קאווע שטיבל

די קשיא איז א שטארקע און עס פלעגט מיר באדערן. למעשה קען איך רילעיטן צו עדיאל'ס מהלך, איך פיל אויך אזוי ביי א פשט אין פסוק אדער ווען די גמ' זעצט איין א דוחק'דיגן פשט אין א משנה, א.א.וו. איז דא אזא נייגונג צו וועלן לערנען דעם אמת'ן פשט כאטש שלא אליבא דהילכתא.

וואס מיינסטו מיטן אמת'ן פשט, אין וועלכע זין איז עס אמת להמאמינים במסורה ?
און דרך אגב אקאדעמיש זענען די מבקרי המקרא, מער אקאדעמיש.

עדיאל, וואס דו שרייבסט וועגן די צדוקים איז גאר אינטערעסאנט, ווייל אויב אזוי נאך וואס האט מען זיי פארשריגן און מפיק געווען
מבי מדרשא? לויט ווי דו זאגסט איז דאך עס א לעגיטימע מחלוקה פונקט ווי שמאי און הלל.

נהורא נפישא האט געשריבן:איז מען מקיים מצות לימוד התורה מיטן לערנען ממחרת השבת, שבת בראשית ?

אודאי! וואס איז די הווא אמינא אז נישט? (כמובן שלומדים את זה כפירוש הפשט, ולא להלכה).

די רמב"ם שרייבט טאקע מכח דעם ערגעץ אז די צדוקים האבן נישט געגלייבט אין תורה שבכתב אויך נישט, זיי האבן נאר געגלייבט לפנים אז מ'זאל מקבל זיין זייער פאליטישע פירערשאפט,

אקעי יידל, אבער צו וואס פאר א תועלת זאגט אינז דאס די תורה לפי הפשט ?

נהורא נפישא האט געשריבן:אקאדעמיש זענען די מבקרי המקרא, מער אקאדעמיש.

זייער זייער נישט ריכטיג, זיי זענען נאר מיט איין מטרה צו אוועק מאכן די געטליכקייט פון תורה, גארנישט אקאדעמיש, כידוע.

נהורא נפישא האט געשריבן:וואס מיינסטו מיטן אמת'ן פשט, אין וועלכע זין איז עס אמת להמאמינים במסורה ?
און דרך אגב אקאדעמיש זענען די מבקרי המקרא, מער אקאדעמיש.

איך מיין נישט דעם אמת'ן פשט לאמיתה, נאר דעם אמת לויטן מרוצת ודקדוק הלשון. ס'איז א תאוה אזא.

יא אוודאי ווייס איך וואס דו מיינסטו, מיין שאלה איז צו די רשב"ם גיט זיך אויס דא א תאווה כאטש ער האלט אז ס'איז נישט ריכטיג פשט

להודיע לברואים רצון הבורא על פי פשט. (להגדיל תורה ולהאדירה? להלכה ולא למעשה? רצה הקב" לזכות את ישראל וכו'?)

אגב, כ'בין נישט זיכער כ'בין מסכים מיט דיין הנחה אז אלעס אין די תורה מוז האבן א דעפענירטער תועלת.

געוואלדיג האט געשריבן:

נהורא נפישא האט געשריבן:אקאדעמיש זענען די מבקרי המקרא, מער אקאדעמיש.

זייער זייער נישט ריכטיג, זיי זענען נאר מיט איין מטרה צו אוועק מאכן די געטליכקייט פון תורה, גארנישט אקאדעמיש, כידוע.

לא ידוע בכלל. כ'קען עטליכע מבקרים וועלכע האבן נישט די מטרה, אדרבה.

כ'מיין אז די דראפעט'סט זיך אויף גראדע ווענט.
וואס מיינט רצון הבורא ע"פ הפשט.

נהורא נפישא האט געשריבן:יא אוודאי ווייס איך וואס דו מיינסטו, מיין שאלה איז צו די רשב"ם גיט זיך אויס דא א תאווה כאטש ער האלט אז ס'איז נישט ריכטיג פשט

קענסט פרעגן אייביג אין אונזער גאנצע אוצר הספרים, ווען עס שטייט 'לולי דבריו הייתי אומר' וואס איז די פשט?

איינער וואס ליגט אין דרוש און אין פלפול וועט זיך קיינמאל נישט צוריק האלטן פון שרייבן עפעס וואס איז הונדערט פראצענט נישט ריכטיג, צומאל מצד התוכן עצמו און על פי רוב מצד די מקורות וואס זענען סותר דעם גאנצן בנין, ווייל ער גלייכט די הברקה, די רעיון. די זעלבע זאך איז מיט א פרשן פשטן, ער גלייכט דעם גלאטן פשט.

די שאלה איז, אפשר טאקע ווארפט די רשב"ם אפ דעם ערשטן פשט אזויווי דער אבן עזרא טוט קלאר, אבער ס'איז פארט נישט משמע אזוי.

יידל האט געשריבן:להודיע לברואים רצון הבורא על פי פשט. (להגדיל תורה ולהאדירה? להלכה ולא למעשה? רצה הקב" לזכות את ישראל וכו'?)

אגב, כ'בין נישט זיכער כ'בין מסכים מיט דיין הנחה אז אלעס אין די תורה מוז האבן א דעפענירטער תועלת.

דאס איז שוין ממש אבסורד, ווייל אויב באטראכט'סטו די תורה (על סמך אז ס'איז א געט'ליכע דאקומענט) אלס אזוינס וואס דו דארפסט נישט ערווארטן אז די ווערטער זאלן מאכן סענס און מ'קען פארדייען צו לערנען א פשט און אין די זעלבע צייט האלטן אז עכ"ז וויל השי"ת פארקערט, דאן וואספאר א שאיפה האסטו בכלל צו ערווארטן אז די תורה זאל האבן א פשט און לאגיק לויט די מענטשליכע גראמאטיק און פסיכיק, מיט אזא מהלך וואלסטו דער ערשטער ווען געדארפט זיך מייאש זיין צו לערנען ע"ד הפשט.
וכמובן איז די שאלה נישט וואס מיר פערזענליך האלטן, די שאלה באציעט זיך דא וואס די רשב"ם האט געקענט האלטן.

נישט דאס מיינט די דרש אויף כפטיש יפוצץ סלע?

ניין. ס'מיינט אז פון איין דיבור קען מען זאגן צענדליגע דרשות און מכוונים אדער א מחלוקה פון בעלי סמכות, אבער נישט אזוינס וואס איז נגד הלכה אליבא דכו"ע.
גראדע דער פסוק זעלבסט פון הלא כה דברי כאש, אויף דעם מכוון, איז שלא על פי פשוטו של מקרא, ס'איז דרך דרש.

עס קען זיין איינמאל די מהלך פון פשט איז א לעגטימע מהלך צוליב א תועלת אין געוויסע פעלער, איז עס שוין לעגעטים אויף די גאנצע תורה אפי' אויף געציילטע פסוקים האט עס נישט קיין תועלת,

נהורא נפישא האט געשריבן:ניין. ס'מיינט אז פון איין דיבור קען מען זאגן צענדליגע דרשות און מכוונים אדער א מחלוקה פון בעלי סמכות, אבער נישט אזוינס וואס איז נגד הלכה אליבא דכו"ע.
גראדע דער פסוק זעלבסט פון הלא כה דברי כאש, אויף דעם מכוון, איז שלא על פי פשוטו של מקרא, ס'איז דרך דרש.

דאס איז שוין ממש אבסורד, ווייל אויב באטראכט'סטו די תורה (על סמך אז ס'איז א געט'ליכע דאקומענט) אלס אזוינס וואס דו דארפסט נישט ערווארטן אז די ווערטער זאלן מאכן סענס און מ'קען פארדייען צו לערנען א פשט און אין די זעלבע צייט האלטן אז עכ"ז וויל השי"ת פארקערט אליבא דמאן דאמרי, דאן וואספאר א שאיפה האסטו בכלל צו ערווארטן אז די תורה זאל האבן א פשט און לאגיק לויט די מענטשליכע גראמאטיק און פסיכיק?

גראדעמעכעלע, די שאלה איז נאך אלס נישט פארענטפערט, לויטן רשב"ם אויב די פשט איז טאקע ריכטיג, צו וואס האט טאקע די תורה געשריבן ע"פ פשט אזאך וואס איז נגד האמת, און דערפאר זאגט טאקע דער אבן עזרא בטל פירוש הראשון.

יידל, נישט ריכטיג ווייל איך האלט נישט אז די רשב"ם האלט אז ס'קען זיין א לעגעטימע פשט וואס איז סותר הלכה, און דאס איז טאקע מיין פראגע ?
יעדער מאן דאמר האלט דאך אז ער האט מכוון געווען להלכה.
משא"כ די רשב"ם האלט נישט אז די פשט איז נוגע להלכה, ווייל ס'איז נגד הלכה.

לאמיך אביסל בעסער מסביר זיין, ווען א פייטן זאגט "די ביימער זענען געווען ביזן הימל" וואס מיינט דאס על דרך הפשט, אפילו דער מכוון איז דא אלעגאריש, מעג איך נאך מתרגם זיין ווערטערליך דעם גענויעם אפטייטש.
למשל, ביי עין תחת עין, מאכט סענס איבערצוטייטשן א אויג פאר א אויג, ווייל אפי' איך בין מקבל די הלכה, האט עס א פאעטישן אפעקט, דאס זעלבע ביי ועבדו לעולם, איז פונקט אזויווי איינער זאל זאגן it's taking already forever.
אבער דא, איז פשוט און פראסט איבערגעדרייט, לפי הפשט אסור ליטמא לאשתו, ולפי הדרש מותר.

תורה -כל חלק שבו- הוא מלשון הוראה.
התועלת בפשט (גם כ)שסותר את ההלכה הוא בה"יינה של תורה" שבו (סוד שבהפשט, נעוץ תחב"ס וכו) עיי"ש באריכות