ספר אביר הרועים: מיין פאסטוך איז אסאך שטערקער

[שמעקעדיג]

איך בין א חסיד פון רבי'ן, נישט די חסידים...

[ווייט פיש]

איך בין א חסיד פון רבי'ן, נישט די חסידים...

יענע מעשה האט ''זירא'' מיט די חסידים, עס איז א מעשה פינעם רבי'ן זעלבסט ביטע זיי עס מסביר דערנאך ליין איבער דיין תגובה.

[וויליאמסבורגער]

דארף מען פארשטיין אז סאטמאר איז גענוג גרויס, און ס'דא גענוג נארישע מענטשן וואס האבן נישט קיין שכל וואס יא צו דרוקן און וואס נישט.

[יין שרף]

אן אינטערעסאנטע עובדא וואס איז אנגעבליך געדרוקט געווארן אין א סאטמארער אויסגאבע פאסט דא פערפעקט אריין:

[דולה ומשקה]

דארט איז דא א סיפור אז דער סאטמאר רבי זצ"ל האט אנגערופען רבי חעזקע'לע מערץ 'א קלאץ', הלשון "אין די ענינים איז ער א קלאץ".
טייטשען זיי איבער צו לשון קודש "בהאי ענין הוא "כפשוטי כלי עץ".
בין איך געוואר געווארען דאס פונקטליכע טייטש פון דאס ווארט "ביסט אזא קלאץ" - "הנך פשוטי כלי עץ חזק".

[איך אויך]

וועלכע ענין איז עס?

[יאיר]

מסתמא חטא הידוע. (פאר די בחורים שבינינו: חטא הידוע איז ציונות).

[ברסלבער]

אן אינטערעסאנטע עובדא וואס איז אנגעבליך געדרוקט געווארן אין א סאטמארער אויסגאבע פאסט דא פערפעקט אריין:

דאס איז פון ר' הערשלע ספינקער.

בעיקר איז יאיר גערעכט און ווי שמעקעדיג האט עס גוט צולייגט. פאקטיש איז דער רבי אויך א בשר ודם, און ער ווערט נישט דורך דעם אויס צדיק.

אין מושיען של ישראל איז דא א מעשה אז ווען סאטמאר רבי איז געווען אויפן שיף, האט ער אמאל געלערנט אין שטיבל און ער האט געהערט ווי מען זינגט אינדרויסן א שיינעם ניגון, עס איז אים געווען אינטערעסאנט איז ער ארויסגעקומען זיך אינטערעסירן איבער דעם ניגון.
די ארגינעלע מעשה איז געווען אז דער רבי האט זיך צוגעלייגט כאפן א דרימל און ווען ער האט געהערט דעם ניגון איז ארויסגעקומען. אבער דאס פאסט דאך נישט צו שרייבן אז דער רבי איז טאקע אזוי פראסט געשלאפן אזוי ווי יעדער בשר ודם דארף שלאפן, האט מען עס געטוישט אז ער האט געהאלטן אינמיטן לערנען.
און דער נאר כאפט נישט אז די ארגינעלע מעשה וואלט געווען שענער, אן קיין ביטול תורה אינוואלווד.

[יאיר]

מען בארירט א וויכטיגע נקודה, אז א רבי איז אויך א בשר ודם (ויש גורסין ער איז כל כולו א בשר ודם). אבער דער אריגינעלער ציל פון דעם אשכול איז געוואן עטוואס אנדערש, אז נישט בלויז וואס טאג טעגליכע זאכן ווערן הייליגע ענינים, נאר זאגאר די חסרונות פון דעם רבי'ן ווערן באטראכט אלס מעלות און מדרגות מיט וועלכע חסידים שטאלצירן. איך מיין אז דאס איז דוקא א שפעטערע פענאמאנען, און עס איז נישט געווען אמאל. פלייכט ראובן וועט מיר קענען אויסבעסערן.
אן ענליכע אשכול האב איך געווידמעט אויף הרב אלישיב.

[דולה ומשקה]

וועלכע ענין איז עס?

גארנישט מיט חטא הידוע, זעה נאר דארט עמוד שכח

[דולה ומשקה]

אן אינטערעסאנטע עובדא וואס איז אנגעבליך געדרוקט געווארן אין א סאטמארער אויסגאבע פאסט דא פערפעקט אריין:

דאס איז פון ר' הערשלע ספינקער.

בעיקר איז יאיר גערעכט און ווי שמעקעדיג האט עס גוט צולייגט. פאקטיש איז דער רבי אויך א בשר ודם, און ער ווערט נישט דורך דעם אויס צדיק.

אין מושיען של ישראל איז דא א מעשה אז ווען סאטמאר רבי איז געווען אויפן שיף, האט ער אמאל געלערנט אין שטיבל און ער האט געהערט ווי מען זינגט אינדרויסן א שיינעם ניגון, עס איז אים געווען אינטערעסאנט איז ער ארויסגעקומען זיך אינטערעסירן איבער דעם ניגון.
די ארגינעלע מעשה איז געווען אז דער רבי האט זיך צוגעלייגט כאפן א דרימל און ווען ער האט געהערט דעם ניגון איז ארויסגעקומען. אבער דאס פאסט דאך נישט צו שרייבן אז דער רבי איז טאקע אזוי פראסט געשלאפן אזוי ווי יעדער בשר ודם דארף שלאפן, האט מען עס געטוישט אז ער האט געהאלטן אינמיטן לערנען.
און דער נאר כאפט נישט אז די ארגינעלע מעשה וואלט געווען שענער, אן קיין ביטול תורה אינוואלווד.

אינטרעסאנט, ווייל דוקא פונעם שיף איז דא די מערסטע בילדער פון סאטמאר רב ווי ער שלאפט, ער האט אפילו נישט געהאט קיין פראבלעם דאס צו טוהן לפני חסידיו ומעריציו, אויף דער דעק פונעם שיף אויסגעשטרעקט, דער גבאי ר' יוסל האט אפילו נישט געזעהן וויכטיג צו פארטרייבען דעם פוטגראפירער. דאס שלאפען אדער דרימלען איז געוועהן זייער א נורמאלע ערשיינונג, ווייל אזוי איז אויך דא בילדער פון הגרי"ץ דושינסקי און פונעם אמרי אמת פון גור, ועוד.

וואלט היינט אזוינס פאסירט? לכאורה נישט.

[קדש הילולים]

איך זע אז דער עולם האט אינגאנצן נישט פארשטאנען די כונה פון דעם אשכול. עס איז נישט קיין חידוש ביי מיר אז דער סאטמארער איד - פונקט ווי יעדער אנדערער חסיד - האלט אז זיין רבי איז דער הייליגסטער און דער גרעסטער און אלע רביס האבן אפילו אליין מודה געווען אז זיי זענען כקליפת השום כנגדו. דער חידוש איז די מעשיות וואס זיי ברענגען צו אונטערשטיצן זייער שטעלונג. מיר פערזענליך אינטערעסירט גאנץ ווייניג וואס רב שך אדער רב רודערמאן האט יא אדער נישט געזאגט אויפ'ן סאטמאר רבי'ן, וואס מיר אינטערעסירט איז, וואספארא פערסאנאליטי דער סאטמארער רבי האט פארמאגט. און לויט ווי די מעשיות וואס זיינע אייגענע חסידים ברענגען, באקומט ער גאר א שלעכטע בליק. יעדער נארמאלער מענטש פארשטייט אז אויב דער סאטמאר רב האט אנגעשריגן אנדערע רבנים, אדער אז ער האט באטיטלט יעדן וואס האט געהאלטן אנדערש ווי אים אלס איינער וואס רעדט כפירה, דאן איז ער מסתמא געווען א גרויסער בעל גאוה און אוממענטש. אבער די סאטמארע אידן שטאלצירן דערמיט. אדרבה, במקום בוליאתו שם אתה מוצא גדולתו. וואס בעסער און שארפער דער רבי האט יענעם אריינגעזאגט, אלס גרעסער ווערט ער אין זייערע אויגן.

לאמיר דיר פרעגן, סאטמאר רב האט זיך אסאך כבוד איינגעקויפט מיטן שרייען און טענה׳ן זיך מיט גדולי ישראל?...
ניין! מען האט אים נאר בזיונות געגעבן פאר דעם. נו, ווי איז זיין גאוה? כ׳האב שוין געזען בעלי גאוה אין מיין לעבן, אבער כ׳האב נאך נישט געזען אז א בעל גאוה זאל אזוי שעפן זיין כבוד!...
די סאטמאר רב איז טאקע געווען זייער א גרויסע בעל גאוה! ער איז ווייט נישט געווען קיין עניו ווען ס׳האט אויסגעפעלט.
די פסוק ויגבה לבו בדרכי השם איז נישט קיין בזיון פאר ערליכע יודן!
דארט ווי ס׳האט זיך אויסגעפעלט, דארט ווי יעדער האט געשוויגן, דארט איז טאקע א קינץ צי זיין א בעל גאוה!
און אט דאס איז די שטאלץ פון סאטמארע יודן!!

שלמה יעקב געלבמאן פארשטייט נישט אז אויב דער באבובער רב האט נישט געוואלט אונטערשרייבן אויף די בחירות ווייל ער וויל נישט מצער זיין דעם סאטמארער רבי'ן, דאן מיינט דאס אז ער איז געווען א לב טוב מיט א ווייך הארץ, וועלכער האט זיך נישט געפאטשט אין בויך אני ואפסי עוד. ער כאפט נישט אז אויב די איינציגע סיבה פארוואס דער סאטמארער רבי האט אנגעהאלטן ידידות מיט אנדערע רבנים איז געווען כדי זיי צו חנפ'ענען זיי זאלן מיטשטימען מיט אים, דאן איז ער געווען א נידריגער מאניפולירער.

ס׳איז נאר אויך אינטערעסאנט אויב הגה״ק ר׳ יסף צבי דושינסקי זצוק״ל איז אויך געווען א נידריגע מאנאפילירער, ווען ער האט מנאפילירט די וויילן אין די עדה החרידית און ארויסגעשטויסן די אגודה.
יא, ווען ס׳זענען געווען אזעליכע וואס האבן געוואלט מאנאפילירען אלע גדולי ישראל פאר זייערע נידריגע חשבונות, האט סאטמאר רב מקיים געווען עם עקש תתפתל! ער האט געראטוועט וואס ער האט נאר געקענעט מיט זיין חכמה. נישט נאר י.מ.לעווין האט געקענט מנאפאלירען!

ער כאפט נישט אז אויב אנדערע רבנים האבן געהאט דרך ארץ פאר אים און אים אפגעגעבן דעם גרעסטן רעספעקט, כאטש ער האט זיי צומאל באהאנדלט אוממענטשליך, דאן איז דאס ווייל זיי זענען נישט געווען אזוי אימפולסיוו ווי אים, און האבן זיך געקענט האלטן זייער אייגענעם כבוד און דעם כבוד פון אנדערע מענטשן אפילו ווען יענער האט זיי נישט שיין באהאנדלט.

ס׳איז נאר א ווינדער אז אט די זעלבע רבנים(כ׳וועל נישט פורש בשמם זיין-כל א׳ בשמו הטוב יבורך) וועליכע האבן געהאט אזעליכע וואוילע מידות אז זיי האבן געקענט סובל זיין אז א צווייטער האלט אנדערש, ווען ס׳איז געקומען צי זיין פריוואטע מחלוקה׳לע(פארשטייט זיך לשם שמים), דארט האט מען גאר נישט אזוי ארויסגעזען די גוטע מידות פון קענען סובל זיין אן אנדערע וועליכע האבן זיי נישט שיין באהאנדלט...
יא, א מענטש איז טאקע נאר א מענטש, אבער קום מיר נישט זאגן אז זיי האבן בטבע סובל געווען... יא, פאר סאטמאר רב האט יעדער געהאט דרך ארץ, מען האט געציטערט פון אים!

[אויס מענטש]

אן אריינצוגיין צו איך פערזענליך קען גיבן א לייק פאר יאיר'ן אדער נישט {כמיין יעדער ווייסט שוין אליינס דעם תי'} מיין הארץ לאזט מיר נישט.
מוז איך אבער זאגן אז די אלע סאטמארע מגיבים און די אלע וואס האבן זיך נאר כלומרשט אנגענומען פאר דעם רבין, האבן נאר שטערקער געמאכט יאיר רייד. ודו"ק
(כדוגמא אזעלכע ציטאטן: דער חבד'סקר איז אויך אזוי, בכלל פארגלייך אים נישט צו מיין רבי'ן, יא! פארן רבין האט מען געציטערט, ר' יוסף צבי האט אויך מאנופילירט, והאחרון חביב אז דער רבי מיט איטשע מאיר האבן געהאט די זעלבע קוואליפיקאציעס)

יאיר האט נישט בארירט צו דער רבי איז געווען דאס אדער יענס, ער האט סך הכל ארויס געבערענגט ווי מאנכע פון די ווייטע דרויסענעדע וועלט {מזרחי מאדערן ארדעטאקס אדער גאר רעפארמער רח"ל}האבן -נאכן הערן געוויסע מעשיות- אזא מין סארט בליק אז דער רבי איז געווען א טעראר אנווארפנדער און אריינזאג-געדיגער פארשוין, און דער ספר אביר הרועים בא ואישר הדבר און האט דאס זייער זייער שטארק פראטאקאלירט, און מען כאפט זיך אליינס ניטש ווי מיט די אלע מעשיות שמירט מען נאר אן דעם רבינס אויסזעהן פון שלעכט צו ארגער.
עס האט נאך אלץ נישט מיטן רבין אליינס גארנישט.
ביזדערווייל דארף יאיר לייקן רוב מגיבים כיהודא ועוד לקרא לדבריו, וכן נהג בעצמו להלכה למעשה.