענדיג אהיים בין איך שנעל צוגעלאפן צום קאמפיוטער, אויסגעהונגערט צו הערן וואס טוט זיך אין 'קאווע שטיבל', וזה מה שמצאתי...



[center]תם ונשלם,
את אשר חנני בורא העולם,
שהיה לי לעזר,
ב"מסעות ד'אדנירם".[/center]

[center]סוף דבר:[/center]

[center]באמת איז עס געווען אסאך ווילדער

מער גערודער און מער געפילדער

אבער מ'קען מיך זען אויף יענע בילדער

דערפאר זעט אלעס אויס מילדער

אבער דברים כהווייתן איך שילדער...[/center]