קאווע שטיבל

אדנירם האט געשריבן:ר' [tag]מפוזרי[/tag], ס'איז א בפירוש'ע הלכה אז אויב מען קען מאכן א קידוש ה' דורך אומקערן דעם אבידה, מעג מען און זאל מען עס יא אומקערן. און הרב [tag]berlbalaguleh[/tag]האט זיכער געמאכט א גרויסע קידוש ה' און גאר מקיים געווען א מצוה!

ס'איז נאר מותר אויב מען טוט דאס מיט א בפירוש'ער כוונה על מנת כן כדי ס'זאל ארויסקומען א קידוש השם. אויב אבער טוט מען עס כדי נישט צו זיין עגאואיסטיש אדער כדי צו הייסן א פיינער מענטש איז עס אסור אפי' ס'קומט למעשה ארויס א קידוש השם.
אויב איז דא א חשש חילול השם איז מען מחויב צוריקצוגעבן.

[tag]מפוזרי,[/tag] ווי שטייט אז ס'איז אסור צירוקציגעבן פאר'ן גוי ?

berlbalaguleh האט געשריבן:

מפוזרי האט געשריבן:ר' בערל; זייער שיין פון דיר, אבער וואס איז מיט די איסור להחזיר אבידה לנכרי?

מפוזרי: ייש"כ. אבער איך האב נאך דאמאלס נישט געלערנט די גמרא...

נו נו, אבער יעצט ווייסטו שוין, ריכטיג?
בסוד זאג איך דיר אז אויב דו ווילסט דווקא, איז דא א לופהאול וואס מ'קען נוצן אויב מ'ווייסט ווי צו מכוון זיין די ריכטיגע כוונות, זעה מיין פריערדיגע תגובה.
בד''ו אין וועלכע חדר האסטו געלערנט? ביי אונז האט מען שוין געוואוסט פון די גמרות גאנץ פרי.

בן אדם האט געשריבן:[tag]מפוזרי,[/tag] ווי שטייט אז ס'איז אסור צירוקציגעבן פאר'ן גוי ?

חו''מ סי' רס''ו

קען זיין כ'וואלט געדארפט נעמען מער א רוהיגע צוגאנג און נישט מאכן אזא אגרעסיווער קאמפאוט פון די אידן וועלכע טוען זייערע עגא'איסטישע שמוץ מיט גאנץ כלל ישראל און פארדעם נעם איך א נידריגערע טאן און איך בעט איבער יעדער וועלכע עס איז באטראפן געווארן דערפון.
וואויל איז די חלק פון יעדער וועלכע שטארצט ארויס מיט גוטע מדות צווישן מענטשן און איז זוכה צו פארשענערן די נאמען פון אויבערשטן מאכנדיג א קידוש שם שמים דערמיט, איך האב בעיקר געמיינט דאס אז מאנכע פארשעמען די גוטע חלק און איך האב זיך ארויסגעברענגט שלעכט.
איך בין ווייטער פול מיט סאטיספאקציע זאגנדיג דעם מי כעמך ישראל גוי אחד בארץ!

בעל מדות האט געשריבן: סאטיספאקציע

וואס מיינט די ווארט?

#לאהביישןלמד

Satisfaction.

הסבר?

באַפרידיקונג

איזה חלק אתה לא מבין?

יעצט פארשטיי איך שוין מיט א אפטייטש אויף אידיש א דאנק ישמעאל

עס האט לאו דווקא מיט עגאאיזם, (פונקט ווי דער גוי וואס ווארט יא אין ליניע ווי א מענטש מיינט נישט אז ער איז א סעלפלעס בעל טובה וואס טראכט פון יענעם).
עס האט ענדערש מיט דעם חרדישן אראגאנץ/גרינגשעצונג צום אלגעמיינעם גאס דווקא.
דער איד קען גראדע זיין (כאטש נישט מוכרח) א גוטהארציגע בעל טובה וואס וועט נישט קלערן א מינוט און נישט שפארן א דאלער צו העלפן א צווייטן איד.

עס איז מער א קולטור-ברייטע עגאאיזם צום נישט איד, וואו מען זארגט זיך/רעכנט זיך דווקא יא מיט די גלויבנסגענאסן (אפשר נאך פיל מער ווי אנדערע רעליגיעזע גרופעס זארגן זיך פארן קא-רילידזשיניסט) אבער כמעט גארנישט מיט די וואס געהערן נישט צו מיין קרייז.
פארשטייט זיך אז דאס איז נישט קיין כלל פאר 'אלע' וואס געהערן אן צו דעם קולטור, און טייל פון אונזערע וואס זענען די גרעסטע בעלי טובה 'אין גרופע' זענען דווקא יא זייער קאנסידערעט/סענסיטיוו אינטרא-גרופע אויך.

די שורש פון די פראבלעם וואס קאפקע ברענגט אויף איז אז ביי אונז איז מען מחנך אלעס צו טון אלס 'מצוה' מען לערנט ווייניג פראסט מענטשליכקייט לשם מענטשליכקייט, אלעס איז מען מלבש אין א מצוה, מילא דארט ווי עס זעט נישט אויס ווי א מצוה האט מען נישט קיין געפיל דערצו,

אסאך פון די מדות האבן טאקע באקומען די נאמען "מצוה" פשוט, ווייל און שו"ע ווערט דערמאנט פארשידענע הלכות בנוגע באציאונגען מיט גוים, ווי מ'זעט קלאר אז רוב מאל דארף מען זיך טאקע נישט רעכענען מיט'ן גוי און ווען יא, ווערט עס שוין א מצוה.

אבער לכאורה, מעיקר הדין זענען זיי נאר געזאגט געווארן ביי גוים וואס זענען עוע"ז וואס איז אסאך ווייניגער נוגע היינטיגע צייטן. אבער ס'קען אויך זיין אז וויבאלד אין די אלע מקומות איז געווען נישט קיין קליינע שנאת ישראל, און מ'האט ממילא נישט געהאט קיין געפיל פאר'ן גוי, וועגען דעם האט זיך געשאפן אזעלכע הלכות.

און מ'פארציילט טאקע אויף גדולים וצדיקים וואס האבן זיך שטארק גערעכנט מיט גוים, אפילו בדברים של מה בכך, אן צו מאכן קיין ק"ו פונעם שו"ע, ומהם ילמדו וכן יעשו.

ר' יוחנן מקדים שלו' לכל אדם וכדומה.

גראדעמעכעלע האט געשריבן:די שורש פון די פראבלעם וואס קאפקע ברענגט אויף איז אז ביי אונז איז מען מחנך אלעס צו טון אלס 'מצוה' מען לערנט ווייניג פראסט מענטשליכקייט לשם מענטשליכקייט, אלעס איז מען מלבש אין א מצוה, מילא דארט ווי עס זעט נישט אויס ווי א מצוה האט מען נישט קיין געפיל דערצו,

די נקודה איז אמת, אבער ס'שטערט מיר דיין לשון "מלבש" אין א מצוה, ווייל ס'איז דאך טאקע א מצוה איז פארוואזשע זאל מען נישט מחנך זיין דערויף. זיין מענטשלעך איז א מצוה פון קידוש השם (נישט אינעם פאלקלארע ווערסיע פון לעיני העמים, נאר פשוט דורכן מכבד זיין און מקדש זיין דעם אייגענעם צלם אלקים).

ווי אויך ברויך מען באטאנען אז כאטש אין אלגעמיין זענען די חסידים מער טראדיציאנאל ווען ס'קומט צו אידישקייט, איז אבער דוקא אין דעם ענין ליידער פארקערט, די פשוט'ע פרומע אמעריקאנע אידן (איך רעד נישט דוקא פון די מאדערן ארטאדאקס וואס דארט קען מען זאגן אז דאס קומט פונעם אלגעמיינעם קולטור, איך רעד פון די חרדים) זענען איידל מחנך די קינדער צו מענטשליכקייט פשוט, בעת ווען ביים חסידישן ציבור איז דאס אחד בפה ואחד בלב מען פרעדיגט מדות טובות און מצוות בין אדם לחבירו בעת ווען א מינוט שפעטער האט מען נישט קיין פראבלעם צו בארעדן א האלבע שטאט, זיין אריינגעטוהן אין מחלוקת אינערהאלב די קהילה, שטיין אויף די אייגענע רעכטן למען הנצחון ביז צום שטוינען וכו' וכו' וקצרה היריעה, מען וואקסט אויף ביי אונז אז מדות זענען בלויזע רעטאריק וזהו.
אינטרעסאנט אז די מעשיות וואס מיר דערציילן אונזערע קינדער אויף אונזערע רבי'ס זענען רוב דערפון מופתים אדער ווי זיי האבן לוחם געווען פאר אידישקייט, בעת ווען די מעשיות אויף די ליטווישע גדולים החפץ חיים ועוד זענען מער אויף איידלקייט מדות טובות ודקדוק המעשים. כאטש איך גלייב אז ס'וואלט געווען גענוג און נאך צו פארציילן פון די מדות טובות פון אונזערע גדולים ווען מיר זאלן ווען דאס האבן אבזעווירט, אבער מיר זענען דאס נישט מחשיב גענוג ליידער.

יא [tag]ריכטיג[/tag]'ס ווערטער זענען ריכטיג, מען דארף אויסלערנען מענטשליכקייט פאר קינדער צו יעדעם, און עס איז אויך א מצוה, און ווי [tag]שמעקעדיג[/tag]האט שוין צוגעוויזן וועגן ר' יוחנן וכהנה וכהנה ביי אלע צדיקים אין אלע דורות, מען דארף מער דגש לייגן אויף דעם.

ריכטיג האט געשריבן:

גראדעמעכעלע האט געשריבן:די שורש פון די פראבלעם וואס קאפקע ברענגט אויף איז אז ביי אונז איז מען מחנך אלעס צו טון אלס 'מצוה' מען לערנט ווייניג פראסט מענטשליכקייט לשם מענטשליכקייט, אלעס איז מען מלבש אין א מצוה, מילא דארט ווי עס זעט נישט אויס ווי א מצוה האט מען נישט קיין געפיל דערצו,

די נקודה איז אמת, אבער ס'שטערט מיר דיין לשון "מלבש" אין א מצוה, ווייל ס'איז דאך טאקע א מצוה איז פארוואזשע זאל מען נישט מחנך זיין דערויף. זיין מענטשלעך איז א מצוה פון קידוש השם (נישט אינעם פאלקלארע ווערסיע פון לעיני העמים, נאר פשוט דורכן מכבד זיין און מקדש זיין דעם אייגענעם צלם אלקים).

ווי אויך ברויך מען באטאנען אז כאטש אין אלגעמיין זענען די חסידים מער טראדיציאנאל ווען ס'קומט צו אידישקייט, איז אבער דוקא אין דעם ענין ליידער פארקערט, די פשוט'ע פרומע אמעריקאנע אידן (איך רעד נישט דוקא פון די מאדערן ארטאדאקס וואס דארט קען מען זאגן אז דאס קומט פונעם אלגעמיינעם קולטור, איך רעד פון די חרדים) זענען איידל מחנך די קינדער צו מענטשליכקייט פשוט, בעת ווען ביים חסידישן ציבור איז דאס אחד בפה ואחד בלב מען פרעדיגט מדות טובות און מצוות בין אדם לחבירו בעת ווען א מינוט שפעטער האט מען נישט קיין פראבלעם צו בארעדן א האלבע שטאט, זיין אריינגעטוהן אין מחלוקת אינערהאלב די קהילה, שטיין אויף די אייגענע רעכטן למען הנצחון ביז צום שטוינען וכו' וכו' וקצרה היריעה, מען וואקסט אויף ביי אונז אז מדות זענען בלויזע רעטאריק וזהו.
אינטרעסאנט אז די מעשיות וואס מיר דערציילן אונזערע קינדער אויף אונזערע רבי'ס זענען רוב דערפון מופתים אדער ווי זיי האבן לוחם געווען פאר אידישקייט, בעת ווען די מעשיות אויף די ליטווישע גדולים החפץ חיים ועוד זענען מער אויף איידלקייט מדות טובות ודקדוק המעשים. כאטש איך גלייב אז ס'וואלט געווען גענוג און נאך צו פארציילן פון די מדות טובות פון אונזערע גדולים ווען מיר זאלן ווען דאס האבן אבזעווירט, אבער מיר זענען דאס נישט מחשיב גענוג ליידער.

טוט מיר באנג,
זעמיר געזעצן אפאר אידן און געשמאק פארברענגט אויף א לחיים לזכרו פון ר' ישעי'לע קערעסטירער זצ"ל, און דער עולם פארציילט מעשיות און ס'גיסט זיך מופתים ווי שוועמל נאך א רעגן. געוואאאלד!!! ר' ישעי'לע איז דאך געווען פון די שענסטע וואס מיר האבן פארמאגט! א גאון בחסד מלא אהבת הבריות געשענקט פאר א יעדן באשעפעניש מער וויפיל ער האט געקענט, א שפל ועניו קיינמאל נישט באליידיגט געווארן פון קיינעם וויפיהל יענער האט נאר פארלאנגט האט ער באקומען אן בודק זיין די ציצית, אבער דער image וואס מיר גיבן היינטצוטאגס איבער איז דער מיסטישער בעל מופת און די טרעוול אגענטן שארן גאלד. רופט זיך דארט אן עמיצער אז דאס יאר איז פון די לעצטע יארן וואס מ'האט נאך געזאגט תחנון ביי די יארצייט, גיב עס אפאר יאר און מען וועט זיך שוין נישט דערוואגן צו זאגן תחנון אינעם יארצייט פון דעם פועל ישועות, ווער וועט זיך דען קענען קעגנשטעלן די יערליכע גליונות מיט פרישע מופתים על קברו...

און וואס האט דאס מיט עגאיזם?

ווי גראדעמעכעלע זאגט עפ"י ישראל קאפקע דער שורש פונעם פראבלעם איז אז מיר לערנען נישט מיט די קינדער פשוט'ע מענטשליכקייט, און אנשטאט ארויסצונעמען די אמת'ע גדלות פון אונזערע רבי'ס פון זייערע מדות פארלייגט מען זיך אויף זייטיגע שטותים.

איך בין נייגעריג צו דער נקודה פון ישראל קאפקע האט צוטוהן דוקא מיט אידן ? אדער איז דאס ביי אלע אנדער רעליגיעס אדער עטנישע גרופעס. דהיינו, א ספאנישער וועט ליבערשט טוהן א טובה פאר א אנדערע ספאנישע ווי פאר א שווארצער, דאכט זיך א יש דברים בגוי.

וועגן די נקודה לגבי די מופתים פון רביים ביזט אביסל גערעכט אז נישט דאס דארף זיין די עיקר, נאר ענדערש די חלק המוסר והנהגות טובות. אבער פארציילן מופתים איז נישט אינגאנצן אפגעפרעגט,

איך האב מיך לעצטענס צוגעהערט צו די שיעורים פון ר' משה וואלפסאן שליט"א, זאגט ער בתוך הדברים אז די מופתים פון די רביים וואס ווייזט אז די טבע איז משועבד צו די תורה איז א זאך וואס שטארקט די אמונה, און דאס איז טאקע איינע פון די סיבות פארוואס אמונה איז היינט א גרעסערע נסיון ווי א מאל,

יעקב מענטש האט געשריבן:איך בין נייגעריג צו דער נקודה פון ישראל קאפקע האט צוטוהן דוקא מיט אידן ? אדער איז דאס ביי אלע אנדער רעליגיעס אדער עטנישע גרופעס. דהיינו, א ספאנישער וועט ליבערשט טוהן א טובה פאר א אנדערע ספאנישע ווי פאר א שווארצער, דאכט זיך א יש דברים בגוי.

עטס האטס שטארק פארקראכן פונעם ארגינעלן מעסעדזש וואס בעל מידות האט ארויסגעברענגט

דאס אז יודען זענען אן עם נבחר אין וועלן שטיין אויף יעדע פרוטה מיט ערלעכקייט איז איין זאך.

פון די אנדערע זייט איז ביי אונז יודעלעך אין עספעשעלי ביים היימישן חסידישן ציבור איז דא א גרויסע מאנגל אין מענערס (manners) ווען ביי להבדיל די גוי לערנט מען אויס פון קליינווייז אן לערנט מען אויס צו זיין מענטשליך און איידל אויפן גאס, לערנט מען ביי אונז אויס צו כאפן א שטיקל פיש פונעם רבינ'ס שיריים און צו כאפן א גוטן פלאץ אויפן פארענטשעס ביי אקדמות
סא קאט די קרעב, אונז זעמער זייער נישט מענטשליך. פיריעד