שו"ת אין ביקורת המקרא

[מי אני]

איה״נ, און דאס דארף מען טאקע פארענטפערן. ענליך צו וויאזוי חז״ל האבן פארשטאנען אז אפילו די אויסגעבעסערטע ווערסיע פון ״עין תחת עין״ דארף מען פארענטפערן/טוישן.

הגם, די תורה האט, ווי-נישט, דאך געגעבן מער מעמד פאר די קנעכט ווי ארומיגע קולטורן, מיט כי יכה איש וגו׳ לא תסגיר וגו׳ וכדומה. די וויקיפידיע בלאט ברענגט אויך אראפ חילוקים אין דעם לגבי עבדים בין חוקי חמורבי וחוקי התורה. אבער אפילו די אויסבעסערונג דארף מען פארענטפערן וכנ״ל.

[שמן למאור]

וועלכע קרבנות דארף מען ברענגען שבועות?

אין 2 פלעצער אין די תורה רעדט מען פון די קרבנות וואס מען דארף ברענגען שבועות, אין ויקרא און אין במדבר.

ביי ביידע זעהט מען גראדע א זייער ענליך בכלליות'דיגע בילד, ס'איז אבער פארט פאראן 2 קלארע חילוקים.

1. די עולה פון ויקרא אנטהאלט צווישן אנדערע, 2 ווידער'ס און איין אקס, בשעת די עולה פון במדבר איז פונקט פארקערט, און אנטהאלט 2 אקסן און איין ווידער.
2. אין ויקרא פארלאנגט ער אויך 2 שעפסן פאר א שלמים, בשעת אין במדבר פארלאנגט ער נישט קיין קרבן שלמים.

פאלגענד האט איר די פסוקים:

ויקרא פרק כג
טו וּסְפַרְתֶּם לָכֶם, מִמָּחֳרַת הַשַּׁבָּת, מִיּוֹם הֲבִיאֲכֶם, אֶת-עֹמֶר הַתְּנוּפָה:  שֶׁבַע שַׁבָּתוֹת, תְּמִימֹת תִּהְיֶינָה.  טז עַד מִמָּחֳרַת הַשַּׁבָּת הַשְּׁבִיעִת, תִּסְפְּרוּ חֲמִשִּׁים יוֹם; וְהִקְרַבְתֶּם מִנְחָה חֲדָשָׁה, לַה'.  יז מִמּוֹשְׁבֹתֵיכֶם תָּבִיאּוּ לֶחֶם תְּנוּפָה, שְׁתַּיִם שְׁנֵי עֶשְׂרֹנִים--סֹלֶת תִּהְיֶינָה, חָמֵץ תֵּאָפֶינָה:  בִּכּוּרִים, לַה'.  יח וְהִקְרַבְתֶּם עַל-הַלֶּחֶם, "שִׁבְעַת כְּבָשִׂים תְּמִימִם בְּנֵי שָׁנָה", וּפַר בֶּן-בָּקָר אֶחָד, וְאֵילִם שְׁנָיִם:  יִהְיוּ עֹלָה, לַה', וּמִנְחָתָם וְנִסְכֵּיהֶם, אִשֵּׁה רֵיחַ-נִיחֹחַ לַה'.  יט וַעֲשִׂיתֶם "שְׂעִיר-עִזִּים אֶחָד, לְחַטָּאת"; וּשְׁנֵי כְבָשִׂים בְּנֵי שָׁנָה, לְזֶבַח שְׁלָמִים.  כ וְהֵנִיף הַכֹּהֵן אֹתָם עַל לֶחֶם הַבִּכֻּרִים תְּנוּפָה, לִפְנֵי ה', עַל-שְׁנֵי, כְּבָשִׂים; קֹדֶשׁ יִהְיוּ לַה', לַכֹּהֵן. 

במדבר פרק כח.
כו וּבְיוֹם הַבִּכּוּרִים, בְּהַקְרִיבְכֶם מִנְחָה חֲדָשָׁה לַה'--בְּשָׁבֻעֹתֵיכֶם:  מִקְרָא-קֹדֶשׁ יִהְיֶה לָכֶם, כָּל-מְלֶאכֶת עֲבֹדָה לֹא תַעֲשׂוּ.  כז וְהִקְרַבְתֶּם עוֹלָה לְרֵיחַ נִיחֹחַ, לַה'--פָּרִים בְּנֵי-בָקָר שְׁנַיִם, אַיִל אֶחָד; "שִׁבְעָה כְבָשִׂים, בְּנֵי שָׁנָה".  כח וּמִנְחָתָם--סֹלֶת, בְּלוּלָה בַשָּׁמֶן:  שְׁלֹשָׁה עֶשְׂרֹנִים, לַפָּר הָאֶחָד, שְׁנֵי עֶשְׂרֹנִים, לָאַיִל הָאֶחָד.  כט עִשָּׂרוֹן, עִשָּׂרוֹן, לַכֶּבֶשׂ, הָאֶחָד--לְשִׁבְעַת, הַכְּבָשִׂים.  ל "שְׂעִיר עִזִּים, אֶחָד, לְכַפֵּר, עֲלֵיכֶם".  לא מִלְּבַד עֹלַת הַתָּמִיד, וּמִנְחָתוֹ--תַּעֲשׂוּ; תְּמִימִם יִהְיוּ-לָכֶם, וְנִסְכֵּיהֶם. 

די מקרים וועלן נאטירלעך טענה'ן אז ס'איז צוויי ווערסיעס און עס האט זיך צעמישט צווישן איין קוה און צוויי ווידערן אדער פארקערט, מעגליך גאר א טעות פון איין שרייבער, און אזוי אויך האט דער שרייבער פון במדבר נישט געהאלטן פון די צוויי כבשים פארן שלמים.

צו פארענטפערן די ערשטע שאלה קען מען זאגן פשוט, עס איז צוויי באזונדערע סעטס פון קרבנות, און וואס שטייט דא שטייט נישט דארטן. דהיינו, מען ברענגט צוויי סעטס פון עולה, איין סעט האט איין קוה און צוויי ווידערן, ווידערום די אנדערע סעט האט צוויי קוען און איין ווידער. אין יעדע פרשה שטייט זיין חלק..

און די צווייטע שאלה איז פשוט.. עס מוז נישט איבערשטיין.. עס שטייט דאך שוין אין ויקרא צו ברענגען די צוויי כבשים לשלמים, נו פארוואס זאל עס שטיין נאכאמאל? פונקט ווי עס דארף נישט נאכאמאל שטיין אין במדבר וועגן די שתי הלחם וואס ווערט שוין דערמאנט אין ויקרא.

וואס ווערט נאר יא שווער איז, פארוואס די תורה דארף יא איבער'חזר'ן די שבעה כבשים בני שנה, און די שעיר עזים אחד לחטאת...

די עולם ווערט געבעטן אריינצוקומען מיט בעסערע הסברים..

[סקעפטיקער]

לויט רש"י איז די שבעה כבשים און די שעיר עזים אויך צוויי עקסטערע סעטס, ועי' בפירושו של רד"צ הופמן

[זיצער]

אין ויקרא ווערט דערמאנט אלע ימים טובים מיט זייערע מצוות היום, אין במדבר ווערט דערמאנט אלע קרבנות פון ימים טובים, די מצוה פון חג השבועות איז שתי הלחם וואס קומט מיט "אירע" קרבנות, וואס איז נישט א חלק פון קרבנות היום.
רמבן

דאס הייסט, עס איז נישט בלויז עקסטערע סעטס וואס מדארף פארענטפערן א סתירה, סאיז צוויי זאכן מתחילה.

[סקעפטיקער]

יום כיפור האט די זעלבע פראבלעם, אין אמור ווערן דערמאנט גאנץ אן אנדערע סעט פון קרבנות ווי אין אחרי, און מ'מוז אויך זאגן אזא סארט תירוץ אז אין אחרי רעדט מען פון די עבודת היום מיט די בגדי לבן און אין אמור רעדט מען פון די מוספין. נאר דארט איז דא א מחלוקת אין די גמרא אויב די איל פונעם עולת העם אין אחרי איז די זעלבע ווי אמור, לויט די דיעה אז יא איז טאקע שווער וואס גייט דא פאר, וועלכע זאגט מען איבער און וועלכע נישט

[סקעפטיקער]

די פארגאנגענע וואך (אח"ק) איז געווען אן אפענע סתירה צו אן אנדערע פרשה אין די תורה, איך גלייב אז ווען איך גיי מסביר זיין די סתירה גייען זיין וואס גייען לאכן, אבער אז מ'טראכט אריין זעהט מען אז באמת איז דאס א סתירה כאטש מ'קען עס פארענטפערן

אין פרשת אחרי שטייט: ערות אשת אחיך לא תגלה ערות אחיך הוא
און אין קדושים שטייט: ואיש אשר יקח את אשת אחיו נדה הוא ערות אחיו גלה ערירים יהיו

אבער אין פרשת כי תצא שטייט אנדערש: כי ישבו אחים יחדו ומת אחד מהם ובן אין לו לא תהיה אשת המת החוצה לאיש זר יבמה יבא עליה ולקחה לו לאשה ויבמה

א געוואלדיגע סתירה!!!!

יעצט איך ווייס אז יעדער גייט שרייען וואס הייסט? סתם אזוי איז אסור, חוץ במקום יבום. אבער באמת איז דאס א אוקימתא צו פארענטפערן די סתירה, אין פרשת יבום ווערט נישט דערמאנט קיין רמז ורמיזה אז דא ווערט "מותר" עפעס אן איסור, עס איז משמע אז אייביג מעגן די ברודערס מיט איר חתונה האבן, נאר יעצט האבן זיי א "חיוב" חתונה צו האבן. און פארקערט אין פרשת עריות ווערט נישט דערמאנט אז די איסור האט א יוצא מן הכלל. פארשטייט זיך אז דאס איז נישט מוכרח, אבער עס איז ווערט אנצומערקן

[כרם זית]

דאס אז אמאל מעג מען יא חתונה האבן מיט א שוועגערין און אמאל נישט איז נישט בהכרח א סתירה בפשטות הכתבים. די פסוק אין אח''ק געט א טעם אז 'ערות אחיו גלה', איז משמע אז די איסור איז נאר ווען דער ברודער לעבט, משא''כ אין פרשת יבום רעדט מען נאך דער ברודער'ס טויט. די סתירה ווערט נאר לויט חז''ל אז אויך נאכן טויט איז דא אן איסור ערוה, אפילו עס איז מער נישט דא די טעם פון 'ערות אחיו גלה'.
און אפילו לויט חז''ל ווייס איך נישט צי דאס קען אנגעריפן ווערן א סתירה באופן שאר סתירת בביקורת המקרא, וויבאלד די סתירה און תירוץ איז אזוי פשוט, איז מסתבר אז דער 'מאסף' האט אליין אינזינען געהאט די כונה. א סתירה בביקורת המקרא איז לכאורה אין א 'שטילע' סתירה וואס מען דארף א 'חקרן' דאס אויפצוכאפן, און איז עפעס וואס דער מאסף האט נישט אויפגעכאפט אז די צוויי טעקסט איז א סתירה. ולפי זה קען אפילו זיין אז פרשת יבום איז געשריבן געווארן דורך די זעלבע שרייבער פון פרשת העריות.

[תוהו ובוהו]

דאס אז אמאל מעג מען יא חתונה האבן מיט א שוועגערין און אמאל נישט איז נישט בהכרח א סתירה בפשטות הכתבים. די פסוק אין אח''ק געט א טעם אז 'ערות אחיו גלה', איז משמע אז די איסור איז נאר ווען דער ברודער לעבט, משא''כ אין פרשת יבום רעדט מען נאך דער ברודער'ס טויט. די סתירה ווערט נאר לויט חז''ל אז אויך נאכן טויט איז דא אן איסור ערוה, אפילו עס איז מער נישט דא די טעם פון 'ערות אחיו גלה'.

זייער שיין, וכך פשטן של דברים לענ"ד.

און אפילו לויט חז''ל ווייס איך נישט צי דאס קען אנגעריפן ווערן א סתירה באופן שאר סתירת בביקורת המקרא, וויבאלד די סתירה און תירוץ איז אזוי פשוט, איז מסתבר אז דער 'מאסף' האט אליין אינזינען געהאט די כונה. א סתירה בביקורת המקרא איז לכאורה אין א 'שטילע' סתירה וואס מען דארף א 'חקרן' דאס אויפצוכאפן, און איז עפעס וואס דער מאסף האט נישט אויפגעכאפט אז די צוויי טעקסט איז א סתירה. ולפי זה קען אפילו זיין אז פרשת יבום איז געשריבן געווארן דורך די זעלבע שרייבער פון פרשת העריות.

הפוך גוטה, הפוך.

דאס אז ס'איז מסתבר אז דער עורך האט אינזין געהאט א תירוץ מאכט עס נישט ווייניגער ביקורת המקרא, און אפשר גאר פונקט פארקערט ודו"ק.

רוב אלגעמיינע סתירות זענען טאקע אזעלכע וואס מ'קען "פארענטפערן", און פיל פון זיי איז טאקע מסתבר אז דער עורך איז געגאנגען מיט'ן תירוץ, אבער דאך כאפט מען אויף אז עס קומט פון צוויי מקומות. גראבע סתירות איז שוין א גרעסערע זעלטנהייט און נישט אויף דעם לעבט ביקורת המקרא.

[כרם זית]

ווי איך פארשטיי קומט בקורת המקרא 'אויפדעקן' וואס דער מאסף האט פארזען, ממילא ווען עס קומט צו א גראבע סתירה, און בפרט אז די תירץ איז אויך פשוט, איז מסתבר צו זאגן אז דאס איז געווען דער מאסף'ס (אדער 'די' מאסף ווי @מי אני האט ערגעץ געשריבן בשם חוקרי המקרא אז א געוויסע חלק האט א פרוי געשריבן - לכאורה די חלק אויף וואס חז''ל זאגן כל המלמד בתו תורה כאילו מלמדה תפלות...) כונה מתחילה ממילא קען עס נישט אנגעריפן ווערן א 'קשיא' און א 'תירוץ' ווייל 'דאס שטעיט דא'.

[תוהו ובוהו]

ווי איך פארשטיי קומט בקורת המקרא 'אויפדעקן' וואס דער מאסף האט פארזען, ממילא ווען עס קומט צו א גראבע סתירה, און בפרט אז די תירץ איז אויך פשוט, איז מסתבר צו זאגן אז דאס איז געווען דער מאסף'ס (אדער 'די' מאסף ווי @מי אני האט ערגעץ געשריבן בשם חוקרי המקרא אז א געוויסע חלק האט א פרוי געשריבן - לכאורה די חלק אויף וואס חז''ל זאגן כל המלמד בתו תורה כאילו מלמדה תפלות...) כונה מתחילה ממילא קען עס נישט אנגעריפן ווערן א 'קשיא' און א 'תירוץ' ווייל 'דאס שטעיט דא'.

ווי איך פארשטיי, קומט ביקורת המקרא אויפווייזן טאקע דאס - אז ס'איז געווען א 'מאסף'... אויפווייזן א מאסף, און נאך מיט א תירוץ וואס איז געלאפן ביי אים אין קאפ איז בלויז מער געשמאקער...

חוץ מזה, מיין איך איז גאנץ פשוט אז דער מאסף/מאספת/מאספים האבן נישט אלעמאל פרובירט אהערצושטעלן כאילו ס'איז איין מחבר, נאר ס'איז - זיכער טיילווייז - אפיציעל געווען א ליקוט פון מסורות און באקאנטע לעגענדעס, מיט אלע אירע ווערסיעס.

[סקעפטיקער]

דאס אז אמאל מעג מען יא חתונה האבן מיט א שוועגערין און אמאל נישט איז נישט בהכרח א סתירה בפשטות הכתבים. די פסוק אין אח''ק געט א טעם אז 'ערות אחיו גלה', איז משמע אז די איסור איז נאר ווען דער ברודער לעבט, משא''כ אין פרשת יבום רעדט מען נאך דער ברודער'ס טויט. די סתירה ווערט נאר לויט חז''ל אז אויך נאכן טויט איז דא אן איסור ערוה, אפילו עס איז מער נישט דא די טעם פון 'ערות אחיו גלה'.

איך זעה נישט די הכרח צו דיין פשט, ראשית כל אויב די ברודער לעבט איז דאך עס בכלל ואשת עמיתך לא תתן שכבתך, און אויך וויאזוי טייטשסטו ביי בת בנך "כי ערותך הנה"?

[כרם זית]

כהאב געמיינט צו זאגן לעבט נאך אויף די וועלט, אבער זיי לעבן מער נישט צוזאמען. אויף דיין צווייטע קשיא האב איך נישט קיין תירוץ.

[סקעפטיקער]

כהאב געמיינט צו זאגן לעבט נאך אויף די וועלט, אבער זיי לעבן מער נישט צוזאמען. אויף דיין צווייטע קשיא האב איך נישט קיין תירוץ.

איינמאל גרושה איז אסור, מהיכי תיתי אז אלמנה איז אנדערש?

[שמן למאור]

כהאב געמיינט צו זאגן לעבט נאך אויף די וועלט, אבער זיי לעבן מער נישט צוזאמען. אויף דיין צווייטע קשיא האב איך נישט קיין תירוץ.

איינמאל גרושה איז אסור, מהיכי תיתי אז אלמנה איז אנדערש?

אויף חז"ל איז טאקע שווער מאי נ"מ? אבער די פסוקים קען מען לערנען אז עס ווערט אויס ערוה איינמאל זיי לעבן מער נישט צוזאמען, דהיינו סיי אויב די ברודער איז געשטארבן, און סיי אויב זיי האבן זיך גע'גט.

וויאזוי טייטשסטו ביי בת בנך "כי ערותך הנה"?

'כי ערות אחיך הוא' איז בלויז די סיבה וואס די תורה גיבט פארן איסור, נעמליך אז ס'איז ערות אחיך. אן ערוה איז טייטש יעדע איסור חתנות וואס איז אסור מחמת קירבה. אבער ווען די ברודער שטארבט, 'אדער גט זיך', איז עס שוין נישט ערות אחיך.. ווייל דאס וואס האט עס געמאכט פאר אן ערוה (דהיינו די חתונה'שאפט פונעם ברודער) איז שוין מער נישטא..

אבער ביי בת בנך בלייבט עס לעולם.. עס טוישט זיך גארנישט, עס בלייבט אייביג 'כי ערותך הנה'..

[סקעפטיקער]

כהאב געמיינט צו זאגן לעבט נאך אויף די וועלט, אבער זיי לעבן מער נישט צוזאמען. אויף דיין צווייטע קשיא האב איך נישט קיין תירוץ.

איינמאל גרושה איז אסור, מהיכי תיתי אז אלמנה איז אנדערש?

אויף חז"ל איז טאקע שווער מאי נ"מ? אבער די פסוקים קען מען לערנען אז עס ווערט אויס ערוה איינמאל זיי לעבן מער נישט צוזאמען, דהיינו סיי אויב די ברודער איז געשטארבן, און סיי אויב זיי האבן זיך גע'גט.

וויאזוי טייטשסטו ביי בת בנך "כי ערותך הנה"?

'כי ערות אחיך הוא' איז בלויז די סיבה וואס די תורה גיבט פארן איסור, נעמליך אז ס'איז ערות אחיך. אן ערוה איז טייטש יעדע איסור חתנות וואס איז אסור מחמת קירבה. אבער ווען די ברודער שטארבט, 'אדער גט זיך', איז עס שוין נישט ערות אחיך.. ווייל דאס וואס האט עס געמאכט פאר אן ערוה (דהיינו די חתונה'שאפט פונעם ברודער) איז שוין מער נישטא..

אבער ביי בת בנך בלייבט עס לעולם.. עס טוישט זיך גארנישט, עס בלייבט אייביג 'כי ערותך הנה'..

1) אויב די איסור איז נאר ווען זיי לעבן צוזאמען איז דאך עס אסור אלס אשת איש
2) דעמאלטס וואס איז די ראי' אז ערות אחיך היא מיינט נאר ווען זיי זענען צוזאמען? אפשר בלייבט עס אסור אייביג?

[שמן למאור]

כהאב געמיינט צו זאגן לעבט נאך אויף די וועלט, אבער זיי לעבן מער נישט צוזאמען. אויף דיין צווייטע קשיא האב איך נישט קיין תירוץ.

איינמאל גרושה איז אסור, מהיכי תיתי אז אלמנה איז אנדערש?

אויף חז"ל איז טאקע שווער מאי נ"מ? אבער די פסוקים קען מען לערנען אז עס ווערט אויס ערוה איינמאל זיי לעבן מער נישט צוזאמען, דהיינו סיי אויב די ברודער איז געשטארבן, און סיי אויב זיי האבן זיך גע'גט.

וויאזוי טייטשסטו ביי בת בנך "כי ערותך הנה"?

'כי ערות אחיך הוא' איז בלויז די סיבה וואס די תורה גיבט פארן איסור, נעמליך אז ס'איז ערות אחיך. אן ערוה איז טייטש יעדע איסור חתנות וואס איז אסור מחמת קירבה. אבער ווען די ברודער שטארבט, 'אדער גט זיך', איז עס שוין נישט ערות אחיך.. ווייל דאס וואס האט עס געמאכט פאר אן ערוה (דהיינו די חתונה'שאפט פונעם ברודער) איז שוין מער נישטא..

אבער ביי בת בנך בלייבט עס לעולם.. עס טוישט זיך גארנישט, עס בלייבט אייביג 'כי ערותך הנה'..

1) אויב די איסור איז נאר ווען זיי לעבן צוזאמען איז דאך עס אסור אלס אשת איש
2) דעמאלטס וואס איז די ראי' אז ערות אחיך היא מיינט נאר ווען זיי זענען צוזאמען? אפשר בלייבט עס אסור אייביג?

1) דאס איז טאקע א גוטע קשיא, מען קען עס פארענטפערן מיט די סטענדערד joker תירוץ וואס חז"ל ניצן כסדר, 'לעבור עליו בשני לאווין'.. אבער דאס איז נאר גוט ווען מען האט נישט עפעס בעסערס.. ס'איז טאקע א באבע תירוץ.

2) קיין ראיה איז טאקע נישט דא, וואס מען זאגט נאר איז אז 'מען וואלט געקענט' זאגן אז דאס איז פשט אין פסוק. עס איז נאר 'ערות אחיך' ווילאנג דער ברודער איז נאך מיט איר (וואס דאס האט דאך איר געמאכט פאר אן ערוה אין די פערסט פלעיס) אבער איינמאל זיי לעבן שוין מער נישט צוזאמען, גייט עס צוריק צו די מצב פון בעפאר און זי ווערט אויס ערוה.

[סקעפטיקער]

די וואכעדיגע סדרה פרשת קרח איז איינע פון די שטארקע פלעצער פון ווי די מבקרים ברענגען א ראי' אויף א צוזמאגעשטעלטע נארעטיוו, איך לייג דא ארויף א לענגערע באשרייבונג איבער דעם, זאל די עולם צוריק קומען נאך שבת מיט גוטע תירוצים

Korah, Datan and Abiram A Case Study for the Methods of Academic Biblical Studies.pdf

[סקעפטיקער]

און ער וויל גאר זאגן אז פרה אדומה איז א פארצייטישע רעסעפי פאר זייף

[שמן למאור]

אז מען רעדט פון שאלות ותשובות אין ביקורת, איז נישט שייך אויסצולאזן די באקאנטע באמבע קשיא; "וויפיל יאר זענען די אידן געווען אין מצרים"?

אין פסוק ספר שמות יב, מ, שטייט קלאר; וּמוֹשַׁב בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר יָשְׁבוּ בְּמִצְרָיִם שְׁלֹשִׁים שָׁנָה וְאַרְבַּע מֵאוֹת שָׁנָה. די אידן זענען געווען אין מצרים פאר 430 יאר. פינטל.

רש"י אויפן פלאץ לאזט אונז שוין וויסן אז מען קען נישט לערנען דעם פסוק כפשוטו, ווייל אויב יא האבן מיר א מורא'דיגע פראלעם. ווייל קהת איז דאך געווען פון די יורדי מצרים אונאיינעם מיט יעקב אבינו, ער איז געווען פון די שבעים נפש וואס די פסוק רעדט פון אין פרשת שמות.

אין פרשת וארא (פרק ו' פסוק י"ח, כ') רעכנט די פסוקים אויס פינקטליך וויפיל יאר קהת, און זיין זון עמרם האבן געלעבט. קהת האט געלעבט 133 יאר, און עמרם האט געלעבט 137 יאר. יעצט משה רבינו איז דאך געווען 80 יאר ווען ער האט אויסגעלייזט די אידן פון מצרים, ווי עס שטייט קלאר אין פסוק שמות ז, ז. נו רעכן אויס 133+137+80 קומט עס אויס 350 יאר! ניטאמאל נאנט צו 430.

מען דארף נאך אבער אויך רעכענען אז קהת איז שוין געווען עטליכע יאר אלט ווען ער איז אנגעקומען קיין מצרים, קומט אויס אז די 133 יאר זיינע, איז נישט קיין גאנצע. אזוי אויך איז נישט מסתבר אז ער האט געבוירן עמרם די לעצטע יאר פון זיין לעבן, און לפי זה איז די 137 יאר פון עמרם אביסל אריינגערעכנט אין די 133 יאר פון די לעבן פון קהת.

אזוי אויך די 80 יאר פון משה איז אויך שוין אביסל איינגעשלינגען אין די יארן פון עמרם, ווייל ס'איז ווייטער נישט מסתבר אז עמרם האט געבוירן משה ממש די לעצטע יאר פון זיין לעבן. קומט אויס אז די 133, 137 און 80 איז שוין אויך נישט גאנץ, איז וואו קומט מען אן צו 430 יאר???

האט רש"י א געוואלדיגן תירוץ!!! די 430 יאר רעכנט מען נישט פון ווען יעקב מיט די הויזגעזינט איז פאקטיש אראפ קיין מצרים, נאר פון ווען יצחק איז געבוירן געווארן!!!

וואו קומט דא יצחק אריין אונעם בילד? איז רש"י מסביר, ווייל היות ביים ברית בין הבתרים האט גאט געזאגט צו אברהם "גר יהיה זרעך בארץ לא להם" קומט אויס אז ווען אברהם האט געהאט זיין זון יצחק און ער איז טעכניש געווען אין א פרעמדע לאנד האט זיך שוין אנגעפאנגען די "גר יהיה זרעך בארץ לא להם" און מען קען שוין אנפאנגען צו רעכענען פון דעמאלטס די 430 יאר...

איי אין פסוק שטייט קלאר וּמוֹשַׁב בְּנֵי יִשְׂרָאֵל "אֲשֶׁר יָשְׁבוּ בְּמִצְרָיִם" שְׁלֹשִׁים שָׁנָה וְאַרְבַּע מֵאוֹת שָׁנָה? דרייט רש"י מיט די צינג און זאגט אזוי: "אשר ישבו במצרים" - אחר שאר הישיבות שישבו גרים בארץ לא להם "שלשים שנה וארבע מאות שנה" - בין הכל משנולד יצחק עד עכשיו היו ארבע מאות שנה.

סארי, אבער ס'איז זייער א שטארקע דוחק, רש"י מוז אזוי לערנען ווייל עס מוז שטימען מיט חז"ל וואס האבן אזוי געזאגט, אבער אין פסוק איז זייער שווער אזוי צו לערנען. אין פסוק שטייט זייער קלאר אז די אידן זענען געווען "אין מצרים" פאר 430 יאר.

לולי דמסתפינא וואלט איך געזאגט א געוואלדיגע חידוש. דאכצעך אז שטייט נישט אין די פסוקים אינערגעץ אויסגערעכנט ווער עס זענען געווען די שבעים נפש וואס זענען געווען די יורדי מצרים. קען מען אפשר זאגן אז קהת איז בכלל נישט געווען פון די יורדי מצרים און ער איז געבוירן צו זיין טאטע לוי אסאך שפעטער נאכן אנקומען אין מצרים. (לוי שטייט קלאר אין פסוק אז ער איז געבוירן צו זיין טאטע יעקב נאך זייענדיג אין חרן ביים שווער לבן, אבער קהת שטייט נישט קלאר)

אויב זאלן מיר זאגן אז קהת איז געבוירן ערשט לאמיר זאגן 90 יאר נאכן אנקומען קיין מצרים, און ער האט יא געהאט זיין זון עמרם מער סוף ימיו לאמיר זאגן 5 יאר פאר זיין שטארבן. עמרם האט אויך געבוירן משה מער סוף ימיו לאמיר זאגן אויך 5 יאר פאר זיין פטירה. קומט אויס 90+133+137+80=440. יעצט רעכן אראפ צען יאר וואס דאס וועט זיין פאר די צוויי פינעווערס וואס די יארן זענען געווען אריינגעשלינגען אין די אנדערע יארן קומט אויס 430 יאר!

לויט דעם וועט מען מוזן זאגן אז לוי האט געבוירן קהת קרוב צו הונדרעט יאר נאכן אנקומען קיין מצרים (לכה"פ 80 יאר נאכן אנקומען, אויב ווילן מען שטיפן אז קהת און עמרם האבן געבוירן זייער קינדער אין די לעצטע יאר פון זייער לעבן). איי ווער זענען געווען די שבעים נפש? גיי ווייס... נישט מיין פראבלעם... אבער כ'מיין אז דאס איז ווייניגער דוחק ווי רש"י'ס פשט.

וואס זאגט דער עולם?

[איציקל]

דאכצעך אז שטייט נישט אין די פסוקים אינערגעץ אויסגערעכנט ווער עס זענען געווען די שבעים נפש וואס זענען געווען די יורדי מצרים. קען מען אפשר זאגן אז קהת איז בכלל נישט געווען פון די יורדי מצרים און ער איז געבוירן צו זיין טאטע לוי אסאך שפעטער נאכן אנקומען אין מצרים.

ואלה שמות בני ישראל הבאים מצרימה וגו' (בראשית מו, ח).
ובני לוי גרשון קהת ומררי (שם יא).
כל הנפש לבית יעקב הבאה מצרימה שבעים (שם כז).

[שמן למאור]

דאכצעך אז שטייט נישט אין די פסוקים אינערגעץ אויסגערעכנט ווער עס זענען געווען די שבעים נפש וואס זענען געווען די יורדי מצרים. קען מען אפשר זאגן אז קהת איז בכלל נישט געווען פון די יורדי מצרים און ער איז געבוירן צו זיין טאטע לוי אסאך שפעטער נאכן אנקומען אין מצרים.

ואלה שמות בני ישראל הבאים מצרימה וגו' (בראשית מו, ח).
ובני לוי גרשון קהת ומררי (שם יא).
כל הנפש לבית יעקב הבאה מצרימה שבעים (שם כז).

אופס... אפגעפרעגט... שטייט דאך קלאר אז קהת איז געווען פון די יורדי מצרים... כ'האב געזיכט אין ספר שמות, און נישט געטראפן וואו עס שטייט די שבעים נפש אויסגערעכנט, כ'האב טאקע נישט נאכגעקוקט אין ספר בראשית.

ווייס איך נישט וויאזוי צו פארענטפערן די יארן...

[ברוך שפינוזה]

אויף די 400 יאר קען מען זאגן בפשטות אז ס'איז א סימבאלישע נאמבער און ס'מיינט לאו דווקא 400 יאר ממש, ס'די זעלבע פאר נאמבערס וואס חזר'ן זיך איבער דורכאויס דעם פרי-היסטארישן חלק פונעם תנ"ך (ד.ה. ביז בערך די צייט פון חזקיה המלך וואס לויט'ן ברייתא אין בבא בתרא האט ער אראפגעשריבן דעם תנ"ך), ס'איז נאריש צו זאגן אז אזא גרויסע טייל פון די אידישע היסטאריע איז געלאפן אויף אזעלכע מאטעמאטישע פארמולעס און פונקט די טאג וואס מ'האט אנגעפאנגען אראפשרייבן האט זיך די מציאות געטוישט צו ראנדעמאלע נאמבערס. דאס זעהט מען אויך זייער קלאר ביים מבול, די זעלבע פאר נאמבערס (40, 150, און 7) האלטן זיך אין איין איבער'חזר'ן און ס'איז קלאר סימבאלישע נאמבערס. ס'איז טאקע זיס ווי רש"י קוועטשט אזוי שיין אריין און אויבנאויף קוקט טאקע אויס ווי ס'שטימט, אבער דאס איז אלץ גוט לפילפולא בעלמא, להגדיל תורה ולהאדירה, שווער צו גלייבן אז רש"י אליין האט געהאלטן אז דאס איז פשוט פשט.

[חדשים]

אז דו רעדסט פון ביקורת המקרא מיט מצרים, דערמאן איך מיר מיין ערשטע ביקורת המקרא קשיא אלץ כיתה ח’ אינגל. אין פרשת וארא (ז, ז) שטייט ”ומשה בן שמנים שנה ואהרן בן שלש ושמנים שנה בדברם אל פרעה”, און אין פרשת ברכה (לד, ז) שטייט ”ומשה בן מאה ועשרים שנה במתו.” קומט אויס אז ווען משה איז געקומען די ערשטע מאל צו פרעה איז ער געווען 80 יאר, די מכות האט געדויערט 12 חדשים, און אין מדבר איז מען געווען 40 יאר, האט דאך משה געדארפט זיין 121 יאר במותו?

כד הוינא טליא איז דאס געווען די קשיות... ווען איך בין עלטער געווארן האב איך געזען אז דאס איז פון די קלייניקייטן... דאס קען מען גרינג מסביר זיין... פון דעם רעדט שוין די חתם סופר אין די תשובות (ח”ו סכ”ט) ועוד... און די רעסט איז היסטארי...