קאווע שטיבל

גדליה האט געשריבן:איך קען פרעזענדליך צוויי יונגעלייט וואס זענען געווארן אפיקורסים גמורים פון די שער היחוד

עטליכע אויבער חכמים ווילען וויסען אויב ס'איז אמת.
נעוואדע איז עס אמת, וואס האט מען געמיינט, אומזינסט לאזט מען נישט לערנען שער היחוד? סדא א סיבה דערפאר און די סיבה איז ווייל די שער היחוד פארדארבט מוחות און פארוואנדעלט חסידישע יונגעלייטלעך אין אפיקורסים גמורים

הרב קאך לעפל,
קודם כל האט דער גר"א נישט געשריבן דעם אבן שלמה, דאס האט א תלמיד געשריבן מלוקט פונעם גר"א.
דו שרייבסט אז מיר אידן ווייסן אז די יג עיקרים זענען א ווירקליכע מציאות, מסתמא א טעות הדפוס, מיר 'גלויבן' אז דאס איז א מציאות, אבער די רגע וואס ראציענאליזם נעמט איבער (ליין, חקירת הדת), איז שוין גארנישט מוחלט.

גדליה האט געשריבן:איך קען פרעזענדליך צוויי יונגעלייט וואס זענען געווארן אפיקורסים גמורים פון די שער היחוד

איך קען א יונגערמאן וואס האט אראפגעשניטן די בארד און פיאות נאך די ערשטע פרק פון שער היחוד, נאכן ענדיגן שער היחוד האט ער האט ער אריינגעביסן אין א שעפסל - ״אבר מן החי״.

שטייטס אוועק.

פרייוויליג: פארוואס פארציילסטו נישט די מעשה מיט'ן ארי שבחבורה. ווען ער האט געענדיגט לערנען שער היחוד איז ער ארויסגעפארן צו די יענקי סטעדיום. (די יענקי'ס האבן פונקט דאמאלס געשפיעלט א געים. נאך פאר זיי זענען עלימינירט געווארן.). און ער האט געקויפט א טרייפענעם פרענק מיט א מילק שעיק. ווען די פארקויפערן (רח"ל) האט איהם געפרעגט אויף וואס זי זאלל ארויפלייגן דעם פרענק. האט ער געזאגט..."אויף א מעזוינעס ראלל"...כדי ער זאלל זיך נישט דארפן וואשן...!...

קל וחומר האט געשריבן:הרב קאך לעפל,
קודם כל האט דער גר"א נישט געשריבן דעם אבן שלמה, דאס האט א תלמיד געשריבן מלוקט פונעם גר"א.
דו שרייבסט אז מיר אידן ווייסן אז די יג עיקרים זענען א ווירקליכע מציאות, מסתמא א טעות הדפוס, מיר 'גלויבן' אז דאס איז א מציאות, אבער די רגע וואס ראציענאליזם נעמט איבער (ליין, חקירת הדת), איז שוין גארנישט מוחלט.

אין אלגעמיין איז גלייבן און ווייסן קעגנזייטיגע באגריפן. גלייבן קען מען אפילו מ'ווייסט נישט, און אז מ'ווייסט דארף מען דאך נישט צו קומען צום גלייבן. וו.צ.ב.ש. אז איך ווייס אז אצינד איז טאג, וואס דארף איך דען דאס גלייבן. אבער ווען כ'בין איינגעשפארט אין א פינסטערע צימער, קען איך פילייכט נישט וויסן צו ס'איז טאג אדער נאכט, דאן קען איך בלויז גלייבן אז ס'איז ווירקליך טאג. אבער ווי שיין איז ווען מ'קען סיי וויסן און סיי גלויבן אין די זעלבע צייט.

איז אזוי. די דרייצן יסודות פונעם הייליגן רמב''ם ווערט אנגערופן יסודות האמונה. אמונה הייסט גלייבן, און גלייבן איז אין אלגעמיין אין קאנסטראסט פון וויסן.
אפילו ווען מ'געפונט זיך פארמאכט אין א טינקעלע צימער, און מ'ווייסט נישט אויב ס'איז ווירקליך טאג אדער נאכט, און מ'גלייבט אז ס'איז טאג, קען מען נאך אלס פיליזאפירן צו ס'איז טאקע ווירקליך טאג צו נישט, אפגעזען פונעם פאקט אז מ'גלויבט אז ס'איז ווירקליך טאג.
אבער ווען עס קומט צו די יסודות פון אמונה איז דאס גארנישט אזוי פשוט. איך גלייב אז ג-ט איז נישט קיין גוף, אבער איך וויל עס אבער אויך וויסן, און אפילו אויב כ'וועל בלייבן שטעקן און זיך נישט דערוויסן אויף קלאר אז ס'איז טאקע ווירקליך אזוי, גלייב איך עס נאך אלס, ווייל דאס איז מיין פליכט אלס א גלויביגער איד.
ווי ס'זעט זיך אויס זענען די גדולי ישראל ווי דער גר''א און דער חת''ס געווען ביי די מיינונג אז אין די דאזיגע דרייצן יסודות האמונה מוז מען בלויז גלייבן, און ס'איז פארבאטן צו פראבירן עס פעסטצושטעלן אויף ראציאנאלער פארנעם, און עס ווירקליך וויסן. זיי האבן פילייכט זיך געפארכטן אז דאס וויסן וועט איבערנעמען דאס גלייבן, און אין די דאזיגע זאכן אז מ'ווייסט נישט גענוג גוט קען זיך דאס פול מאל גרעניצן מיט כפירה. כ'האב בלויז געקלערט צו עמיצער וואס אין די זעלבע צייט וואס ער פיליזאפירט, גלויבט ער נאך אלס. און ער פארשטייט גרינטליך אז זיינע אויספירן קען נישט רירן זיין גלויבונג, צו אזא איינער האט יא א רעכט אביסל צובליקן אינעם שער היחוד...איי אז מ'גלייבט פארוואס דארף מען דען וויסן? וואס מאכט דען אויס דאס וויסן אז די רעזולטאטן זענען שוין ממלא באשטומט פון פאראויס אלסן גלייבן? ווייל ווען מ'ווייסט אז וואס מ'גלייבט איז ווירקליך,איז דאס גלייבן פול שטערקער.

הרב קאך-לעפל: אז ווי איז דען שייך צו גלייבן אז מ'ווייסט נישט? אז איינער איז אין א טונקעלע צימער און ער ווייסט נישט צו ס'איז טאג אדער נאכט, פארוואס זאל ער גלייבן אז ס'איז טאג?

רביה''ק זי''ע האט געשריבן:הרב קאך-לעפל: אז ווי איז דען שייך צו גלייבן אז מ'ווייסט נישט? אז איינער איז אין א טונקעלע צימער און ער ווייסט נישט צו ס'איז טאג אדער נאכט, פארוואס זאל ער גלייבן אז ס'איז טאג?

ווייל זיין מאמע האט אים געזאגט, און ער גלייבט זיין מאמע.

דאס איז ווייטער נישט קיין אמונה, דאס איז א ידיעה. וויבאלד ער ווייסט אז זיין מאמע זאגט נישט קיין ליגן, ממילא ווייסט ער אז אלעס וואס זי זאגט איז אמת.

רביה''ק זי''ע האט געשריבן:דאס איז ווייטער נישט קיין אמונה, דאס איז א ידיעה. וויבאלד ער ווייסט אז זיין מאמע זאגט נישט קיין ליגן, ממילא ווייסט ער אז אלעס וואס זי זאגט איז אמת.

נישט ריכטיג. ער גלייבט זיין מאמע אן קיין פארוואס...ס'איז פארהאן א מושג פון גלויבן...

וואס הייסט? ווען ער ווייסט אז זיין מאמע איז א מוחזק שקרנית וואלט ער איר אויך געגלייבט?!

גדליה האט געשריבן:איך קען פרעזענדליך צוויי יונגעלייט וואס זענען געווארן אפיקורסים גמורים פון די שער היחוד

זיי זענען פילייכט נישט געווארן קיין אפיקורסים צוליב דעם שערי יחוד. זיי האבן ווארשיינליך זיך געוואלט אביסל אויפלאזן דאס פאסיג און זיך לאזן עטוואס וואוילגיין, האבן זיי דאס אנגעלייגט אויפן שערי יחוד...קוק עס גוט נאך ביטע...

רביה''ק זי''ע האט געשריבן:וואס הייסט? ווען ער ווייסט אז זיין מאמע איז א מוחזק שקרנית וואלט ער איר אויך געגלייבט?!

אקעי. כ'וויל פראבירן אויף אן אנדערע וועג.

רבהק, וואס איז דער באדייט פונעם באגריף וואס רופט זיך גלייבן?

(וויקפידיע)

אמונה, במובנה הרחב, היא מצב פסיכולוגי בו אדם חש כי טענה או הנחה מסוימת היא נכונה. לפעמים משמש המושג גם לתיאור הטענה עצמה ביחס לאותו אדם. במובנה המצומצם, אמונה מתייחסת רק לעניינים שאינם טריוויאליים ועשויה להיות מחלוקת לגבי הוכחתם. בשימוש כזה, אמונה מובחנת מידיעה, שהיא תחושת נכונות של עניינים שאינם טריוויאליים. מובן עוד יותר מצומצם של אמונה, אך מאוד נפוץ, הוא תחושת נכונות של עניינים שכלל אינם ניתנים להוכחה לוגית או אמפירית, גם לדעת המאמין. ישנן דעות שונות בשאלה אלו אמונות הן תחושות בלבד ואלו מהוות ידיעה.

איך פארשטיי נישט קיין ווארט פון וואס דו ברענגסט דארט, איך האף נאר אז דו פארשטייסט יא.

דער אמת איז אז ס'נישט שייך אז א רעליגיע (סיי וועלכע) זאל קענען פארבאטן נאכצופארשן איר ווארהייט און זיך האלטן פאר א קראנטע רעליגיע.
אויב האט עימיצער א ספק איז ממ"נ, על הצד אז ער גייט מוכיח זיין אז דער רעליגיע איז קראנט, איז דאס נישטא קיין טעם עס צו אסר'ן, אדרבה, ער קען גאר אויפווייזן פאר יעדעם די ווארהייט פונעם רעליגיע. על הצד אז ער וועט מוכיח זיין נגד הרעליגיע, איז נישטא ווער ס'זאל אים איינטיילן וואס ער מעג חקר'נען און וואס נישט.

די חקירה פון דער חובות הלבבות איז נישט פאר דער וואס צווייפעלט דוקא. ער האט עס געהאלטען פאר א חלק פון באפעסטיגען די אמונה אין הארץ, נאכ׳ן זיין איבערגעצייגט אין איר ווארהייט. ועי׳ מה שכתבתי במאמרי ׳גרונטליך ווערען באהאווענט אין ענייני אמונה׳ דא אין שטיבעל. זאגען מאנכע פון אונזער חכמים אז מיר זאלען דאס נישט טון.
דאס האט נישט מיט דער וואס צווייפעלט אויפ׳ן אמת.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

קל וחומר האט געשריבן:דער אמת איז אז ס'נישט שייך אז א רעליגיע (סיי וועלכע) זאל קענען פארבאטן נאכצופארשן איר ווארהייט און זיך האלטן פאר א קראנטע רעליגיע.
אויב האט עימיצער א ספק איז ממ"נ, על הצד אז ער גייט מוכיח זיין אז דער רעליגיע איז קראנט, איז דאס נישטא קיין טעם עס צו אסר'ן, אדרבה, ער קען גאר אויפווייזן פאר יעדעם די ווארהייט פונעם רעליגיע. על הצד אז ער וועט מוכיח זיין נגד הרעליגיע, איז נישטא ווער ס'זאל אים איינטיילן וואס ער מעג חקר'נען און וואס נישט.

לפי דבריך קען א רעליגיע נישט הייסן גלייבען אין איר גאט, מיט דער זעלביקער ממה נפשך.

עי׳ אבי עזרי (פ"ח מהל' תשובה), והדברים עתיקים

רביה''ק זי''ע האט געשריבן:איך פארשטיי נישט קיין ווארט פון וואס דו ברענגסט דארט, איך האף נאר אז דו פארשטייסט יא.

רבהק: אז די גלייבסט נישט אין גארנישט נאר אויב די ווייסט, מוז זיין צוויי זאכן: אדער אז די ביזט דער גרעסטער אידישער אטואיסט וועלכע דער וועלט האט נאר אמאל געזען, אפילו גרעסער ווי ברוך שפיאנאזא שר''י. אדער אז ביזטו דער צווייטער רבינו משה בן מימון, וואס ער האט ווארשיינליך נישט בלויז געגלייבן נאר אויך געוויסט. איך מיין אז די בוזט דער צווייטער רבינו משה בן מימון...

אישתישבי האט געשריבן:

קל וחומר האט געשריבן:דער אמת איז אז ס'נישט שייך אז א רעליגיע (סיי וועלכע) זאל קענען פארבאטן נאכצופארשן איר ווארהייט און זיך האלטן פאר א קראנטע רעליגיע.
אויב האט עימיצער א ספק איז ממ"נ, על הצד אז ער גייט מוכיח זיין אז דער רעליגיע איז קראנט, איז דאס נישטא קיין טעם עס צו אסר'ן, אדרבה, ער קען גאר אויפווייזן פאר יעדעם די ווארהייט פונעם רעליגיע. על הצד אז ער וועט מוכיח זיין נגד הרעליגיע, איז נישטא ווער ס'זאל אים איינטיילן וואס ער מעג חקר'נען און וואס נישט.

לפי דבריך קען א רעליגיע נישט הייסן גלייבען אין איר גאט, מיט דער זעלביקער ממה נפשך.

פארדעם טאקע רעכנט די בה"ג נישט אמונה בה' פאר א מצוה.

סדא צדיקים וואס האבען בכלל נישט געהאלטען די חובת הלבבות אין ספרים שראנק צוליב די צווייפעלהאפטיגע שער היחוד וואס די מחבר האט דארט אריינגערוקט

גדליה האט געשריבן:סדא צדיקים וואס האבען בכלל נישט געהאלטען די חובת הלבבות אין ספרים שראנק צוליב די צווייפעלהאפטיגע שער היחוד וואס די מחבר האט דארט אריינגערוקט

דאס איז אינטערעסאנטע אינפארמאציע, אפשר קענט איר אונז געבן א ביישפיל?

קאך_לעפל האט געשריבן:רבהק: אז די גלייבסט נישט אין גארנישט נאר אויב די ווייסט

ס'נישט דא אזא זאך ווי גלייבן אן וויסן, פארשטאנען? יא, ס'דא מענטשן וואס גלייבן/ווייסן נישט און זיי פרובירן זיך איינצורעדן אז זיי גלייבן, ועל זה אמר החכם
...You could be an atheist and wish that the belief was true. You could; I know some people who do

איך ווייס פון אנדערע צדיקים וואס האבען נישטאמאל געלאזט דערמאנען די נאמען פון די פראבלעמאטישע חובת הלבבות
מ'האט עס גערופען, די לאנגע ספר, (ווייל חובת הלבבות איז זייער א לאנגע מוסר ספר)
איין גדול האט עס בידיים געלייגט אין שמות קעסטעל