די בלע"ז'ן פון רש"י. וואס זענען זיי?

[יין שרף]

בהק. כמין לובן, הנראה בבשר אדם אדום שקורין רוש"ו בין חברבורות אדמימותו קרויה בהק

שמעתי מהגרי"ד שלעזינגר שליט"א (א ילוד פראנקרייך) אז די אלע ווערטער וואס רש"י הק' ברענגט מיט א "ש" איז א שין שמאלית (מיט די סמך הברה)

ממילא לכאורה מיינט עס די קאליר ROSE וואס מיר רופן היינט.

אדער אפשר גאר מיינט עס rouge, וויקיפידיע זאגט אז עס קומט פון French מלשון רויט.



[tag]berlbalaguleh[/tag] toute aide dans la langue??

[berlbalaguleh]

לכב' הידען הנפלא ר' יין שרף שליט"א: גם אני בחלומי. נישט אין חלום נאר בהקיץ אויך. דו ביסט הונדרעט פראצענט גערעכט. דאס איז טאקע דאס ווארט וואס ווערט באנוצט אויף רויטן וויין. נאר ס'איז דא נאך א קנייטש. אין די פראנצויזישע שפראך איז דא א סיסטעם פון כמו נקודות. מיט שטרעכלעך, וועלכע ווערן געשריבן אויפ'ן אות. מערסטנס די לעטטער..."אי."...! א שטרעכל וועלכע בייגט זיך רעכטס זאגט מען ארויס אזוי ווי אן אשכנזיש'ער יודעלע זאגט ארויס א ציר"י. א שטרעכל וועלכע בייגט זיך אויף לינקס זאגט מען ארויס אזוי ווי א סגו"ל. נאכדעים איז דא א מין היטעלע וואס מ'טוט אן אויף דעם אות. דאס זאגט מען ארויס ווי א א לאנגער (דאפלטער) סגו"ל...!...דאס ווארט צו באשרייבן רויטן ווין זאגט מען ארויס..."ראוזעי"...!

[יין שרף]

I'm blushing, נישט קיין ידען בכלל (אפשר נפלא..) סך הכל גע'גוגל'ט און געוויקי'ד..

ידעתי אז rose אין פראנקרייך רופט זיך ראזעי, אבער רוש"ו וואס רש"י ברענגט מוז בכלל נישט זיין מיטן זעלבן הברה ווי היינטיג פרענטש. ווי אויך און כמעט יעדע אלטע חומש שטייט אן אנדער לשון בלע"ז פון רש"י. אנדערע חומשים שטייט רוש"א און נאך ספעלינגס. (בכלל, לאו דוקא די ווארט).

(איך האב פארשטאנען אז מען נוצט עס מער אויף lipstick און makeup ווי אויף וויין).

[ונבנתה העיר]

'רוזש' איז פראנצויזיש פאר רויט.

[יין שרף]

צרעת ממארת. זאגט רש"י לשון סילון ממאיר פונינ"ט בלע"ז.
סילון ממאיר שטייט אין יחזקאל כח, כד. וְלֹא יִהְיֶה עוֹד לְבֵית יִשְׂרָאֵל סִלּוֹן מַמְאִיר וְקוֹץ מַכְאִב מִכֹּל סְבִיבֹתָם הַשָּׁאטִים אוֹתָם. און רש"י שרייבט דארט
סילון. מין קמשונים וחוחים הוא:
ממאיר. ענין הכאבה כמו צרעת ממארת (ויקרא יג) פוניינ''ט בלע''ז:
פשוט פשט מיינט עס א דארן (thorn) וואס שטעכט. אפשר מלשון point, אדער אין French א ענליך לשון pointé.

אין די אלטע נ"ך האב איך געטראפן די translation אין רש"י צו די ווארט צו poignant

3.PNG

. וואס אין אלטן שפראך ממינט דאס אויך שארף

1.PNG

[berlbalaguleh]

יין שרף: ייש"כ. אט דאס האביך געוואלט שרייבן. די נקודה דא איז נישט אויף דעם דארן. נאר אז ס'איז שטעכעדיג. רש"י הק' ברענגט טאקע דאס ווארט פוניינ"ט. דאס איז די זעלבע ווארט אויף ענגליש. נאר אויף פראנצויזיש זאגט מען עס אנדערש ארויס. (פוא-ניאננט)...p-oi-gnant...! The letter o and the letter i are pronounced in French...Wa- G and N are pronounced...ny...!...P-wa-ny-ont...!

[וואלווי]

[tag]berlbalaguleh[/tag] : ביי די שווערד פון אהוד בן גרא זאגט די פסוק, ויבא גם הנצב אחר הלהב וגו' (שופטים ג' כ"ב) , און רש"י איז מפרש דארט (ד"ה הנצב) וז"ל, הוא הברזל שהשנון תחוב לתוכו שקורין הול"ט בלע"ז, ובלע"ז למ"א.

1) קען זיין אז די לשון הול"ט איז דומה צו וואס מ'זאגט אויף ענגליש hold אדער holder ? אי נמי, וואס מ' רופט ביי אונז holster ?

2) וואס איז פשט פון די ווערטער צום סוף פון רש"י, ובלע"ז למ"א ?

[berlbalaguleh]

וואלווי: ייש"כ פאר ארויסווייזן אינטרעס אין די גאר אינטרעסאנטע סאבדזשעקט...(האומר דבר בשם אומרו וכו'). גוגל טרענסלעיט טייטשט ..."למ"א"... בלעיד...Blade...! שיידל/שווערד האלטער...טייטשט ער...Etui...Ay-tuee...!

מדי דברי: אויף די שפה הטמאה...לאל...עברית זאגט מען פאר אן עלעקטריקל גראונד..."הארקה"...(ha-araka) discharge....מלשון אריק חרבי...!

[berlbalaguleh]

:oops: I'm blushing, נישט קיין ידען בכלל (אפשר נפלא..) סך הכל גע'גוגל'ט און געוויקי'ד..

ידעתי אז rose אין פראנקרייך רופט זיך ראזעי, אבער רוש"ו וואס רש"י ברענגט מוז בכלל נישט זיין מיטן זעלבן הברה ווי היינטיג פרענטש. ווי אויך און כמעט יעדע אלטע חומש שטייט אן אנדער לשון בלע"ז פון רש"י. אנדערע חומשים שטייט רוש"א און נאך ספעלינגס. (בכלל, לאו דוקא די ווארט).

(איך האב פארשטאנען אז מען נוצט עס מער אויף lipstick און makeup ווי אויף וויין).

יין שרף: די ווארט ...Rouge...Le couleur Rouge...ווערט באנוצט אלס שם דבר פאר די קאליר רויט. אויך ווערט עס באנוצט פאר ליפסטיק. לאוו דווקא רויט...!

[Billy]

[tag]berlbalaguleh[/tag] : ביי די שווערד פון אהוד בן גרא זאגט די פסוק, ויבא גם הנצב אחר הלהב וגו' (שופטים ג' כ"ב) , און רש"י איז מפרש דארט (ד"ה הנצב) וז"ל, הוא הברזל שהשנון תחוב לתוכו שקורין הול"ט בלע"ז, ובלע"ז למ"א.

1) קען זיין אז די לשון הול"ט איז דומה צו וואס מ'זאגט אויף ענגליש hold אדער holder ? אי נמי, וואס מ' רופט ביי אונז holster ?

2) וואס איז פשט פון די ווערטער צום סוף פון רש"י, ובלע"ז למ"א ?

די ווארט hilt אין ענגליש מיינט א הענטל פון א שווערד.

[וואלווי]

[tag]berlbalaguleh[/tag]

ידין אפסי ארץ (שמואל-א ב' י') זאגט רש"י, שופטן ומייסרן יושטיציי"א בלע"ז.

וואס איז יושטיציי"א? און בכלל, אויף ידין פעלט דען אויס א בלע"ז? אטו כי רוכל?

סארי פאר אינטעראפטן שלא מן הענין, די שאלה דא האט גארנישט מיט איצו שגץ אדער סענדר דער דייטש...

[רביה''ק זי''ע]

?justice

[berlbalaguleh]

[tag]berlbalaguleh[/tag]

ידין אפסי ארץ (שמואל-א ב' י') זאגט רש"י, שופטן ומייסרן יושטיציי"א בלע"ז.

וואס איז יושטיציי"א? און בכלל, אויף ידין פעלט דען אויס א בלע"ז? אטו כי רוכל?

סארי פאר אינטעראפטן שלא מן הענין, די שאלה דא האט גארנישט מיט איצו שגץ אדער סענדר דער דייטש...

וואלווי: ייש"כ. דער פארגלייך און דער אפטייטש פון דעם בלע"ז ווארט איז זייער פשוט און אנזעהבאר. .."דזשאסטיס"...נאר דיין 2'טע , דרך אגב'דיגע שאלה איז זייער שטארק צום פאוינט. ווייל אונז דארפן וויסן א כלל אז רש"י הק' איז נישט געקומען אויספוללן דעם תפקיד פון א דיקשאנערי. ווייל דאמאלס וואלט ער געקענט מאכן א קאמפליעט דיקשאנערי אויף אלע ווערטער פון חומש. נאר רש"י האט געברענגט א ראיה פון א בלע"ז ווארט ווען מ'וואלט דאס ווארט געקענט טייטשן אויף פארשידענע וועגן...!

א ראיה האמיר פון פ' ויגש. אויפ'ן פסוק..."וישמע בית פרעה"...וואס מ'וואלט געקענט טייטשן א הויז. פון בריקס און האלץ. ברענגט רש"י דעם בלע"ז ווארט ..."מישנד"ה"...(וואס איז אייגנטליך 2 באזונדערע ווערטער) צו זאגן אז דאס מיינט נישט א הויז. נאר די מענטשן פון דעם הויז. כידוע ליודעים...!

פונקטליך וואס דער טעם וואס רש"יברענגט דא דעם בלע"ז אויף דעם פסוק, ווייסיך נישט. איך וועלל בלי"נ נאכקוקן...!

[וואלווי]

פונקטליך וואס דער טעם וואס רש"יברענגט דא דעם בלע"ז אויף דעם פסוק, ווייסיך נישט. איך וועלל בלי"נ נאכקוקן...!

קען זיין אזוי. אז מ'איז מדייק אין רש"י, זעהט מען אז ער קומט נישט זאגען די עצם פירוש המילות פון ידין, ווייל דאס איז ידוע לכל בכל התורה. נאר ער קומט זאגען די פשט פון די ווארט ידין מה שנוגע למעשה. און דאס גייט ארויף אויף די אייבערשטער און זיין פעולה לויט די שירה פון חנה. דהיינו, נישט סתם ידין ווי א דיין וואס פסק'נט און גייט ווייטער, נאר די פעולה פון שופטן ומייסרן, פונקט אזוי ווי רש"י'ס לשון, וואס מיינט אז די אייבערשטער האט זיך דא אנגענומען פאר חנה. ס'איז א טיפערע באדייט אין דין, ד.ה. די המשך פון דין, און דאס הייסט יושטיציי"א, justice.

[berlbalaguleh]

וואלווי: ייש"כ. לאמיר א ביסל מרחיב את הדיבור זיין אין דיינע ווערטער...!

ס'איז פארהאן צוויי ערליי דעפינישנס פאר ..."דזשאסטיס"...גערעכטיגקייט. ווען 2 מענטשן האבן א טענה איינער צום אנדערן. און מ'קומט פאר א דזשאדזש. און מ'ווארט צו הערן וואס דער פסק הדין וועט זיין. נאכדעם איז פארהאן א דעפינישן פאר דזשאסטיס/גערעכטיגקייט. ווען איינער באגייט א פארברעכן, למשל. און מ'ווייסט פאראויס וואס דער פסק הדין וועט זיין. דער דזשאדזש וועט איהם באשטראפן מיט זייער א הארבע שטראף...! אט דאס בעטן מיר ביי השי"ת..."ידין בגויים"... ער זאלל באשטראפן די גויים וועלכע האבן געפייניגט די אידן אלע יארן פון גלות...!

[וואלווי]

וואלווי: ייש"כ. לאמיר א ביסל מרחיב את הדיבור זיין אין דיינע ווערטער...!

ס'איז פארהאן צוויי ערליי דעפינישנס פאר ..."דזשאסטיס"...גערעכטיגקייט. ווען 2 מענטשן האבן א טענה איינער צום אנדערן. און מ'קומט פאר א דזשאדזש. און מ'ווארט צו הערן וואס דער פסק הדין וועט זיין. נאכדעם איז פארהאן א דעפינישן פאר דזשאסטיס/גערעכטיגקייט. ווען איינער באגייט א פארברעכן, למשל. און מ'ווייסט פאראויס וואס דער פסק הדין וועט זיין. דער דזשאדזש וועט איהם באשטראפן מיט זייער א הארבע שטראף...! אט דאס בעטן מיר ביי השי"ת..."ידין בגויים"... ער זאלל באשטראפן די גויים וועלכע האבן געפייניגט די אידן אלע יארן פון גלות...!

בעצם איז עס איין דעפינישאן, משפט צדק. ביי א קליינע גניבה איז אויך justice אז דער גונב זאל באצאלן פאר די נגנב. די זעלבע זאך איז, אז סוף כל סוף וועט די אייבערשטער אפצאלן די אומות המשתעבדים בישראל יותר מדי, דהיינו משפט צדק. די נפק"מ איז נאר, אז ביי די קליינע גניבה אינטערסירט נישט פאר קיינעם אויפ'ן גאס, אבער לעתיד וועט זיין די justice מפורסם בכל העולם כולו.

[וואלווי]

-

[berlbalaguleh]

אין פ' במדבר קפיטל ב' פסוק י"ז:...כאשר יחנו כן יסעו. איש על ידו לדגליהם...זאגט רש"י..."על מקומו. ואין לשון יד זז ממשמעו. רוח של צידו קרוי ..."על ידו"...! הסמוכה לו לכל הושטת ידו...! אינשו"ן איש"א בלע"ז......! איך האב נישט געטראפן אן ענליך ווארט פאר ..."זייט"... אין די היינטיגע שפראך... היינט נוצט מען דעם ווארט ..."קאו-טעי"...פאר דעם ווארט זייט.!
En Son Cote...צו זיין זייט...!

[Billy]

אין פ' במדבר קפיטל ב' פסוק י"ז:...כאשר יחנו כן יסעו. איש על ידו לדגליהם...זאגט רש"י..."על מקומו. ואין לשון יד זז ממשמעו. רוח של צידו קרוי ..."על ידו"...! הסמוכה לו לכל הושטת ידו...! אינשו"ן איש"א בלע"ז......! איך האב נישט געטראפן אן ענליך ווארט פאר ..."זייט"... אין די היינטיגע שפראך... היינט נוצט מען דעם ווארט ..."קאו-טעי"...פאר דעם ווארט זייט.!
En Son Cote...צו זיין זייט...!

איך בין נישט קיין מומחה אין פראנצויזיש, אבער די ווארט ici מיינט "דא", ענדליך צו די ספאנישע aquí. קען זיין אז איש"א מיינט דא? אינשו"ן מיינט טאקע "אין זיין/איר". קען זיין אפשר מ'קען אייזעצן בדוחק גדול "אין זיין/איר דא"? ווי איינער וואלט געזאגט "אין זיינע דלת אמות"?

[Billy]

אין פ' במדבר קפיטל ב' פסוק י"ז:...כאשר יחנו כן יסעו. איש על ידו לדגליהם...זאגט רש"י..."על מקומו. ואין לשון יד זז ממשמעו. רוח של צידו קרוי ..."על ידו"...! הסמוכה לו לכל הושטת ידו...! אינשו"ן איש"א בלע"ז......! איך האב נישט געטראפן אן ענליך ווארט פאר ..."זייט"... אין די היינטיגע שפראך... היינט נוצט מען דעם ווארט ..."קאו-טעי"...פאר דעם ווארט זייט.!
En Son Cote...צו זיין זייט...!

כ'האב געגריבלט אביסל און געפינען אז דער ענגליש ווארט ease און די פראנצויזיש ווארט aise האבן איין מקור וואס מיינט גרינגערהייט. אין אלט-פראנצויזיש האט aise - אדער איש"א - זיך אויך באצויגן צו אן עלנבויגן! איז ווען רש"י זאגט אינשו"ן איש"א מיינט ער "ביי דיין עלנבויגן".

[berlbalaguleh]

ביללי: ייש"כ. דיין 2'טער פשט איז מעגליך קרוב לאמת. און ס'לייגט זיך אויפ'ן שכל. נאר א סאך ווערטער זענען אין משך פון יארן (800 יאר+) פארענדערט געווארן. און פון די אנדערע זייט זענען א סאך ווערטער וואס רש"י האט גענוצט אין זיין פירוש פונקט אזוי אקטועל אין די היינטיגע פראנצויזיש. למשל די בלע"ז אין פ' ויגש. וואו ס'שטייט..."וישמע בית פרעה"...כי באו אחי יוסף. זאגט רש"י אין זה בית ממש. אלא אנשי ביתו. און ער ברענגט דעם בלע"ז...מישנד"ה...א טייל אזוי-גערופענע מפרשים זאגן אז דאס איז א ווארט אין אלט-פראנצויזיש פאר א הויז. דאס איז נישט ריכטיג. נאר דאס איז א היינטיג-באנוצטע סענטענס פון 2 ווערטער...Maison De...! The House of...!

[berlbalaguleh]

אין פ' בהעלותך. קפיטל ח' פסוק ד':וזה מעשה המנורה ...מקשה...זהב.!זאגט רש"י מקשה, בטדי"ץ בלע"ז...!

אין די היינטיגע באנוצטע שפראך איז נישט דא אזא אדער ענליך ווארט. ס'איז דא א ווארט...Battre...אבער דאס איז ענדערש א ווארט באנוצט אין קאמף. די נאנטסטע ווארט צו ..."מקשה"...געקלאפט איז ...Frapper... (Frah-pay)...!

[וואלווי]

bat·ter1
/ˈbadər/
verb
strike repeatedly with hard blows.
"a prisoner was battered to death with a table leg"

און א סטארבאקס פראפטשינא...

frap·pé1
/fraˈpā/
adjective
1.
(of a drink) iced or chilled.
"a crème de menthe frappé"
noun
1.
a drink served with ice or frozen to a slushy consistency.