קאווע שטיבל

פאליטיקאנט האט געשריבן:

קרן זוית האט געשריבן:

אבער קוקנדיג פון א פינאנציעלע שטאנדפונקט איז דאס לכאורה א שטארקע מעלה. ישיבה גדולה שכ"ל און אנדערע הוצאות וואס א בחור ביי די זעכצען קאסט אפ, קען אנקומען צו די הויעכע ציפערן אן ערך פון 40 50 אלפים!!! בנוסף לזה, דער אינגערמאן ביי די 18 זייענדיג שוין צוויי יאהר נאכ'ן חתונה, אויב ער וויל זוך לערנען א פאך קען ער הנאה האבן פינאַנציעל פון זיינע קאלעדזש פראגראמען, צוליב דעם וואס זיין פאטער האט עס נישט געמוזט אריינגעבן פאר א ישיבה גדולה.

בדרך אגב, שפארט מען זוך אסאך עגמת נפש פון זיכען א גוטע ישיבה גדולה, וואס איז קריטיש וויכטיג פאר שידוכים...

געוואלדיגע דברי חכמה.
מאך חתונה די קינדער ביי די זיבן וועסטו זיך שפארן פינאנציעל פון כיתה ה' און ווייטער. בנוסף לזה וועט שוין די קינד אויך קענען ארומגיין פורים פאר זיך אליין, אנשטאט צוזאמנעמען התחייבות פאר'ן ישיבה.

בת קול האט געשריבן:

קרן זוית האט געשריבן:אבער קוקנדיג פון א פינאנציעלע שטאנדפונקט איז דאס לכאורה א שטארקע מעלה. ישיבה גדולה שכ"ל און אנדערע הוצאות וואס א בחור ביי די זעכצען קאסט אפ, קען אנקומען צו די הויעכע ציפערן אן ערך פון 40 50 אלפים!!! בנוסף לזה, דער אינגערמאן ביי די 18 זייענדיג שוין צוויי יאהר נאכ'ן חתונה, אויב ער וויל זוך לערנען א פאך קען ער הנאה האבן פינאַנציעל פון זיינע קאלעדזש פראגראמען, צוליב דעם וואס זיין פאטער האט עס נישט געמוזט אריינגעבן פאר א ישיבה גדולה.

מען שפארט טאקע געלט ווען מען מאכט דעם בחור'ל בר מצוה און חתונה די זעלבע נאכט.

שמן למאור האט געשריבן:לאמיר עס אביסל צונעמען.

קודם כל איז די געדאנק פון חתונה מאכן יונג אין היכל הקודש נישט זיין אייגענע געדאנק, עס קומט נאר פון זיין רבי די מהרא"ש. נישט אז דאס פארמינערט די עוולה, נאר עס קומט נישט ממש פון א פלאץ פון א קולט פירער וואס טרעפט אויס נייע וועגן זיך משתלט צו זיין אויפן ציבור. עס איז מער זיין בלינדע אמונה וואס ער האט אין זיין רבי, אז אלעס וואס ער האט געזאגט איז קודש קדשים מפי ר' נחמן אליינס.

יעצט, עס איז דא בעיקר צוויי חלקים אין וואס חתונה האבן יונג הערט זיך אומדערהערט פאר רוב באזעצענע מענטשן.
איינס איז די חלק פון אינטימישע באציאונגען וואס מען האלט אז עס איז נישט ריכטיג צו האבן אזוי פרי.
די צווייטע איז די חלק פון די אחריות צו פירן א שטוב, און אין דעם איז נכלל האבן קינדער, וואס רוב מענטשן קוקן אהן אז מען דארף זיין גענוג אלט צו קענען האבן אזא אחריות.

אין די אלגעמיינע וועלט איז אינטימישע באציאונגען מיט חתונה האבן בכלל נישט געבינדן, רוב טינעידזשערס האבן *** פאר זיי ווערן 18, א שנעלע גוגל זיך ווייזט אז די אלגעמיינע צייט צו פארלירן די ווירג'יניטי אין אמעריקע שטייט ביי 16.9 יאר. דאס איז די עוורידזש און עס רעכנט אריין די גאר רעליגיעזע וואס זענען אבסינענט ביז מערידזש. אין די אלגעמיינע וועלט איז האבן סקט מיטן חבר'טע ביי די 15 בכלל נישט קיין אפגעפרעגטע. יא, בת קול, אודאי רעגן זיך די מאמעס, אבער דאס איז א פאקט און עס געשעט ממילא, און אייגנטליך זע איך נישט די גרויסע עוולה אין דעם אז א אינגל מיט א מיידל וואס ליבן זיך זאלן האבן געשלעכט ביי די 15-16.
פארשטייט זיך אז מען דארף נעמען קאונטערסעפטיווס, און אויף דעם האט מען טאקע ***-**.

יעצט די עיקר סיבה פארוואס אין די אלגעמיינע וועלט איז חתונה האבן פרי אזוי אומדערהערט איז ווייל מען קוקט אויף די צווייטע חלק. ביז די דרייסיג דארף מען זיין ביזי צו טשילן און זיך בויען א קאריערע, צו נעמען אויף זיך די עול פון חתונה געהאטע לעבן איז צופיל פאר א אינגע מענטש.

יעצט לענינינו, די חלק פון אינטימישע באציאונגען איז דאך ביי זיי בכלל נישט קיין גרויסע פראבלעם, און איך קוק עס אויך נישט אהן אלס די גרויסע עוולה דא. יא, דאס אז מען קוקט עס אהן אלס א וועג צוצושטעלן א טוילעט פאר דעם בחור, די געדאנקן-גאנג איז טאקע פאלש. אבער דאס אז א מויד מיט א מוידקע וואס ליבן זיך האבן געשלעכט ביי די 15-16 איז בכלל נישט אזא עוולה. וועסטו שרייען הא! זיי קענען זיך דאך אבער נישט! וויאזוי קענען זיי זיך ליבן?! מיי פרענד, די זעלבע פראבלעם וועסטו האבן ביי די 18-19 אויך, דאס איז א צווייטע פראבלעם וואס אונזער סעגראגירטע סאסייעטי האט. נישט דא שטעקט די פראבלעם.

ווידעראום די צווייטע טענה אז אזעלכע אינגע קינדער קענען נישט טראגן קיין אחריות פון פירן א שטוב. איז קודם בנוגע די חלק פון האבן קינדער האף איך טאקע אז מען נעמט בורט קאנטראל ביז די מיידל איז עלטער. אודאי העלפט עס נישט אייביג, אבער דאס איז א חלק פון לעבן און די פראבלעם איז דאך דא ביי די אלגעמיינע וועלט אויך. מען דארף עס פשוט נעמען מער ערנסט און נעמען די ריכטיגע באווארענונגען.

און בנוגע די עיקר פראבלעם אז עס איז צו א גרויסע אחריות פאר אזעלכע קליינע קינדער. קודם כל אונזערע 18 יעריגע שנוקעס שטייען נישט צופיל בעסער... גיי פארצייל פאר א גוי אז מען מאכט חתונה ביי די 18 אנשטאט ביי די 30, ער וועט דיר אנקוקן די זעלבע פאררוקט. אבער די גרויסע חילוק דא איז אז חתונה האבן מיינט ביי אונז גאר עפעס אנדערש ווי אין די אלגעמיינע וועלט. אין די גרויסע וועלט מיינט חתונה האבן אינדעפענדענס, מען מופט זיך קיין ווייסעכווי, מען שטעלט זיך אוועק אויף די אייגענע פיס, סיי פאקטיש, סיי פינאנציעל, און מען דארף טאקע זיין גענוג אלט פאר דעם. אבער ביי אונז לעבט מען דאך ממילא ביז די 25 יאר אונטערן מאמעס פארטוך. מען שטעלט זיך עניוועי נישט אוועק אויף די אייגענע פיס ביז די 30, נו וואס איז די גרויסע חילוק 15 אדער 18, וועט מען עסן נאך דריי יאר מער די מאמעס געפילטע פיש.

בת קול האט געשריבן:

שמן למאור האט געשריבן:יעדע פופצן יעריגע בחור ווייסט היינט וואס חתונה האבן איז, אפשר אמאל האט מען נישט געוויסט, אבער העי, get up and smell the coffee, זיי ווייסן זייער גוט וואס חתונה האבן איז, און בפרט די בחורים וואס לערנען ביי יואלי ראטה. זיי ווארטן און קוקן שוין ארויס דערויף. געוועליך זענען די מיידלעך יא זיבעצן, א צייט וואס איז שוין אנגענומען ביי מערערע חסידישע פלעצער צו ווערן כלות, איך האב נאכנישט געהערט פון א 15 יעריגע מיידל וואס האט געהאט א קינד ביי זייער קהילה (נאכאמאל, קארעקט מי איף אם ראנג)

די כלה פון די שידוך וואס איז היינט געווארן איז 14 יאר אלט.
קען זיין זי האט נאך אפילו קיינמאל געהאט א פיריעד.
זי קומט פון א פרומע שטוב און ווייסט נישט פון גארנישט.

די לעגאלע עלטער פון חתונה האבן איז לעצטנס געווארן ארויף געריקט צו 18.
ב.ק. Fails מאכט זיך יעדע מאנטאג און דאנערשטאג.
אפגערעדט אז אפאר פון זיינע קאפלס האבן געהאט בעיביס 9 חדשים נאכן חתונה.

איינער וואס נעמט זיך נאך אן פאר אים איז אדער נישט באהאוונט, אדער סתם פארריקט.

signout האט געשריבן: ס'דא וואס האבען געהאט קינדער בעפאר די 18?

מי ימצא האט געשריבן:אין ארץ ישראל איז עס א נארמאלע זאך, ביי די תולדות אהרן און תולדות אברהם יצחק.
טיפיקעל מעשה דארטן צו זעהן, א פרוי וואקט ארויף אויף א אגד באס מיט צוויי פיצלעך און די הענט, און צאלט מיט א קינדער קארטל.
(דארטן טוישט זיך די פרייז ביי די אכצן יאר.)

מי ימצא האט געשריבן:

signout האט געשריבן: ס'דא וואס האבען געהאט קינדער בעפאר די 18?

טיפיקעל מעשה דארטן צו זעהן, א פרוי וואקט ארויף אויף א אגד באס מיט צוויי פיצלעך אין די הענט, און צאלט מיט א קינדער קארטל.

היסטאריע האט געשריבן:דאס איז דער יסוד פין יואל ראטה, נישט מכבד זיין נארמעס.

היסטאריע האט געשריבן:ר' יואל ראטה איז א מוסטערהאפטיגע מנהיג וואס לערנט אויס מער ווי אלע רבי'ס, אמת.
ער רעדט וויכטיגע זאכן וואס אנדערע רעדן נישט. אמת.

אבער מיט אלעמען, שטרעבט ער צו משוגעתן וואס קיינער וויל נישט. ווייל ער האט נישט קיין פראבלעם מיט נארמעס. ער איז שטיקעל משוגע ל"ע.

אוודאי איז דא ענינים הצריכים תיקון ביי אונז, אבער זבל פרדותיו פין אונז, ולא כספו וזהבו של יואל ראטה.

signout האט געשריבן:ס'דא וואס האבען געהאט קינדער בעפאר די 18?

בת קול האט געשריבן:

signout האט געשריבן:ס'דא וואס האבען געהאט קינדער בעפאר די 18?

יא- כאטש 2 וואס איך קען.
איינס האט שוין אפילו געהאט די 2'טע ביי די 17.

דוגמא קטנה, דארף איך צאלן 300 דאלער פאר א סארט הוט וואס מיין זיידע איז (גראדע נישט) געגאנגען, און 5 טויזענט פאר א שטריימל ווייל מארקערטערס האבן מצליח געווען יעדעם צו משכנע זיין? אויב טו איך מארגן אן א דאשיק טו איך עפעס ראנג

היסטאריע האט געשריבן:

דוגמא קטנה, דארף איך צאלן 300 דאלער פאר א סארט הוט וואס מיין זיידע איז (גראדע נישט) געגאנגען, און 5 טויזענט פאר א שטריימל ווייל מארקערטערס האבן מצליח געווען יעדעם צו משכנע זיין? אויב טו איך מארגן אן א דאשיק טו איך עפעס ראנג

טוה אהן א דאשיק און ביסט שטאטס משוגענער.

והראי', דו טוסט עס נישט.

היסטאריע האט געשריבן: (דער וואס האט געשריבן בדרך כלל אז ער דינגט זיך מיט יעדעס ווארט באזונדער, זאל אזוי גוט זיין, און איינרעדען זיין שקר, אז ער טוט נישט זאכן נאר צו זיין נארמאל, א צווייטער).

מתבודד האט געשריבן:סתם אזוי, צוגלייכנדיג די לעבנסשטייגער פון ר' יואלי ראטה'ס מהלך מיט די אלגעמיינע חסידישע מהלך החיים שטעלט זיך ארויס אזוי:

-ביי חסידים פאמפט מען צו דינען דעם רבי'ן און די חסידות ווס. ראטה ווי ער פרעדיגט מ'זאל רעדן צום אויבערשטן
-ביי חסידים גייט די גאנצע פרנסה אויף איבעריגע אומוויכטיגע נארישקייטן צו ערפילן די ''איך בין אינעם סיסטעם'' געפיל, ווס. ראטה וואס לערנט אויס וויאזוי צו לעבן שפארזאם און בוזשעטן נארמאל אנשטאט אויסגעבן געהארעוועטע געלט אויף שתותים
-ביי חסידים גיט מען לאנגע שיעורים פאר חתן-כלה לערנענדיג הרחקות והמסתעף באריכות עם כל החומרות, אבער פארפעלן צו געבן יסודות'דיגע פראקטישע הדרכה פאר א געזונטע רלעישענשיפ, ווס. ראטה וואס רעדט נאכאמאל און נאכאמאל איבער זיך לעבן גוט מיט די ווייב מיט פשוטע עצות און טיפס כידוע
-ביי חסידים האט מען גארנישט מיטן רבי'ן צוטון חוץ ווען ער איז דא פאר זיין געלט.. ווס ראטה וואס לייגט זיך אריין צו העלפן זיינע מענטשן באיזה אופן ששייך.

לעט'ס בי האנעסט, ביים בעש''ט זענען ס'רוב מענטשן געווען פשוטע אידן וואס ער האט זיי אויפגעלאכטן די אויגן אז זייערס א משנה צו קאפיטל תהלים איז אויך חשוב ביים רבוש''ע וכו', די מיעוט זענען געווען בני עליה וואס האבן געשוועבט אין די עולמות. כהיום הזה זענען די רוב פון חסידישע ציבור פשוטע פלעינע מענטשן וואס ארבעטן שווער צו לייגן ברויט אויפן טיש און האבן קוים צייט צו עפענען א אידיש ספר. אבל דא עקא די חסידישע סיסטעם פירט זיך אויף און פארלאנגט פון פשוטי בני עם צו זיין כאילו די גרעסטע בני עליה אזש בחורים פארלאנגט מען זאלן גיין מיט א גארטל... וכו' וכו' יעדער פארשטייט די נקודה.
יעצט ר' יואל ראטה פרובירט אביסל צוריקצוברענגן די ארגינעלע בעש''ט מהלך. לערן א משנה א טאג. רעד צום אויבערשטן. דאוון דריי תפילות א טאג... זיין מהלך ענדלט סאך מער אין חסידות ווי די אלע אפציעלע גרויסע 'חסידות'.
----
שוין. כ'וואלט גערן אויך ארויסגעברענגט זיינע חסרונות און פראבלעמען (מינינג, כ'בין נישט זיינס א חסיד) אבער די עולם טוט דאך שוין דאס אין גרויסן. ס'פעלט שוין נישט אויס.

היסטאריע האט געשריבן:פאר די אלע וואס טענה'ן אז מען דארף זיין נישט מקריב זיין צו זיין נארמאל.

ענק פארשטיין לכאורה נישט מיין נקודה.
יעדער טוט זאכן וואס מאכן נישט קיין סענס, נאר מיט דער חשבון צו זיין נארמאל. (דער וואס האט געשריבן בדרך כלל אז ער דינגט זיך מיט יעדעס ווארט באזונדער, זאל אזוי גוט זיין, און איינרעדען זיין שקר, אז ער טוט נישט זאכן נאר צו זיין נארמאל, א צווייטער).
וכך הוא המדה, דאס איז עולם הזה.
איינער ווי ר' יואל ראטה, וואס איז נישט מכבד נארמעס בכלל, און בפרט דער נאָרמע פין דער גיל אויף חתונה האבן, וועט נאך פארפארן מער און מער, ביז ער וועט זיין משוגע לכולא עלמא. עס איז א מעטער פין טיים.