קאווע שטיבל

@פלעין יודיש ס'איז באמת א שאד וואס די ווילסט נישט ענטפערן, ווען מיר גייען אריין אין א געהעריגע לאגישע דיאלאג וועלן מיר זיך גוט פארשטיין איינער דעם צווייטן, אז נדברו יראי ה' איש אל רעהו, מיר וועלן ביידע צושטעלן מקורות פאר אונזערע פארשידענארטיגע מהלכים, און אולי וועט איינער פון אונז איינזעהן אז דער צווייטער מהלך איז מער אויסגעהאלטן פון א תורה'דיגע שטאנדפונקט.

אדרבה מיר זענען גרייט צו הערן מקורות וואס ווייזן אז מיר האבן טעות אדער אן אפניינונג פונעם דרך הישן והמסורה לנו מסיני, נאר דער אמת אבער דער קלארער אפענער אמת איז אונזער ציעל.

הייסט עס אז לדעתך אויב איך מוף יעצט קיין ארץ ישראל וועל איך שוין סיי ווי נישט קענען זאגן דעם לשנה הבא, זינט איך וואוין שוין דארט.

גדעון האט געשריבן:הייסט עס אז לדעתך אויב איך מוף יעצט קיין ארץ ישראל וועל איך שוין סיי ווי נישט קענען זאגן דעם לשנה הבא, זינט איך וואוין שוין דארט.

זייער א גוטע הערה, עס ווערט טאקע שוין ארומגעשמועסט דערפון, עיין בגוגל ותמצא נחת, אונזער שמועס איז נישט קיין הלכה'דיגע שמועס לגבי די נוסח פון הא לחמא עניא, נאר א אויפריכטיגע שמועס לגבי צולייגן קאפ און טראכטן וואס מען זאגט.

אינטערעסאנט צו באצייכענען אז אין אן הגדה פון גניזת קהיר מזמן בית שני ווערט טאקע געברענגט צום אנפאנג הא לחמא עניא די נוסח: "אתמול היינו עבדים והיום אנחנו בני חורים"

מיר האבן א קלארע מסורה וואס ציהט זיך ארויף ביזן רבין זכרונו לברכה... אז ס' נישטא קיין מצות ישוב א''י און מ' האט נישט ארויפצוגיין ביז משיח וועט קומען און דו קומסט מיר מיט א רמב''ם

דער גאון וצדיק און אוהב ישראל סאטמארער רבי זצ״ל האט געהאט א שטארקן כוח. זיין קנאות איז געקומען ממקור טהור און דערפאר האט עס זיך אריינגעזעצט אין די הערצער פון טויזנטער אידן און זייערע קינדער און אייניקלעך. דאס קנאות איז פארבליבן אויך אין די תלמידי תלמידיו, אפילו די אויפגעקלערטע. זיי, די אויפגעקלערטע, וועלן מסכים זיין מגלגל צו זיין די אנטי ציוניסטישע שיטה אין ראדיקאל-לינקע אידאלאגיעס און זינגען דעם איסלאמישן ניגון. זיי זענען גרייט דורכצוגיין יסורי איוב מיטן מציאות, אבי דאס קנאות זאל בלייבן דארט וואו ס׳איז פארפלאנצט געווארן.
קיין אנדער הסבר האב איך נישט אויף עטליכע פון די תגובות.
לגופו של ענין, קען יעדער די מעשה מיט יענעם איד, וואס איז צום ערשטן מאל אין לעבן ארויף קיין ירושלים ברענגען א קרבן. ער האט די גאסן פון ירושלים נישט געקענט און דער וועג צום הר הבית איז אים פרעמד געווען. ווען ער האט זיך ענדליך דערשלאגן צום בית השם און זיך געטראפן אין דער עזרה, האט אים באגעגנט טאקע דער כהן גדול. דער גרעסטער מענטש ביי אונזער פאלק האט געפרעגט ביי דעם צוטומלטן איד מיט די וואנדערנדע בליקן וועמען ער זוכט. ווען דער איד האט געענטפערט אז ער וויל זען דעם כהן גדול, האט יענער אים אנגעקוקט מיט רחמנות און א טרער פון רחמנות האט זיך אים ארויסגעגליטשט פון אויג.
כ׳האב מורא, אז אפילו נאך דעם וואס כלל ישראל וועט שוין לאנג זיין אין ארץ ישראל, די עבודה וועט אנגיין, די שכינה וועט רוען, און אידן וועלן דינען דעם אויבערשטן פריי פון עול הגלות און שעבוד מלכיות, וועלן נאך זיין הייפעלעך אידן אין עטליכע ווינקלען פון ניו יארק, וואס וועלן מיט תמימותדיגן עקשנות און קני פארשטייפט פון אזוי לאנג זיך נישט ביקן צום בעל הציוני ממשיך זיין מתפלל צו זיין יעדן טאג ולירושלים עירך ברחמים תשוב, און דערביי אונטערקרעכצן אויף די מיליאנען אפגעפרעמדטע ברידער זייערע, וואס האבן נישט בעסער וואס צו טאן מיטן טאג ווי בויען ווייסע הייזער אין די געביטן.
א שאד.

טאקע?? װען די שכינה װעט רוען אין דער בית המקדש װאס זורח מיט בר–כוכבא און זײער
קינדער װאס קטנ׳ן אין די הויזן בשעת די פאלעסטינער װארפן שטײנער דעמאלסט װעט
אויך זײן א הײפעלע אידן אין נ׳י װאס גײען נישט מודה זײן על האמת?

װער גײט בויען דער בית המקדש? אפאר לײדיג גײער װאס שלעפען ארויף זײער קינדער מיט
געװאלד אויף דער הר הבית? און װעם גײסטו קרוינען אלס דער כהן גדול? וכהנה מיט די
אײנגערעדטע חברה װאס ארבײטן נישט און האבן צופיל צײט אין טאג צו פארדרײען א קאפ.

געט א דזאב!!!!

@בר כוכבא , חזק ואמץ !
מילה בסלע, יעדעס ווארט דיינע זענען דיימאנט'ס
אל תירא ואל תיחת, זייער שיין און הערליך אראפגעשריבען ויותר ממה שכתבת יש כאן וצריך להיאמר, יישר כח

להערה בעלמא, יש נוהגים בסאטמר לשנה הבאה בעזה ובאיראן וכך נפסק להילכתא בספרי המפרשים על ס' ויואל משה וס' על הגאולה ומנהג יפה הוא וכך נוהגין במאנרא והגלילות

אתא קלילא ביטע טשעק זיך אויס צי ביסט נישט געווארן געדעמעדזשד אלס קינד. צום צווייטן מאל.

איך וואלט געוואלט פרעגן אפאר שאלות פון געוויסע כותבים דא אינעם אשכול,

1) זורח דו וואוינסט שוין אין ארץ ישראל? אויב נישט פארוואס? מסתם האסטו א גוטע סיבה. אויב יא, ווען האסטו זיך געצויגן ביום עמדך על דעתך אדער ווען עס איז געווארן מעגליך פאר דיר?

2) די אלע וואס האבן דא דערמאנט גדולים וואס האבן זיך אויסגעדרוקט זייער טייער וועגן ארץ ישראל ווי למשל ר"י אייבעשיץ, רמב"ם, ר"נ מברסלב, פרי צדיק, וכו' וואו האבן זיי געוואוינט?

3) אויף וועמען איז געזאגט געווארן ותבואי ותטמאו את ארצי? אויף גוים אדער אידן? וויאזוי קען מען ארויף גיין בעפאר מען איז גרייט מיט די הנהגה, איהר ווייסט ואס דער רמב"ן שרייבט וועגן זינדיגן אין א"י?

ר' זורח האט ברוך ה' מצליח געווען צו זיך אנהייבן גרייטן לעליה לארץ און פארדעם וויל ער אונז אלע זאלן מיטקומען מיט איהם יעצט ווען ער איז געווארן גרייט, זענען געקומען אפאר חברה וואס זענען אנגעגעסן אויף סאטמאר והמסתעף און גענומען פארגרעסערן די מצוה ככל כמה שאפשר, און מנגד זענען געקומען געוויסע וואס ווילן אינגאנצן אויסרייסן די ענין פון ארץ ישראל.

זורח האט אנגעהויבן דא א אשכול וועגן טכנישע ענינים וואזוי זיך צו איינגלידערן אין א"י און דאס איז זייער גוט געווען אבער צו מאכן א חיוב אויף יעדן ארויף צוגיין יעצט ווייל דו ביסט געווארן רעדי? איך וויל און איך האף אויך צו מופן קיין א"י און ווען איך וועל קענען אי"ה וועל איך דאס אויספירן,

פיל זיך באקוועם מיט דייין יעצטיגע שריט, טוהסט א גוטע זאך און אונז וועלן דאס טוהן ווען אונז וועלן גרייט ווערן.

איך קען נישט רעדן פאר זורח, אבער איך וואוין לצערי נישט אין ארץ ישראל. כ׳וויל אהינגיין, אבער ס׳האט דערווייל זיך נישט אויסגעארבעט. דעם קיץ קען מען נישט מדחיק זיין און כ׳האף אז דער אויבערשטער וועט מיר באשערן יא ארויפצוגיין דארט צו יענעם פלאץ וואו כביכול עיניו בה מראשית ועד אחרית.
כ׳בין נישט באקאנט מיט די וואוין ערטער פון די אויסגערעכנטע גדולים. כ׳גלייב אבער אז די קשיא דארף געשטעלט ווערן צו די באטרעפנדע גדולים זעלבסט.
און טאקע די ווערטער ״ותבואי ותטמאו את ארצי״ זענען געזאגט געווארן אינעם מדבר, וואו אידן זענען געבליבן וואנדערן צוליב׳ן חטא פון מוציא לעז זיין אויף ארץ ישראל.

@געוואלדיג

איך וועל פרובן ענטפערן דיינע שאלות כאטשיג עס איז נישט אינגאנצן קלאר וואס עס טוט דיר דא באדערן.

עס איז כלל נישט נוגע הלכה למעשה צו מר. זורח וואוינט יא אדער נישט אין ארץ ישראל, קען זיין אז ער וואוינט יא קען זיין אז ער איז אויפן וועג און קען גאר זיין אז ער האט אונסין וואס האלט אים געבינדן מיט קייטן צום גלות, קען זיין אז ער גלייכט מער טשאקאלאד ענדערש ווי ווענילע, קען זיין אז ער האט ענדערש ליב ווייסע וויין ווי איידער רויטע וויין, די אלע פרטים איז נישט נוגע, די שמועס איז צו א יוד דארף על פי הלכה ועל פי השקפה ארויפגיין זיך דארט באזעצן, די שמועס איז צו א יוד דארף מאכן דאס פאר זיין שאיפת החיים דארט זיך צו באזעצן ווי די תוה"ק זאגט אונז כי הוא חייך ואורך ימיך לשבת על האדמה אשר ה' אלוהיך נשבע לאבותיך..., די שמועס איז בכלל נישט וואס דער אדער יענער יחיד האט יא אדער נישט געטון.

די אלע צדיקים במשך אלע דורות וואס האבן געפלאקערט פאר ישוב ארץ ישראל האבן זיך מוסר נפש געווען ארויפצוגיין, טייל פון זיי זיך אריינגעלייגט אין סכנת מות ממש (ווי דער אוה"ח שרייבט וועגן זיין אייגענע עליה), די אלע יארן זייטן חורבן ביז אונזערע צייטן איז דאס לאנד געווען א מדבר שממה פונדעסטוועגן דאך האבן זיי שטענדיג געגארט געבעטן און געמאנט פון זיך און פון די תלמידים עולה צו זיין, די ליסטע און סיפורים וועגן די אלע עליות איז רייך ועוד ידינו נטויה דאז צו באשרייבן אי"ה, פארשטייט זיך אז נישט אלץ האט זיך עס אויסגעארבעט, דער יעבץ אין די הקדמה צו זיין עמדין סידור געבט א לענגערע שמועס וועגן דער יוד וואס האט זיך באקוועם געמאכט אין גלות, וואס מאכט זיך א נייע ירושלים דארט וואו ער וואוינט, אז ער שטייט מיט די פיס אויסגעדרייט ביים דאווענען צו מזרח זייט צו ירושלים, אבער ווען עס קומט צו נוצן די פיס ארויפצוגיין קומט אלע מיני תירוצים פארוואס ער איז נישט אינטערעסירט, צום סוף פון די לאנגע שמועס פירט ער אויס אז ער אליין איז נאכנישט ארויף וועגן געזונטהייט סיבות, אבער דאס האט אים בכלל נישט צוריקגעהאלטן פון רעדן דערוועגן.

דער רמב"ם איז לכתחילה ארויף געגאנגען אבער האט צום סוף געמוזט פארלאזן דאס לאנד, דער רמב"ן איז יא געבליבן כאטש ער האט נישט געהאט קיין מנין, כאטש עס האט געבוזשעוועט טייפוס, רויבעריי און אנדערע פראבלעמען וואס האבן געמאכט דאס לעבן דארט כמעט אוממעגליך.

קיינער האט נישט קיין טענות, אבער אויף אזויפיל עפען אויף א טירל, לאז אריין אביסל לאגיק, אביסל א געפיל צום הייליג לאנד וואס דער של"ה שרייבט אז ער האט געזעהן יודן עמי הארצים ווען מען האט נאר דערמאנט ארץ ישראל האבן טרערן גענומען גיסן פון זייערע אויגן פון ליבשאפט און בענקשאפט, אדער ווי דער חרדים שרייבט אז א יוד דארף שטרעבן צוריקצוקומען קיין ארץ ישראל ווי א קינד וויל לויפן צו די מאמע'ס שויס, דער בת קול וויינט איעדען טאג או לו לבנים שגלו מעל שולחן אביהם, וויי פאר די קינדער וואס זענען פארטריבן פונעם טאטנס טיש פונעם טאטענס פאלאץ, פון דעם רעדן מיר דא, אז א יוד זאל כאטש וועלן וואוינען דארט, זאל כאטש טראכטן מתי אבוא לידי ואקיימנה, אוי הלואי ווען דאס ליבשאפט צום לאנד זאל ווערן צוריק אנגעצינדן אין מיין הארץ.

ווי דער ספרי פארציילט אונז: ר׳ יהודה בן בתירא און ר׳ מתיא בן חרש און נאך חכמים זענען געגאנגען קיין חוץ־לארץ. צוקומענדיג צום ארט פלטום, האבען זיי זיך דערמאנט אין ארץ־ישראל, האבען זיי ארונטערגעלאזט די אויגען, צעריסען די קליידער און געוויינט, און זיי האבען זיך צוריקגעקערט קיין ארץ ישראל. צוריקקומענדיג האבען זיי געזאגט אז דאס וואוינען אין ארץ־ישראל איז גלייך קעגען אלע מצוות פון דער תורה.

די פאקט אז מיר דארפן שטיין און מסביר זיין פארוואס עס איז בעסער ביים טאטענס טיש, פארוואס עס איז בעסער ביי די מאמענס שויס, פארוואס מיר זאלן וועלן זיך געפונען אונטער די שטענדיג וואכזאמע אויגן פון השי"ת עיני ה' אלקיך בה, פארוואס מיר זאלן זיך זיך עקלען און גרוילן פון די ארצות הטמאות פון חוץ לארץ וואס ווערט אנגעקוקט ווי א בית הקברות אין די אויגן פון חז"ל, פארוואס מיר זאלן יא וועלן האבן א באשעפער צו זיין דומה כמי שיש לו אלוה, נישט צו זיין עובדי עבודה זרה און עובר זיין אויפן גרעסטען חילול השם, די פאקט אז מען דארף די אלע זאכן משבר זיין אל האוזן, אז מען דארף מסביר זיין פארוואס כריין איז נישט זיס, דאס אליין ווייזט ווי מיאוס מיר זענען פארקראכן, ווי ווייט מיר זענען פון השראת השכינה, בו בזמן ווען און די זעלבע צייט הערן מיר נישט אויף בעטן ותחזינה עינינו, שתעלנו לארצנו, שובה אלינו, שתוליכנו מהרה, וכו' וכו'.

פיין, מיר פארשטייען אז דאס איז נישט אונזער שולד, וואס קענען מיר טוען נאך אזויפיל יאר אין גלות, וואס וויל מען פון אונז נעבעך תינוקות שנשבו, גערעכט! אבער דאך האבן מיר פארגעסן אז מיר זענען נישט געווארן אויסדערוועלט אלץ א פאלק צו בויען מוסדות אין קינגס ראקלענד אדער ארענדזש קאונטיס, ווי דער משך חכמה זאגט אז איעדע 150-200 יאר שפילט זיך אפ דער זעלבער שפיל, מען מאכט זיך באקוועם ערגעץ וואו און א ווינקל אין גלות, און מען מיינט אה אט זענען מיר אנגעקומען אל המנוחה ואל הנחלה, ביז מיר כאפן אזוילכע פראסקעס אז מיר פליען צום נעקסטן שטאט צום נעקסטן ווילעדזש, און אזוי ווייטער וחוזר חלילה, ווען די איינציגסטער ענטפער איז נאר איין זאך: מיר באלאנגען נישט דאהי!

אויב די פילסט אז די האלסט נאכנישט דארטן, אויב די פילסט אז די רויטע ווייסע בלויע קאלירן רעדן צו דיינע געפילן, פיין, מיר זענען מיט דיר אל די וועי, אבער על כל פנים ווייס און פארשטיי אז ניין דא איז נישט דיין געבורט ארט, דא איז נישט די פלאץ פון א יוד'ס נאטורליכע געוואוקס, פרעג די יודן פון "טויזענט יאר יודיש לעבן אין אונגארן" צו זיי באקומען נאך פאטריאטישע געפילן ווען מען רעדט פון די מוטער היים, אוודאי נישט, ווייל אונזער נשמה'ס היים האט נאר איין געגאגראפישע פונקט, ארץ חמדה, ארץ אבותינו, וזה הא!

ותבואי ותטמאו את ארצי איז א פסוק און ירמיהו פרק ב' ווי דער נביא מאנט און פאדערט פארוואס מען האט אפגעלאזט תורה און מצוות און פארגעסן פארוואס מיר האבן באקומען ארץ ישראל, אוודאי א יוד וואס וויל קומען קיין א"י צו עפענען ח"ו א בית תועבה צו א בית טרפות זאל ער ענדערש בלייבן אין חו"ל עד שיעבור עליו רוח טהרה ממרום, מיר רעדן דא פון יודן וואס זאלן ארויפקומען טוען מצוות, היטן די תורה, אויפציען יודישע תורות, פארשפרייטן דעם דבר ה', העלפן אריינברענגן א רוח קדושה אין די תינוקות שנשבו בכל קצוי הארץ, נאר פארדעם האבן מיר דאס לאנד.

און וואס טוט זיך מיט די אנדערע פסוקים פונעם זעלבן פרק? צו זענען דאס נישט הייליגע ווערטער וואס מאנט אונז פונקט אזוי?

זכרתי לך חסד נעורייך, אהבת כלולותייך--לכתך אחריי במדבר, בארץ לא זרועה.

כה אמר ה', מה-מצאו אבותיכם בי עוול--כי רחקו, מעליי; וילכו אחרי ההבל, ויהבלו.

ואביא אתכם אל-ארץ הכרמל, לאכול פרייה וטובה.

אותי עזבו מקור מים חיים, לחצוב להם בורות--בורות נשברים, אשר לא-יכילו המים.

וישיתו ארצו לשמה, עריו ניצתו מבלי יושב.

התשכח בתולה עדייה, כלה קישוריה; ועמי שכחוני, ימים אין מספר.

געפיל האט דא יעדער איינער, דא פראבירסטו מאכן יעדן פילן גילטי פארן נאכנישט דארט זיין און אויף דעם באצי איך זיך.

די וואס וואוינען דארט דרייען נישט אן קיינעם. ס'איז נאר די וואס עס גייט זיי נעבעך נישט מיזן זיי האבן די שטיצע פון אנדערע אולי ירחם.

רבי אברהם אזולאי, זקנו של החיד"א
חסד לאברהם מעין ג ,נהר כב - במעלת הדר בארץ ישראל בביאת המשיח

דע כי מסורת קבלה בידינו כי באותו יום כשיבא המשיח עם קיבוץ גליות לארץ ישראל, באותו יום ימצא בארץ ישראל שבעת אלפים מבני ישראל, ובאותו היום יחיו המתים שבארץ, ובאותו היום יסתלקו חומת האש מירושלים, ובאותו יום יבנה בית המקדש באבנים טובים ומרגליות, ובאותו יום יחזרו המתים שבארץ ישראל בעת חיותם בריה חדשה רוחניים, וכן הז' אלפים הנמצאים חיים, כולם בריה חדשה גוף רוחני, כגופו של אדם הראשון קודם החטא וכגופו של [חנוך ו]משה רבינו ע"ה [ואליהו], וישוטו כולם באויר מעופפים כנשרים וגו', וכל זה לעיני אנשי קיבוץ הגליות:
וכשישראל בני קיבוץ גליות יראו שאחיהם נעשה בריה חדשה, ופורחים באויר ללכת ולדור בגן עדן תחתון ללמוד תורה מפי השם יתברך, אזי, יתקבלו בני קיבוץ גליות דאגה בלבם ודאבון נפש, ויתרעמו למלך המשיח ויאמרו וכי אין אנו בני ישראל כמותם, מאין זכו הם להיות רוחניים בגוף ונפש מה שאין כן אנו ולמה נגרע:
ואומר להם מלך המשיח כבר נודע ומפורסם שכל מידותיו של הקדוש ברוך הוא מדה כנגד מדה, אותם שהיו בחו"ל והשתדלו לבא בארץ כדי לזכות לנפש טהורה, ולא חשו על ממונם ולא על גופם, ובאו בים וביבשה, ולא חששו להיותם נטבעים בים, או נגזל ביבשה, או להיותם שבויים ביד אדונים קשים, ובעבור שעשו העיקר מרוחם ומנפשם ולא מגופם וממונם, לכן חזרו רוחניות מדה כנגד מדה, ואתם שהייתם יכולים לבא בארץ כמותם ונתרשלתם לבא בעבור חמדת הממון וחששתם לממוניכם וגופכם ומהם עשיתם עיקר ומנפשכם ומרוחכם עשיתם טפל, לכן נשארתם גשמיים מדה כנגד מדה.ולחמדת ממון שחמדתם הנה הש"י נותן לכם ממון בלי שיעור, שכל כסף וזהב ואבנים טובים ומרגליות הנטבעים בים כל הימים, מושבע הים להביא אותםבים יפו תוך ג' ימים לטבעתם, וכל מה שנטבע מששת ימי בראשית עד זמן שלמה הכל הקיא ים יפו ליבשה ומשם נתעשר שלמה, ומה שנטבע מזמן שלמה עד זמן קיבוץ גליות הכל עתידה ים יפו להקיא אותם ליבשה, והמשיח יחלק אותם לכל צדיק וצדיק חלקו, הה"ד כי שפע ימים יינקו, וגם כל המטמוניות שתחת העפר עתידה הארץ להיות נעשית מחילות מחילות להתגלגל ולהוליך כל אוצרות המלכים, ומוליך אותם לארץ ישראל כדכתיב ושפוני טמוני חול וגו', והכל יתגלה בתוך ארץ ישראל למלך המשיח והוא יחלק אותם לאנשי קיבוץ גליות לכל אחד חלקו, וישבעו ממון רב לאותם שהקפידו על ממונם ועל גופם ישארו גשמיים ושבעים ממון, ואותם שלא חשו על גופם ועל ממונם אלא על רוחם בלבד הקדוש ברוך הוא עושה אותם בריה חדשה, ומוליך אותם לגן עדן התחתון כנזכר. וזמש"ל. מסכ"י:

(צ"ע מה שכתוב "שבעת אלפים"-ואפשר ליישב דשורש נשמה נתפצל לכמה גופות..או י"ל שבזכות אוהבי א"י נתרבו העולים !)

זורח רעדט פון איין זייט מיט אהערגעשטעלטע געגועין צו אידישקייט
פון די צווייטע זייט מטבע געט ער שטיצע פאר שארונסקי וואס איז יעצט אויף די מינוט אינוואלווד אין ארויפשלעפן פראנצויזישע אידישע בירגער קיין ארץ ישראל ווי א גרויסע טייל פין די עולים ווערן בזדון אפ'געשמדט דורך די מדינת ישראל
#וואס גייט דא פאר