תגלחת נשים

[דעת תורה]

וואו האסטו געזען מיר עס מאכן פון די ג' חמורות? די סיבה פארוואס עס איז אזא סענסיטיווע אישו ביי רוב ניקס דא, איז די צניעות אישו ביי די מחמירים און די תאווה אישו ביי די מקילים.

[הוגה]

די סיבה פארוואס עס איז אזא סענסיטיווע אישו ביי רוב ניקס דא, איז די צניעות אישו ביי די מחמירים און די תאווה אישו ביי די מקילים.

איך שעם זיך בכלל נישט מיט מיינע תאוות. ס'זעהט עפעס אויס פון דיינע ווערטער אז עס איז א חסרון צו האבן תאוות און הנאה פון די אייגענע ווייב. מהיכן דנתני ?

למעשה זעהט מיר ענדערש אויס אז די מחמירים זענען פשוט סטאק אין די באקס פון וואס די א. ג. מקילים האבן זיך ב''ה באפרייט. בלייבן וואוינען אינעם באקס איז נישט שלעכט אויב זענט איר באקוועם דארט. צווינג אבער נישט אנדערע צו בלייבן דארט.

[בדחן]

די סיבה פארוואס עס איז אזא סענסיטיווע אישו ביי רוב ניקס דא, איז די צניעות אישו ביי די מחמירים און די תאווה אישו ביי די מקילים.

אלמלא ווען מענטשן האבן ווען א ברירה צו טיען מה שליבם חפץ און אויב איינער קומט צו די החלטה אז לאזען וואקסן די האר איז גאר א הידור רב בשלום בית אדער בקדושה וצניעות קען ער עס אויספירען עכ"פ אינדערהיים, דעמלאטס וואלט שייך געווען מחמירים אדער מקילים, און עס וואלט געווען צוויי זייטען רעכטע אדער לינקע.

עכשיוו אז יעדער איז אינעם זעלבן באקס, יעדער {אין ווילי/ב"פ/מאנסי/קר"י} מוז ענעוועי טיען וואס די רולס זאגען, די מערסטע וואס איינער קען זיך ערלויבען איז צו האבן א פיר אינטשעס האר בימי עיבור והנקה, און דאס קען מען אויך נאר ארויס נעמען ווען קיינער זעט נישט, א"כ מה הועילו חכמים?

עס איז נישט דא קיין רעכטע אדער לינקע, און עס איז נישט דא קיין מחמירים אדער מקילים, יעדער מוז טיען וואס מען הייסט..!
עס איז בדך הכל דא צופרידענע מענטשן וואס צופרידען אפילו זאכען קלאפען נישט 100% און עס איז דא וואס זיכען כסדר אויפווייזען אז די דרך טויג נישט אבער בפועל מוזען זיי זיך אויך פירען ווי די מחמירים, און דאס קען זיין גאר סענסעטיוו.

{דרך אגב, שרייבענדיג די שורות איז מיר ביי געפאלען א שאלה צו א וומסב"ג אינגערמאן האט בכלל א בחירה..? און אויב ער וועט באקימען שכר? ואכמ"ל}

[שמעקעדיג]

{דרך אגב, שרייבענדיג די שורות איז מיר ביי געפאלען א שאלה צו א וומסב"ג אינגערמאן האט בכלל א בחירה..? און אויב ער וועט באקימען שכר? ואכמ"ל}

מען האט עס שוין ערגעץ אויסגעשמועסט.. נעבעך, די וועלט האבען זיי זיכער נישט, און ס'איז נאך א שאלה צו יענע וועלט וועלן זיי יא האבען....
# א בכיה לדורות

[בדחן]

מען האט עס שוין ערגעץ אויסגעשמועסט..נעבעך, די וועלט האבען זיי זיכער נישט, און ס'איז נאך א שאלה צו יענע וועלט וועלן זיי יא האבען....

איך האב שוין כמה פעמים געשריבען, לדעתי, א תמימות'דיגער ראדני בענה"ב האט אויך דער וועלט,
און אפילו איינער וואס איז נישט קיין תמים נאר ער איז גענוג קלוג מחליט צו זיין אז ער גייט מיטען שטראם לטבתו, האט יא דער וועלט..!

איך וויל נישט פארדרייען די אשכול, ווי האט מען גערעדט דערפון? שיק מיר די לינק ווי עס ווערט אויסגעשמיעסט,

[קאווע טרינקער]

לכאורה יא, זיי האבן די ברירה צו גיין צום כותל אין די טונקעל.

[הוגה]

בדחן,

זייער שיין און קלאר ארויס געברענגט די ווייטאג און די פלאג.

איך בין אמאל געזעצן ביי א קידוש וואו מען האט איבערגעשמועסט אסאך פראבלעמען אינעם סיסטעם. איינער האט זיך אנגערופן אז ביז מיר וועלן ענדיגן קעמפן פאר אונזערע רעכטן וועלן מיר שוין זיין צו אלט צו קענען הנאה האבן דערפון. מיר וועלן זיצן ווי אלטע קאקערס און צוזעהן ווי אונזערע קינדער מאכן א לעבן אויפן חשבון פון אונזערע שווייס און בלוט.

און איך זאג, זה חלקי מכל עמלי, זאל מיין קינד נישט דארפן לעבן מיט דער קרעפ! איך פארגין אים מיטן גאנצע הארץ.

האמת היא, אז די טענה'ריי איז בארעכטיגט, סתם לשם טענה'ריי, איך מוז נישט מודה זיין אין א דבר בדוי, נאר ווייל איך קען מיך נישט העלפן. ועוד, עס ליגט ביד כאו''א עס צו טוישן, און זיך נישט לאזן ראונירן די לעבן פון די פארפאולטע סיסטעם. מען דארף אבער זיין א חכם דערפאר.

אין מיין ערשטע הודעה אין דער אשכל האב איך אפילו געשריבן אפאר עצה טובה'ס, וזה לשון קדשי.

פראקטיש גערעדט, אויב האט איר מורא צו טון דער שריט, דא האט איר אפאר עצות. באנוצט אייך נישט מיט א סאטמארער מקוה, מאכט זיכער אז די האר ווייזט זיך נישט ארויס אין פאבליק, און פארציילט פאר קיינעם איבער דעם, פונקט ווי איר פארציילט פאר קיינעם איבער די סדר המטות וכדומה.

חזקו ואמצו! פילט נישט שלעכט ווען איר טוט די ריכטיגע זאך, און הו קעירס וואו מען וועט אייך באגראבן.

[דעת תורה]

דער טעם פון קטניות איז דיר גענוג עס צו אסר׳ן? און איך ווייס נישט וואס דו רעדסט, עס איז דא צוויי שטארקע סאלידע טעמים מחייב צו זיין דעם מנהג, בכלל נישט קיין שוואכע טעמים. איינס וועגן צניעות / זוהר, אדער וועגן חציצה / סחיטה שאלות בעת׳ן גיין אין מקוה. (און אליבא דאמת מיין איך אז עס מאכט נישט צופיל אויס צי עס איז געווען א תקנה פון די וועד ארבע ארצות אדער די פרויען האבן זיך עס אליינס איינגעפירט). אויב אבער זאל זיך ארויסשטעלן אז די עכטע סיבה איז געווען וועגן מורא פון די שדים איז פשוט אז כהיום איז דאס נישט מחייב.

און נישט יהרג ואל יעבור (האסט מיר געזען שרייבן א משהו אין די ריכטונג?) און נישט מסורה קומען אריין דא אין בילד. עס איז א טרוקענע הלכה שאלה וואס נעמט אריין פארשידענע אספעקטן.

ווי קומט תגלחת צו קטניות? אפשר צייגסטו די פשטל וואס מאכט די צושטעל.

איך בין נישט קיין אויבער–חכם וואס זוכט צו גיין פארקערט פון וואס מען טוט. איך ווייס אבער אויך נישט קיין מעשיות, די תורה הייסט שערן די האר פון די געפאנגענע גויאישע פרוי כדי לנוולה, און די זעלבע תורה זאגט ודבק באשתו, והיו לבשר אחד. וויאזוי גייען די צוויי צונעמען? דאס איז די שאלה וואס איז דערווייל נישט פארענטפערט געווארן. אויב ווילסטו מחייב זיין עני איד צו לאזן מנוול זיין זיין פרוי וועסטו מוזן אויפקומען מיט בעסערע תירוצים ווי קטניות.

די זוהר איז הייליג און טייער, איך בין אבער נאך נישט קיין בן ארבעים, און נאך נישט מילא כריסי בש"ס ופוסקים. לגבי די שאלה פון סחיטה, אויב בין איך א חסיד האב איך דאך נישט קיין פראבלעם מיט דעם. אויב בין איך א ליטוואק קען איך הייסן אפשטופען מיט איין טאג. דיני חציצה איז מבואר ביו''ד חלק ב' עיי''ש.

איך ווייס אז עס איז שווער צו דערהערן אז א מנהג וואס איז פאר לאנגע יארן פארקויפט געווארן אלץ איינס פון די הארבסטע זאכן ביי ''אונז'' עד כדי כך אז מען נוצט אויף דעם די שטערקסטע סטראשע וואס מיר האבן נאר, נישט באגראבן אין ''אונזער'' ביה''ח, אז דאס איז נישט מער ווי א מנהג שנשתרבב ברבות הימים, אבער וואס קען מען טון, די אמת מוז געזאגט ווערן.

א טרוקענע הלכה שאלה? וועלן הלכה?

פשוט, ביידע (סיי קטניות און סיי שערן די האר) זענען זאכן וואס זענען מעיקר הדין מותר און די בני אשכנז האבן זיך איינגעפירט להחמיר כדי מען זאל נישט צוקומען צו קיין איסורים. און אויב האסטו א פראבלעם מיט דעם קאנצעפט פון אסר'ן זאכן וואס די תורה האט נישט גע'אסר'ט, זאגט דאך שוין תוספות אז פאר דעם איז געווען די כפיית הר כגיגית.

די ספעציפישע זוהר האט נישט צוטון צו מען איז פערציג צי נישט, כמבואר בתשובת חתם סופר אז כיון שנהגו כזוהר בזה אף דהוא נגד הש"ס הלכה כמנהג שנהגו כספרים חיצונים. מילא א חומרא אין די נושא איז בכלל נישט פרעמד. (דער אמת איז נאכמער, אז די זעלבע חומרא איז אויך שייך מחשש אז א האר וועט זיך ארויסשטעקן אין רה"ר וואס דארט איז עס שוין א איסור תורה. סאו דארפסט בכלל נישט צוקומען צום זוהר). ווייטער לענין סחיטה / חציצה, די פרויען (אדער רבנים) וואס האבן איינגעפירט די חומרא האבן אויך געוויסט וויאזוי מען גיט זיך א עצה על פי הלכה, דאך האבן זיי מחמיר געווען זעענדיג אז עס קומט לידי מכשול למעשה.

(איך פיל פאני אז איך דארף מסביר זיין דברים פשוטים. דו זעהסט נישט אויס ווי אן עם הארץ, אבער כנראה ביי דעם ענין גייט אויך אן דער טעם וואס חז"ל זאגן פארוואס אין דורשין בעריות בשלשה).

די הלכה שאלה איז מצד מנהג המקום שיצא משם. מנהג אבותיו ועוד.

[דעת תורה]

איך האב נישט געטראפן קיין שום פריערדיגע מקור דערצו. וואס דו גלייבסט איז נישט נוגע, נאר וואס איז די מציאות איז נוגע. די מציאות איז אז די גאנצע שמועה אז דאס איז מתקנת ועד ארבע ארצות איז פון איין אדער צוויי דורות צוריק, און די ראיה איז פשוט: עס ווערט נישט דערמאנט אין קיין שום ספר פון פאר צוויי דורות צוריק.

לא ראינו אינו ראיה. אין די ספרים רעדט מען קוים פון דעם עצם זיך אפשערן די האר, כאטש וואס סאיז קלאר אז זינט דריי הונדערט פופציג יאר צוריק בערך האט מען דאס אנגעהויבן צו טאן. דאס אז דו האסט נישט געטראפן א ספר וואס זאל רעדן דערפון א) מיינט נישט אז עס איז טאקע נישטא, ב) אפילו סאיז נישטא איז עס נישט קיין הכרח אז עס איז נישט געווען קיין תקנה.

איך גלייב אויך נישט אז דער חשב האפוד (אפגעזען פון וועם ער האט מקבל געווען) אדער דער שפע חיים אדער דער דברי יואל זאלן דאס האבן קאנספירירט אינאיינעם. יותר מסתבר איז אז עס איז איינעם איינגעפאלן אזא השערה, און ער האט דאס געזאגט/געשריבן פאר זיין חבר וחברו מסר לחברו עד שהדברים הגיעו לכדי "מסורה רווחת".

איך האב מדגיש געווען געשריבן, ווייל לדבריך איז עס נישט געווען געשריבן אין ערגעץ פאר זיי. דאס לייגט זיך דיר אויפן שכל אז ערגעץ פאר דריי אדער פיר דורות צוריק האט איינער אין איין עק אייראפע מעלה געווען אזא השערה, עס נישט געדרוקט, און דאן פלוצלינג האט זיך די השערה פארשפרייט ביז דער טעפליקער רב במעונו אין פאדאליען האט עס אויפגעפיקט, דער סאטמאר רב בבית אבותיו אין סיגעט און דער קלויזנבורגער רבי אין צאנז.

עכ"פ דאס גאנצע דיון איבער תגלחת נשים און וועד ארבע ארצות ברענגט מיך אריין פקפוקים איבער דאס ענין פון מסורה בכלל. עס איז נישטא קיין שום מקור אז וועד ארבע ארצות האט דאס מתקן געווען, און עס איז נישט כאילו מיר ווייסן נישט וואס זייערע תקנות זענען געווען - מיר האבן דאך די גאנצע פנקס התקנות און עס ווער נישט דערמאנט דארט - און דאך קען אפאר הונדערט יאר שפעטער געליפטערט ווערן אזא השערה און דאס זאל דערנאך ווערן אנגענומען אלס "פאקט", דאן ווער ווייסט וויפיל נאך צענדליגע מסורות האבן זיך אזוי אנטוויקלט?

או כלך לדרך זו: איך נעם ארויס פון דעם, אז נישט אלס איז די דאקומענטאציע אזא שטארקע ראיה. למשל די תקנה פון שערן די האר, איז טאקע נישט פארבליבן דאקומענטירט אין די פראטאקאלן פון די וועד ארבע ארצות, דאך איז פארבליבן א מסורה בעל פה וואס דערציילט אז די מקור איז פון זיי. (באמת מען דארף נישט זיין קיין איינשטיין דאס אויסצופיגורן, יעדער פארשטייט אז הונדערט יאר ארום וועט זיין דיסקוסיעס און וויכוחים איבער וויאזוי זאכן זענען געווען בימינו, כאטש וואס ווער עס לעבט דאס מיט היינט איז זיך גארנישט מסתפק דערין, דאך אויב א זאך איז נישט געווארן דאקומענטירט קען מען זיך דערויף דינגען).

[דעת תורה]

איך ווייס אז עס איז שווער צו דערהערן אז א מנהג וואס איז פאר לאנגע יארן פארקויפט געווארן אלץ איינס פון די הארבסטע זאכן ביי ''אונז'' עד כדי כך אז מען נוצט אויף דעם די שטערקסטע סטראשע וואס מיר האבן נאר, נישט באגראבן אין ''אונזער'' ביה''ח, אז דאס איז נישט מער ווי א מנהג שנשתרבב ברבות הימים, אבער וואס קען מען טון, די אמת מוז געזאגט ווערן.

באמת, קען זיין אז איך האב פשוט נישט גוט אויפגעפאסט, אבער איך געדענק נישט אז מען זאל מאכן דערפון אזא בער. דער רבי זי"ע פלעגט אסאך וויינען אויף צניעות, איך געדענק מעודי ווען אימער איך האב זיך אנגעשטויסן אין קול קורא'ס, דרשות, איז די טאפיק געווען שמאלע קליידער, דורכזיכטיגע שטרימפ, ביי האר, אבער דער ענין פון שערן די האר געדענק איך בכלל נישט. עס זעט אויס אז סאיז בכלל נישט געווען קיין אישו, אדער איז מען געגאנגען מיט אייגענע האר, אדער האט מען צוגעדעקט דעם קאפ, און יעדע פרוי האט בפשטות געטון אזוי ווי איר מאמע פלעגט טון. דאס אז די היינטיגע וועדי הצניעות און חברא קדישא איז מקפיד דערויף, איז נישט מוכרח אז עס איז אמאל אויך אזוי געווען.

[געפילטע פיש]

עכשיוו אז יעדער איז אינעם זעלבן באקס, יעדער {אין ווילי/ב"פ/מאנסי/קר"י} מוז ענעוועי טיען וואס די רולס זאגען, די מערסטע וואס איינער קען זיך ערלויבען איז צו האבן א פיר אינטשעס האר בימי עיבור והנקה

דו חלומס'ט?

[בדחן]

ניין, אויסנאמען איז אייביג דא, איך רעדט וואס עס איז די סטאנדערט, און ביז מען קימט נישט ארויף אויפן ראדאר, סוכ"ס איז ניש יעדער גריט צו מופען קיין עירמאנט און נישט יעדער איז א"ח פ"ר זז"ג.

[הוגה]

פשוט, ביידע (סיי קטניות און סיי שערן די האר) זענען זאכן וואס זענען מעיקר הדין מותר און די בני אשכנז האבן זיך איינגעפירט להחמיר כדי מען זאל נישט צוקומען צו קיין איסורים. און אויב האסטו א פראבלעם מיט דעם קאנצעפט פון אסר'ן זאכן וואס די תורה האט נישט גע'אסר'ט, זאגט דאך שוין תוספות אז פאר דעם איז געווען די כפיית הר כגיגית.

דו פארשטייסט נישט די חילוק צווישן קטניות וואס איז סך הכל עסן אביסל ווייניגער פאר אכט טעג א יאר און א מנהג וואס די תורה און חז''ל זאגן עטליכע מאל אז דאס איז מנוול אשה על בעלה? די גאנצע מנהג איז איין גרויסע תמיהה אפילו אם תמצא גוטע מקורות וחששות להחמיר. עס איז בכלל נישט קיין צוגלייך. דאס איז מער כעין א חומרא להמתין עד אחר חצות הלילה. (ומדאתינא להכי, מה ראית להקל בכמה עניינים לצורך, כגון להאפיל בטלית וכדומה ולהחמיר בזה?)

די ספעציפישע זוהר האט נישט צוטון צו מען איז פערציג צי נישט, כמבואר בתשובת חתם סופר אז כיון שנהגו כזוהר בזה אף דהוא נגד הש"ס הלכה כמנהג שנהגו כספרים חיצונים. מילא א חומרא אין די נושא איז בכלל נישט פרעמד. (דער אמת איז נאכמער, אז די זעלבע חומרא איז אויך שייך מחשש אז א האר וועט זיך ארויסשטעקן אין רה"ר וואס דארט איז עס שוין א איסור תורה. סאו דארפסט בכלל נישט צוקומען צום זוהר). ווייטער לענין סחיטה / חציצה, די פרויען (אדער רבנים) וואס האבן איינגעפירט די חומרא האבן אויך געוויסט וויאזוי מען גיט זיך א עצה על פי הלכה, דאך האבן זיי מחמיר געווען זעענדיג אז עס קומט לידי מכשול למעשה.

מיר ווייסן אז די חת''ס האט דא אנגענומען שיטת הזוהר, ואשרי חלקך אז די פילסט דיך גענוג באקוועם זיך אויך צו פירן במדריגה עילאה זו, אבער מיר האבן כללים ודרכים אין הלכה, זוהר ווערט בכלל נישט גענומען אין באטראכט אלץ א הלכה'דיגע מחייב, אויף צו מקבל זיין א חומרא אדער מנהג טוב, אפשר.

בנוגע גילוי שער וואס קען זיין אן ערווה, וועלן מיר זיך נוהג זיין אזוי ווי מיר טוען מיט אלע מקומות המכוסים.

ווייטער לענין סחיטה/חציצה, די פרויען (אדער רבנים) - רוב רובו של כלל ישראל - וואס האלטן נישט דער חומרא, ווייסן טאקע ווי אזוי זיך אן עצה צו געבן על פי הלכה, און עס קומט נישט לידי מכשול למעשה. (רעד דיך נישט איין אז נאר חסידישע פרויען האבן א כשר'ע טבילה.)


(איך פיל פאני אז איך דארף מסביר זיין דברים פשוטים. דו זעהסט נישט אויס ווי אן עם הארץ, אבער כנראה ביי דעם ענין גייט אויך אן דער טעם וואס חז"ל זאגן פארוואס אין דורשין בעריות בשלשה).

פשוט איז וואס די תורה זאגט, פשוט איז די פאקטן. זוהר און חת''ס זענען שוין דרושים.

בנוגע מנהג המקום, איני בקי בעניינים אלו, איך ווייס נישט צו עס איז מער מחייב מער ווי מיין טאטעס מנהג פון עונה משבת לשבת איז מיר מחייב. אדרבא, שרייב א לענגס, און ווייז אויף.

[געפילטע פיש]

(דער אמת איז נאכמער, אז די זעלבע חומרא איז אויך שייך מחשש אז א האר וועט זיך ארויסשטעקן אין רה"ר וואס דארט איז עס שוין א איסור תורה. סאו דארפסט בכלל נישט צוקומען צום זוהר).

אויב איז דאס די טעם וואלט מען פונקט אזוי געדארפט מקפיד זיין בשער בית השחי און מקום התורף.

ווייטער לענין סחיטה / חציצה, די פרויען (אדער רבנים) וואס האבן איינגעפירט די חומרא האבן אויך געוויסט וויאזוי מען גיט זיך א עצה על פי הלכה, דאך האבן זיי מחמיר געווען זעענדיג אז עס קומט לידי מכשול למעשה.

אויב איז דאס די טעם וואלט מען פונקט אזוי געדארפט מקפיד זיין בשער בית השחי און מקום התורף, און די שבת אינדערפרי מקוה פון די מענער.

די הלכה שאלה איז מצד מנהג המקום שיצא משם. מנהג אבותיו ועוד.

ס'איז קלאר אז אויב קום איך פון א מקום ווי מ'האט געדאווענט נוסח אשכנז, און היינט בין איך אין א מקום וואס מ'דאווענט נוסח ספרד דארף איז אוחז זיין במנהג המקום ווי איך בין יעצט, און משום מנהג אבותיו האב איך גענוג באבעס וואס האבן זיך נישט געשוירן, ווי אויך די באבעס וואס האבן זיך יא געשוירן האבן אויך משנה געווען פון זייער באבעס וואס האבן זיך נישט.

[קאווע טרינקער]

זוהר ווערט בכלל נישט גענומען אין באטראכט אלץ א הלכה'דיגע מחייב, אויף צו מקבל זיין א חומרא אדער מנהג טוב, אפשר.

viewtopic.php?p=7945#p7945

[בדחן]

ם

[יידל]

איך האב נישט געטראפן קיין שום פריערדיגע מקור דערצו. וואס דו גלייבסט איז נישט נוגע, נאר וואס איז די מציאות איז נוגע. די מציאות איז אז די גאנצע שמועה אז דאס איז מתקנת ועד ארבע ארצות איז פון איין אדער צוויי דורות צוריק, און די ראיה איז פשוט: עס ווערט נישט דערמאנט אין קיין שום ספר פון פאר צוויי דורות צוריק.

לא ראינו אינו ראיה. אין די ספרים רעדט מען קוים פון דעם עצם זיך אפשערן די האר, כאטש וואס סאיז קלאר אז זינט דריי הונדערט פופציג יאר צוריק בערך האט מען דאס אנגעהויבן צו טאן. דאס אז דו האסט נישט געטראפן א ספר וואס זאל רעדן דערפון א) מיינט נישט אז עס איז טאקע נישטא, ב) אפילו סאיז נישטא איז עס נישט קיין הכרח אז עס איז נישט געווען קיין תקנה.

לא ראינו אינו ראיה איז גוט ווען מיר האבן א שטיקל סיבה צו טראכטן אז עס איז פארהאן אזא זאך. אבער ווען עס איז נישט פארהאן קיין איין מקור(!) פון בעפאר 150 יאר צוריק וואס שרייבט אז דאס איז תקנות וועד ד' ארצות, פארוואס אין די וועלט זאלן מיר טראכטן אז יא? נאכמער, און דו פארפאסט צו אדרעסירן דעם נקודה, עס איז נישט קיין בלויזע "לא ראינו". עס איז דאך מער פון דעם. מיר האבן די פולקאמע ספר התקנות פון וועד ארבע ארצות, און די א.ג. תקנה פון תגלחת נשים ווערט נישט דערמאנט דארט. איז דאס נישט קיין ראיה אז עס איז נישט זייער'ס א תקנה? פארוואס איז פונקט דער [גאר וויכטיגער] תקנה ארויסגעפאלן? זאגט דאס נישט עפעס?

איך גלייב אויך נישט אז דער חשב האפוד (אפגעזען פון וועם ער האט מקבל געווען) אדער דער שפע חיים אדער דער דברי יואל זאלן דאס האבן קאנספירירט אינאיינעם. יותר מסתבר איז אז עס איז איינעם איינגעפאלן אזא השערה, און ער האט דאס געזאגט/געשריבן פאר זיין חבר וחברו מסר לחברו עד שהדברים הגיעו לכדי "מסורה רווחת".

איך האב מדגיש געווען געשריבן, ווייל לדבריך איז עס נישט געווען געשריבן אין ערגעץ פאר זיי. דאס לייגט זיך דיר אויפן שכל אז ערגעץ פאר דריי אדער פיר דורות צוריק האט איינער אין איין עק אייראפע מעלה געווען אזא השערה, עס נישט געדרוקט, און דאן פלוצלינג האט זיך די השערה פארשפרייט ביז דער טעפליקער רב במעונו אין פאדאליען האט עס אויפגעפיקט, דער סאטמאר רב בבית אבותיו אין סיגעט און דער קלויזנבורגער רבי אין צאנז.

ניין, נישט פלוצלינג, נאר צעביסלעך. דו ביזט ווייזט אויס נישט באקאנט אין דעם געדאנק פון memes. עס איז פיל מער מסתבר צו זאגן אז דאס איז אן השערה וואס האט זיך צעשפרייט איבער אייראפע ווי צו זאגן אז דאס איז א תקנת וועד ארבע ארצות וואס קיין איין איינציג רב האט נישט געזען פאר וויכטיג דאס אראפצושרייבן, גאר א מאדנע פראפאזיציע אין ליכט פונעם פאקט אז צענדליגע רבנים האבן געשריבן איבער דעם נושא.

עכ"פ דאס גאנצע דיון איבער תגלחת נשים און וועד ארבע ארצות ברענגט מיך אריין פקפוקים איבער דאס ענין פון מסורה בכלל. עס איז נישטא קיין שום מקור אז וועד ארבע ארצות האט דאס מתקן געווען, און עס איז נישט כאילו מיר ווייסן נישט וואס זייערע תקנות זענען געווען - מיר האבן דאך די גאנצע פנקס התקנות און עס ווער נישט דערמאנט דארט - און דאך קען אפאר הונדערט יאר שפעטער געליפטערט ווערן אזא השערה און דאס זאל דערנאך ווערן אנגענומען אלס "פאקט", דאן ווער ווייסט וויפיל נאך צענדליגע מסורות האבן זיך אזוי אנטוויקלט?

או כלך לדרך זו: איך נעם ארויס פון דעם, אז נישט אלס איז די דאקומענטאציע אזא שטארקע ראיה. למשל די תקנה פון שערן די האר, איז טאקע נישט פארבליבן דאקומענטירט אין די פראטאקאלן פון די וועד ארבע ארצות, דאך איז פארבליבן א מסורה בעל פה וואס דערציילט אז די מקור איז פון זיי. (באמת מען דארף נישט זיין קיין איינשטיין דאס אויסצופיגורן, יעדער פארשטייט אז הונדערט יאר ארום וועט זיין דיסקוסיעס און וויכוחים איבער וויאזוי זאכן זענען געווען בימינו, כאטש וואס ווער עס לעבט דאס מיט היינט איז זיך גארנישט מסתפק דערין, דאך אויב א זאך איז נישט געווארן דאקומענטירט קען מען זיך דערויף דינגען).

איך האף אבער אז דו פארשטייסט אליין אז א "מסורה בעל פה", וועלכע איז תלוי ב"שמועה שמעתי" אדער אין "בימי חורפי אמרו לי" איז גאר שוואך, און איז נישט אנדערש ווי פאפולערע פאלקלאר און לעגענדעס וועלכע איינער טראכט אויס און דאס צושפרייט זיך ווי א ווילד פייער. אודאי קען אלעס זיין. for all I know, קען אפילו זיין אז דער קרעטשניפער האט טאקע מקבל געווען לאקשן קוגל במסורה, ארויף ביז משה מסיני. מיר זענען אבער ברי דעת וואס פרובירן צו נוצן קאמען סענס, און קאמען סענס זאגט אז דאס איז נישט קיין תקנת ועד ד' ארצות.

[chosen people]

אויב די פראבלעם איז חציצה, פארוואס א כלה די ערשטע מאל וואס זיי גייט אין מקוה, און איר חתן גייט זיין די ערשטע מאל מיט זיין כלה אין אזא הייליגע טאג פון די יום החופה איז מען נישט מקפיד אויף די חומרא?
און אויכט דאס איז זעכער אז היינטיגע זייף און בארשטן איז אסאך בעסער ווי די אמאליגע זייף און בארשטן, אויב אזוי פארוואס זאל עס זיין א חומרא?

[דעת תורה]

(דער אמת איז נאכמער, אז די זעלבע חומרא איז אויך שייך מחשש אז א האר וועט זיך ארויסשטעקן אין רה"ר וואס דארט איז עס שוין א איסור תורה. סאו דארפסט בכלל נישט צוקומען צום זוהר).

אויב איז דאס די טעם וואלט מען פונקט אזוי געדארפט מקפיד זיין בשער בית השחי און מקום התורף.

דו פארשטייסט הייסט עס אז די פראצענט מעגליכקייט א הארל זאל זיך ארויסשטעקן איז די זעלבע במקום התורפה ווי אויפן קאפ? וואסערע קליידער גייט מען ביי אייך?

ווייטער לענין סחיטה / חציצה, די פרויען (אדער רבנים) וואס האבן איינגעפירט די חומרא האבן אויך געוויסט וויאזוי מען גיט זיך א עצה על פי הלכה, דאך האבן זיי מחמיר געווען זעענדיג אז עס קומט לידי מכשול למעשה.

אויב איז דאס די טעם וואלט מען פונקט אזוי געדארפט מקפיד זיין בשער בית השחי און מקום התורף, און די שבת אינדערפרי מקוה פון די מענער.

שער בית השחי ושער בית הערוה איז סייווי דער סדר פון פרויען צו שעיווען קלין כמבואר בגמרא אז א מאן טאר דאס נישט טון משום לא ילבש (עס איז מיר א פלא די משמעות דא אין קאווע שטיבל בכמה מקומות - לפנים מן הפרגוד - אז ביי היימישע פרויען איז דער ענין נאכגעלאזט. ווען וועלט וואלט געווען וועלט וואלט מען דערויף גוזר תענית געווען).

די הלכה שאלה איז מצד מנהג המקום שיצא משם. מנהג אבותיו ועוד.

ס'איז קלאר אז אויב קום איך פון א מקום ווי מ'האט געדאווענט נוסח אשכנז, און היינט בין איך אין א מקום וואס מ'דאווענט נוסח ספרד דארף איז אוחז זיין במנהג המקום ווי איך בין יעצט, און משום מנהג אבותיו האב איך גענוג באבעס וואס האבן זיך נישט געשוירן, ווי אויך די באבעס וואס האבן זיך יא געשוירן האבן אויך משנה געווען פון זייער באבעס וואס האבן זיך נישט.

אז דו האסט דיר שוין מברר געווען די הלכה לענין זה, מה טוב ומה נעים. נאר אלס אל תמנע טוב מבעליו זיי מפרסם דיין בירור. וואס רעכנסטו פאר א מקום היינט? איז בכלל שייך אין א שטאט מיט צענדליגער מיני קהילות און מנהגים אזא זאך ווי א מנהג? ומה הדין לגבי קרית יואל, שיכון סקווירא? ואת"ל דשם מנהג המקום להחמיר ומחייב את כולם (גם התימנים כידוע דעת דוד עקשטיין בזה), וואס וועט זיין דער דין לגבי כתר וויליזש? גייט מען בתר שמא אז דאס הייסט א מקום בפני עצמו אדער בתר טעמא און עס ווערט נכלל אין מאנסי? ואיך הדין בבני עיר שהעתיקו כולם לעיר אחרת (מארץ הגר לוויליאמסבורג) דארפן זיי אנהאלטן די אלטע? איז שייך אזא זאך ווי מנהג החסידות / חוג אפילו מען וואוינט אין א שטאט וואס רוב באלאנגען נישט אהין?

אז דו האסט באבעס וואס האבן זיך נישט געשוירן - ביסט שוין נישט קיין ריינער אונגארישער באטשי - איז שוין א צווייטע נושא. דארף מען דן זיין לויט וואסערע טשולענט דו עסט און פאר וועלכע כולל דו האסט א געפיל...

[chosen people]

@ הרב דעת תורה
למעשה רוב פרומע ווילימסבורג'ע פרויען שערן זיך נישט די מקום התורף..

[דעת תורה]

@יידל, דאס אז עס שטייט נישט אין די פראטאקאלן איז באמת א שטארקע טענה, אזוי ווי כהאב געשריבן שוין אין מיין ערשטע תגובה דא אין דעם אשכול. און איך האלט אויך אז עס איז מער מסתבר צוזאגן אז עס קומט נישט פון זיי, און לדינא איז עס א קנאפע נפקותא צי דאס איז א מנהג שנהגו מעצמן אדער עפעס וואס דער וועד האט איינגעפירט. עס ווענדט זיך צי דער טעם המנהג איז געווען לשם גדר וסייג אדער נישט. מכל מקום איז למעשה אויך דא א שטארקע צד אז עס קומט יא פון די וועד, דאס איז די מסורה רווחת בעל פה ביי די אידן אין אייראפע.

פארשטיי אז סאטמאר רב איז געבוירן אביסל מער ווי 2 הונדערט יאר פון ווען דער מנהג האט זיך אנגעהויבן, און ער האט עס געהערט פון עלטערע פון אים. עס איז נישט עפעס א לעגענדע מעשה פון די צייטן פון די ראשונים, עס איז בכלל נישט פאני צו זאגן אז צוויי הונדערט יאר נאך א פאסירונג איז נאך געווען א קראנטע מסורה דערויף. און ווער זענען די "צענדליגער" רבנים וואס האבן דן געווען בטעם הדבר במשך די צוויי הונדערט יאר? למיטב ידיעתי איז נישטא קיין גרויסער דיון דערויף, און ווען יא איז עס בעיקר נאר אגב, ווען מען וויל פון דעם ברענגען א ראיה צו עפעס אנדערש. און דער דיון איז אין די טעם הדבר, נישט אין די מקור.

[געפילטע פיש]

(דער אמת איז נאכמער, אז די זעלבע חומרא איז אויך שייך מחשש אז א האר וועט זיך ארויסשטעקן אין רה"ר וואס דארט איז עס שוין א איסור תורה. סאו דארפסט בכלל נישט צוקומען צום זוהר).

אויב איז דאס די טעם וואלט מען פונקט אזוי געדארפט מקפיד זיין בשער בית השחי און מקום התורף.

דו פארשטייסט הייסט עס אז די פראצענט מעגליכקייט א הארל זאל זיך ארויסשטעקן איז די זעלבע במקום התורפה ווי אויפן קאפ? וואסערע קליידער גייט מען ביי אייך?

פראצענט אהער פראצענט אהין, מאך נישט קיין פשעטליך, גראדע גייט מיין ווייב מיט א פיר אינטשיגע שפיצל, איז די בית השחי א גרעסערע חשש, כ'האב נישט געזען קיינעם רעדן מ'זאל זיך פאר'שעוה'נען אדער עלעקטריזירן כדי שלא להכשיל את הרבים, חוץ מזה וואס איך בין נישט אזוי זיכער אז א הערל וואס שטעקט זיך ארויס פון קאפ אין א איסור תורה, האסט א מקור דערויף?

ווייטער לענין סחיטה / חציצה, די פרויען (אדער רבנים) וואס האבן איינגעפירט די חומרא האבן אויך געוויסט וויאזוי מען גיט זיך א עצה על פי הלכה, דאך האבן זיי מחמיר געווען זעענדיג אז עס קומט לידי מכשול למעשה.

אויב איז דאס די טעם וואלט מען פונקט אזוי געדארפט מקפיד זיין בשער בית השחי און מקום התורף, און די שבת אינדערפרי מקוה פון די מענער.

שער בית השחי ושער בית הערוה איז סייווי דער סדר פון פרויען צו שעיווען קלין כמבואר בגמרא אז א מאן טאר דאס נישט טון משום לא ילבש (עס איז מיר א פלא די משמעות דא אין קאווע שטיבל בכמה מקומות - לפנים מן הפרגוד - אז ביי היימישע פרויען איז דער ענין נאכגעלאזט. ווען וועלט וואלט געווען וועלט וואלט מען דערויף גוזר תענית געווען).

סדר וואו? אפשר בזמן הגמרא, פארוואס זעט מען נישט רבנים זאלן דאס אפילו דערמאנען אז ס'איז א ענין, אפגערעדט אז מ'זאל זיך שטעלן אויף דעם, ס'דאך א בפירושע גמרא? עכ"פ אזוי בפירוש ווי די זוהר.

די הלכה שאלה איז מצד מנהג המקום שיצא משם. מנהג אבותיו ועוד.

ס'איז קלאר אז אויב קום איך פון א מקום ווי מ'האט געדאווענט נוסח אשכנז, און היינט בין איך אין א מקום וואס מ'דאווענט נוסח ספרד דארף איז אוחז זיין במנהג המקום ווי איך בין יעצט, און משום מנהג אבותיו האב איך גענוג באבעס וואס האבן זיך נישט געשוירן, ווי אויך די באבעס וואס האבן זיך יא געשוירן האבן אויך משנה געווען פון זייער באבעס וואס האבן זיך נישט.

אז דו האסט דיר שוין מברר געווען די הלכה לענין זה, מה טוב ומה נעים. נאר אלס אל תמנע טוב מבעליו זיי מפרסם דיין בירור. וואס רעכנסטו פאר א מקום היינט? איז בכלל שייך אין א שטאט מיט צענדליגער מיני קהילות און מנהגים אזא זאך ווי א מנהג? ומה הדין לגבי קרית יואל, שיכון סקווירא? ואת"ל דשם מנהג המקום להחמיר ומחייב את כולם (גם התימנים כידוע דעת דוד עקשטיין בזה), וואס וועט זיין דער דין לגבי כתר וויליזש? גייט מען בתר שמא אז דאס הייסט א מקום בפני עצמו אדער בתר טעמא און עס ווערט נכלל אין מאנסי? ואיך הדין בבני עיר שהעתיקו כולם לעיר אחרת (מארץ הגר לוויליאמסבורג) דארפן זיי אנהאלטן די אלטע? איז שייך אזא זאך ווי מנהג החסידות / חוג אפילו מען וואוינט אין א שטאט וואס רוב באלאנגען נישט אהין?

אז דו האסט באבעס וואס האבן זיך נישט געשוירן - ביסט שוין נישט קיין ריינער אונגארישער באטשי - איז שוין א צווייטע נושא. דארף מען דן זיין לויט וואסערע טשולענט דו עסט און פאר וועלכע כולל דו האסט א געפיל...

יעדער איז א טשולענט פון כל מיני יחוס'ן, וואס איז אויב איינער איז א דריי פערטל תימנער, אכטל רוסיש און זעכטסענטל פויליש? איז ער נוקט חומרי כולם? תצא מזה ומזה ובניה ממזרים?

דעת תורה האקט, לאמיר שוין זאגן נניח אז א גרויס חלק יהדות הוגריא האט זיך אזוי געפירט, וואס עפעס ביי דעם מנהג ווערסטו אזוי פארהאנקעט (איך מיין נישט דוקא דיר פערזענליך, נאר די איידיע), אז מיין זיידע האט געטראגן א האמבורגע הוט האט מיר קיינער נאך נישט מוסר געזאגט פארן משנה זיין, מה נשתנה הלילה הזה?

[דעת תורה]

@הוגה, איך פארשטיי אז דו האסט א פראבלעם מיט דעם חומרא שנהגו און עס קומט דיר אן זייער שווער איר מקיים צו זיין, אבער לפום צערא אגרא. דאס אז א געוויסע מצווה איז שווער איז א לימוד זכות אבער נישט קיין היתר. אויב למעשה איז דא א הלכה'דיגן תוקף צו דעם מנהג מאכט נישט אויס ווי שווער עס איז. (נאר אגב, קטניות בימים ההם - פאר פאטעיטאס, און פאר כשר לפסח קאקאש קעיק - איז געווען א ביטערע שווערע חומרא פאר גאר אסאך ארימעלייט, נישט סתם א מניעת תאוה יתירה).

לענין דעם ספעציפישן זוהר, קוק אריין אין "תשובות" חתם סופר, ער שרייבט עס זייער קלאר להלכה פארוואס עס איז יא מחייב.

די זעלבע וואס דו שרייבסט אז מען קען זיך א עצה געבן מיט די אנדערע פראבלעמען, האב איך דיר שוין געשריבן אז אוודאי ביסטו גערעכט. די נקודה וואס דו האסט נישט געכאפט איז, אז קטניות קען מען זיך אויך א עצה געבן און יעדע זאך וואס די חכמים האבן גע'אסר'ט איז עס נישט ווייל דער וואס טוט די זאך וועט בהכרח נכשל ווערן אין א דאורייתא, עס איז נאר דא אזא מין זאך ווי גודר זיין א גדר, עשו משמרת למשמרתי. און אויב האט זיך א מקום איינגעפירט א מנהג משום סייג וגדר, איז דא דערין א געוויסער הלכה'דיגער תוקף וואס מען איז מחויב עס איינצוהאלטן.

(איך פיל פאני אז איך דארף מסביר זיין דברים פשוטים. דו זעהסט נישט אויס ווי אן עם הארץ, אבער כנראה ביי דעם ענין גייט אויך אן דער טעם וואס חז"ל זאגן פארוואס אין דורשין בעריות בשלשה).