קאווע שטיבל

און וויפיל בלעטער גייט די וועבערמאן סומאטאכע אשכול אין קאווע שטיבל האבן אין פופציק יאר ארום?

לאמיר האפן ס'וועט נישט זיין נאך סומאטוכעס פון וואס צורעדן.
דעמאלטס וועט שוין זיכער זיין א לאנגע "די וועבערמאן פרייגעלאזט סומאטוכע"

סע א ברייטע נושא, אויפן שפיץ גאפל... איין פונקט פארזעהט מען דא אינעם דיסקוסיע. נעמט אין אכט אז ווי ווייטער מ׳גייט אוועק פונעם דרוק פון די סיסטעם אלץ מער קוקט מען צוריק מיט נאסטאלגיע, ביז דאס רעדל דרייט זיך אויף צוריק. ביי די מאדערענע איז א רבי א גאנצע ארטיקל, זייערע קינדער קוקן צו און הייבן אן זוכן צו ווערן מער חרידיש.

יישר כחכם פאר די אלע נקודות און אויפפאסונגען. פאר די וועלכע האבן געברענגט ראיות קעגן מיין אויפפאסונג וויל איך אנמערקן אז מיין כוונה איז נישט געווען צו אויפווייזן מיט ראיות חותכות one way or another, א זאך וואס איז ממש אוממעגליך ווען מ'רעד פונעם עתיד. איך האלט נאר לפי ראות עיני און לויט ווי איך ליין אפ דעם פולס פון אונזער סאסייעטי, גייט זיין אזוי און אזוי. און איך האב טאקע הנאה צו הערן ווי אזוי אנדערע מענטשן ליינען די tea leaves. אויף דעם איז געזאגט געווארן only time will tell.

קאלם דאון פיפעל

עטס קומטס מיר פאר ווי איינער זאל ווען היינט אויפשטיין פון א חוני המעגל שלאף, דער וועט אוודאי שרייען אז די היינטיגע דור איז ממש אינגאנצען אנדערש ווי פאר זיבעציק יאר צוריק, אמער דער גאנצער עולם גייט געהעריק מיט "קנעפלעך"... האסטע געהערט אזוינס? וואס איז געווארען מיט די לאנגע בענדלעך אויף די גאטשעס? אזוי מאדערנקייט! זייט ווען קומען די האלבע הויזען מיט אזא מין סחורה ווי וועלקרוא? טאמעיטא דיפ שבת קודש? דער שטאדטס דאקטער אויף וועמען מען האט שטילערהייט געשמועסט אז די טאכטער זיינע איז ליידער נחמץ געווארען, האט געפירט אן אוטא, היינט דרייווט אפילו דער חסידישער יונגערמאן.


די מעסטער איז נישט וואס אלץ מרוקט זיך אוועק "צוביסלעך" פונעם הייליגען אמאל, סאיז וויזוי דער חרדישער גאס איז מובדל פונעם אלגעמיינעם גאס, און וויפיל יאר עס נעמט אז די גאס זאל אריינדרינגען צום חרדישען לאגער, און ווי אזוי מ'באציהט זיך דערצו און צו מ'וועט נאכאלץ נוצען די טוירם "די דרויסענדיגע" גאס.

ביז ווילאנג מ'וועט אינז נישט צוריקטרייבען צו די דערפער, זעה איך נישט אינעם עתיד עפעס וואס וועט זיך דראסטיש טוישען ביי אינז,

יא, נאך א פופציק יאר עפאכע אויב איינער וועט מאכען א טיים לעפס, וויזוי אלעס גייט שנעל דורך וועט מען קענען באמערקען חילוקים,פונקט אווי מקוקט היינט צוריק פופציק יאר,און דעטס עבאוט איט.

לויט ווי איך זע דע דורות אין דע לעצטע 50 יאר, וועט דער חריידישער עולם זיך נישט ציפיל טוישען, איין זאך וועט זיך אבער שטארק טוישען, איז דע הנהגה, עס קימען ארויס נייע משפיעם אין רבנים וואס דער יונגער עולם קלעבט זיך צי, איך זע ערלעכע יונגע לייט וואס זיכען פין ווי צי שעפען עפעס העכערע זאכען, אין ביי דע רעבישע אייניקלעך טרעפען זיי דאס נישט זיכען זיי דאס ביי דע פרישע ערלעכע אויפגעקימענע רבנים, פינקט ווי די נושרים זיכען אין טרעפען וואס זיי זיכען אזוי אויך דע ערליכע טרעפען וואס זיי זיכען,

איך האלט דוקא יא אז דער איצטיגער סיסטעם איז אין א סכנה אויבנאויף, ווייל כאטש דאס לעבן איז ב"ה סטאביל, גייט דער ענין פון דירות בהכרח טוישן אונזער סאסייעטי. אויב גייט זיך למשל אויסארבעטן די "קעטסקיל יישובים" פלענער, מיינט עס אז מיר גייען מער ווייניגער צוריק אין די דערפער, מער נישט משועבד צו א צענטראלע הנהגה אין די שטאט וואס האלט דעם אינדיווידועל ביים קארג, אנשטאט וועט מען לעבן א קאנטרי סטיל לעבן א גאנץ יאר. יעדער וועט זיך בוחר זיין א ישוב וואס אים געפעלט, און לויט דעם אויסשטעלן זיינע סטאנדארטן. שיקן די קינדער אינעם לאקאלן מוסד, ווי עס לערנען אלע סארטן קרייזן צונעזאם, אזוי אז די חסידות וועט אויפהערן צו פליסן אין די אדערן ווי דעם קינד'ס אידענטיטעט, אנשטאט וועט אידישקייט זיין דער עיקר. אויטאמאטיש וועלן די גרויסע מנהיגים פארלירן זייער השפעה אויפן ברייטן ציבור, און יעדער וועט האבן זיין אייגענעם רב. (איבריג צוזאגן אז דער הכרח וועט ברענגען פרויען זאלן אנהייבן דרייוון אין גרויסן).

ווי א יון אריין אונעם אשכול, וויל איך אריין ווארפן מיינע צוויי סענטס.

איך האלט בהחלט יא אז ס'ווערט זיין א טשעינדש, איר גלייבט מיר נישט? פרעגטס אן ביי אבאמע...
ערענסט גערעד, אן ערענסטע טשעידזש, ובזה החלי בכמה דוגמאות.
לאמיר נעמען למשל און בארא פארק, איז דא א נייע ת"ת בשמו יכונה עץ חיים, וואס ווערט ב"ה נישט אנגעפירט ביי קיין שום אזוי גערופענע וועד מחנכים וכדומה,
און אזוי איז דא א מיידל סקול בשמה יכונה בית שרה, וואס ווערט נישט געפירט דורך א וועד רבנים וכדומה.
יעצט ביידע פון זיי, לערנן נישט קיין אויף זא דרך, נאר ביי מענטשען וואס זענען פעד אפ פונעם סיסטעם, זיי ווילן גיין מיט א שטריימל, אבער מיט געשטיצטע בארד.
ווילן זיין ערליך מיט אלעמען, איך מוז אבער נישט וואקן אויפן גאס מיט היט און רעקל, און דער קינדער ווערן מחונך מיט אלע אלטע מסורות און טרידישינס, מיט חסידישע
תורות, אבער אן דו זייטיגע משוגעתן. און ס'דא עוד כמה ת"ת וואס גייען זיך עפענען בדרך הנ"ל כגון ת"ת תשב"ר ועוד.

יעצט אזוי:
דו פאפילעישען גייט וואקסן, אבער עכ"ז מיינט עס נישט אז חסידים גייען זיין רוב, ווייל כהיום הזה קען מען נאך סטראשען איך ווארף דיר ארויס פון מוסד,
ווייל ת"ת עץ חיים איז נאך א פרישע זאך, אבער און א יובל ארום, גייט דו מענטשען וואס זענען פעד אפ פונעם סיסטעם, שוין זיין גאר אסאך אזעלעכע ת"ת,
ממילא גייט יענער זאגען, כ'האב גענוג א גרויסע אויסווייל ווי צו שיקען, און דו חברה וואס זענען פעד אפ, גייט וואקסן, עכ"פ פונקט אזוי ווי חסידים, גארנישט זיין ווייניגער.
נאכדערצו ווען דו מענטשען וואס זענען אויפגערעגט אויף דו היינטיגע סיסטעם, זיי זענען דער וואס ארבעטן, און פארדינען געלט, און חסידים גייען מוזן אנקומען צו זיי.

שנית: און א יובל ארום וועט זיין גענוג רעביש אייניקעלעך פון ערענסע פריסטידשזעס בעקראוד, וואס האבל מאנאפאל אויף חסידים, וואס גייען זיך טשילען
און ווערן משפיעים און זיך אן פאר דו אויפגערעגטע פונעם סיסטעם, נעמסטס א דוגמא ווי אזא איינער ווי דער לימנוב'ער יעקב שלמה מייזליש פון ווילי, און פופציג יאר ארום.

פארשטייט זיך אז אונטערנעט גייט אסאך צו געבן צו שנעלע וויקס פון חסידים זיך אויפמאכען דער אויגען, דהיינו בלייבען ערליך, אבער ס'מוז נישט זיין ווי דער רבי וויל,
נעמטס א שטיקעל ראיה פאר דעם וואס טוט זיך און סקווירא, איך וויל זיין ערליך, אבער אן דו זייטיגע משוגעתן.

פארשטייט זיך נייע סארט דשזאבס, נייע סארט טעכנעלאגיע, נייע שטעטליך צו וואוינען, אלעס געט צו, חסידים וועט שוין מער נישט זיין ידם על העליונה.

נאך א פונקט, ווייל אפילו חסידות היינט, שטייט אויף הינער פיס, למשל, מ'נעמט אפילו א פופציג יעריגער מענטש, פארוואס ביסטו באבוב 48 דו געדענסט נאך דער ערענסקט פון מהר"ש השני, התירוץ, כ'בין באקוועם שוין און יענער שול מיט מיין זיץ, חסידות מוז פארן, ס'מוז זיין באבוב, א וויזנשיצער, פארוואס ביסטו א שראלטישע חסיד, ס'מוז פארן ווייטער א וויזניצער
חסידות, דאס הייסט, נישט ווייל ער אליינס גלייבט און דער רבי, נאר דער נאמען מוז בלייבען און פארן ווייטער, ווייל ער איז אזוי אויף געוואקסען און האט עס און זיין בלוט, משא"כ דו נעקסטע דור, וואס סיי זיי גייען נישט גלייבען און דער רבי, (גייט איינער ווערן איבערגענומען זעהן ווי חיים שלום הלברשטאם או יוסי אונגער בביקור ובסוד שיח אצל אהרן מרדכי רוקח, או חיים מאיר האגער), און סיי זיי האבן נישט און דער בלוט אז דער חסידות נאמען מוז בלייבען, און ממילא בנין זקנים סתירה, חסידות גייט טראסקענען ווי א דאמינע אפעקט, און ממילא גייט כת חסידים וואקסן סאך שטאטער, משא"כ דראף אויפ פונעם סיסטעם וועט וואקסן מיט א שנעלע טעמפאו.

הנראה לפענ"ד הקלושה והנמוכה

ער למשל וויל אפי נישט ווארטן פופציג יאר
https://copy.com/4q8SW

דעת תורה האט געשריבן:(איבריג צוזאגן אז דער הכרח וועט ברענגען פרויען זאלן אנהייבן דרייוון אין גרויסן).

די צוקונפטיגע דרייווערלאזע קארס קען אויך צוברענגען פרויען זאלן דרייוון, מעגליך אפילו פאר די קעטסקיל ישובים.

elter-zeide האט געשריבן:לויט ווי איך זע דע דורות אין דע לעצטע 50 יאר, וועט דער חריידישער עולם זיך נישט ציפיל טוישען, איין זאך וועט זיך אבער שטארק טוישען, איז דע הנהגה, עס קימען ארויס נייע משפיעם אין רבנים וואס דער יונגער עולם קלעבט זיך צי, איך זע ערלעכע יונגע לייט וואס זיכען פין ווי צי שעפען עפעס העכערע זאכען, אין ביי דע רעבישע אייניקלעך טרעפען זיי דאס נישט זיכען זיי דאס ביי דע פרישע ערלעכע אויפגעקימענע רבנים, פינקט ווי די נושרים זיכען אין טרעפען וואס זיי זיכען אזוי אויך דע ערליכע טרעפען וואס זיי זיכען,

יא. איך וואלט מיר אויכעט געוואלט פארשטעלן הרב אייזנבערג שליט"א מיט א לאנגע ווייסע בארד און א זילבערנעם שטעקן. נאר כ'האב מורא אז ער וועט שוין ביז דאמאלס אנטון א שטריימל מיט ווייסע זאקן. דער יונגערער עולם 'עט נישט וועללן גלייבן אז כ"ק הרגה"צ מ'--- (פילל אין דע בלענק) שליט"א איז אמאל געגאנגען מיט א בענד דאון היט.

נולד מאוחר האט געשריבן:ער למשל וויל אפי נישט ווארטן פופציג יאר
https://copy.com/4q8SW

עירמאנטע ראש ישיבה? ער איז גוט!

ווי? וואס? ווען?

berlbalaguleh האט געשריבן:

elter-zeide האט געשריבן:לויט ווי איך זע דע דורות אין דע לעצטע 50 יאר, וועט דער חריידישער עולם זיך נישט ציפיל טוישען, איין זאך וועט זיך אבער שטארק טוישען, איז דע הנהגה, עס קימען ארויס נייע משפיעם אין רבנים וואס דער יונגער עולם קלעבט זיך צי, איך זע ערלעכע יונגע לייט וואס זיכען פין ווי צי שעפען עפעס העכערע זאכען, אין ביי דע רעבישע אייניקלעך טרעפען זיי דאס נישט זיכען זיי דאס ביי דע פרישע ערלעכע אויפגעקימענע רבנים, פינקט ווי די נושרים זיכען אין טרעפען וואס זיי זיכען אזוי אויך דע ערליכע טרעפען וואס זיי זיכען,

יא. איך וואלט מיר אויכעט געוואלט פארשטעלן הרב אייזנבערג שליט"א מיט א לאנגע ווייסע בארד און א זילבערנעם שטעקן. נאר כ'האב מורא אז ער וועט שוין ביז דאמאלס אנטון א שטריימל מיט ווייסע זאקן. דער יונגערער עולם 'עט נישט וועללן גלייבן אז כ"ק הרגה"צ מ'--- (פילל אין דע בלענק) שליט"א איז אמאל געגאנגען מיט א בענד דאון היט.

קודם כל איז דא נאך ערלעכע משפיעם סיי דא אין סיי אין א"י, זייער אזאך גייען נישט מיטן חסידוש'ן לבוש, אין בכלל רעד איך נישט דוקא חסידיש, עס איז איבעראל אזוי, עס טוישט זיך שטארק, דע יונגעלייט זיכען ערליכע יודן, אין האבן א גיטן שמעק, ערליכקייט קען מען נישט נאכמאכען,

Forgive me, all, for writing in English; I am working on a computer that doesn't have Hebrew oisies on the keyboard and it's too time-consuming to work from a virtual keyboard.

I am fascinated by the comments on this thread, but the one point I find really interesting is how many people seem to feel that the internet is/will be the catalyst for change. I, too, believe that the internet is an eye-opener for many, and that it will gradually change the mindset of many many mainstream chassidim.

However, the flip side of this is that the internet is merely another mask – one we can easily hide behind.

We think of this generation as one that is beginning to mirror the haskalah. Certainly, there are many people posting on KS and other blogs whose sentiments echo those of early maskilim. But because the haskalah era didn’t have an internet, fledgling maskilim were compelled to actually mingle with other maskilim in order to have a listening ear and basically remain sane. Eventually, if the pressure of buttoning up their feelings became too much, they were forced to “out” themselves as maskilim. And so, the movement grew.

The internet has effectively offered chassidim a benign compromise. They can remain chassidim, keep their families intact, enjoy the benefits of belonging to a community, not have to hurt their children, spouses, parents, and friends – yet still have the luxury of an online community of like-minded people where one is free to speak without censoring oneself.

The internet, I’m afraid, may be preventing chassidism’s future implosion (or change) instead of speeding it up.

אינטערעסאנטע נקודה הרב פידלער, (איך האף אז אייער דמיון צו משכילים האט איר נאר גענוצט אלטס משל ).
דער אמת איז אבער אז פון זיין צוזאמען אויפ'ן געוועב א לענגערע צייט, באקענט מען זיך אין אסאך פעלער און דאס קען יא גורם זיין עווענטאל אז גרופעס זאלן זיך נישט פארמאסקירן נאר ארויסקומען אין פאבליק.

elter-zeide האט געשריבן:

berlbalaguleh האט געשריבן:

elter-zeide האט געשריבן:לויט ווי איך זע דע דורות אין דע לעצטע 50 יאר, וועט דער חריידישער עולם זיך נישט ציפיל טוישען, איין זאך וועט זיך אבער שטארק טוישען, איז דע הנהגה, עס קימען ארויס נייע משפיעם אין רבנים וואס דער יונגער עולם קלעבט זיך צי, איך זע ערלעכע יונגע לייט וואס זיכען פין ווי צי שעפען עפעס העכערע זאכען, אין ביי דע רעבישע אייניקלעך טרעפען זיי דאס נישט זיכען זיי דאס ביי דע פרישע ערלעכע אויפגעקימענע רבנים, פינקט ווי די נושרים זיכען אין טרעפען וואס זיי זיכען אזוי אויך דע ערליכע טרעפען וואס זיי זיכען,

יא. איך וואלט מיר אויכעט געוואלט פארשטעלן הרב אייזנבערג שליט"א מיט א לאנגע ווייסע בארד און א זילבערנעם שטעקן. נאר כ'האב מורא אז ער וועט שוין ביז דאמאלס אנטון א שטריימל מיט ווייסע זאקן. דער יונגערער עולם 'עט נישט וועללן גלייבן אז כ"ק הרגה"צ מ'--- (פילל אין דע בלענק) שליט"א איז אמאל געגאנגען מיט א בענד דאון היט.

קודם כל איז דא נאך ערלעכע משפיעם סיי דא אין סיי אין א"י, זייער אזאך גייען נישט מיטן חסידוש'ן לבוש, אין בכלל רעד איך נישט דוקא חסידיש, עס איז איבעראל אזוי, עס טוישט זיך שטארק, דע יונגעלייט זיכען ערליכע יודן, אין האבן א גיטן שמעק, ערליכקייט קען מען נישט נאכמאכען,

ביי הרב אייזנבערג (כ'האף אז דו ווייסט פון וועימען מ'רעדט דא.) איז עס נישט די חיצוניות וואס האט עים געמאכט בארימט. כ'זאג נאר. אז כ'האב אזא פיעלינג אז ר'עט נאך גיין מיט'ן חסידיש'ן לבוש.

אוי ווי איך ווייס ווער הרב ר' בנימין אייזענבערגער איז, איך האב שוין געדאווענט ביי אים א שבת אויך האט מיר זיין פאטער דערציילט זיין גאנצע התגלות, ווען איך זאג משפיעם מיין איך אויך אים אבער עס איז דא געניג אנדערע

פידלער: But the reactionary attitude of many rabbinic organizations and some agenda-driven individuals towards the widespread use of the internet will, in effect be the one thing that has pushed large numbers of Chassidim over the edge.

פידלער האט געשריבן:The internet has effectively offered chassidim a benign compromise. They can remain chassidim, keep their families intact, enjoy the benefits of belonging to a community, not have to hurt their children, spouses, parents, and friends – yet still have the luxury of an online community of like-minded people where one is free to speak without censoring oneself.

The internet, I’m afraid, may be preventing chassidism’s future implosion (or change) instead of speeding it up.

ווי האט אונזער באליבטער [tag]קאווע טרינקער[/tag] געשריבן אמאל: פארשאלטן זאל זיין 'קאווע שטיבל', ווען נישט איר וואלט שוין געווען צענדליגע משכילים קלאבס אלל אווער די טריי סטיט עריע.

berlbalaguleh האט געשריבן:פידלער: But the reactionary attitude of many rabbinic organizations and some agenda-driven individuals towards the widespread use of the internet will, in effect be the one thing that has pushed large numbers of Chassidim over the edge.

זייער אמת. איך האב געהאט א שטיקל געפיל צו מיין קהילה / חסידות, נישט עפעס ווייס איך וואס אבער דאך איז מיר עטוואס עס אנגעגאנגען. למעשה זייט זיי האבן אנגעהויבן מיט צוואנג און טעראר פייניגן און געבן אויפפירונג צעטלעך און איינטיילן פאר מענטשן וואס זיי מעגן יא אדער נישט האבן ביי זיך אינדערהיים, און וועלכע (אויסגעהאלטענע) סייטס זיי מעגן יא אדער נישט באזוכן, האב איך כמעט פארלוירן מיין הרגשה צו זיי. ווען זייער קאנקורענט זאל זיי יעצט געווינען און איבערנעמען זיייערע בנינים ווייס איך נישט ווי שטארק עס וואלט מיר געבאדערט.

פידלער, זייער אן אינטערעסאנטע נקודה, און אין מיין מיינונג אן אמת'ע. כ'האב געמאכט די זעלבע נקודה פון פריער, אז די פארשידענע וואקסענדע אונטער-די-טיש סייבער גרופעס טוהן אייגענטליך ראטעווען משפחות, נישט פארקערט.

[tag]פידלער[/tag] האט געבראכן די רעקארד פאר די מערסטע לייקס אויף א תגובה געשריבן אין ענגליש...

סאו וואט האט געשריבן:חסידות, דאס הייסט, נישט ווייל ער אליינס גלייבט און דער רבי, נאר דער נאמען מוז בלייבען און פארן ווייטער, ווייל ער איז אזוי אויף געוואקסען און האט עס און זיין בלוט, משא"כ דו נעקסטע דור, וואס סיי זיי גייען נישט גלייבען און דער רבי, (גייט איינער ווערן איבערגענומען זעהן ווי חיים שלום הלברשטאם או יוסי אונגער בביקור ובסוד שיח אצל אהרן מרדכי רוקח, או חיים מאיר האגער), און סיי זיי האבן נישט און דער בלוט אז דער חסידות נאמען מוז בלייבען, און ממילא בנין זקנים סתירה, חסידות גייט טראסקענען ווי א דאמינע אפעקט, און ממילא גייט כת חסידים וואקסן סאך שטאטער, משא"כ דראף אויפ פונעם סיסטעם וועט וואקסן מיט א שנעלע טעמפאו.

זיכער אז יא ,לאו דווקא די היינטיגע חסידים אבער זינט מען פראדעצירט גענוג קינדער און בחורים זענען זיי מובטח מיט חסידים די והותר.