קאווע שטיבל

שעפטל האט געשריבן:יעצט לענינינו, ווי איך -קליינער- קוק היינט אן די חברי בד"ץ ובראשם דער גאב"ד אונעם ראב"ד, לייג איך זיי נישט אינעם זעלבן קאטאגאריע ווי די פריערדיגע, ח"ו איך וויל נישט פוגע כבוד זיין אין קיין איינע פון זיי, אלע קענען לערנען מער ווי מיר, אלע זענען מורי הוראה מופלגים, אבער... איך בין נישט אזוי זיכער אז געוויסע חברי בד"ץ וואלטן געווען אזוי רעספעקטירט ווען זיי דינען נישט אויף דעם גרויסן בענקל. און כ'וועל מיך אפשטעלן דא! איך וועל נישט אויסשמועסן איינס ביי איינס צוליב'ן הוה זהיר בגחלתן..

יעצט למעשה, ווי גרויס דער ראב"ד איז, וואספארא תלמוד חכם ער איז, קיין חילוק וויפיל בענדער שאלות ותשובות ספרים ער האט שוין ארויסגעגעבן און אויך אויף אסאך מיני טאפיקס.. דאך צו קענען עפענען א בי"ד און נאך אוועקשלעפן אנדערע חברי הבד"ץ איז גאר גאר א שווערע זאך, און פארגאנגענע פארמעסטערס יוכיח! מ'דארף פארשטיין אויך, אז ס'דא חברי בד"ץ וואס וואלטן ווען אפשר ווען זיי האבן א הונדערט פראצענטיגער גאראנטי אז ס'גייט זיי געלונגן צו ווערן די זאך און איבערנעמען דעס וואס די עדה איז וואלטן זיי אפשר מיטגעגאנגן, אבער ווער קען דען דאס צוזאגן??

איך מיין אז דו ביסט גרעכט 50%, אוודאי איז זייער פארבליבנע כוח און פאווער שיריים פון ווען זיי זענן גווען די איינציגסטע חרדישע בי"ד אין שטאט, און די חוקי אינירשיע איז דער "זאך" גבליבן ביי זיי.
אבער עס איז דא נאך עפעס, די קהילות. ווילאנג זיי האבן דעם סופפארט פון די גרעסרע און אסאך מיטלע קהילות האבן זיי א כוח, די רגע וואס אזא דושינסקיא און די ליטווישע פון רב שטערנבוך'ס און רב אוירבאך'ס לאגער, זענן זיי אויסגשפילט (ע"ע התאחדות הרבנים).
און לויט ווי איך שרייב אין אנדרע אשכול, איז דא א גרויסער מעגליכקייט אז דאס זאל פאסירן אין די ווירקליכקייט.
איך מיין אז א גרויסער חלק פון ירושלימער יידן איז פארמיאוס'ט גווארן דעם עקסטרימער דרך, און זיכן א לייטער אראפצוקריכן. רב שטערנבוך - דער ראב"ד פון די קנאי'שע עדה החרדית, און רב אוירבאך - דער פשרה'לאזער קנאי'שער אנטי-שטינמאנער ראש ישיבה, קענן דאס צושטעלן פאר זיי. זיי וועלן פרוטעסטן יעדע איצט און דאמאלט, אבער נישט זיין אזוי צולאזט און עקסטרים ווי די סיקריקים-קונטרולירטע עדה החרדית איז אין די לעצטרע יארן.
ימים ידברו.

דער (פינטעל) איד האט געשריבן:

קאווע טרינקער האט געשריבן:

מאטי האט געשריבן:ולמה אין מערבין בה? מפני שהתורה אמרה.

כי כל ש'א'ו'ר' = ר'בנים ש'טערנבוך א'ון ו'וייס....

ש'א'ו'ר' = ר'בנים ש'טיינמאן א'ויערבויך ו'עוד....

אפשר ש'מידל.

קאווע טרינקער האט געשריבן:

דער (פינטעל) איד האט געשריבן:

קאווע טרינקער האט געשריבן:

מאטי האט געשריבן:ולמה אין מערבין בה? מפני שהתורה אמרה.

כי כל ש'א'ו'ר' = ר'בנים ש'טערנבוך א'ון ו'וייס....

ש'א'ו'ר' = ר'בנים ש'טיינמאן א'ויערבויך ו'עוד....

אפשר ש'מידל.

וואסעפעס שמידל, ער איז אמאל געווען א רב?

היימישער ליטוואק האט געשריבן:

שעפטל האט געשריבן:יעצט לענינינו, ווי איך -קליינער- קוק היינט אן די חברי בד"ץ ובראשם דער גאב"ד אונעם ראב"ד, לייג איך זיי נישט אינעם זעלבן קאטאגאריע ווי די פריערדיגע, ח"ו איך וויל נישט פוגע כבוד זיין אין קיין איינע פון זיי, אלע קענען לערנען מער ווי מיר, אלע זענען מורי הוראה מופלגים, אבער... איך בין נישט אזוי זיכער אז געוויסע חברי בד"ץ וואלטן געווען אזוי רעספעקטירט ווען זיי דינען נישט אויף דעם גרויסן בענקל. און כ'וועל מיך אפשטעלן דא! איך וועל נישט אויסשמועסן איינס ביי איינס צוליב'ן הוה זהיר בגחלתן..

יעצט למעשה, ווי גרויס דער ראב"ד איז, וואספארא תלמוד חכם ער איז, קיין חילוק וויפיל בענדער שאלות ותשובות ספרים ער האט שוין ארויסגעגעבן און אויך אויף אסאך מיני טאפיקס.. דאך צו קענען עפענען א בי"ד און נאך אוועקשלעפן אנדערע חברי הבד"ץ איז גאר גאר א שווערע זאך, און פארגאנגענע פארמעסטערס יוכיח! מ'דארף פארשטיין אויך, אז ס'דא חברי בד"ץ וואס וואלטן ווען אפשר ווען זיי האבן א הונדערט פראצענטיגער גאראנטי אז ס'גייט זיי געלונגן צו ווערן די זאך און איבערנעמען דעס וואס די עדה איז וואלטן זיי אפשר מיטגעגאנגן, אבער ווער קען דען דאס צוזאגן??

איך מיין אז דו ביסט גרעכט 50%, אוודאי איז זייער פארבליבנע כוח און פאווער שיריים פון ווען זיי זענן גווען די איינציגסטע חרדישע בי"ד אין שטאט, און די חוקי אינירשיע איז דער "זאך" גבליבן ביי זיי.
אבער עס איז דא נאך עפעס, די קהילות. ווילאנג זיי האבן דעם סופפארט פון די גרעסרע און אסאך מיטלע קהילות האבן זיי א כוח, די רגע וואס אזא דושינסקיא און די ליטווישע פון רב שטערנבוך'ס און רב אוירבאך'ס לאגער, זענן זיי אויסגשפילט (ע"ע התאחדות הרבנים).
און לויט ווי איך שרייב אין אנדרע אשכול, איז דא א גרויסער מעגליכקייט אז דאס זאל פאסירן אין די ווירקליכקייט.
איך מיין אז א גרויסער חלק פון ירושלימער יידן איז פארמיאוס'ט גווארן דעם עקסטרימער דרך, און זיכן א לייטער אראפצוקריכן. רב שטערנבוך - דער ראב"ד פון די קנאי'שע עדה החרדית, און רב אוירבאך - דער פשרה'לאזער קנאי'שער אנטי-שטינמאנער ראש ישיבה, קענן דאס צושטעלן פאר זיי. זיי וועלן פרוטעסטן יעדע איצט און דאמאלט, אבער נישט זיין אזוי צולאזט און עקסטרים ווי די סיקריקים-קונטרולירטע עדה החרדית איז אין די לעצטרע יארן.
ימים ידברו.

אטא טאקע פון דאס האב איך גערעדט, דעס אז דושינסקיא, תולדות אהרן (אפשר אלס הכרת הטוב פארן ראב"ד - א שטייגער ווי דאס גערעגקייט פון תולדות אברהם יצחק...) און נאך זאלן זיך עמטליך אפרייסן פאר זיי זעהן אנאנדערן סוקסעספולע רעספעקטירטע בית דין איז אביסעלע א רחוק מן המציאות.
די מעגליכקייט איז אביסל מער גערעדאכצער ווי געשעהעניש..

diff האט געשריבן:וַהֲלֹא מֵי רַגְלַיִם יָפִין לָהּ

הרחב פיך ואמלאהו

הדור הוא לכל חסידיו

געפילטע פיש האט געשריבן:
מ'דארף זיי געבן אינטערנעט. כ'מיין אז פאר יעדע שנארער אין שול גיי איך פון היינט און ווייטער געבן געלט נאר אויב א חלק דערפון גייט פאר צו געבן אינטערנעט פארן עולם דארט.

ביסט זיכער דו ווילסט דאס? ווילסט טאקע זיין נאר פריילאך פי אלף?

אז זיי אלע וועלן האבן אינטערנעט וועט אוטאמאטיש מער נישט זיין קיין חיטוטי שכבי, וועט נישט זיין קיין הפגנות צו דיסקאסן. די איינציגסטע פראבלעם וועט זיין אז די פרייז פון טישו'ס אין ירושלים וועט ארויפגיין, אבער נישט געזארגט, מ'קען מאכן אן ארגעניזאציע פאר דעם אויך.

דיסלייק.
אוממאראליש און low level.

א שמועה קומט פון דעם קאלטן קאנאדא אז הגרמ"מ טירנויער האט ארויסגעטרעטן בקול חוצב להבות אש און ער רופט צו אן אפיציעלן טיילונג, וואו מען וועט ענדליך מאכן דעם "התבדלות" פון די "רשעים" און "עמלקים" (כלשונו הק'). ווי הגרמ"מ ווייזט אן איז דער טיילונג נישט פון די רעפארמער, נעאלאגן, קאנסערוואטיוון, אדער אפן ארטאדאקסיע. ניטאמאל איז עס פון די אגודה אדער פון בעלז. עס איז זאגאר "פון מענטשן וואס מ'האט שטענדיג געמיינט אז זיי זענען מיט אונז" (כלשונו בערך). ווי עס זעט אויס איז דער פאקט אז די מענטשן זענען נישט "מיט אונז" גאר שווער צוגעטראטן צו הגרמ"מ טירנויער, און ער האט מחליט געווען אז מ'וועט זיך אומגיין מיט זיי בכל חומר הדין, ווי מ'האט אונז געלערנט שוין יארן צוריק אז די אלע וואס מאכן מציצה בכלי און חופות אין בית המדרש זענען פסול לבא בקהל, און דורשי רשימות זאגן שוין אז גאלאנאוויץ און מיהאלאוויץ זענען זיך מתחלף. "התבדלות מרשעים איז א יסוד פון אונזער אמונה", דרוקט זיך אויס הגרמ"מ אין א פריוואטער שמועס מיט קאווע שטיבל, "און אויב אלע רשעים זענען שוין ליידער געווארן גענצליכע גויים, מוזן מיר אפיר זוכן פרישע רשעים." "אנדערש האט נישט אונזער אמונה קיין קיום!" ענדיגט ער צו מיט אן אייפער.

עס ווערן שוין געדרוקט פרישע קעפלעך אין "דער איד" וואו עס וועט שטיין מיט גרויס פאמפע, אז מ'זעט בחוש אז די אלע וואס זענען נישט מיטגעגאנגען מיט דעם טיילונג זענען ליידער אוועקגעפאלן, און צום סוף האבן זיי זיך דערקייקלט צו בויען דירות העכער א בית הקברות פון אידישע מתים רח"ל. דאס איז א קלארער סימן אז די וואס האבן נישט אויסגעהערט דעם דעת קודש פון די ערליכע רבנים גלייבן שוין נישט אין השארת הנפש. ערשט יעצט פארשטייט מען דעם ווייטן בליק פון די גדולים וואס האבן זיך געשלאגן דערויף.

אינערהאלב דעם חרדישן ציבור גרייט מען זיך מיט שפאנונג אויף דעם מאמענט, וויבאלד אויב מען צוטיילט די חרדים אויף צוויי וועט דאך ווי פארשטענדליך איבערבלייבן דער מיעוט ביי דעם אמת'ן כלל ישראל, דער מיעוט שלא כרעו לבעל כמת מושכב כדרכו, ממילא וועט אויטאמאטיש אויסקומען אז דער גרעסערער ציבור, דער ערב רב, וועט זיין גענוג גרויס בכדי חלוקה און ס'וועט זיך שאפן נאך קליינע צושפליטערונגען ביז יעדער וועט מאכן שבת פאר זיך. דער אויבערשטער זאל העלפן עס זאל נתקדש ווערן שם שמים על ידינו ועל ידיהם, וכימי צאתנו מקאנגרעס יראנו נפלאות, ולא יאמר עוד חי ה' אשר חלקנו מהנאאולגים, כי אם חי ה' אשר גאלנו וגאל את אבותינו מידי העמלקים הרשעים שמצייתים לר' משה שטערנבוך.
שנשמע ונתבשר, בשורות טובות.

יאיר, איך וואלט דיך געלייקט, אבער איך שפיר אין דיינע ווערטער ליצנות קעגן די גאוני קמאי וועלכע האבן געמאכט דעם טיילונג אין אונגארן, און אויף אזא תגובה קען איך נישט געבן קיין לייק.

הדד, כ'מיין נישט דיר פערזענליך, אבער די סארט תגובה גרוילט מיר יעדע מאל איך זע עס. איך וואלט געלייקט, נאר וויבאלד ס'געפעלט מיר נישט וואס דו שרייבסט גיי איך נישט לייקן. נעקסט טיים טאמער ווילסטו א לייק שרייב אזוי אז ס'זאל מיר יא געפעלן, און אויב דו וועסט זיין א וואויל יונגעל וועל איך דיר שענקען א לייק...

קען מען אויפהערן פארדרייען א קאפ מיט לייקס דא? אויב ביזטו מסכים, דאן זאג אזוי, לייק, שריי, טוה וואס דו ווילסט, ביזט נישט, לייק יא, לייק נישט, גיי קלאפ בארן, אדער טוה דאס אומדערהערטע און זאג פארוואס דו ביזט נישט מסכים. הערטס אויף מיט די לייק coercion, ס'מאכט סייווי נישט אויס ביי קיינעם חוץ דער פינטל, סאו שניידטס די קרעפ!

ג"א מצטרף צו די וואס זאגען אז עס קומט נישט קיין טיילונג.

ביי רש"א און רח"ק איז געוועהן מער א טיילונג, דא איז נישטא קיין חסידים, נישטא ווער עס זאל זיך טיילען.

בנוגע די גדולים פין די עדה, דער מנחת יצחק איז געוועהן א גאון, נאך דעם רמ"א פריינד און רב דושינסקי זענען ביידע נישט ראוי געוועהן לאותה איצטלא. דער היינטיגער גאב"ד איז אויך א דזשאק, נישטא קיין תשובות נישטא קיין פסקים, זיימיר געזונט. ווידער רב שטערנבוך איז יא א גאון, נאר ער איז נעבעך א ליטוואק, און א ליטוואק איז פסול צו זיין גאב"ד.

געפילטע פיש האט געשריבן:הדד, כ'מיין נישט דיר פערזענליך, אבער די סארט תגובה גרוילט מיר יעדע מאל איך זע עס. איך וואלט געלייקט, נאר וויבאלד ס'געפעלט מיר נישט וואס דו שרייבסט גיי איך נישט לייקן. נעקסט טיים טאמער ווילסטו א לייק שרייב אזוי אז ס'זאל מיר יא געפעלן, און אויב דו וועסט זיין א וואויל יונגעל וועל איך דיר שענקען א לייק...

קען מען אויפהערן פארדרייען א קאפ מיט לייקס דא? אויב ביזטו מסכים, דאן זאג אזוי, לייק, שריי, טוה וואס דו ווילסט, ביזט נישט, לייק יא, לייק נישט, גיי קלאפ בארן, אדער טוה דאס אומדערהערטע און זאג פארוואס דו ביזט נישט מסכים. הערטס אויף מיט די לייק coercion, ס'מאכט סייווי נישט אויס ביי קיינעם חוץ דער פינטל, סאו שניידטס די קרעפ!

בארוהיג זיך געפילטע, איך האב דיר זייער קלאר געזאגט וואס עס באדערט מיך. און איך האב האב בדרך אגב צוגעלייגט (פשוט ווייל איך זעה דוקא אז דא אין קאווע שטיבל איז לייקס דוקא יא גאר א גרויסע ארטיקל) אז ווען נישט די ווערטער וואלט איך געלייקט דיין תגובה. ס'שמעקט דיר נישט אז איך האב עס געשריבן, עס גרוילט דיר, גיב מיר א גרויל...

איחוד פעלד האט געשריבן:ג"א מצטרף צו די וואס זאגען אז עס קומט נישט קיין טיילונג.

ביי רש"א און רח"ק איז געוועהן מער א טיילונג, דא איז נישטא קיין חסידים, נישטא ווער עס זאל זיך טיילען.

בנוגע די גדולים פין די עדה, דער מנחת יצחק איז געוועהן א גאון, נאך דעם רמ"א פריינד און רב דושינסקי זענען ביידע נישט ראוי געוועהן לאותה איצטלא. דער היינטיגער גאב"ד איז אויך א דזשאק, נישטא קיין תשובות נישטא קיין פסקים, זיימיר געזונט. ווידער רב שטערנבוך איז יא א גאון, נאר ער איז נעבעך א ליטוואק, און א ליטוואק איז פסול צו זיין גאב"ד.

דאס אליינס איז א גרויסע דשאוק, ווייל די עדה איז זיך מתיימר צו זיין די ממשיכים פון די פריערדיגע ירושלימ'ער רבנים ווי ר' שמואל סאלאנט, וועלכער איז דוקא געווען א ליטוואק, און אזוי אויך דער אדרת, וועמען ר' שמואל סאלאנט האט געברענגט קיין ירושלים צו זיין זיין ממלא מקום.

געפילטע (אז דו האסט מיר דערמאנט מוז איך רעאגירן) ביזט נאר אביסל גערעכט. ווייל אזא תגובה וואס יאיר האט געשריבן קען מען זען קלאר אז ס'געווען פאר לייקס, דער וועג פון ליצנות אויסדרוקן און חוזק מאכן. דערפאר קומט הדד זאגן אז ער האט שיעור ערפילט זיין ווינטש און געגעבן א לייק ווען נישט דאס אדער יענץ.. והבן



.

איחוד פעלד האט געשריבן:ג"א מצטרף צו די וואס זאגען אז עס קומט נישט קיין טיילונג.

ביי רש"א און רח"ק איז געוועהן מער א טיילונג, דא איז נישטא קיין חסידים, נישטא ווער עס זאל זיך טיילען.

בנוגע די גדולים פין די עדה, דער מנחת יצחק איז געוועהן א גאון, נאך דעם רמ"א פריינד און רב דושינסקי זענען ביידע נישט ראוי געוועהן לאותה איצטלא. דער היינטיגער גאב"ד איז אויך א דזשאק, נישטא קיין תשובות נישטא קיין פסקים, זיימיר געזונט. ווידער רב שטערנבוך איז יא א גאון, נאר ער איז נעבעך א ליטוואק, און א ליטוואק איז פסול צו זיין גאב"ד.

קיקט אויס אז די האסט קיינמאל נישט געהערט זאגען פון הגרמ''א פריינד זצ''ל
אדער ביזטו א קליינקעפיגע אהרוני וואס ווייל ער אז נישט געגאנגען אינגאנצען מיט דיין אפגאט (שערי חמלה וכדו') וועט מען שוין פסול און מ'פארלירט אלע מעלות. (ור' טוביה יוכיח שעד שלא התערב בהמחלוקת של סאטמאר ב''ב היה צדיק הדור)
ר' משה אריה זצ''ל איז געווען באוויסט פאר יעדעם חוץ פון זיין הייליגקייט און צידקות פאר א גרויסע גאון בתורה און פאר א פוסק הדור וואס אפילו די קעגענערס פון די עדה בשעתו האבען געמיזט צו דעם מודה זיין, והפך בה והפך בה.

יעדער האט געמוזט מודה זיין, ווייל ער האט געדריקט ספרים ווי ער ברענגט ארויס זיין חריפות מיישב צו זיין א מדרש פליאה בהקדם א ישמח משה.

פלעין יודיש האט געשריבן:ר' משה אריה זצ''ל איז געווען באוויסט פאר יעדעם חוץ פון זיין הייליגקייט און צידקות פאר א גרויסע גאון בתורה און פאר א פוסק הדור וואס אפילו די קעגענערס פון די עדה בשעתו האבען געמיזט צו דעם מודה זיין, והפך בה והפך בה.

קעגענערס - מיעוט רבים שנים, ווער איז אויף דער רשימה פון קעגענערס וואס האבן מודה געוועהן צו דעם?

איחוד פעלד האט געשריבן:רב שטערנבוך איז יא א גאון, נאר ער איז נעבעך א ליטוואק, און א ליטוואק איז פסול צו זיין גאב"ד.

דער עדה האט זיך שוין געהאט בשעתו אפגעבריט פון הרב בענגעס ווען ער איז געוועהן אין אמט, דעמאלס האט האט זיך דער אגודה אפגעטיילט אין געמאכט שבת פאר זיך.

דער עדה איז געוועהן מיום הוסדו א געמישעכטס
הרב יוסף צבי דושינסקי איז געוועהן א אויבערלענדער, מיט א אויבערלענדערישע הבהרה, נישט געהאט צופיל מיט חסידים ביז ער איז אנגעקומען קיין א"י.
הרב בענגעס איז געוועהן א ליטווישע
רבי דוד יונגערייז א אויבערלענדענישע ער האט מער געשטומט מיט די פרושים ווי מיט חסידים
הרב פנחס עפשטיין בכלל נישט קיין חסיד, פארקערט ער האט פיינט געהאט ווען א חסידישע רבי האט ארויסגעגעבען פסקים
רבי ישראל יצחק רייזמאן א פוילישע חסיד במלוא מובן המילה א תלמיד פון דער 'תורת חסד' רבי שניאור זלמן פון לובלין, ווען דער אמרי אמת איז ארויף געקומען קיין א"י איז ער אסאך געגאנגען צו איהם כלך הפחות איינמאל א חודש. וכן איז ער גאגאנגען כמה פעמים בשנה צום טיש פון דער בית ישראל, וואס אסאך פון דער קנאים האבען דאס נישט אויסגעהאלטן.
דער מנחת יצחק האט באלאנגט צו דער אגודה אין מאנטשעסטער, ווען ער פלעגט שרייבען צו אדער פון דער ליבאוויטשער רבי האט ער געקענט שרייבן אויף איהם אזעלעכע טיטלן ווי רשכבה"ג פאר הדור פטיש החזק וכו' וכו'
רבי ישראל יעקב פישער איז בכלל נישט קיין חסיד, א ריכטיגע ירושלמי, נישט סובל געוועהן קיין קיצונות, ער פלעגט קיין צום כותל, אפילו דער עדה איז געוועהן סאטמאר געשטומט עכ"פ ווען ער איז שוין געוועהן ראב"ד.
רבי ישראל משה איז אויך געגאנגען צום כותל מיט דעם אלעם איז מען געוועהן פארפליכטעט איהם צו מאכען גאב"ד אלץ כבוד בית אבא. ווי נישט ווי האט ער אנגעפירט דער מחלוקה מיט בעלז, נישט ווייל ער האט אזוי פיינט געהאט בעלז, נאר ער האט געהאלטן אז דער עדה באלאנגט צו איהם מצד ירושת אביו.
רבי משה אריה פריינד איז שוין געוועהן א חסיד א סאטמאטרע, ער האט געהאט יעדער קוואליקאציע צו ווערן א גאב"ד.
אוי ווי טרעפט מען נאך אזא איינער אין דער כאראקטער פון רבי משה האלבערשטאם, אזא חבר בד"ץ ווען דער עדה שוין קיינמאהל נישט האבען.
יעדער ווייסט אז ווען נישט דער סאטמארע פילוג וואלט רבי טוביה ווייס נישט געווארען קיין גאב"ד.

דער היינטיגע עדה איז אזוי בייעסד, אזוי אראפ געקוקט, אזוי פאליטיש, קשר ומקושר מיט מחלוקות, השוחד יעוור עיני צדיקים. אפילו נישט סאטמאר אלץ דער כבוד פון עדה וואלט רבי טוביה ווייס געדארפט בעטן ביי הרב שטערנבוך צו בלייבען.

וויפל שטאלץ איז געוועהן אזא בית דין אונטער רבי פנחס עפשטיין, בערך אזוי דער מנחת יצחק, אבער היינט דער ברעינוואש ווען מען ברענגט דער גאב"ד קיין בית שמש אדער א פעלץ פיין און וואויל קען אנגיין, אבער דער כבוד דער מושג עדה החרדית, איז אזוי אראפ מאיגרא רמא לבירא עמיקתא, מ'קען עס נאך ראטעווען עס איז איז נאך נישט עד שאול תחתיה, אבער ס'מוז זיין דארט איינער וואס זאל עס מיינען אביסל מער ערנסט.

א שיינעם דאנק דולה פאר די אינהאלטסרייכע און היסטארישע ידיעות מיט וואס דו ביסט אונז כסדר מזכה.

געפילטע פיש האט געשריבן:הדד, כ'מיין נישט דיר פערזענליך, אבער די סארט תגובה גרוילט מיר יעדע מאל איך זע עס. איך וואלט געלייקט, נאר וויבאלד ס'געפעלט מיר נישט וואס דו שרייבסט גיי איך נישט לייקן. נעקסט טיים טאמער ווילסטו א לייק שרייב אזוי אז ס'זאל מיר יא געפעלן, און אויב דו וועסט זיין א וואויל יונגעל וועל איך דיר שענקען א לייק...

קען מען אויפהערן פארדרייען א קאפ מיט לייקס דא? אויב ביזטו מסכים, דאן זאג אזוי, לייק, שריי, טוה וואס דו ווילסט, ביזט נישט, לייק יא, לייק נישט, גיי קלאפ בארן, אדער טוה דאס אומדערהערטע און זאג פארוואס דו ביזט נישט מסכים. הערטס אויף מיט די לייק coercion, ס'מאכט סייווי נישט אויס ביי קיינעם חוץ דער פינטל, סאו שניידטס די קרעפ!

איין חכם האט מיר אמאל געשיקט אן אישי אז ער ואלט מיר געוואלט לייקן אויף א תגובה נאר ער מעג נישט וויבאלד איך גלייב נישט אין חז"ל. איך האב געוואלט מקיים זיין דעם פסוק ענה כסיל כאולתו און אים ענטפערן אז אין הכי נמי, איך בין א צדוקי באהאלטענערהייט, איך שנייד דעם עומר נאך שבת און איך גיס די נעגל וואסער אויף מיין פיס אום סוכות, נאר אזוי ווי דער חכם וועט עס נאך אננעמען ערנסט, האב איך אים געענטפערט אז בעצם גלייב איך נישט אז מיר עקזיסטירן, ממילא קען איך אודאי נישט גלייבן אין חז"ל. פון מיין זייט קען ער דאס אננעמען ערנסט.
איך מיין אז דער קינדערישער "כ'האב דיר געוואלט לייקן נאר איך מעג נישט" שטאמט פון אן אינערליכער שולד געפיל. דער באטרעפנדער שפירט זיך שולדיג אז ער ליינט עפעס וואס איז לדעתו אן עולה, אבער למעשה האט ער דאך גוט הנאה, און די גילטי פלעזשור ציפט אים אין הארץ, איז ער מחליט אויסצוגיסן זיינע גילט געפילן ברבים אויף א "פרומער" אופן. עס פאלט אים גאר נישט איין די סתירה אין זיינע אייגענע ווערטער, אויב מען טאר נישט לייקן מיין תגובה טאר מען עס דאך אודאי נישט ליינען. שוין אפגערעדט אז אויב מען טאר עס נישט ליינען טאר מען מיר אודאי נישט געבן חיזוק פאר'ן שרייבן דורך זאגן אז ער וואלט עס געוואלט לייקן וויבאלד ס'איז הפנים אזוי גוט געשריבן. בקיצור, קאגניטיוו דיססאנענס איז לעבעדיג און שטויסעדיג.

[tag]יאיר[/tag] ביסט אזוי זיס! אנגעפולט מיט הומאר!!
פלץ פלצתי...

יאיר האט געשריבן:

געפילטע פיש האט געשריבן:הדד, כ'מיין נישט דיר פערזענליך, אבער די סארט תגובה גרוילט מיר יעדע מאל איך זע עס. איך וואלט געלייקט, נאר וויבאלד ס'געפעלט מיר נישט וואס דו שרייבסט גיי איך נישט לייקן. נעקסט טיים טאמער ווילסטו א לייק שרייב אזוי אז ס'זאל מיר יא געפעלן, און אויב דו וועסט זיין א וואויל יונגעל וועל איך דיר שענקען א לייק...

קען מען אויפהערן פארדרייען א קאפ מיט לייקס דא? אויב ביזטו מסכים, דאן זאג אזוי, לייק, שריי, טוה וואס דו ווילסט, ביזט נישט, לייק יא, לייק נישט, גיי קלאפ בארן, אדער טוה דאס אומדערהערטע און זאג פארוואס דו ביזט נישט מסכים. הערטס אויף מיט די לייק coercion, ס'מאכט סייווי נישט אויס ביי קיינעם חוץ דער פינטל, סאו שניידטס די קרעפ!

איין חכם האט מיר אמאל געשיקט אן אישי אז ער ואלט מיר געוואלט לייקן אויף א תגובה נאר ער מעג נישט וויבאלד איך גלייב נישט אין חז"ל. איך האב געוואלט מקיים זיין דעם פסוק ענה כסיל כאולתו און אים ענטפערן אז אין הכי נמי, איך בין א צדוקי באהאלטענערהייט, איך שנייד דעם עומר נאך שבת און איך גיס די נעגל וואסער אויף מיין פיס אום סוכות, נאר אזוי ווי דער חכם וועט עס נאך אננעמען ערנסט, האב איך אים געענטפערט אז בעצם גלייב איך נישט אז מיר עקזיסטירן, ממילא קען איך אודאי נישט גלייבן אין חז"ל. פון מיין זייט קען ער דאס אננעמען ערנסט.
איך מיין אז דער קינדערישער "כ'האב דיר געוואלט לייקן נאר איך מעג נישט" שטאמט פון אן אינערליכער שולד געפיל. דער באטרעפנדער שפירט זיך שולדיג אז ער ליינט עפעס וואס איז לדעתו אן עולה, אבער למעשה האט ער דאך גוט הנאה, און די גילטי פלעזשור ציפט אים אין הארץ, איז ער מחליט אויסצוגיסן זיינע גילט געפילן ברבים אויף א "פרומער" אופן. עס פאלט אים גאר נישט איין די סתירה אין זיינע אייגענע ווערטער, אויב מען טאר נישט לייקן מיין תגובה טאר מען עס דאך אודאי נישט ליינען. שוין אפגערעדט אז אויב מען טאר עס נישט ליינען טאר מען מיר אודאי נישט געבן חיזוק פאר'ן שרייבן דורך זאגן אז ער וואלט עס געוואלט לייקן וויבאלד ס'איז הפנים אזוי גוט געשריבן. בקיצור, קאגניטיוו דיססאנענס איז לעבעדיג און שטויסעדיג.

בערך ווי איינער הערט א פיין שטיקעל לשון הרע און רכילות, און דערנאך קוועטש ער זיין אויער, און זאגט, כ'בין עס נישט מקבל....

כ'מוז זאגען אז דער ר' טוביה קוקט אויס מיט זיין פעלץ, ווי א קי מיט גאטשעס...

דולה שכויח פאר דו רייכע היסטאריע, אבער איך האלט אז מ'קען שוין נישט פיסקען דער עדה, און ס'איז שוין א בכיה לדורות...