סורווייוועל אף די פיטיס אדער פשוטע אכזריות?

[אישתישבי]

שבת איז גערעכט, אבער ער אליין לייקענט אביסעל אין זיין שיטה כדי עס צו מאכען מער באפיצט פאר אונז. כלומר, שבת אחים האלט אז מען טאר אינגאנצען נישט עסען קיין פלייש וכו', שרייבט ער נאר וועגען די גרויזאמע אכזריות וואס גייט פאר אויף די חיות צ.ב.ש. הינדלעך און קיען און אקסען וואס מען איז מגדל לשחיטה, און איז זיך סותר צו עס איז ריכטיג צו עסען פלייש.

די ריכטיגע תשובה צו שבת אחים איז, מאן יימר אז די הינדלעך וואס ווערען אויפגעצויגן אין צוזאמען געקוועטשטע אומשטענדן איז פאר זיי א צער? ביסט אמאהל געוועהן א הינדל און זיך פארשטאנען צו זייער דעת בכלל? מען נעמט א חיה בהמה ועוף מען לייגט אריין מענטשליכע געפילען און זיי אז מען דארף זיי טריטען ווי מענטשען!!! דאס מיינט הומאניסטיזירען חיות וכו', זיי האבען זייערע געברויכן, און נישט מענטשליכע געברויכן, און פארדעם מעג מען זיי שחט'ן און טוהן אלעס וואס מען דארף פאר אונזער צורך, ווייל זיי פארשטייען נישט וואס אונז פארשטייען, ביסט נישט מצער קיינעם. אין הכי נמי, מצער זיין לשם צער איז אסור ווייל עס איז גרויליק פאר א מענטש צו זיין א אכזר.

אבער צו הקטן'ס תירוץ אויף דער זאך, מיט סורווייוועל פין די פיטעסט וכו', איז שווער, וואס איז די חילוק פין די דייטשען ימ"ש מיט אונז לדעתו?

[ברוך שפינוזה]

וואס רעדסטו? פון ווי נעמסטו דיינע מיינונגען? קענסטוך אויס מיט כלבים?

אויף דעם האט מען דיר שוין גענטפערט אז זיי זענען דאמעסטיקעטעט געווארן, זייער זיידעס און עלטער זיידעס זענען צוגעוואוינט צו לעבן מיט מענטשען אין הייזער פאר טויזענטער יאהרן.

קיין שום חיות עקספערט קיין שום זואלגיסט וועט זאגן אז דאס איז א פראבלעם. פארקערט זיי באקומען אכילה שתיה לינה פלאוס עטענשאון.

רוב ווילדע חיות זענען טאקע פראבלעמיטש אויב מ׳נעמט זיי ארויס פון די וואלד און מ׳לייגט זיי אריין אין צווייטע האביטאט ווי זענען נישט צוגעוואוינט צו די ענווייערמענט. הונט אבער וואוינען שוין טויזנטער יאהרן מיט מענטשען זיי דארפן נישט די גאס/וואלד נאר פאר שפילן, שפאצירן און מאכן זייערע געברויכן.

דו מישסט אויס די יוצרות מיט ווילדע חיות אין קעפטיוויטי וואס איז טאקע קאנטארווערסול, א טיגאר למשל לויפט יעדן טאג 50-70 מייל דארף וואוינען אין די וויילעד און נישט אין קיין זו אבער א הונט מאן דכאר שמיא? די גאנצע מושג פון הונט איז דאך דאמעסטיקעטעט וועלף-דאס הייסט אז מהאט זיי אריינגענומען אהיים צו אונז.

ביטע פאר איר רעדט ווייטער זאגט מיר פון ווי איר נעמט אייער אינפארמציע און וואס דיינע טענות זענען באזירט.

וואלסטו געוואלט זיין אויף א ליש יעדע מאל מ'נעמט דיך ארויס אין גאס? וואלסטו געוואלט אז דיין באלעבאס זאל גיין יעדן טאג צו די ארבעט און דיך לאזן אליין אגאנצן טאג משוגע ווערן פון ליידיגיין? וואלסטו געוואלט זיין איינגעשפארט אין שטוב אויף אייביג חוץ ווען דיין באלעבאס איז זיך מרחם אויף דיך און נעמט דיך ארויס פאר אפאר מינוט? איך נישט!!!

[טאמבל סאס]

די אינעיט יכולת צו מאכן א בחירה, גייענדיג אנטקעגן אינסטינקט, איז בהכרח אייביג דא
וואס איז די הכרח?
זאג, וועריעישאן זעלבסט, איז אינעיט, און חאלס!
האבן מיר נישט שוין פין לאנג געסעטעלט וועריעישאן? האסט פארגעסען פין מיאטעשענס און דריפטס?

אבער צו אקאונטען פאר וועריעישאן, ברויך זיין אן אינטערנעל בחירה בטוב ??? אהנע שום סיבה חיצוני,
אלס וועריעישאן דארף דאס נישט זיין בטוב פאר דעם איז רענדעם אויך גוט
בכלל וואו אזוי ווייסטו וועלעכע ריכטאנג איז טוב
און דאס איז אוודאי א יש מאין; און מיטדעם שאפט זיך דיפערענץ צווישן בריאים. דער סאבדזשעקט, ד.ה דער פאטענציעל איז אבער קיינמאל נישט גענצליך אן אין.
און דער פאטענציעל נעמט זיך פין?

ווער איז אינטערעסירט און וועריעישאן און די פערסט פלעס, אויב איך מעג פרעגן?
[tag]טאמבל סאס[/tag] וואס קוועשט דיך, שעם דיך נישט, איך בין דא צי הערן

היות איך בין נישט זיכער איך פארשטיי וואס דו פרעגסט, וועל איך קודם בעפאר איך פרוביר צו ענטפערן, קלארמאכן די אסאמפשנס. אסומינג דו פרעגסט מיך:
אנשטאט זאגן אז די מעגליכקייט צו בוחר זיין שטענדיג עקזעסטירט, זאג אז וועריעישן שטענדיג עקזעסטירט, ווייל סייווי וועסטו האבן שפעטער א קשיא 'ווען האט זיך אנגעהויבן די מעגליכקייט צו בוחר זיין?' איא?
ווייטער פרעגסטו מיך:
מתחילה אן, פארוואס דארף מען האבן 'בחירה' אלס הסבר צו וועריעישן? איז נישט מיוטעישן און דריפטס גענוג מסביר צו זיין וועריעישן?
ווייטער פרעגסטו מיך: (לאמיך שוין זאגט אז עס איז דא קעגן וואס צו מעסטן, וואס איז טוב און וואס איז רע,) פארוואס דוקא בחירה בטוב ברענגט אן 'עדווענטעדזש'? אויב איז די 'עדווענטעדזש' נאר געוואנדן אין די ענווייראמענט, מעג די בחירה אפילו זיין 'ברע' און לאז פאר די ענווייראמענט באשטימען אויב דער וועריעישאן איז אן עדווענטעדזש אדער דיסעדווענטעדזש?
ווייטער פרעגסטו מיך דאס אויבערשטע:
'ווען האט זיך אנגעהויבן די מעגליכקייט צו בוחר זיין?'

[שבת אחים]

וואס רעדסטו? פון ווי נעמסטו דיינע מיינונגען? קענסטוך אויס מיט כלבים?

אויף דעם האט מען דיך שוין גענטפערט אז זיי זענען דאמעסטיקעטעט געווארן, זייער זיידעס און עלטער זיידעס זענען צוגעוואוינט צו לעבן מיט מענטשען אין הייזער פאר טויזענטער יאהרן.

קיין שום חיות עקספערט קיין שום זואלגיסט וועט זאגן אז דאס איז א פראבלעם. פארקערט זיי באקומען אכילה שתיה לינה פלאוס עטענשאון.

רוב ווילדע חיות זענען טאקע פראבלעמיטש אויב מ׳נעמט זיי ארויס פון די וואלד און מ׳לייגט זיי אריין אין צווייטע האביטאט ווי זענען נישט צוגעוואוינט צו די ענווייערמענט. הונט אבער וואוינען שוין טויזנטער יאהרן מיט מענטשען זיי דארפן נישט די גאס/וואלד נאר פאר שפילן, שפאצירן און מאכן זייערע געברויכן.

דו מישסט אויס די יוצרות מיט ווילדע חיות אין קעפטיוויטי וואס איז טאקע קאנטארווערסול, א טיגאר למשל לויפט יעדן טאג 50-70 מייל דארף וואוינען אין די וויילעד און נישט אין קיין זו אבער א הונט מאן דכאר שמיא? די גאנצע מושג פון הונט איז דאך דאמעסטיקעטעט וועלף-דאס הייסט אז מהאט זיי אריינגענומען אהיים צו אונז.

ביטע פאר איר רעדט ווייטער זאגט מיר פון ווי איר נעמט אייער אינפארמציע און וואס דיינע טענות זענען באזירט.

וואלסטו געוואלט זיין אויף א ליש יעדע מאל מ'נעמט דיך ארויס אין גאס? וואלסטו געוואלט אז דיין באלעבאס זאל גיין יעדן טאג צו די ארבעט און דיך לאזן אליין אגאנצן טאג משוגע ווערן פון ליידיגיין? וואלסטו געוואלט זיין איינגעשפארט אין שטוב אויף אייביג חוץ ווען דיין באלעבאס איז זיך מרחם אויף דיך און נעמט דיך ארויס פאר אפאר מינוט? איך נישט!!!

ווען איך וואלט געוועהן א הונט/חי׳ און איך באקום אלע מיינע געברויכן-אבסולוטי אז יא...!

די ליש איז נישט קיין פראבלעם פאר זיי-גארנישט איז קיין פראבלעם ווילאנג זיי באקומען ליבשאפט און עסען.

כהאב דיר שוין געפרעגט זעקס מאל פון ווי דו נעמסט דיינע השערות?

[ברוך שפינוזה]

[

כהאב דיר שוין געפרעגט זעקס מאל פון ווי דו נעמסט דיינע השערות?

פון די זעלבע פלאץ וואס דו נעמסט דיינע השערות ס'רופט זיך common sense.

[ברוך שפינוזה]

גארנישט איז קיין פראבלעם ווילאנג זיי באקומען ליבשאפט און עסען.

איך וויל נעמען די ערלויבעניש זיך צו דינגען מיט אייך.

[שבת אחים]

[

כהאב דיר שוין געפרעגט זעקס מאל פון ווי דו נעמסט דיינע השערות?

פון די זעלבע פלאץ וואס דו נעמסט דיינע השערות ס'רופט זיך common sense.

ניין סהאט גארנישט צוטוהן מיט קאמאן סענס-זעראו- סהאט צוטוהן מיט דאטא און פאקטן-יעדע באשעפעניש האט א אנדערע איקאו-סיסטעם, דו ביסט מדמה הונט צו אונז מענטשען- obviously האסטו נישט די מינדעסטע אהנונג וועגן די עוואלציע פון הונט און וויאזוי זיי ארבעטן-קיינער וואס קען זיך אויס מיט די זאכן האלט נאנט ווי דיר-דו האקסט סתם לאטקעס... דו ווייסט גארניקס אין די נושא און די פלעפלסט סתם פון בויך ארויס

[שבת אחים]

גארנישט איז קיין פראבלעם ווילאנג זיי באקומען ליבשאפט און עסען.

איך וויל נעמען די ערלויבעניש זיך צו דינגען מיט אייך.

נאו פראבלעם!
זאלסט נאר געדענקן אז דו דינגסט זיך נישט נאר מיט מיר-דו דינגסט זיך מיט די גאנצע וועלט ממש... אינקלאדינג יעדע חיות עקספערט.

און איך בין זיכער ביסט ניטאמאל אמאל געקומען נאנט צו א הונט-אבער שטותים פלעפסטו ווי א קליין קינד...

[ברוך שפינוזה]

[

כהאב דיר שוין געפרעגט זעקס מאל פון ווי דו נעמסט דיינע השערות?

פון די זעלבע פלאץ וואס דו נעמסט דיינע השערות ס'רופט זיך common sense.

ניין סהאט גארנישט צוטוהן מיט קאמאן סענס-זעראו- סהאט צוטוהן מיט דאטא און פאקטן-יעדע באשעפעניש האט א אנדערע איקאו-סיסטעם, דו ביסט מדמה הונט צו אונז מענטשען- obviously האסטו נישט די מינדעסטע אהנונג וועגן די עוואלציע פון הונט און וויאזוי זיי ארבעטן-קיינער וואס קען זיך אויס מיט די זאכן האלט נאנט ווי דיר-דו האקסט סתם לאטקעס... דו ווייסט גארניקס אין די נושא און די פלעפלסט סתם פון בויך ארויס

נו אדרבא לאמיר הערן פאקטן. מיט מקורות פארשטייט זיך.

[שבת אחים]

[

כהאב דיר שוין געפרעגט זעקס מאל פון ווי דו נעמסט דיינע השערות?

פון די זעלבע פלאץ וואס דו נעמסט דיינע השערות ס'רופט זיך common sense.

ניין סהאט גארנישט צוטוהן מיט קאמאן סענס-זעראו- סהאט צוטוהן מיט דאטא און פאקטן-יעדע באשעפעניש האט א אנדערע איקאו-סיסטעם, דו ביסט מדמה הונט צו אונז מענטשען- obviously האסטו נישט די מינדעסטע אהנונג וועגן די עוואלציע פון הונט און וויאזוי זיי ארבעטן-קיינער וואס קען זיך אויס מיט די זאכן האלט נאנט ווי דיר-דו האקסט סתם לאטקעס... דו ווייסט גארניקס אין די נושא און די פלעפלסט סתם פון בויך ארויס

נו אדרבא לאמיר הערן פאקטן. מיט מקורות פארשטייט זיך.

העי דו זאגסט קעגן די גאנצע וועלט און דו בעטס מקורות-נאכדעם וואס איך פרעג דיר זעקס מאל פון ווי דו נעמסט דיינע שטותים????

קוקסט מיר אויס ווי א טראל-גיט שבת-קריך א צווייטן אויף די נערווען...

[הקטן]

די אינעיט יכולת צו מאכן א בחירה, גייענדיג אנטקעגן אינסטינקט, איז בהכרח אייביג דא
וואס איז די הכרח?
זאג, וועריעישאן זעלבסט, איז אינעיט, און חאלס!
האבן מיר נישט שוין פין לאנג געסעטעלט וועריעישאן? האסט פארגעסען פין מיאטעשענס און דריפטס?

אבער צו אקאונטען פאר וועריעישאן, ברויך זיין אן אינטערנעל בחירה בטוב ??? אהנע שום סיבה חיצוני,
אלס וועריעישאן דארף דאס נישט זיין בטוב פאר דעם איז רענדעם אויך גוט
בכלל וואו אזוי ווייסטו וועלעכע ריכטאנג איז טוב
און דאס איז אוודאי א יש מאין; און מיטדעם שאפט זיך דיפערענץ צווישן בריאים. דער סאבדזשעקט, ד.ה דער פאטענציעל איז אבער קיינמאל נישט גענצליך אן אין.
און דער פאטענציעל נעמט זיך פין?

ווער איז אינטערעסירט און וועריעישאן און די פערסט פלעס, אויב איך מעג פרעגן?
[tag]טאמבל סאס[/tag] וואס קוועשט דיך, שעם דיך נישט, איך בין דא צי הערן

היות איך בין נישט זיכער איך פארשטיי וואס דו פרעגסט, וועל איך קודם בעפאר איך פרוביר צו ענטפערן, קלארמאכן די אסאמפשנס. אסומינג דו פרעגסט מיך:
אנשטאט זאגן אז די מעגליכקייט צו בוחר זיין שטענדיג עקזעסטירט, זאג אז וועריעישן שטענדיג עקזעסטירט, ווייל סייווי וועסטו האבן שפעטער א קשיא 'ווען האט זיך אנגעהויבן די מעגליכקייט צו בוחר זיין?' איא?
דעטס רייט
ווייטער פרעגסטו מיך:

מתחילה אן, פארוואס דארף מען האבן 'בחירה' אלס הסבר צו וועריעישן? איז נישט מיוטעישן און דריפטס גענוג מסביר צו זיין וועריעישן?
יעפ

ווייטער פרעגסטו מיך: (לאמיך שוין זאגט אז עס איז דא קעגן וואס צו מעסטן, וואס איז טוב און וואס איז רע,) פארוואס דוקא בחירה בטוב ברענגט אן 'עדווענטעדזש'? אויב איז די 'עדווענטעדזש' נאר געוואנדן אין די ענווייראמענט, מעג די בחירה אפילו זיין 'ברע' און לאז פאר די ענווייראמענט באשטימען אויב דער וועריעישאן איז אן עדווענטעדזש אדער דיסעדווענטעדזש?
יא
ווייטער פרעגסטו מיך דאס אויבערשטע:
'ווען האט זיך אנגעהויבן די מעגליכקייט צו בוחר זיין?'

יא, אין דיין תירוץ אז דאס איז אייביג געווען אין פאטנעציאל איז אזא סארט "גאט אף די געפס "

[הקטן]

אט די פראצעס ווערט אנגערופן ״ארטיפישעל-סעלעקעציע״, ווי אונז הומאנס האבן זיך אריינגעמישט אין די קורס פון נאטור און באשאפן א נייע ספישיע פאר אונזערע געברויכן און צוועקן, די זעלבע איז מיט קארן און פאטעיטעאס און אסאך אנדערע זאכן גייען אויך אריין אין די קאטעגאריע.

איז פארוואס זאלסטו יעצעט איינמאל שטיין אין וועג פאר די ״ארטיפישעל-סעלעקעציע״
אינז האמער אהער געשטעלט א וועלט אליין, קיוט הינט און וואס דען נישט, אלס אלס דארך אינזער אייגענע ״ארטיפישעל-סעלעקעציע״

קיינער האט אינז נישט געזאגט וואס יא און וואס נישט
פארוואס זאלסטו יעצט אנקימען מיט דיינע אויסגעטראכטע מאראלען און אפשטעלן די וועלט פין זיך אליין אנטוויקלען
אויב די "פעסט איז עני אינדיקעשען אף די פיאטער" דאן לאז!
וועסטו זען אינז וועלן אהער שטעלן א סאפער-יאמען פיל מער איוואלוועד פין דער הייניטגער "מענטש"

די הייטיגער מענטש איז געלימעטעט מיט אסך נערישע פילינגס און מאראלן וואס האלט אים אפ פין וואקסען

נעם למשל די הרגשה פין נישט וועלן טון קיין "אכזריות "
די ווייסט וויפיל די סארט הרגשה האלט אפ "מענטש" פין וואקסן?
וואו נישט וואו ועסטו מיר מיזען מודה זיין אז די סארט הרגשה וואס ליגט אין די סייקי פין מענטש איז נישט מער וואו א בילאגישער צאמשטעל, וואס האט זיך געמאכט בטעות!
איז פארוואס זאל דאס אינז מחייב זיין?

איך בין מודה אז ווען דער מענטש וועט זיך סוף סוף באפרייען פין די לימיטעשען ווען דאס קאסטן אסך פאר אנדערע ספישיס
די מיינסט די אמאליגע וועלף האבן ליעב געהאט אז מען עסט זיי אויף? זיכער נישט! אבער מיר אלע ווייסען אז דאס האט געהאט א "העפי ענדינג"
אבער איין זאך איז קלאר, מעדעצין וואלט ווען געהאלטן אסך ווייטער וואו היינט
און ווער ווייסט, אפשר וואלט ווען פאר דעם דייטש יא געלינגען אהער צישטעלן אן אויבער-ראסע

שבת אחים, פליז סטעי אט אף די ווע, און לאז די וועלט זיך איוואלווען, הער אויף מיט די נערישע סארט מאראלן
און קען זיין די וועסט בלייבן צי פארציילן די סטארי

[טאמבל סאס]

[tag]הקטן[/tag]

יעצט אז איך פארשטיי וואס דו פרעגסט, לאמיך קלאר מאכן וואס באדערט מיך.

עס מוז זיין אז אלעס האט א סיבה וואס איז גורם ס'זאל געשעהן. מען ברויך קענען אנקומען צו א גענצליכע פארענדיגטע סעט פון געזעצן וואס איז מסביר יעדן פענאמענאן, אפילו רענדאמנעס. אנדערש, איז דא א גאט אף די געפס.

די פראבלעם איז אבער אז וועריעישאן איז פשט אז עפעס פאלגט נישט די rounded סעט אף רולס. אויב איז דא א ערגענצטע סעט פון רולס, פון געזעצן, איז נישטא קיין ווערייעטי, נישטא קיין רענדאמנעס, אלצדינג קען זיין פרעדיקטעד און פאר אלעס קען געגיבן ווערן א סיבה.

אבער לאגיש, קען נישט זיין אז ס'עקזעסטירט אן ערגענצטע סעט פון רולס, אפילו ווען דו וועסט מיר וועלן זאגן אז דאס זעלבסט אקאונטעד פאר אלע ווערייעטי וואס מיר זעען נאר מיר ווייסן נישט אלע געזעצן און אלע מעגליכע אלטערנעטיווס within the bounderies פון די געזעצן, איז נאכאלס שווער. ווייל די מינוט עס איז דא אן ערגעצטע סעט איז מער נישטא קיין ווערייעטי אינדרויסן פון דעם, איז דאן די שאלה, פארוואס עקזעסטירט יא ווערייעטי דארטן אויכעט.

וועסטו פרעגן ווי אזוי ווייס איך דארט עקזעסטירט ווערייעטי?

די זעלבע ווי איך ווייס אז דא איז דא ווערייעטי. עס איז מוכרח אזוי. געזעצן קען נאר עקזעסטירן ווייל עס איז שייך עפעס אנדערש - א וועריעישאן - לייגסטו דערפאר אראפ געזעצן, אז ס'זאל געשען אזוי און אזוי און נישט אזוי. פון כאאס צו סדר. אפילו פון סדר צו כאאס, איז אויך משמע אז ס'איז אמאל געווען רולס אדער אז די רול איז ס'זאל גיין פון סדר צו כאאס.


עס איז מוכרח אזוי. געזעצן קען נאר עקזעסטירן ווייל עס איז שייך עפעס אנדערש - א וועריעישאן - לייגסטו דערפאר אראפ געזעצן, אז ס'זאל געשען אזוי און אזוי און נישט אזוי. פון כאאס צו סדר. אפילו פון סדר צו כאאס, איז אויך משמע אז ס'איז אמאל געווען רולס אדער אז די רול איז ס'זאל גיין פון סדר צו כאאס.

[טאמבל סאס]

אבער אפשר אויב מען זאגט אז די געזעצן פאר ווערייעטי ווערן אינטערנעלי דזשענערעיטעד, as we go along, עוואלווד זיך די framework אין וועלכע די געזעצן אפערעיטן און די ווערייעטי איטסלעף, לאורך הדרך, נאכאנאד. ווי א מין לופ on itself, אהנע דרויסענדיגע אינפוט פון אינפארמאציע. כ'בין נישט זיכער אין די לעצטע שורה. כ'דארף מער טראכטן דערויף אין א אנדערע געלעגנהייט.

[ברוך שפינוזה]

און איך בין זיכער ביסט ניטאמאל אמאל געקומען נאנט צו א הונט

גראדע יא, כמעט יעדן טאג. איך האב מיך שווין אויך געשפילט מיט הינט ס'איז אסאך פאן.

[הקטן]

[tag]הקטן[/tag]

וועסטו פרעגן ווי אזוי ווייס איך דארט עקזעסטירט ווערייעטי?

די זעלבע ווי איך ווייס אז דא איז דא ווערייעטי. עס איז מוכרח אזוי. געזעצן קען נאר עקזעסטירן ווייל עס איז שייך עפעס אנדערש - א וועריעישאן - לייגסטו דערפאר אראפ געזעצן, אז ס'זאל געשען אזוי און אזוי און נישט אזוי. פון כאאס צו סדר. אפילו פון סדר צו כאאס, איז אויך משמע אז ס'איז אמאל געווען רולס אדער אז די רול איז ס'זאל גיין פון סדר צו כאאס.


עס איז מוכרח אזוי. געזעצן קען נאר עקזעסטירן ווייל עס איז שייך עפעס אנדערש - א וועריעישאן - לייגסטו דערפאר אראפ געזעצן, אז ס'זאל געשען אזוי און אזוי און נישט אזוי. פון כאאס צו סדר. אפילו פון סדר צו כאאס, איז אויך משמע אז ס'איז אמאל געווען רולס אדער אז די רול איז ס'זאל גיין פון סדר צו כאאס.

איך זעה אז האלסט זיך נאך אינמיטען אויסקאכן און איז ביז דערווייל נאך נישט נתבשל כל צרכו וועל איך לאזן
אמאל איז בלייבן ביים שאלה בעסער וואו א יעדער סארט תירוץ

איין קליינע הערה אויף ביז דערווייל
ווער זאגט ס'איז דא\סאיז געווען סדר?
ווער זאגט ס'איז דא\סאיז געווען כאאס?
דאס איז אלס נאר סעמענטעקס
ס'איז וואס ס'איז! ותו לא מידי

פין וואו נעמסטו די עסאמשען אז ס'איז דא געזעצן
די רינגלעך וואס די זעסט זענען אלע געמאכט געווארן נאכן שיסן די פאל

איך האף איך קים אריין קלאר

[טאמבל סאס]

איך גיי מיך יא וויסענדיג מאכן פון דיין צינישע 'לא נתבשל כל צרכו' ווייל איך וויל נישט אז אנדערע זאלן זיך איינרעדן אז וואס דו שרייבסט ווערט געקאכט ביי עי דיפערענט מעטאד.

ביסט גערעכט, נישט קיין חילוק צו מ'רופט עס סדר צו כאאס, 'ס'איז וואס ס'איז' צו 'ס'איז וואס ס'איז נישט'. די קשיא איז פארוואס איז עס? אדער פארוואס איז עס נישט? אז ס'איז נישטא געזעצן, זאגסטו אין אנדערע ווערטער אז עפעקטס האבן נישט קיין קאוז. דער שכל לאזט נישט אננעמען אזאנס.

[טאמבל סאס]

אלזא כ'ווייס נישט צו וואס איך האב נעכטן געזאגט איז אין דירעקטע המשך צו פריער, אבער עס איז געווען אן אטעמפט פון מיר צו קאמפלימענטירן די הסבר צו די פראצעדור פון עוועלוציע. איך האב פרובירט נעכטן צו זאגן, אז ברגע עפעס איז א יש, עפעס האט נארוואס א מציאות, פארמאגט עס שוין א געוויסע מושג פון כח בחירה חופשית. וואס איז אזוי געוואלדיג מיט דעם אויפטוה?

מאכן א בחירה איז וואס באשאפט א נייע מציאות קעגן עפעס וואס איז געווען אומ-דעטערמענד בעפאר. קיינער האט נישט געוואוסט די אויסקום, ניטאמאל גאט אליין. נאכמער, אנדערש פון אן אויסקום פון אן אלגאריטם, איז דער אויסקום פון א בחירה (ספעציעל א בחירה געגן דער פרעסיווד סעלף) אויך נישט דעפענדענט כולו אויף דרויסענדיגע [אריינקומנדע] אינפארמאציע. עס איז ווי כאילו נייע אינפארמאציע ווערט באשאפן ברגע די בחירה ווערט געמאכט, און ס'קוקט נאכדעם אויס ווי למפרע איז דאס געווען די איינציגסטע אויסקום. אויכעט, די סטעפס לידינג אפ צו די בחירה זענען דוקא סטעפס וואס ווערן גענומען מחמת 'אמונה' אז א געוויסע אויסקום איז מעגליך און דוקא נישט דורך א ידיעה, ווייל אויב איז דא א ידיעה איז נישטא מער קיין ספק, איז נישטא מער קיין ריזען צו מאכן אן עפארט לטוב או לרע, איז נישטא קיין טשעינדזש, איז נישטא מער ווערייעטי..

[הקטן]

איך גיי מיך יא וויסענדיג מאכן פון דיין צינישע 'לא נתבשל כל צרכו' ווייל איך וויל נישט אז אנדערע זאלן זיך איינרעדן אז וואס דו שרייבסט ווערט געקאכט ביי עי דיפערענט מעטאד.

ביסט גערעכט, נישט קיין חילוק צו מ'רופט עס סדר צו כאאס, 'ס'איז וואס ס'איז' צו 'ס'איז וואס ס'איז נישט'. די קשיא איז פארוואס איז עס? אדער פארוואס איז עס נישט? אז ס'איז נישטא געזעצן, זאגסטו אין אנדערע ווערטער אז עפעקטס האבן נישט קיין קאוז. דער שכל לאזט נישט אננעמען אזאנס.

איך האב דאס בכלל נישט געמיינט און א נישט גיטער וועג - דו האסט אליין געשריבן אז די ביסט נישט זיכער און דו דארפסט איבער טראכטן
איך זעה וואו די מיטשעסט דיך צי סינטעזייזען קאס און עפעקט - וואס שרייט פין זיך דיטערמעניזם, מיט ווערייטי וואס די זעסט און די בראיה
און אויף עפעס אן אופן זאגן אז בכח האט דער ערשטער קאז איבער געלאזט אויף איר עפעקט מער וואו איין וועג, און געגעבן אין די האנט פין די עפעקט בוחר צי זיין וואס דער קאז זאל גורם זיין.

האב איך דיך גיט פארשטאנען? געליינט שנעל

[הקטן]

ביסט גערעכט, נישט קיין חילוק צו מ'רופט עס סדר צו כאאס, 'ס'איז וואס ס'איז' צו 'ס'איז וואס ס'איז נישט'. די קשיא איז פארוואס איז עס? אדער פארוואס איז עס נישט? אז ס'איז נישטא געזעצן, זאגסטו אין אנדערע ווערטער אז עפעקטס האבן נישט קיין קאוז. דער שכל לאזט נישט אננעמען אזאנס.

דו זאגסט דאך דאס למחצה לשליש ולרביע
למפרע איז דאס א "קאוז" פאר די "גיווען עפעקט" אבער די קאוז איז בכלל נישט מחייב די עפעקט
איז דאס געזעץ? אדער הפקר וועלט?

[שבת אחים]

און איך בין זיכער ביסט ניטאמאל אמאל געקומען נאנט צו א הונט

גראדע יא, כמעט יעדן טאג. איך האב מיך שווין אויך געשפילט מיט הינט ס'איז אסאך פאן.

העי, קינדער האסטו אויך? ווייל אויב יא פארגעס נישט ווען די נעמסט ארויס דיין פיצל קינד אויפן גאס בינדט זיי נישט צו אין קיין קערידזש, קאר סיטס, ווייל סאיז ממש רשעות פונקט ווי א ליש פאר א הונט, לאז זיי ארומלויפן אדער ארויספאלן פון קערידזש, און בכלל זאג נישט דיינע קינדער ווען אויפצושטיין און ווען צוגיין שלאפן, וואס פייניגסטו זיי? זיי מוזן גייען אין סקול? זיי טארן נישט ארומלויפן?

דער ערשטער שפינוזה איז טאקע געוועהן א אויבער-חכם פאר זיין צייט, אבער לכה״פ איז ער געוועהן א אינטעלעקטיול א פילאסאפער. אז דו ווילסט הייסן שפינוזה און זיין אויבערחכם גיי כאטש לערן קמץ א און חולם גימל.

[שבת אחים]

וואטעווער.

[שבת אחים]

אט די פראצעס ווערט אנגערופן ״ארטיפישעל-סעלעקעציע״, ווי אונז הומאנס האבן זיך אריינגעמישט אין די קורס פון נאטור און באשאפן א נייע ספישיע פאר אונזערע געברויכן און צוועקן, די זעלבע איז מיט קארן און פאטעיטעאס און אסאך אנדערע זאכן גייען אויך אריין אין די קאטעגאריע.

איז פארוואס זאלסטו יעצעט איינמאל שטיין אין וועג פאר די ״ארטיפישעל-סעלעקעציע״
אינז האמער אהער געשטעלט א וועלט אליין, קיוט הינט און וואס דען נישט, אלס אלס דארך אינזער אייגענע ״ארטיפישעל-סעלעקעציע״

קיינער האט אינז נישט געזאגט וואס יא און וואס נישט
פארוואס זאלסטו יעצט אנקימען מיט דיינע אויסגעטראכטע מאראלען און אפשטעלן די וועלט פין זיך אליין אנטוויקלען
אויב די "פעסט איז עני אינדיקעשען אף די פיאטער" דאן לאז!
וועסטו זען אינז וועלן אהער שטעלן א סאפער-יאמען פיל מער איוואלוועד פין דער הייניטגער "מענטש"

די הייטיגער מענטש איז געלימעטעט מיט אסך נערישע פילינגס און מאראלן וואס האלט אים אפ פין וואקסען

נעם למשל די הרגשה פין נישט וועלן טון קיין "אכזריות "
די ווייסט וויפיל די סארט הרגשה האלט אפ "מענטש" פין וואקסן?
וואו נישט וואו ועסטו מיר מיזען מודה זיין אז די סארט הרגשה וואס ליגט אין די סייקי פין מענטש איז נישט מער וואו א בילאגישער צאמשטעל, וואס האט זיך געמאכט בטעות!
איז פארוואס זאל דאס אינז מחייב זיין?

איך בין מודה אז ווען דער מענטש וועט זיך סוף סוף באפרייען פין די לימיטעשען ווען דאס קאסטן אסך פאר אנדערע ספישיס
די מיינסט די אמאליגע וועלף האבן ליעב געהאט אז מען עסט זיי אויף? זיכער נישט! אבער מיר אלע ווייסען אז דאס האט געהאט א "העפי ענדינג"
אבער איין זאך איז קלאר, מעדעצין וואלט ווען געהאלטן אסך ווייטער וואו היינט
און ווער ווייסט, אפשר וואלט ווען פאר דעם דייטש יא געלינגען אהער צישטעלן אן אויבער-ראסע

שבת אחים, פליז סטעי אט אף די ווע, און לאז די וועלט זיך איוואלווען, הער אויף מיט די נערישע סארט מאראלן
און קען זיין די וועסט בלייבן צי פארציילן די סטארי

איך שטיי נישט אין וועג פאר קיינעם, איך וויל נישט הארגענען קיינעם, איך בין א האלבע בודהיסט און א האלבע איד, די קפידא פון נישט עסען פלייש איז פון די בודהיסטישע זייט. פון די אידשע זייט שטייט אין שו״ע אז א מענטש זאל נישט מצער זיין קיין בעל חי, און טאמער ער זעהט אז א בעל חי איז אין צרה זאל ער זיי ראטעווען און טוהן וואס ער קען.

איך פארשטיי נישט בכלל דיין גאנצע פשטעל. סארי.