ווי אזוי ווערט מען א גדול הדור?

[איסר האטלקי]

ליטוואק, ווי איך פארשטיי ביזטו געווען א תלמיד פון יצחק אייזיק וויינבערגער ז"ל, און היינט פון אברהם לויפער. בין איך גערעכט?

[שמעון וואלף]

מ'דעבאטירט דא ווער ס' איז גדול הדור און וויאזוי מ'ווערט גדול הדור. קודם דארף מען פארשטיין וואס די טערמין "גדול הדור" מיינט בכלל.
איך פערזענדליך האלט אז ס'עקזעסטירט נישט אזא זאך ווי גדול הדור חוץ טאמער וועט מען מאכן וואלן און רוב כלל ישראל וועט אויסוועלן איינעם פאר די פאזיציע פון גדול הדור. רב שטיינמאן מיט רב אלישיב און רב וואזנער זענען געווען מורי דרך פאר ווער ס'האט געוואלט. און קיינער האט נישט געהאט קיין התחייבות צו הארכן זייער פסק מער ווי א פסק פון די לאקאלע דיין.
למשל, איך דאווען און יאנג איזרעאל און דארט איז דא א לאקאלע רב. פאר מיר איז א פסק פון א רב מיט טויזענט נאכפאלגער פונקט אזוי מאסגעבנד ווי א פסק פון א רב מיט הונדרעט נאכפאלגער. איך האב מיין מרא דאתרא און פערטיג, אלע אנדערע רבנים זענען מיך נישט מחייב. און אפילו ווען איינער האט הונדרעט טויזענט נאכפאלגער, האב איך נישט קיין שום שיבעוד אים צו פאלגן.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ווען עס וועט זיך מאכען א שווערע שאלה להלכה, ביי וועמען וועט דיין רב גייען? און נאך מער, ווען מ׳וועט וועלען צווינגען דיין רב עפעס צו טוהן, פון וועמען וועט מען נעמען דער פסק? מיט צען יאר צוריק, ווען מ׳האט געדארפט פסקנ׳ן אן עגונה שאלה, איז עס געווען זעלבסט פארשטענדליך אז די תשובה ברענגט מען ערשט צו הרב אלישיב. היינט איז עס שווערע, אבער מסתמא וואלט מען עס געברענגט צו אדער ר׳ דוד פיינשטיין אדער ר׳ זלמן נחמיה גולדברג. (דוכט זיך אז הרב וואזנער האט קיינמאל פארמאגט די פאזיציע. נאר זיין ספרים זענען געווען נוצבאר פאר פיהל מו"צ׳ן, אבער נישט אז אן איהם קען מען נישט פסקנ׳ן).

אין ענייני הנהגה איז עס נאך מער ווי דעם. אפילו אן קיין ׳דעת תורה׳ גלויבונגען, דארף יעדער פארשטייען אז נישט יעדער שמויגער האלט גענוג אין די עניינים צו האבען א דעה. דער נער אין קאוועשטיבעל קען ליינען א פאר ארטיקלען אין הארץ און די טעקסט פון א געזעץ אין מדינת ישראל, און דערנאך האבען א פארטיגע מיינונג. אן אויפריכטיגע מענטש פארשטייט איז עס איז נאך דא פיהל נואנסען און פרטי פרטים, און ער האט נישט די כח צו דערגייען די נושא על בוריה. ווען די נפקא מינות זענען מינדערוויכטיג, קען יעדער דעבאטירען מיט זיין שטותים. ווען עס מאכט אויס אויף אן עכטע אופן, דארף מען עס לאזען פאר די וואס פארשטייעם עס יא. צוליעב דעם קען מען אויך האבען א סעקולארער באדייט אין דער ענין פון גדול הדור.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ימים ידברו]

טייערע ברידער דא אין קאווע שטיב,
א' א גדויסער שכוח אריינצורעדען אין די טעמע ווי אזוי מען ווערט א גדול הדור, סאיז מיר א פארגעניגען ביז גאר צו הערען יעדענס דעה און מיינוג, ס'איז ימי חנוכה מדארף זיך אפגעבען מיט נאך אקטועלע ענינים, איך וויל דא ארויסברענגען מיין קליינע מיינוג, בעיקר איז דאס א סך הכל פון די וויכוח דא, און דאס צוזאמנעמען און ארויסנעמען אויף למעשה,
ב' להענין, דאס איז קלאר אז צו ווערען א גדול הדור איז נישט מער ווי סייעתא דישמיא,
ווייל לאמיר טאקע רעדען פון אונזער גדול הדור הרב שטיינמאן זצ"ל, ס'איז קלאר ווי די טאג אז ס'נאך דא אזעליכע ת"ח ווי אים, למשל, הגר"ח קניבסקי לייגט אים אן אין זיין קליינע פינגער, אכ"ז האט זיך הגר"ח שליט"א מכניע געווען און אנגענימען זיין דעה בכל דבר הצריך הכרעה של גדול הדור, ווייטער צו גיין מיט די מהלך אז די מידיא איז די ממליך מלאכים, איז נישט אמת, ווייל הגר"ח הערט נישט און זעהט נישט מידיע, און ביי אים איז געווען קלאר ווי די טאג אז הלכה כמותו בכל מקום, סוי לגבי אים האט עס נישט מיט די מידיע,
איי די גאנצע וועלט הערט און זעהט יא, אבער עס גייט צוזאמען צייטונגען און גדולי ישראל צוזאמען קען מען ווערען א גדול הדור, אבער מיט לערנין און קענען האט דאס נישט קיין שייכות, א וודאי מוז מען זיין א געהויבענע פערזאן אבער מ'מוז נישט זיין די גרעסטע ת"ח,
ג' עס איז דא אידען וואס קענען כל התורה כולו, כפשוטו און זיי זענען נישט און וועלען קיינמאל נישט זיין קיין גדול הדור, ניטאמאל א גדול בישראל, אין מאנסי וואינט א איד א ווינדערליכער גאון כל רז לא אניס לי' ער ווייסט און קען אלע חכמות העולם, לערניט תורה 18 שעה א מעת לעת האט געשריבען חדושים אויף בבלי ירושלמי און ד' חלקי שו"ע ער לערינט יעדן טאג מאשמורת הבוקר עד שעה 2 בלילה בביהמ"ד סאטמאר, א עובד ד' חסיד ופריש עסט נאר איינמאל א טאג וואס סאיז בתכלית הכשרות, און ניטאמאל ווייסט מען אויף זיין גאס אז ער לעבט און ער איז פון די יחידי הדור,
וועט איינער א מאן דהוא זאגעןווען ער אוואינט אין בני ברק און ער איז א ליטוואק וואלט ער טאקע געווען א יחיד הדור, איך מיין אז ניין, דאס איז ריין סייעתא דישמיא,
ד' הרה"צ רבי ישראל'טשע מוויזניץ והרה"צ רבי זלמן לייב טייטלבוים מסאטמאר יוכיחו, וואס יעדער האט געמיינט זיי וועלען בלייבען אין בעיסמענטס, און יד ד' היתה בם און זיי זענען מנהיגים פון זייערע גרויסע קהלות, דאס איז אלעס משמים, ס'האט נישט מיט יד אדם, וועט גאנצעל שפרינגען ווי א צאפ, ענטפער מיר די האסט א אנדערע תירוץ? יא די יד ד' איז געווען משה גבאי מיט די חולשה פון ברך משה דאס אלעס איז יד ד' און פערטיג, לשיטתך, ולשיטת הזאלונים איז דאס יד הרבינו יואל ואכמ"ל,
ה' אם כנים דברי, איז די התנגדות פון א גדול הדור ג"כ יד' ד', און אז בימי הרב שטיינמאן נתפלגה וואס אינטער די הנהגה פון הרב שך והרב אלישיב איז געווען א משכן אחד, ובימיו נתפלגה הארץ איז דאס א חסרון וואס די בוכ"ע האט אזוי אוועקגשטעלט די כסא המלכות פון עם הליטאי איז יעצט די צייט פאר צוויי מלאכים, און אזוי איז געשעהן אין באבוב אזוי אין סאטמאר, וכו' וכו', אמת הרב אורבאך האט באקימען א קלענער טייל, וואס זה הקטון גדול יהי' בלי ספק, ווייל בשמים האט מען מכריז געווען אז ס'גייט זיין צוויי טיילען די גרעסער העלפט פאר שטיינמאן און די קלענער פאר אורבאך, איך מיין אז בשמים איז געווען א משפט און אזוי איז דאס צוגעגאנגען, ס'איז געקימען די מלמדי זכות פאר הרב שטיינמאן צום בית דין של מעלה, הזאת נעמי? פארוואס נעמט מען צו פון אים 25 פראצענט? האט מען אים צו געגעבען צאנז בעלזא וויזניץ, וואס דאס האט דאך נישט קיין שום הגיון חסידים זאלן זיך מכניע זיין פאר א מנהיג ליטאי, איז געקימען די סניגורים פאר הרב אורבאך פארוואס קימט רבי שמואל אזא קליינע טייל? האט מען צוגעשיקט פאר אים די עדה החרדית מיט די זאלונים, איז געווארען כל העולם כלו תחת הרב שטיינמאן והרב אורבאך,
יעצט מהר"א האלט ס'נישט א משפט אמת מ'נעמעט עדה החרדית וואס איז כולו שלו און מ'געט פאר אורבאך א קוק'ניק א גר, האלט ער דרשות ונראו מה יהי', די זעלבע זאך טענה'ט הרב אברהם יושע, אבער ביז דערווייל ווארט מען צו זעהן וואס וועט מען פסקנן בשמים מיט די טייל פון הרב שטיינמאן ווער וועט זיין די גדול הבא, א פרייליכע חנוכה

[ליטוואק פון בודאפעסט]

און די השגחה עליונה האט צוגעשטעלט א גאנצל וואס וועט שפרינגען און א טאנצער וואס טאנצט בפטירת ת"ח.

דיין פעטעליזם איז זיך אליינס סותר.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[סמבטיון]

אז מען געבט אפ כבוד פאר א יוד ווי רב שטיינמאן הייסט עס זיך מכניע געווען? צאנז בעלזא וויזניץ איז אונטער רב שטיינמאן? אבי געשריבן.
און ר' שמעון וואלף, איך האב ב"ה נישט קיין ווייטאג אויף קיינעם, איך האב געפרעגט א רעלעווענט שאלה וואס איז נוגע דא צום אשכול.

[א-שופר-איז-א-שופר]

נעכטען ביי אבות ובנים אין ראדני זעה איך ווי א טאטע גיבט א ציפ פאר זיין זוהן און זאגט איהם...

זעצט דיך לערנען ווייל אויב נישט וועט אויסוואקסען פון דיר א שטיינמאן.


(זייטס מיר נישט חושד, איך בין אין ראדני נישט געוועהן)

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אז מען געבט אפ כבוד פאר א יוד ווי רב שטיינמאן הייסט עס זיך מכניע געווען? צאנז בעלזא וויזניץ איז אונטער רב שטיינמאן? אבי געשריבן.
און ר' שמעון וואלף, איך האב ב"ה נישט קיין ווייטאג אויף קיינעם, איך האב געפרעגט א רעלעווענט שאלה וואס איז נוגע דא צום אשכול.

לענין גיוס, האט איינער פון זיי געזאגט א מיינונג? האט איינער פון זיי גענומען הרב אויערבאך׳ס מיינונג? ר׳ ישראלטשע וויזניצער האט עפעס געזאגט, און גלייך צוריק געצויגען. אלע האבען זיך פארלאזט אויף זיין שיקול הדעת.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[דולה ומשקה]

לאמיר אנרופען דעם פשטו רבי, ראביי פייפער, אדער בראד'ער רבי, ע'מיר זיי פרעגן דעם שאלה...

[גאנצל]

בקיצור הרב שטיינמאן איז גדול הדור און דער פירער פון די ז"ל פארטיי זענען ביידע משמים

כאטש לויט ימים'ס חשבון וואלט הרב אויערבאך מיט רבי רפאל בלום געדארפט ווען זיין די גדולי דור ................

[ימים ידברו]

גאנצעל יאף אורבאך איז א גדול הדור יא קאשויער רב דארף איך דיר נישט פארציילען ער איז געווען א גדול הדור יאפ איך ווייס סבאדערט אבער דעט די פעקט

[ימים ידברו]

איסר האטלקי מיט גאנצעל !
לאמיר דיך פרעגען דער בעל שפע חיים איז געווען א גדול הדור?
דער נתיבות שלום איז געווען?
ענטפער ביטע יא צו ניין שכוח

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דו זאגסט אז דער וואס האט א השפעה אויף יענעם איז א גדול הדור, אפגעזען זיין קרעדענטשיעלס. דער חפץ חיים, דער מהרש"ם, הערצל, ר׳ חיים בריסקער, בגין, דער ליובאוויטשער רבי, הרב קוק, משה שערער, סענדער דייטש, סאטמארער רב, און Thomas Friedman.

הייסט׳ס האסט איבערגעטייטשט דער טערמין פאר דיין צוועק. לאמיר מזלזל זיין אין יעדעם כדי נישט צו דארפען מכבד זיין דער וואס עס קומט זיך איהם.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ימים ידברו]

מה ענין הודי לכוש?

[גאנצל]

איסר האטלקי מיט גאנצעל !
לאמיר דיך פרעגען דער בעל שפע חיים איז געווען א גדול הדור?
דער נתיבות שלום איז געווען?
ענטפער ביטע יא צו ניין שכוח

עה קומען זיי דען צו לקרסולי רגליו פון שארמאשער ?? אדער פון רבי רפאל בלום ?? אדער פון ר' יהודה ראבי ??

פרעג איך דיר אליין זענען זיי דען ?

[גאנצל]

גאנצעל יאף אורבאך איז א גדול הדור יא קאשויער רב דארף איך דיר נישט פארציילען ער איז געווען א גדול הדור יאפ איך ווייס סבאדערט אבער דעט די פעקט

ר' רפאל זעיט אויס האט נישט געהאט קיין מלמדי זכות דארט אין הימל ווען מ'האט דן געווען וואס צו געבן פאר הרב שטיינמאן....................

[ימים ידברו]

צום זאך ביטע? איך פראביר דיך צו בהאנדלען ווי א מענטש, אבער ענטפער מיר לענין ביטע זייי ערוואקסען פאקטען זענען פאקטען הרב אורבאך האט אינטער זיך טויזענטער בני תורה מיט קהלות, איז ער א גדול בישראל, צו דעים קומט צו די קהלות העדה החרדיתווען ער רופט א מחאה גייען זיי מיט מיינט דאס אז ער איז בראש פון א בימה וואס ציילט זיך צענער טויזענטער,

[גאנצל]

קודם א דאנק פאר'ן פראבירן...........................

יעדער האט זיך זיין גדול הדור איך גלייב אז ביי [tag][/tag]דולה ומשקה איז הרב מבעלעד החדש דער גדול הדור

ביי מיר פרעזענליך איז דער גדול הדור היינט ר' זלמן ווידער צו אים ווענדן זיך 30 40 טויזענט אידן יעדן טאג אויפ'ן טעלעפאון....... כפי עדותו של בעל מראנצן זאפט.......און ער ענטפערט יעדן מיט די זעלבע מאס געלאסענקייט............ ווען ער רופט א פראטעסט איז עס די גרעסטע סוקסעס............. ער איז טאקע נישט די גרעסטע ת"ח....... אבער א עניו איז ער א גרויסע....... זיין אפיס איז נישט מער ווי א ד' על ד' ער איז א מסתפק במועט

[שושן פורים]

לדעתי העניה, בעפאר מען דעבאטירט די מציאות פון גדול הדור בימינו ברויך מען קודם זעהן וויאזוי די מושג פון גדול הדור איז אויסגעקומען בשנים קדמוניות, איז בכלל געווען אזא מציאות? וויאזוי האט עס מחייב געווען דעם אלגעמיינעם כלל אין הלכה? אין פראקטיק?

[berlbalaguleh]

לפענ"ד ווערט דער גדול הדור געמאסטן ביי א יעדן קרייז פאר זיך. דאס מיינט אבער נישט אז דער גדול הדור, חד בדרא און רשכבה"ג פון א געוויסן קרייז איז גארנישט ביי א צוווייטן קרייז. דאס גדלות בתורה ומידות קענמען ביי קיינעם נישט אוועקנעמען. נאר א יעדע גרופ האטציך זיין גדול הדור. למשל הרב שטיינמאן זצ"ל און פאר איהם הרב ליפקאוויטש און הרב שך זצ"ל זענען געווען אנערקענטע גדולי הדור ביי זייערע קרייזן. אבער זיי זענען נאכאלץ געווען פאררעכנט אלס אוניווערסאלע גדולי ישראל. נישט ח"ו מאכן זיי צו אש און בלאטע כדרך הפוחזים וריקים. די זעלבע איז מיט הרב ר' שמואל וואזנער זצ"ל. ביי די סאטמער'ע קרייזן איז ער געווען אנגענומען אלס פוסק הדור. דאס מיינט נישט אז די ליטווישע קרייזן האבן אויך אנגענומען אלע זיינע פסקים. אויסנאמען זענען געווען הרב ר' שלמה זלמן אויערבאך. און הרב ר' משה האלבערשטאם זצ"ל. וועלכע האבן נישט באלאנגט צו קיין שום ספעציעלן קרייז. דערפאר טאקע , אין צוגאב צו זייער גדלות בתורה ובמידות זענען זיי אנערקענט געווארן דורך א יעדן קרייז...!

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איין קליינע הערה, הרב משה הלברשטאם איז נישט מער אנערקענט ביי ליטווישע ווי הרב שמואל וואזנער.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[berlbalaguleh]

ביי מיר יא...הא הא...! או איך בין אויך א שטיקל ליטוואק...! דו קענסט אפפרעגן זיין גדלות בתורה...? אדרבה...!

[שושן פורים]

גאנץ א אינטערעסאנטע און באלערנדע ויקיפידיע ארטיקל איבער די נושא פון גדול הדור