קאווע שטיבל

Starbucks האט געשריבן:

קאווע טרינקער האט געשריבן:אמאל וואלטן מענטשען ווי אונז שוין געהאט אן אייגינע משכילים קלאב, נאר צוליב די טריפענע אינטערנעט בלייבט יעדער אינדעהיים מיט שטריימעל בעקישטע.

מיינסט אזוי? וואו איז געוועהן די קלאב פארן אינטערנעט?

אין די גרויסע אוניווערזיטעטן ווי לעמבערג, לאנדאן און פעטערבורג (די היינטיגע לענינגראד, אדער סט. פעטערסבורג(.

בענדזשאמין פרענקלין,

האסט אויסגעניצט דיין טאלאנט פון שרייבען ארויסצונעמען דעם חות דעת פינעם קורצען שמאלן דוחק {כלשונו} הלכה'דיגען - נישט השקפה - היתר וואס ער האט געגעבן ביי א פאל וואס איז אינגאצן נישט דומה צום היינטיגען מציאות, און דערמיט האסטע פראבירט צו פארקאכן א קאשע קעגן די היינטיגע רבנים/מציאות, און מיט די הילף פון יידל האסטע געקוילערט די באל ווייטער, און שוואכע הערצער האבן זיך צוגעכאפט צו די אשכול ווי צו א פיין שטיקעל געבראטען פלייש כאילו מען האט דא אנדעקט די מהלך ווי אויף צו ווייזען איינמאל פאר אלעמאל ווייזען אז 17 יעריגע מיידליך איז א מצווה אז זיי זאל ארבייטען און א אפיס.

וואלסט'ע געווען מח שליט על הלב, און וואלסט אינטרעסירט געווען דן זיין די נושא מיט א אמת לאמיתו, וואלט מעגליך געווען צו האבן דא א הערליכע אשכול מיט סברות לכאן ולכאן, עכשיוו שלא זכינו וועט עס בלייבען איינס פון נאך צענדליגער אשכולות ווי מאנכע וועלן גיסען ווייטאג אויף א מציאות וואס עקזעקסטירט נישט, און אויף א אייגען געשאפענע ווייטאג,

בהצלחה רבה.

{במאמר המסוגר, ואכמ"ל, וואס די דזשוערי פון וועבערמאן האט פארשטאנענן און על סמך זה האבן זיי אים קאנוויקטעט, ווילען אידן נישט פארשטיין,}

berlbalaguleh האט געשריבן:

Starbucks האט געשריבן:

קאווע טרינקער האט געשריבן:אמאל וואלטן מענטשען ווי אונז שוין געהאט אן אייגינע משכילים קלאב, נאר צוליב די טריפענע אינטערנעט בלייבט יעדער אינדעהיים מיט שטריימעל בעקישטע.

מיינסט אזוי? וואו איז געוועהן די קלאב פארן אינטערנעט?

אין די גרויסע אוניווערזיטעטן ווי לעמבערג, לאנדאן און פעטערבורג (די היינטיגע לענינגראד, אדער סט. פעטערסבורג(.

איך רעד פון 20 יאר צוריק.

בדחן שרייבט,
ו

וואלסט'ע געווען מח שליט על הלב

סע נייגערט מיר צו וויסען פארוואס אזוי פיל מענטשען דא שרייבען דאס ווארט מוח אהן א וא"ו. עס איז דאך נישט די ריכטיגע וועג? סיי אין ש"ס אין סיי להבדיל אינעם היינטיגען מילון עברי, שרייבט זיך עס מיט א וא"ו? והוא פלא.
וביותר אז מען קוקט אינעם מקור פינעם ענין מוח שליט על הלב.
תניא ליקוטי אמרים פרק יב

כי המוח שליט על הלב [כמ"ש בר"מ פ' פינחס] בתולדתו וטבע יצירתו שכך נוצר האדם בתולדתו שכל אדם יכול ברצונו שבמוחו להתאפק ולמשול ברוח תאותו שבלבו שלא למלאת משאלות לבו במעשה דבור ומחשבה ולהסיח דעתו לגמרי מתאות לבו אל ההפך לגמרי ובפרט אל צד הקדושה כדכתיב וראיתי שיש יתרון לחכמה מן הסכלות כיתרון האור מן החושך

אגב, דער תניא צייכענט צו א רעיא מהימנא פרשת פינחס, אבער באמת איז עס א זוהר פרשת פינחס.
זוהר כרך ג (במדבר) פרשת פינחס דף רכד עמוד א:

אמר רבי פנחס מסתכל הוינא שמירה בלב איהו ודאי (דחמא בלב) (ס"א ולב דוגמא דלב עלאה) ועל דא שמור בלב ולאו באתר אחרא, זכירה בזכר במוחא דרכיב ושליט על הלב, ולית זכירה אלא במוחא, ועל דא זכור לזכר ושמור לנקבה: מוחא דאיהו דכורא רכיב ושליט על הלב, לב שליט ורכיב על הכבד, כבד סמאל ונחש דא בדא ואיהו חד (ס"א ואינון דכר ונוקבא)

כמובן אז ווען מער רעדט א פולען אראמיש איז עס מוחא מיט אן אל"ף.

מח שליט, דאס איז די איינציגסטע הערה וואס דו האסט אויף די דזשאוקס פון דעם בדחן? מעגסט געבן א שמייכל!

בדחן האט געשריבן:

און שוואכע הערצער האבן זיך צוגעכאפט צו די אשכול ווי צו א פיין שטיקעל געבראטען פלייש וכו'

דהיינו ?
ווי זעסטו דא שוואכע הערצער ? און ווי זעסטו אז מען כאפט זיך צו דערצו ?

בדחן האט געשריבן: און מיט די הילף פון יידל האסטע געקוילערט די באל ווייטער,

וואס ווילסטו פין יידל וואסארא באלל קוילערט ער ווייטער ? ער האט בסך הכל מעתיק געווען די חוות יאיר

בענדזשאמין'ס פענע דערמאנט מיר פון קטלא קניא, זייער גוט געשריבן.

יתרו האט געשריבן:

בדחן האט געשריבן: און מיט די הילף פון יידל האסטע געקוילערט די באל ווייטער,

וואס ווילסטו פין יידל וואסארא באלל קוילערט ער ווייטער ? ער האט בסך הכל מעתיק געווען די חוות יאיר

לאמיר דיר מסביר זיין די נקודה פון מיין קוק ווינקעל,

צו שרייבען נעגאטיוו און אז אלעס איז שלעכט און גייט נישט גוט, דארף מען נישט האבן קיין קוואלעפיקאציעס, יעדער קען עס טיען, אפילו א שאינו ידוע לשאול קען עס אויך טיען, און אפילו א גוי קען מען אויסלערנען ווי אזוי ער זאל מאכען קאט און פעסט טוישן ווערטער און איבער זאגען די פוינט איינמאל און נאכאמאל. אפגעזען אז יעדער איד וואס קען אידיש און האט א אידישע קיבארד קען עס טיען,

אבער פאר יידל וואס אפילו מיט השקפה בין איך שטארק מחולק מיט אים, אבער ווען עס קומט צו וויסענשאפט וועט יעדער מודה זיין אז ער האט א אפענע קאפ און ער ווייסט גאר אסאך, { א גרויסע קונץ? ער ליינט וויקפידיע.......! } ער איז פון די בעסטע אידישע שרייבערס, ווען אזא שרייבער זעט די פארברעכן וואס דער פותח האשכול האט געטיען מיטען צושטעלן דעם חות יאיר צו א אומריכטיגע מציאות וואלט געפאסט - אפגעזען פון זיין אייגענע השקפה מיינוג - אז ער זאל אים אויפמערקזאם מאכען אז עס איז נישט ריכטיג, אדער זאל ער העכסטענעס איגנארירען דעם אשכול, די פאקט אז ער האט צוגעברענגט דעם חות יאיר און געוויזן אז ער לייגט און א זייט די אויפריכטיגע אמת'ע מיינוג און ער גייט אינאיינעם מיטען אשכול אפילו ער ווייסט אז עס איז נישט ריכטיג איז נישט געווען ערווארטעט פון אים, פון אנדערע יא אבער פון אים נישט.

בדחן, דו האלטס אז רבי זלמן לייב פילאפ וואלט געענטפערט אזא תשובה ווי דעם חוות יאיר אין פונקט דער זעלבער מצב?

שו"ת מנחת יצחק חלק י סימן לא

והנה בנוגע לתשו' חוות יאיר (סי' ק"ח) שהבאתי בדברינו שם, נכון להעתיק דברי הגריעב"ץ בספר מגדל עוז (כ"ז ע"ג מדפה"ס) שכ' בזה"ל: ויש לתמוה על הוראתו להקל שם, כי הוא מתנגד ממש לההוא עובדא דהעלה לבו טינא הנ"ל שלא התירו אפי' בזיון בעלמא בלי שום קריבה לגמרי, וגם בסכ"נ להציל נפש מבנ"א, לא, עאכו"כ שלא להפקיר בתולה לעכו"ם לעבור על איסור קריבה דאסור מדאורייתא ומלקין עלי' למ"ד, וכ"ז לצורך פרנסת אבי' שבודאי לא הי' פיקוח נפשות, דבר זר ותמוה שסמך להקל בדבר ואע"פ שהאב חשש לעצמו ורצה להמנע, וסיים בסוף דאין לסמוך על הוראה זו כלל, ועי' בשד"ח (מע"ז סי' כ') שהשיג ג"כ על תשו' הנ"ל, [ומה שציינתי בתשובתי שם לאוצה"פ סי' ס"ב הוא בסי' כ"ב וט"ס בהנדפס שם].

בדחן האט געשריבן:

יתרו האט געשריבן:

בדחן האט געשריבן: און מיט די הילף פון יידל האסטע געקוילערט די באל ווייטער,

וואס ווילסטו פין יידל וואסארא באלל קוילערט ער ווייטער ? ער האט בסך הכל מעתיק געווען די חוות יאיר

לאמיר דיר מסביר זיין די נקודה פון מיין קוק ווינקעל,

צו שרייבען נעגאטיוו און אז אלעס איז שלעכט און גייט נישט גוט, דארף מען נישט האבן קיין קוואלעפיקאציעס, יעדער קען עס טיען, אפילו א שאינו ידוע לשאול קען עס אויך טיען, און אפילו א גוי קען מען אויסלערנען ווי אזוי ער זאל מאכען קאט און פעסט טוישן ווערטער און איבער זאגען די פוינט איינמאל און נאכאמאל. אפגעזען אז יעדער איד וואס קען אידיש און האט א אידישע קיבארד קען עס טיען,

אבער פאר יידל וואס אפילו מיט השקפה בין איך שטארק מחולק מיט אים, אבער ווען עס קומט צו וויסענשאפט וועט יעדער מודה זיין אז ער האט א אפענע קאפ און ער ווייסט גאר אסאך, { א גרויסע קונץ? ער ליינט וויקפידיע.......! } ער איז פון די בעסטע אידישע שרייבערס, ווען אזא שרייבער זעט די פארברעכן וואס דער פותח האשכול האט געטיען מיטען צושטעלן דעם חות יאיר צו א אומריכטיגע מציאות וואלט געפאסט - אפגעזען פון זיין אייגענע השקפה מיינוג - אז ער זאל אים אויפמערקזאם מאכען אז עס איז נישט ריכטיג, אדער זאל ער העכסטענעס איגנארירען דעם אשכול, די פאקט אז ער האט צוגעברענגט דעם חות יאיר און געוויזן אז ער לייגט און א זייט די אויפריכטיגע אמת'ע מיינוג און ער גייט אינאיינעם מיטען אשכול אפילו ער ווייסט אז עס איז נישט ריכטיג איז נישט געווען ערווארטעט פון אים, פון אנדערע יא אבער פון אים נישט.

פנוקט פארקערט, בדחן, האסט שלעכט אפגעטייטש מיין כוונה. כ'האב געוואלט דער עולם זאל חלילה נישט זיך פארלאזן אויף בענדזשעמין פרענקלין'ס צושטעל, האב איך אראפגעברענגט די אריגינעלע טעקסט פונעם חוות יאיר כדי מ'זאל קענען זען די אותיות מחכימות און גלייך זען אז ער רעדט נאר פון די אמאליגע מציאות און נישט פון קיין אפיסעס וכדו'.

berlbalaguleh האט געשריבן:יישר כח פאר ברענגען די הערליכע פאנטאסטישע מעשה. ס'איז זייער א שיינע מעשה. כ'האב נאר איין טעכנישע הערה. אין פאל די באדינגונגען אין דעם גוי'ס הויז זענען אזעלכע אז ס'איז פארהאן דער איסור פון ייחוד, העלפט נישט וואס די מאמע באגלייט איר טאכטער. ווייל די אנוועזנהייט פון צוויי אדער מערערע פרויען ביי א גוי אדער א איד וואס איז נישט ערליך נעמט נאך נישט אוועק דעם סטאטוס פון ייחוד.

שו"ת מנחת יצחק חלק ז סימן עג
וכן צ"ל במש"כ בתשו' חוות יאיר שם (סי' ק"ח) בנדון דשם דדחק מאד למצא תקנה לעני מדוכא מאד, שהי' לו יניקה לפרנסתו מאת ערל שכן אצלו, ובתו היתה רגילה לילך לבית הערל בעסקי אביה, וכתב דמ"מ אמה הזקנה הולכת עמה לבל תתיחד עמו, וכ"כ עוד הפעם אח"ז וז"ל רק להזהר מן היחוד בלי אמה ומן הריצוי וכו' עכ"ל, וצ"ל הא דאמה מצילה מן היחוד, אף דבאיש א' עם ב' נשים גם בישראל לא מהני ומכ"ש בנכרי, וביותר נכרי דבעובדא דשם שממעשיו ראו שהי' עשה מעשה כיעור וקריבה דעריות, אלא י"ל דאמה שהי' בעלה עמה בעיר, וידע למקום שהולכות ברשותו, ס"ל לחו"י דל"ה יחוד, ומהני גם שמירה לבתה, וכמו דס"ל לכ"פ, ה"ה בספר נחפה לכסף (א"ע ח"ב סי' י"א) וש"פ [ושאר פוסקים] הובאו בס' אוצה"פ (סי' כ"ב דנ"ד מדה"ס), ואף דיש חולקים, ומכ"ש שלא בביתו וגם בנכרי, מ"מ מחמת זה הדחק שדוחקתו לאותו העני מדוכא מאד, ס"ל להחו"י להקל

ברוך שכוונת.

ווי האט יענער פויער געזאגט, ווער ווייסט וואס נאך מען מעג אין דער רב דערציילט נישט !!!י

בעצם איז זיכער אז דער חוות יאיר איז גערעכט אז ווען מען באגייט אן איסור מיט א פרוי שלא מרצונה איז די פרוי גארנישט עובר, און זי איז נישט מחוייב זיך מוסר נפש זיין וכו', ווי אנדערע האבען געברענגט פין אלע פוסקים.

די חידוש פין חוות יאיר אויף דעם פאל איז אבער, אז דא איז די מיידל אהין געגאנגען מדעתה ומרצונה, און עס איז בכלל נישט געוועהן קיין אונס אהין צוגיין, ממילא איז זי שוין נישט אזוי ווייט קיין אונס, נאר א שטיקעל עובר ברצון, ווייל זי ווייסט אז דער גוי וועט איר אנרירען און מחבק ומנשק זיין, אפילו טאקע נגד רצונה, אבער זי באדארף זיך נישט אריין לייגען אין א סיטואציע וואס ברענגט צו דעם. ודו"ק.

היימישער ליטוואק
שו"ת מנחת יצחק חלק י סימן לא

והנה בנוגע לתשו' חוות יאיר (סי' ק"ח) שהבאתי בדברינו שם, נכון להעתיק דברי הגריעב"ץ בספר מגדל עוז (כ"ז ע"ג מדפה"ס) שכ' בזה"ל: ויש לתמוה על הוראתו להקל שם, כי הוא מתנגד ממש לההוא עובדא דהעלה לבו טינא הנ"ל שלא התירו אפי' בזיון בעלמא בלי שום קריבה לגמרי, וגם בסכ"נ להציל נפש מבנ"א, לא, עאכו"כ שלא להפקיר בתולה לעכו"ם לעבור על איסור קריבה דאסור מדאורייתא ומלקין עלי' למ"ד, וכ"ז לצורך פרנסת אבי' שבודאי לא הי' פיקוח נפשות, דבר זר ותמוה שסמך להקל בדבר ואע"פ שהאב חשש לעצמו ורצה להמנע, וסיים בסוף דאין לסמוך על הוראה זו כלל, ועי' בשד"ח (מע"ז סי' כ') שהשיג ג"כ על תשו' הנ"ל, [ומה שציינתי בתשובתי שם לאוצה"פ סי' ס"ב הוא בסי' כ"ב וט"ס בהנדפס שם].

די קשיא פין יעב"ץ איז נישט שווער בכלל, ווייל דארט ביי די מעשה ווי מען האט גארנישט מתיר געוועהן האט זיך געהאנדעלט פין א איד, און א איד איז אסור דאס צו טוהן אפילו ווען זי איז נישט מסכים. ווידער דאס רעדען מאחורי הגדר, איז אויך געוועהן בעניני זנות ווי רש"י זאגט דארט, ממילא פארדעם האבען די חכמים נישט מתיר געוועהן, כדי שלא יהיו בנות ישראל פרוצות, מיט אידען, וואס איז אסור לגמרי. ודו"ק.

עס קען זיין אז אנדערע אחרונים זאגען וואס איך זאג, אז דאס הייסט נישט קיין אונס, ווייל זי גייט אהין מדעתה ומרצונה, איך האב נישט געהאט קיין צייט נאך צו קוקען, כי טרוד אני מאוד בעוה"ר.

מעגליך אז לצורך פרנסה איז א שטיקל אונס.
אפילו היינטיגע צייטן האט מען מתיר געווען אסאך איסורים, ווי אינטערנעט, גיין קיין מאנהעטן, לאס וועגאס, לצורך פרנסה.

וועגאס, מאנהעטן, אינטערנעט, און נאר נישט פרויען אין אפיסעס?

פארשטענדליך, ווייל דאס האט שוין געברענגט גרויסע מכשולות אינעם עבר. משא"כ די אנדערע.

בדחן האט געשריבן:בענדזשאמין פרענקלין,

האסט אויסגעניצט דיין טאלאנט פון שרייבען ארויסצונעמען דעם חות דעת פינעם קורצען שמאלן דוחק {כלשונו} הלכה'דיגען - נישט השקפה - היתר וואס ער האט געגעבן ביי א פאל וואס איז אינגאצן נישט דומה צום היינטיגען מציאות, און דערמיט האסטע פראבירט צו פארקאכן א קאשע קעגן די היינטיגע רבנים/מציאות, און מיט די הילף פון יידל האסטע געקוילערט די באל ווייטער, און שוואכע הערצער האבן זיך צוגעכאפט צו די אשכול ווי צו א פיין שטיקעל געבראטען פלייש כאילו מען האט דא אנדעקט די מהלך ווי אויף צו ווייזען איינמאל פאר אלעמאל ווייזען אז 17 יעריגע מיידליך איז א מצווה אז זיי זאל ארבייטען און א אפיס.

וואלסט'ע געווען מח שליט על הלב, און וואלסט אינטרעסירט געווען דן זיין די נושא מיט א אמת לאמיתו, וואלט מעגליך געווען צו האבן דא א הערליכע אשכול מיט סברות לכאן ולכאן, עכשיוו שלא זכינו וועט עס בלייבען איינס פון נאך צענדליגער אשכולות ווי מאנכע וועלן גיסען ווייטאג אויף א מציאות וואס עקזעקסטירט נישט, און אויף א אייגען געשאפענע ווייטאג,

בהצלחה רבה.

{במאמר המסוגר, ואכמ"ל, וואס די דזשוערי פון וועבערמאן האט פארשטאנענן און על סמך זה האבן זיי אים קאנוויקטעט, ווילען אידן נישט פארשטיין,}

איך וויל נאר רעאגירן צו די לעצטע שורה פון דיין מאמר. וואס די דזשורי פון וועבערמאן האט פארשטאנען פארשטייסטו נאך אלץ נישט. (אדער דו ווילסט נישט פארשטיין). אז ווען דו שטייסט ווען (ח"ו) פאר די דזשורי וואלטן זיי דיך אלס יוד, פונקט אזוי אריינגעטראסקעט אין דזשעיל. ווייל וואו איז דאס געהערט געווארן מ'זאל מאכן א מענטש גילטי אן א טראפ עווידענס אדער אן עדות. וואס איז מיט או.דזשעי אדער קעיסי ענטאני וואו ס'איז יא געווען עווידענס? אדער. ווען האסטו געהערט פון א פאל אז א דזשורי זאל דערקלערן אן ערליכן יוד אומשולדיג?

זעלטן אז א בדחן זאל טון די פארקערטע פון ארויף ברענגען א שמייכל.
טענה'סט אז דער חות יאיר איז געווען אן הלכה מענטש. בנוגע השקפה וואלט דער טאטע געדארפט אנפרעגן.... וועם?
דו ווייסט אפשר אז דער גאנצער מושג פון "השקפה" איז קוים צוויי דורות אלט....

berlbalaguleh האט געשריבן:וואו איז דאס געהערט געווארן מ'זאל מאכן א מענטש גילטי אן א טראפ עווידענס אדער אן עדות.

קיינמאל נישט, נאר ווען אויפן באשולדיגונגס באנק איז געזעצן א חסידישע איד... אויב גלייבסטו מיר נישט קוק דא.

אין שו"ת חוות יאיר סימן קפב וואס בן תמלון האט ציגעברענגט שטייט דארט אז ער האלט ,עס איז נישט דא קיין שום הלכה'דיג איסור פין חיבק ונישק שלא לשם חיבה , אין פארענפערט דארט די קשיא פין יעב"ץ, וכ"ש דא איז לכו' זיכער נישט קיין איסור ווייל זי טיט גארנישט.

ווען איז דא חיבק ונישק שלא לשם חיבה?