פינקי, אן אריגינעל!

[יידל]

דער ארטיקל - ווי אלע ארטיקלן וואס קומען ארויס פון מאראנצן זאפט'ס פעדער - איז עפעס געוואלדיג, זיך צו באלעקן.

נאר צוויי מינדערוויכטיגע הערות - דו שרייבסט וועגן א שעיד אף פינק, מיר דוכט זיך אז עס איז שוין דא א טעיפ פון דודי קאליש דעדיקעיטעט צו פינקי'ס לחנים, אויב מיין זכרון נערט מיר נישט הייסט עס "שמע ישראל" מיט א בילד פון א איד איינגעהילט אין א טלית אויפן דעקל (און אין ארץ ישראל האט זיך עס פארקויפט אונטער'ן נאמען "התרגשות - מיטב ניגוני הרה"ח פנחס מרדכי וועבער")

צווייטנס, כאטש פינקי איז העכסט אריגינעל אין גראמען, האלט איך אז ליפא שמעלצער איז דער מלך ווען עס קומט צו גראמען. איך בין א גרויסער מתנגד פון ליפא אין אלגעמיין. כ'גלייך נישט זיינע קאמפאזיציעס, כ'ווער נישט משוגע פאר זיין קול און זיינע קאנצערטן זענען בכלל נישט מיין טעיסט. אבער איך גיי גאגא פאר זיינע גראמען. איך האב נישט יעצט קיין איינע פון זיינע גראמען לנגד עיני, אבער איך וועל ברענגן וואס איך געדענק. נעם די "כי הם חיינו" ניגון אויף א פשוט'ע איד.
הא הא גופא קושיא,
גמרא תוספות רש"י
לימא, ואי תימא, היינו היינו הך.
אין אין הכי נמי,
דברי תנא קמא,
ואיבעית אימא, רמז ראיה סמך.

דאס זעצן די ווערטער, אזוי אז עס זינגט זיך נאטורליך אז א געוואלטיגע טאלאנט פון ליפא שמעלצער, און לענ"ד קומט קיינער נישט אן לקרסולי רגליו אין דעם נקודה. נאך א ניגון וואס כ'דערמאן זיך יעצט איז ליפא'ס גראמען אויף יוסי גרין'ס התו השמיני (The Eighth Note) ווי ער זינגט אפ די נעמען פון גרינ'ס פאפולערע קאמפאזיציעס אין א גראם.

[משה געציל]

הפלא ופלא וואס צוויי גאט געבענטשטע הענט און א פליסיגן מח זענען אומשטאנד צו פראדעצירן! פינקי ארויף פינקי אראפ, מאראנצןזאפט! זה הא!

[מאראנצןזאפט]

@יידל,
ליפא איז העכסט אריגינעל, ס'דא אן אינטערוויו ווי מרדכי המלך זאגט, אז פון אלע הונדערטער זינגערס וואס יאווען לעצטנס ווי שוואמען נאכ'ן רעגן איז ליפא דער איינציגסטער וואס אנטהאלט א חידוש.
אבער לגבי זיינע ליריקס און ריימס, איך זאג נישט, ס'גאנץ פיין, אבער ווייט נישט קיין פינקי. הער אויס פינקיס ניגון אויף ליפא לעצטע טעיפ וועגן גוטע מוזיק, פינקי שטעלט דארט צו אזאנס און אזעלכעס.
נעם למשל אזעלכע ווערטער 'משיח איז נאכנישט געקומען אין די צייטן פון ראשונים'. פארוואס דארף ער זאגן איז 'נאכנישט' געקומען, ער קען דאף זאגן ער איז 'נישט' געקומען. און דו ווייסט געוויס ווי גרייזיג דיין פריערדיגע חתימה איז געווען.

איך וואלט שטארק געוואלט אז פינקי זאל ארויסגעבן א שעידס אוו פינק וואו ער זינגט. די הארמאניע וואס ער מאכט אויף איינע פון מיכאל'ס ניגונים אוי טאטע אוי טאטע איז פלאי פלאים, ומי יתן א גאנצער סידי פון זיינע קאפ שטיק.

אלענפאלס, א יישר כח פאר דיינע קאמפליטמענטן און דיין הערות אין אישי, א הערצליכן דאנק, איטס ען האנאר.

[מאראנצןזאפט]

@יאנקל,
ווען דו שטעלסט ווען ארויס דיין ארטיקל ערשט, וואלט איך גונז געווען מיינס.
כ'האב הנאה איך בין געווען דער גוטער שליח.
וואונדערבאר!

[קאווע טרינקער]

זיין משפחה ארינטערוויאו האט גראדע אויפגעברויזט א ליינער וואס האט אריינגעשיקט א בריוו צום מערכת, הלמאי פינקי האט געזאגט אויף די מזרחים וואס האבן געזינגן זיין ניגון תפילה לעני, ביים גירוש גוש קטיף, אז "זיי זענען נעבעך פארדרייט אין השקפה".

[דעת תורה]

@יידל @מאראנצן זאפט, ליפא שמעלצער'ס גאונות אין גראמען איז מער זיינע בליצן אויף די מינוט. נישט אז פינקי קען דאס נישט, נאר ליפא איז דאך בעסער. גאר אינטערעסאנט איז זייער וויכוח אויף די שיף, ליפא איז בעסער הגם פינקי איז ווייט נישט אונטערשטעליג.

לעומת זה די גראמען אויף א טעיפ דארף ער דאך נישט ארויס שאקלען פן ארבל. ער האט צייט עס צוצוגרייטן מיט יישוב הדעת.

[מאראנצןזאפט]

איינער שרייבט מיר אין אישי אז ס'אינטערעסירט נישט פינקי וואס מ'זאגט אויף אים.
שלמה המלך שרייבט: ראיתי אני את כל עמל ואת כל כשרון המעשה כי היא קנאת איש מרעהו (קהלת ד' ד').
נישטא אזא זאך, יעדער וויל אנערקענונג! און פארוואס דען אויב נישט דעם אויבנדערמאנטן פסוק זיצן מיר אלע דא.

[זר זהב]

אויב איך מעג סתם צולייגן, וויבאלד מאראנצן האט אים אויך אויפגעברענגט. דער הארא ניגון וואס מפלעגט זינגן ביי חתונות א 15 יאר צוריק " אם אין אני לי מי לי וכשאני לעצמי מה אני ואם לא עכשיו עכשיו.. איז אויך ל. פעלדמאנס ניגון.

נאו בעק טו פינקי...

[מאטי]

יאנקל זאגט

פינקי איז דער עמוד המוזיקה והבדחנות אין דער חרדישער וועלט

אויב ״דער חרדישער וועלט״ מיינט ביי דיר די Tri state area גיב איך דיר נאך.
אויב די ביסט כולל אלע היימישע אידן אין דער גארער וועלט וואלט איך אים נישט באטיטעלט דער עמוד המוזיקה, איך וואלט (און איך גלייב אפילו פינקי וואלט אויך)אהין געגעבן דעם טיטל פאר החרדי משה מרדכי מונה רוזענבלום ני״ו.

[יידל]

@יידל,
ליפא איז העכסט אריגינעל, ס'דא אן אינטערוויו ווי מרדכי המלך זאגט, אז פון אלע הונדערטער זינגערס וואס יאווען לעצטנס ווי שוואמען נאכ'ן רעגן איז ליפא דער איינציגסטער וואס אנטהאלט א חידוש.
אבער לגבי זיינע ליריקס און ריימס, איך זאג נישט, ס'גאנץ פיין, אבער ווייט נישט קיין פינקי. הער אויס פינקיס ניגון אויף ליפא לעצטע טעיפ וועגן גוטע מוזיק, פינקי שטעלט דארט צו אזאנס און אזעלכעס.
נעם למשל אזעלכע ווערטער 'משיח איז נאכנישט געקומען אין די צייטן פון ראשונים'. פארוואס דארף ער זאגן איז 'נאכנישט' געקומען, ער קען דאף זאגן ער איז 'נישט' געקומען. און דו ווייסט געוויס ווי גרייזיג דיין פריערדיגע חתימה איז געווען.

גערעכט אז ליפא איז גרייזיג, ווי כ'האב שוין געשריבן בין איך אן אנטי-ליפא פען משום כמה סיבות, און איינס פון זיי איז טאקע זיין אמעראצעס (א ביישפיל איז זיין זון'ס תפילין לייגן אויפן בית החיים). איך געדענק גראדע אז ער זינגט "משיח איז נישט געקומען", און נישט "נאכנישט", אויב איינער קען עס נאכקוקן. אבער דאס איז נישט די נקודה, ווייל איך בין מודה צו דיין דריפט. און איך בין אויך בעצם מודה אז פינקי איז פיל מער אריגינעל ווי ליפא, דאך מיין איך אבער אז ליפא איז מער שעפעריש.

@יידל @מאראנצן זאפט, ליפא שמעלצער'ס גאונות אין גראמען איז מער זיינע בליצן אויף די מינוט. נישט אז פינקי קען דאס נישט, נאר ליפא איז דאך בעסער. גאר אינטערעסאנט איז זייער וויכוח אויף די שיף, ליפא איז בעסער הגם פינקי איז ווייט נישט אונטערשטעליג.

לעומת זה די גראמען אויף א טעיפ דארף ער דאך נישט ארויס שאקלען פן ארבל. ער האט צייט עס צוצוגרייטן מיט יישוב הדעת.

נקודה למחשבה.

אגב, יאנקל האט דערמאנט וועגן וויצן - ווי ווייט כ'געדענק קומען פינקי'ס וויצן גלייך ארויס פון רידער'ס דיידזשעסט און זיי האבן יענעם טעם...

[זר זהב]

דא גראמט פינקי און שפילט צונאזאם

[ממרום שלח אש]

אז מרעדט פון די וויצן
איך האב שוין דערמאנט אמאל אז כאב געהערט פון פינקי א וויץ וואס כאב נאכדעם געזען אויף סיינפעלד.

[מאטי]

אמת לגבי די וויצן איז ער שוואך אבער היני דאהני ליה. איך געדענק אלס אינגעל ביי א חתונה האב איך קוים געווארט אויף די דזאוקס און ווען דער בדחן האט ארויפגעצויגן או ערענסטע מינע אויפן געזיכט, איז צייט געווען זיך אריבער צוכאפן אין עזרת נשים ארומפליען מיט בענקלעך.

אבער היינט ביי פינקי איז פונקט פארקערט מקען קוים ווארטן אויף די ערענסטע בדחנות. איך גלייב נישט אז נאר יארן האט געטוישט דעם פאקט ומוטי אילאוויטש אן עכטער קאלאטערל פון די פינקי רעוואלוציע זאגט בכלל נישט קיין וויצן און איז זייער פאפולער.

[זר זהב]

יאנקל האט דערמאנט שלמה יאנקל מיט'ן לאשאנצער בעפאר פינקי איז ערשינען. מיר דאכטסעך אז ר' שרגא בלומבערג איז שוין אויך דא געווען, און ער האט נאך היינט געשוואוירענע פענס. על טעם וריח...

[משולם שטיינפעלד]

ליפאס גראם אויף מונה פיר.
פרעה מיט די מכות
אידן ווי געשמאק איז.

דאס איז א טיפיקעל ליפא גראם חידוש

[זר זהב]

ניין, ווי געשמועסט איז דאס עפעס וואס פינקי האט אריינגעברענק נישט ליפא. חוץ אויב ביסט נעכטן געבוירן

[געפילטע פיש]

דא גראמט פינקי און שפילט צונאזאם

עה, כ'געמיינט ער'ז בעסער אויפן פיאנע.

[מאראנצןזאפט]

איחוד, ס'איז קלאר אז פינקי איז א מחדש אין דעם הינזיכט, און זיינע אינטערעסאנטע צוזאמשטעלן האבן נישט קיין פארגלייך, אפילו מ'האט אמאל געקענט זאגן אזא ווארט.

דאס מין גראם פון וואס דו רעדסט הייסט Mosaic Rhyme, אז איין מאלטי סיליבעל ווארט גראמט מיט א צוזאמשטעל פון אפאר קלענער ווערטער, און פינקי איז זיכער נישט די ערשטע וואס נוצט, אפשר אין אידישע מוזיק. אין אלעגמיינע מוזיק איז עמינעם א גאון אין גראמען בכלל, און אין מאסעיק גראמען בפרט.

א הערליכע תגובה! איך ווער יעדעס מאל עקסטער ערשטוינט פון דיינע ברייטע וויסנשאפטן בתורה ובמדע. א שיינעם דאנק פאר די לינק.

[געפילטע פיש]

פאר מער אינפארמאציע, זע קופערניקוס'ס חתימה.

[שמעקעדיג]

דא גראמט פינקי און שפילט צונאזאם

עה, כ'געמיינט ער'ז בעסער אויפן פיאנע.

ער קען מורא'דיג אויפן פיאנע, נאר ער איז שוין נישט היינט אין די ליין ווי אמאל אין די גוטע צייטן.

[מאראנצןזאפט]

אינטערעסאנט קיינער האט נישט אנגעפרעגט וואס איז דאס א ראפאגאש געזעלשאפט (הער אויף דו יא, גענוג אויסגעלעקט דעם טעלער).
דאס איז אזוי איינער זאל ווען שרייבן א קאטשעניו געזעלשאפט.
ראפאגאש מיינט א קריספי גוט אויסגעבאקענער עק פון א מארמארישער חלה.

[גנדי]

מאראנצען.

זייער הנאה געהאט!

זייער גיט באשריבען!

אגב, איך האלט אז פינקי'ס באהאלטענע כח איז שרייבן "פאזיע" ווי אזוי די רופסט עס.

איינמאל מען צולייגט גוט א זאך איז די גראמען 2ND

דאס איז די חסרון פון רוב גראמערס, זיי חזרן גראמען נישט קיין פאזיע.

יום טוב עהרליך איז זייער שטארק אין פאזיע און IMAGINATION אפמאלן א מעשה מיט ווערטער אז דער מענטש וואס הערט זעהט די מעשה לעבעדיג...

[עוד מישהו]

אחרי שקיבלתי איגרת בתיבה האישית שלי מכבוד מר מיץ תפוחי זהב שליט"א, חשבתי לתומי שמדובר במאמר שלא כ"כ יעניין אותי, אני לא מתעסק בענייני האמנות, ורחוק אני כרחוק מזרח ממערב מדברי תרבות וכדומה.
בכלל לא קלטתי על ההתחלה מי הוא המדובר וכי מה זה פינקי, אחרי החילותי לקרוא התבהר לי במה עוסק מחבר המאמר והתחוור לי שמדובר בלא פחות ולא יותר מ"פינקי ובר".
אהיה כן איתכם, אני לא גר בעם-ריקא ואת נדבכי היהדות החרדית אני לא מכיר, אבל שמעו של הזמר והמנגן בחסד עליון הגיע אלינו, במיוחד שמענו כמה מניגינות כמו רחם, שבעיניי הוא שיר יפה ומיוחד, ובשפת אידיש אני זוכר שיר נשמה שתמיד ריגש אותי על סף דמעות, "לעכטעלע, לעכטעלע דו שיינסט און דו ברענסט". הוי איזה שיר מדהים.
כל הכבוד למר מיץ תפוזים על הכתיבה היפה וערוכה היטב, כה יתן ה' וכה יוסיף, תמשיך בעבודתך נאמנה, ותהנה את כל הקהל היושב פה ק"ק ד'קאווע שטיבל. דפח"ח ושפתיים יישק.
בברכת שבתא טובא לכל בית הקאווע בכל מקומות מושבותיהם.