קאווע שטיבל

נולד מאוחר האט געשריבן:קאמפלצירט?? וואס עפעס איז דאס א קאפליצירטע קשיא? וואס עפעס ביזטן אראפ צי דריי פין צען??
פארגעס נישט לויט איין פין די צען תיריצים איז עולם הבא אזא דבר פשט אז מען דראף עס ניטאמאל דערמאנען אין די תורה, לויט די צווייטע תירץ איז גאר פינקט פארקערט די אידן זענען געווען אזוי נידריג, מ"ט שערי טומאה, פארגרעבטע עבדים ,מיט קורצע הסוגת אז זיי וואלטן נישט פארשטאנען אזאלכע רחניות'דיגע מיסוגים ווי עולם הבא.

נאכאמאל, האסט געשריבן "ווען א קשיא האט צען תריצים דערמאנט עס מיך פין די תריצים אויף די בית יוסף'ס קשיא", האב איך דיך געפרעגט צי דו ווייסט נישט פון קיין קשיות וואס האבן עטליכע תירוצים, אדער נאר דא דערמאנט דיך עס פון בית יוספ'ן? צווייטנס האב איך דיר מסביר געווען אז עס מעגן זיין צוואנציג מענטשן וואס פרובירן צוטרעפן דעם ריכטיגן תירוץ. און איינער מעג זאגן פונקט דעם פארקערטן תירוץ ווי דעם אנדערן. איז דאס עפעס א פירכא אדער איבערווייז? דריטנס, לאמיר גיין צום טראדיציאנאלן תירוץ "אלו ואלו דא"ח". וואס איז? צו אלטמאדיש? קען נישט זיין אז צוויי תירוצים זענען ביידע גערעכט (אינגאנצן, רעלאטיוו אדער כאטש אין א געוויסן זין)?
צו לעצט לאמיך דיר פרעגן: וואס איז דיין תירוץ, אדער מסקנא, צו די קשיא? אלא מאי, די תורה האט נישט געהאלטן פון קיין שכר אין עולם הבא? אויב די אלע תירוצים שטימען דיר נישט געהעריג, וואס האלטסטו איז דער ענטפער אויף די קשיא?

שרגא האט געשריבן:
דער דגוש פונעם תירוץ איז אז לגבי שכר "די זאכן וואס זענען נסים און נגד השכל, ווי אז עס וועט קומען רעגן אויב מען איז ערליך אדער חיות רעות אויב מען טוט אן עבירה, דאס האט די תורה געדארפט ארויסברענען און שרייבן. דאס אז דער נפש וואס קומט מתחת כסא הכבוד גייט צוריק אהין, דאס איז דאך א דבר מובן מאליו."

ווי שטייט און די תורה אז דער נפש קומט מתחת כסא הכבוד גייט? איוב ווייל רוחני קומט פין רוחני טא איז דא השארת הנפש פאר די בהמה נפש?
אויב שוין יא ציריק גיין פין ווי ער קומט ווער זאגט אז דארט געט מען שכר אפשר איז דא אנדרע באשפטיגען דארט, למשל נאך א וועלט פין מצות אין עיברות?
איך פרעג נאר אויף דיין סברה וואס די טענה'סט אז סאיז מיבן מאליו.

שרגא האט געשריבן:פונקט ווי עס זענען דא אנדערע דברים מובנים מאליו וואס שטייט נישט. איך דענק אויך נישט אז עס זאל שטיין ארויסגעשריבן אז גאט איז פון אייביג אן געווען. אויב יא, דארף איך למשל יעצט א תירוץ דערויף אדער פארשטייסט אז דאס איז געווען זעלבסטפארשטענדליך. ווי אויך איז עס משמע אזוי פון די פסוקים, אפילו עס שטייט נישט ארויס.

ס'דא א שטיקל חיליק, אז גאט איז געווען פאר אייביג איז א פילאסאפישע קאנסעפט וואס פארן המון איז עס נישט נוגע אויף למעשה די תורה פארמאגט נישט קיין שום פילאסאפישע קאנסעפטסץ . משא"כ עולם הבא איז די עיקר דרייוו אין סיבה פאר רוב כלל ישראל צי מקיים זיין דבר השם. וואלט עס יא געדארפט שטיין אפי סאיז מיבן מאליו.

וועלכע פסוקים איז משמע אז די אייבשטער איז געווען אייביג?

שרגא האט געשריבן: די זעלבע געדענק איך נישט עס זאל שטיין קלאר אז גאט ווייסט אלעס וואס דער מענטש טוט און טראכט, און ער האט אפי' געפרעגט "איכה", נו, פארוואס האט ער געדארפט פרעגן? אבער פארשטייסט אז עס איז א נארישע קשיא און עס איז קלאר אז עס איז קיין ספק אז די תורה איז געשריבן אין דעם גייסט און עס איז געווען א פשוטע זאך, אפילו עס שטייט נישט געווידמעט א קאפיטל דערפאר. און אפילו מ'קען פרעגן אז אויך אנדערע פארשטענדליכע זאכן שטייט ארויס.

אויב געדנק איך גיט האלט די בעל עקידה אז די אייבשטיר ווייסט נישט אלעס כ'מיין ער שרייבט עס ביי סדום ארדה נא ואראה לגבי ידועה ובחירה.
" עס איז קלאר אז עס איז קיין ספק אז די תורה איז געשריבן אין דעם גייסט" שטארקע לשונות, סאיז נישט קלאר סאיז דא כמה משמעות פארקערט איכה,ארדה נא ואראה, וכדומה.
Gersonides holds that God knows, beforehand, the choices open to each individual, but does not know which choice the individual, in his freedom, will make. Isaiah
Horowitz takes the view that God cannot know which moral choices people will make, but that, nevertheless, this does not impair His perfection
Wikipedia

נולד מאוחר האט געשריבן: ווי שטייט און די תורה אז דער נפש קומט מתחת כסא הכבוד גייט? איוב ווייל רוחני קומט פין רוחני טא איז דא השארת הנפש פאר די בהמה נפש?
אויב שוין יא ציריק גיין פין ווי ער קומט ווער זאגט אז דארט געט מען שכר אפשר איז דא אנדרע באשפטיגען דארט, למשל נאך א וועלט פין מצות אין עיברות?
איך פרעג נאר אויף דיין סברה וואס די טענה'סט אז סאיז מיבן מאליו.

דו קענסט יעצט פרעגן קשיות און פירכות דערויף, אבער אויב איז דער תירוץ אז עס איז דעמאלט געווען "מובן מאליו", איז דאך דער תירוץ אז אזוי האבן די מענטשן געהאלטן. יעצט זיי האבן נישט אנגעקוקט די בהמה אלס א נפש, ממילא האבן זיי איר קיין עולם הבא נישט צוגעטיילט.
יעצט צווישן די חילק פון די נפש פון א מענטש און א בהמה לגבי השארת הנפש ווייס איך נישט וואס דו ווילסט אננעמען. קענסט זאגן אז עס איז א גרויסער חילוק, ווייל וויבאלד איך ווייס בכלל נישט דעם מהות פון א "נפש" ווייס איך נישט אירע געזעצן. קען דען נישט זיין אז אין אונזער נפש איז אריינגעמישט אן אינגרידיענט וואס מאכט עס בלייבן נאכ'ן טויט און א בהמה'ס נישט (למשל קען א היינטיגער זאגן אז מ'גייט אריין אין א פאראלעל אוניווערס, וואס היינטיגע פיזיקער געבן גרויסע שאנסן אז ס'איז א מציאות). געוויסע חילוקים מוזט דאך אלץ זאגן (למשל צי הייסט א ווירוס בכלל "געלעבט"? עס איז נאך היינט א מחלוקת ה'סייענטיסטן.) ווייטער לויט'ן אריז"ל קען דאך א מענטש גאר זיין מגולגל אין א בהמה סאו איז דאך טאקע א בהמה'ס נפש אויך א העכערע זאך. בקיצור דיין קשיא איז סך הכל א פראגע, אבער קיין שום איבערווייז צו קיין שום מסקנא.

נולד מאוחר האט געשריבן: ס'דא א שטיקל חיליק, אז גאט איז געווען פאר אייביג איז א פילאסאפישע קאנסעפט וואס פארן המון איז עס נישט נוגע אויף למעשה די תורה פארמאגט נישט קיין שום פילאסאפישע קאנסעפטסץ . משא"כ עולם הבא איז די עיקר דרייוו אין סיבה פאר רוב כלל ישראל צי מקיים זיין דבר השם. וואלט עס יא געדארפט שטיין אפי סאיז מיבן מאליו.
די זעלבע געדענק איך נישט עס זאל שטיין קלאר אז גאט ווייסט אלעס וואס דער מענטש טוט און טראכט, און ער האט אפי' געפרעגט "איכה", נו, פארוואס האט ער געדארפט פרעגן? אבער פארשטייסט אז עס איז א נארישע קשיא און עס איז קלאר אז עס איז קיין ספק אז די תורה איז געשריבן אין דעם גייסט און עס איז געווען א פשוטע זאך, אפילו עס שטייט נישט געווידמעט א קאפיטל דערפאר. און אפילו מ'קען פרעגן אז אויך אנדערע פארשטענדליכע זאכן שטייט ארויס.

נאכאמאל, לויט דעם תירוץ אז עס איז "מובן מאליו" שטייט עס נישט ווייל עס איז זעלבסטפארשטענדליך, דאס הייסט אין אנדערע ווערטער עס איז ווי גלייך עס שטייט ווייל יעדער וווייסט עס. מיין רבי אין חדר האט אונז נישט אנגעזאגט אז אויב איינער גייט דערלאנגען א פראסק פאר'ן מנהל, וועט מען אים הארב באשטראפן, אבער אויב איינער זאל עס טון, וועט ער לכ' נישט פרובירן טענה'ן אז "איך האב נישט געוואוסט מ'טאר נישט", ווייל עס איז פאר יעדן יונגל אין די באבוב'ע ת"ת א דבר מובן מאליו. יעצט קום מיר נישט אפפרעגן דעם משל, עס איז בלויז א משל.
יעצט א סיבה צו מקיים זיין דבר השם איז דאך קלאר אויך וויכטיג צו וויסן אז דער אויבערשטער ווייסט אלעס וואס דער מענטש טוט און טראכט, און דאס שטייט דאך אויך נישט. און אגב א דאנק פאר דעם בעל עקידה וואס ס'וועט מיר זיין אינטערעסאנט נאכצוקוקן, אבער כ'גלייב נישט אז עס פעלט אויס איך זאל דא מאכן מיין קעיס און ברענגען די אומצאליגע פסוקים ווי מען זעט אז די תורה איז געשריבן אין דעם גייסט אז ה' זעט אלעס און ווייסט אלעס. אויך פון די עטליכע ענגלישע ווערטער וואס דו האסט געברענגט האט עס סייווי נישט מיט אונזער שמועס, ווייל עס רעדט זיך צי ער זעט א מענטשנ'ס צוקונפטיגע טשאיסעס, אבער איך רעד דא פון דעם אז ער זעט און ווייסט וואס דער מענטש "טוט".

יעצט ענטפער מיר ביטע מיין פריערדיגע פראגע: וואס איז דיין תירוץ, אדער מסקנא, צו די קשיא פארוואס די תורה דערמאנט עס נישט? בלייבסט מיט די קשיא אדער האסטו עפעס אן "אלא מאי" וואס ווילסט ארויסנעמען?

שרגא:
כ'ווייס האסט מיך נישט געפרעגט, אבער כהדיוט הקופץ לראש וברשות מורי חמי, איז דעמצב אזוי
אויב וויל מען זיין האנעסט איז די בעסטע וואס מען קען זאגן אויף 'עוה"ב אין תורה שבכתב', אז עסשטייט נישט קלאר אז עס איז נישט דא!
במילא, וויבאלד אונזער חכמים זאגן אונז קלאר אז עס איז דא, האמיר זייער א שווערע טעסק עט הענד
וואס גייט פאר מיט עוה"ב אין תורה שבכתב?!
עס איז נישט אזא קליינע אגב'דיגע פראבלעם וואס גייט אוועק מיט א סטראשע פון"אויב אזוי וואס איז דיין מסקנה, וואס איז דיין אלא מאי"
So again, איז דא עוה"ב? קלאר אז יא. חז"ל זאגן אזוי.
לויטpure תורה שבכתב איז משמע אז עס איז דא? ביזדערווייל נאך אלע תירוצים וואס דא איז געברענגט, און אנדערע וואס איך האב געהערט, ליידער נישט!
מאכט מיך עס צעמישט? יא. וועל איך לכבוד דעם מיך פאפען און זאגען אז אפאר הוילע תירוצים זענען מיר גענוג דערפאר? ניין!

אן נעמען א זייט, נישט ווייל איך וויל נישט, נאר ווייל איך האב נישט קיין זייט, כ'האב עס נישט דורך געטוהן, און קיינמאל נישט געהערט דערפון פאר דעם אשכול. אבער כדי שלא לשאר הנייר חלק...
טאמער וועל איך ברענגען א רמז אז ס'דא עולם הבא, וועט עס באפרידיגען די קושיא? ניין, ווייל אזא זאך וואלט, לשיטת השואל, געדארפט שטיין בפירוש.
א פיליסאפישע תירוץ וועט אויך נישט באפרידיגען דעם שואל פארן זעלבע סיבה, אלזא איז בכלל שייך צו פארענטפערען די שאלה אז די שואל זאל זיין צופרידען און ווייטער גלייבען אין עולם הבא?
איך פאר מיר מיין איך אז ס'טאקע זייער א שווערע קושיא, אבער חז"ל זענען מיר גענוג באגלייבט צו זאגען אז ס'יא דא. איי ס'שווער? תשבי יתרץ קושיות ואיבעיות. איך מיין אז איך קען שלאפען דערמיט.

שרגא: נאכמאל לאמיר נישט פארגעסען צווי נקידות
1) די תורה קארגט נישט קיין ווערטער, (משה רבינו האט עס נישט געשריבן אזויווי רשי האט געשריבען זיין חיבור) 2) עולם הבא איז א פין די שטערקסטע יסודת אין אידשקייט. דיין משל מיטן מנהל איז אביסל אפגעריקט. פארוואס? מגייט נישט אין חדר אויף נישט אדער יא צי שלאגן די מנהל. אויב וואלט דאס געווען די ציהל פין גיין אין חדר וואלט דאס די מלמד קלאר געזאגט נישט קיין חיליק ווי מסתבר ס'איז.
די זעלבע איז מיטן ידוע פין השם ביזט גערעכט אז ס'איז א יסוד אין אידשקייט דאך איז נישט אזויווי עולם הבא. טראכט אריין לויט געוויסע דיעת אין חז"ל איז אונזער גענצע באשאפן ווערן, זיין דא , דורך גיין די וועלט, היטן דו תורה, נאר כדי אנציקימען דארט עולם הבא. במילא איז מיר נישט מספיק די מיבן מאליו מהלך.

יעצט ברענג מיך נישט נאך עיקרים פין די רמב"מ'ס דרייצען וואס שטייט נישט אין די תורה למשל אינו גוף אדער משיח. ס'איז נישט קיין תירץ ס'איז א שאלה. ס'פארלאנגט זיך אן אשכול פאר יעדע באזינדער.

וואס איך פערזענדליך האלט? כ'פארשטיי נישט ווי ס'קימט דא אריין. פארוואס די ווילסט וויסען. אבער איי דאנט מיינד שערינג וויט יוא נאך אלעם טרייסט מיר ארויסציהעלפן.
איך האב נאך נישט געטראפן א תירץ געניג גוט פאר אזא שטארקע שאלה.
צי גיין לכבוד דעם נעמען דאס בעסטע וואס ס'איז פארהאן? ס'איז דא אזא סברא אין פילזאפיא אז נעמעט אן די בעסטע פין אלע תריצם וואס איז דא, כאטש ס'איז פראבלעמאטיש.
אבער איך דארף עס נישט איים פייין צי ווארטן אין נישטרן פאר א בעסערע תירץ.
די פראבלעם איז מיט די מענטשען וואס אויב האבן זיי נישט קיין תירץ מיינט עס אז ס'איז אפגעפרעגט, גייען זיי לכבוד דעם אין כאפן אבי א תירץ אן עס דורך טראכטען דערנאך ווען איינער פרעגט א שאלה אויף די תירץ אין זיי הייבן הערן אז ס'איז דא פראבלעם ווערן זיי אינגאצן משוגע.

געפילטע פיש האט געשריבן:אן נעמען א זייט, נישט ווייל איך וויל נישט, נאר ווייל איך האב נישט קיין זייט, כ'האב עס נישט דורך געטוהן, און קיינמאל נישט געהערט דערפון פאר דעם אשכול. אבער כדי שלא לשאר הנייר חלק...
טאמער וועל איך ברענגען א רמז אז ס'דא עולם הבא, וועט עס באפרידיגען די קושיא? ניין, ווייל אזא זאך וואלט, לשיטת השואל, געדארפט שטיין בפירוש.
א פיליסאפישע תירוץ וועט אויך נישט באפרידיגען דעם שואל פארן זעלבע סיבה, אלזא איז בכלל שייך צו פארענטפערען די שאלה אז די שואל זאל זיין צופרידען און ווייטער גלייבען אין עולם הבא?
איך פאר מיר מיין איך אז ס'טאקע זייער א שווערע קושיא, אבער חז"ל זענען מיר גענוג באגלייבט צו זאגען אז ס'יא דא. איי ס'שווער? תשבי יתרץ קושיות ואיבעיות. איך מיין אז איך קען שלאפען דערמיט.

כ'האב נישט געזען די שואל'ס שאלה זאל זיין " אויב שטייט נישט עולם הבא אין די תורה מיינט אז עס איז נישטא?"
זיין שאלה איז"פארוואס ווערט נאר דערמאנט שכר עולם הזה אין די תורה" סא פארוואס נעמסטו אן אז דער שואל האט דא אן אמונה פראבלעם?
פארוואס האלטסטו אז דו האסט א בעסערע מאטראץ פונעם שואל?

השאלה

שלום רב,

באחד משיעורי התנ"ך בבית ספרי.
המורה אמרה שלפי היהדות לא קיים עולם הבא, ושלא מצויין שום פרט בתנ"ך לגבי העולם הבא.

ואני מאמין בעולם הבא, ותמיד רבנים וצדיקים מדברים על העולם שאחרי, עכשיו רציתי לדעת אם לא רשום בתנ"ך על העולם הבא אז היכן מצויין וכתוב על העולם שאחרי?

=======================

מענה לשאלה

אם המורה לתנ"ך שלך מדברת בשם היהדות כנראה שהיא לא רק מורה לתנ"ך אלא גם מזכירתו של אלוקים, מה שצריך לבוא לידי ביטוי בתלוש המשכורת שלה. על כל פנים אני לא מבין מה פירוש המשפט "לפי היהדות אין עולם הבא".

במשך אלפי שנות יהדות האמינו מליוני יהודים בעולם הבא כך הם קיבלו מדורות שלפניהם, ופתאום לאחר כל אותם שנים קם מישהו ומדבר בשמם ובשם האמונה שלהם שהם לא אמורים להאמין במה שהם האמינו. אותו אחד יכול לדבר בשמו אבל איך יתכן לשכתב היסטוריה.

היהדות מאז ומעולם כן האמינה בעולם הבא. לטעון הפוך זו לא חוצפה ואפילו לא בורות. זו פשוט טיפשות. האמונה בעולם הבא לא צצה פתאום יום אחד. זו מסורת שנקראת תורה שבעל פה. התורה שבעל פה התחילה מהזמן הכי קדום שהיא הייתה יכולה להתחיל, מהר סיני.

יחד עם התורה שבכתב ניתנה גם התורה שבעל פה ובה נאמרו יחד עם הרבה דברים, כגון הצבע של התפילין שהוא שחור, וגם שיש עולם הבא על כל המשתמע מכך. היו כבר בעבר כאלו שלא האמינו בתורה שבעל פה, קראו להם צדוקים. אלה הוקעו באותה רמת דחייה שהוקעו הנוצרים מתוך היהדות.

מי שנעים לו להיות באותה ליגה עם הנוצרים הראשונים והצדוקים שיקום ויצטרף לנבחרת שלהם. מדוע העולם הבא לא כתוב בתנ"ך?, זו כבר שאלה יותר הגיונית. אין כאן מקום להאריך, אך בקצרה נאמר כי התורה שבכתב היא בעצם מחזיקה את כל העולם. התורה היא כמו שיקוף של העולם הזה כי כל מה שקיים בעולם נברא מכח התורה והיא המחזיקה אותו, כלומר מעניקה לו חיים.

העולם הבא הוא בעצם עולם שמעבר לתורה. שמה לא מקיימים מצוות ואין אפשרות לחטוא בעברות, כמו שחכמים אומרים "לא ניתנה תורה למלאכי השרת". והתורה בעצמה מתייחסת לכך שהתורה מיועדת לעולם הזה בפסוק השמים לה' והארץ נתן לבני אדם. ולכן כשהייתה מחלוקת בין החכמים בגמרא ויצא קול מהשמיים כפי דעה אחת החכמים לא ייחסו לזה משקל כי התורה נקבעת ליפי מי שקיים בארץ, כלומר שיש לו קשר לחומר ולא לפי מי שהוא נטו רוחניות. לכן עולם הבא לא נכתב בתנ"ך.

נולד מאוחר האט געשריבן:

געפילטע פיש האט געשריבן:אן נעמען א זייט, נישט ווייל איך וויל נישט, נאר ווייל איך האב נישט קיין זייט, כ'האב עס נישט דורך געטוהן, און קיינמאל נישט געהערט דערפון פאר דעם אשכול. אבער כדי שלא לשאר הנייר חלק...
טאמער וועל איך ברענגען א רמז אז ס'דא עולם הבא, וועט עס באפרידיגען די קושיא? ניין, ווייל אזא זאך וואלט, לשיטת השואל, געדארפט שטיין בפירוש.
א פיליסאפישע תירוץ וועט אויך נישט באפרידיגען דעם שואל פארן זעלבע סיבה, אלזא איז בכלל שייך צו פארענטפערען די שאלה אז די שואל זאל זיין צופרידען און ווייטער גלייבען אין עולם הבא?
איך פאר מיר מיין איך אז ס'טאקע זייער א שווערע קושיא, אבער חז"ל זענען מיר גענוג באגלייבט צו זאגען אז ס'יא דא. איי ס'שווער? תשבי יתרץ קושיות ואיבעיות. איך מיין אז איך קען שלאפען דערמיט.

כ'האב נישט געזען די שואל'ס שאלה זאל זיין " אויב שטייט נישט עולם הבא אין די תורה מיינט אז עס איז נישטא?"
זיין שאלה איז"פארוואס ווערט נאר דערמאנט שכר עולם הזה אין די תורה" סא פארוואס נעמסטו אן אז דער שואל האט דא אן אמונה פראבלעם?
פארוואס האלטסטו אז דו האסט א בעסערע מאטראץ פונעם שואל?

כ'האב דירעקט נישט געוואנדען מיין תגובה צו קיינעם אז קיינער זאל דאס נישט אננעמען אלס אטאקע, כ'האב מיך געוואנדען צום "כאשר ישאל השואל" צום דעוויל'ס אדוואקאט. וואס כ'האב געמיינט צוו זאגן איז אז נאכן דורך לייענען אלע תשובות דא, אן ריכטיג דורך טוהן די זאך, זע איך נישט קיין אפשרות פאר א צופרידענשטעלענדע תירוץ אויף דעם קושיא, נישט א רמז, און נישט קיין סברה קען באפרידיגען דעם "שאלה", איז נאר געבליבען אמונת חכמים, ענד איי עם אקיע וויט איט.

אפשר נעקסט טיים זאל איך נישט אריין האקן אן אדורך טוהן די נושא.

ף

זר זהב האט געשריבן:
השאלה

שלום רב,

באחד משיעורי התנ"ך בבית ספרי.
המורה אמרה שלפי היהדות לא קיים עולם הבא, ושלא מצויין שום פרט בתנ"ך לגבי העולם הבא.

ואני מאמין בעולם הבא, ותמיד רבנים וצדיקים מדברים על העולם שאחרי, עכשיו רציתי לדעת אם לא רשום בתנ"ך על העולם הבא אז היכן מצויין וכתוב על העולם שאחרי?

=======================

מענה לשאלה

אם המורה לתנ"ך שלך מדברת בשם היהדות כנראה שהיא לא רק מורה לתנ"ך אלא גם מזכירתו של אלוקים, מה שצריך לבוא לידי ביטוי בתלוש המשכורת שלה. על כל פנים אני לא מבין מה פירוש המשפט "לפי היהדות אין עולם הבא".

במשך אלפי שנות יהדות האמינו מליוני יהודים בעולם הבא כך הם קיבלו מדורות שלפניהם, ופתאום לאחר כל אותם שנים קם מישהו ומדבר בשמם ובשם האמונה שלהם שהם לא אמורים להאמין במה שהם האמינו. אותו אחד יכול לדבר בשמו אבל איך יתכן לשכתב היסטוריה.

היהדות מאז ומעולם כן האמינה בעולם הבא. לטעון הפוך זו לא חוצפה ואפילו לא בורות. זו פשוט טיפשות. האמונה בעולם הבא לא צצה פתאום יום אחד. זו מסורת שנקראת תורה שבעל פה. התורה שבעל פה התחילה מהזמן הכי קדום שהיא הייתה יכולה להתחיל, מהר סיני.

יחד עם התורה שבכתב ניתנה גם התורה שבעל פה ובה נאמרו יחד עם הרבה דברים, כגון הצבע של התפילין שהוא שחור, וגם שיש עולם הבא על כל המשתמע מכך. היו כבר בעבר כאלו שלא האמינו בתורה שבעל פה, קראו להם צדוקים. אלה הוקעו באותה רמת דחייה שהוקעו הנוצרים מתוך היהדות.

מי שנעים לו להיות באותה ליגה עם הנוצרים הראשונים והצדוקים שיקום ויצטרף לנבחרת שלהם. מדוע העולם הבא לא כתוב בתנ"ך?, זו כבר שאלה יותר הגיונית. אין כאן מקום להאריך, אך בקצרה נאמר כי התורה שבכתב היא בעצם מחזיקה את כל העולם. התורה היא כמו שיקוף של העולם הזה כי כל מה שקיים בעולם נברא מכח התורה והיא המחזיקה אותו, כלומר מעניקה לו חיים.

העולם הבא הוא בעצם עולם שמעבר לתורה. שמה לא מקיימים מצוות ואין אפשרות לחטוא בעברות, כמו שחכמים אומרים "לא ניתנה תורה למלאכי השרת". והתורה בעצמה מתייחסת לכך שהתורה מיועדת לעולם הזה בפסוק השמים לה' והארץ נתן לבני אדם. ולכן כשהייתה מחלוקת בין החכמים בגמרא ויצא קול מהשמיים כפי דעה אחת החכמים לא ייחסו לזה משקל כי התורה נקבעת ליפי מי שקיים בארץ, כלומר שיש לו קשר לחומר ולא לפי מי שהוא נטו רוחניות. לכן עולם הבא לא נכתב בתנ"ך.

בימי חז"ל איז שוין געווען אנדערע ווי למשל די צדוקים

ארויף געברענגט צוליב די שמועס אינעם אנדערן אשכול

שרגא האט געשריבן:אן אנדערע סברא זאגט דער ר"ן אז אין יענע צייטן האבן אלע אומות און קולטורן צוגעזאגט "יענע וועלט", דעריבער האט דאס די תורה נישט געדארפט אפילו צוזאגן, עס וואלט געווען עפעס ווי א קלישעי, נאך איינער זאגט צו יענע וועלט, נאר די תורה איז געקומען און צוגעלייגט אפילו גוטס אויף דער וועלט, וואס איז פיל א שווערערע זאך צוצוזאגן און מ'קען זיך דאס איבערצייגן.

נישט ריכטיג. אין די צייטן ווען די תורה איז געגעבן געווארן (1300 bce) האט נאך בכלל נישט עקזיסטירט אזא מושג ווי עולם הבא. די אלע עבודה זרות האבן עפ"י רוב 'באשטראפט' אויף די וועלט, און אפילו די וואס האבן יא גערעדט פון עונשים אויף נאכ'ן שטארבן איז עס געווען אינגאנצן אנדערש, למשל אז מ'וועט ווערן א חיה. אזא פארגעשריטענע סיסטעם ווי אז יעדער מענטש קומט אויף יענע וועלט און עס איז דא א גן עדן אויף רעכטס און גיהנם אויף לינקס, און לויט ווי מאראליש מען איז געווען לויט דעם באקומט מען צוגעטיילט פון אן איינציגער באשעפער, איז בכלל נישט געווען שייך אז אזעלכע צוריקגעשטאנענע מענטשן זאלן קענען אויסטראכטן.

זר זהב האט געשריבן:
השאלה

שלום רב,

באחד משיעורי התנ"ך בבית ספרי.
המורה אמרה שלפי היהדות לא קיים עולם הבא, ושלא מצויין שום פרט בתנ"ך לגבי העולם הבא.

ואני מאמין בעולם הבא, ותמיד רבנים וצדיקים מדברים על העולם שאחרי, עכשיו רציתי לדעת אם לא רשום בתנ"ך על העולם הבא אז היכן מצויין וכתוב על העולם שאחרי?

=======================

מענה לשאלה

אם המורה לתנ"ך שלך מדברת בשם היהדות כנראה שהיא לא רק מורה לתנ"ך אלא גם מזכירתו של אלוקים, מה שצריך לבוא לידי ביטוי בתלוש המשכורת שלה. על כל פנים אני לא מבין מה פירוש המשפט "לפי היהדות אין עולם הבא".

במשך אלפי שנות יהדות האמינו מליוני יהודים בעולם הבא כך הם קיבלו מדורות שלפניהם, ופתאום לאחר כל אותם שנים קם מישהו ומדבר בשמם ובשם האמונה שלהם שהם לא אמורים להאמין במה שהם האמינו. אותו אחד יכול לדבר בשמו אבל איך יתכן לשכתב היסטוריה.

היהדות מאז ומעולם כן האמינה בעולם הבא. לטעון הפוך זו לא חוצפה ואפילו לא בורות. זו פשוט טיפשות. האמונה בעולם הבא לא צצה פתאום יום אחד. זו מסורת שנקראת תורה שבעל פה. התורה שבעל פה התחילה מהזמן הכי קדום שהיא הייתה יכולה להתחיל, מהר סיני.

יחד עם התורה שבכתב ניתנה גם התורה שבעל פה ובה נאמרו יחד עם הרבה דברים, כגון הצבע של התפילין שהוא שחור, וגם שיש עולם הבא על כל המשתמע מכך. היו כבר בעבר כאלו שלא האמינו בתורה שבעל פה, קראו להם צדוקים. אלה הוקעו באותה רמת דחייה שהוקעו הנוצרים מתוך היהדות.

מי שנעים לו להיות באותה ליגה עם הנוצרים הראשונים והצדוקים שיקום ויצטרף לנבחרת שלהם. מדוע העולם הבא לא כתוב בתנ"ך?, זו כבר שאלה יותר הגיונית. אין כאן מקום להאריך, אך בקצרה נאמר כי התורה שבכתב היא בעצם מחזיקה את כל העולם. התורה היא כמו שיקוף של העולם הזה כי כל מה שקיים בעולם נברא מכח התורה והיא המחזיקה אותו, כלומר מעניקה לו חיים.

העולם הבא הוא בעצם עולם שמעבר לתורה. שמה לא מקיימים מצוות ואין אפשרות לחטוא בעברות, כמו שחכמים אומרים "לא ניתנה תורה למלאכי השרת". והתורה בעצמה מתייחסת לכך שהתורה מיועדת לעולם הזה בפסוק השמים לה' והארץ נתן לבני אדם. ולכן כשהייתה מחלוקת בין החכמים בגמרא ויצא קול מהשמיים כפי דעה אחת החכמים לא ייחסו לזה משקל כי התורה נקבעת ליפי מי שקיים בארץ, כלומר שיש לו קשר לחומר ולא לפי מי שהוא נטו רוחניות. לכן עולם הבא לא נכתב בתנ"ך.

סך הכל: גארנישט גענטפערט....
מסורה, תורה שבעל פה וכו' גלייב איך און איך ווייס, די שאלה איז 'פארוואס' עס שטייט נישט, און די תירוץ איז אז עס זיכער אז עס איז דא א עולם הבא, זייער שיין, עס האט פשוט גארנישט מיט אונזער שאלה...

פארוואס רעדט נישט קיין איין נביא פון שכר ועונש און עולם הבא? דעס איז דאך פון די ״ main rules" אין די געים?

דעס אז ס׳שטייט נישט אין די תורה וועגן קיין גן עדן און גיהונים איז געוועהן איינע פון מיינע ערשטע קשיות וואס האט מיך אויפגעשוידערט און געפענט די אויגן. כהאב קיינמאל נישט אריינגעטראכט דערינען ביז מהאט מיר פארגעלייגט די קשיא.

סאיז מיר געבליבן שווער, איינער האט א תירוץ? פארוואס שטייט נישט אין די גאנצע תנ״ך קיין איין ווארט וועגן גיהונים און גן עדן?

קודם דארף מען אוועק שטעלען, אויף וואס איז געמאכט געווארען תושב"כ און אויף וואס איז געמאכט געווארען תושבע"פ. אז עפעס שטייט נאר אין תושבע"פ, איז עס א קשיא? ס׳איז עפעס ווייניגער תורה?

איינער וואס די שאלה מאכט א חילוק צו זיין לעבען, איז עס נאר ווייל ער האט שוין געהאט א שוואכערע גלויבונג אין תושבע"פ פון אנהייב. ווען מ׳וואלט ריכטיג פארשטאנען און געגלויבט אין מסורת התורה, וואלט עס נאר געווען א שאלה, נישט עפעס א לעבענ׳ס פראגע.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

איך זעי אז ס׳איז נאכנישט דערמאנט דא.
דער חובת הלבבות אין שער הבטחון פרק ד׳ האט אן אריכות איבער די קשיא. ס׳הייבט אן פון די ווערטער ׳אבל פירוש חלק הששי׳.

נאך עפעס איז מיר בייגעפאלען ווי אין פרשת נח שטייט ׳ואך את דמכם לנפשתיכם אדרש׳, און דער גמרא (ב"ק צא:) דרשנ׳ט עס אויף זעלבסטמארד. טאמער ער איז טויט, וואס איז דער אדרש? אע"כ אז ס׳איז דא אזא מציאות פון לעבען נאכ׳ן טויט, ווי מ׳ווערט געמשפט.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

ליטוואק פון בודאפעסט האט געשריבן:קודם דארף מען אוועק שטעלען, אויף וואס איז געמאכט געווארען תושב"כ און אויף וואס איז געמאכט געווארען תושבע"פ. אז עפעס שטייט נאר אין תושבע"פ, איז עס א קשיא? ס׳איז עפעס ווייניגער תורה?

איינער וואס די שאלה מאכט א חילוק צו זיין לעבען, איז עס נאר ווייל ער האט שוין געהאט א שוואכערע גלויבונג אין תושבע"פ פון אנהייב. ווען מ׳וואלט ריכטיג פארשטאנען און געגלויבט אין מסורת התורה, וואלט עס נאר געווען א שאלה, נישט עפעס א לעבענ׳ס פראגע.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

קלאר אזוי (אז שאלה ברענט נאר ווייל 'יענער' האט שוואכערע גלויבונג אין תושבע"פ), אבער דאס איז טאקע א פראבלעם ביי מאנכע, וואס זייער עיקר אישו מיט תושבע"פ איז די פענאמענאן פון עוה"ב.

אלזא, די שאלה איז אזוי. זינט די חז"ל בויעט אסאך אויף עוה"ב און תחית המתים, און עס זעהט זיך אויס ווי די תושב"כ האט עפעס נישט געמאכט קיין וועזן דערפון - אדער אינגאנצן עס אויסגעלאזט, נו ענדיג צו.

איז א ראיה אז לגבי די תכלית פון תושב"כ, האט עס נישט אויסגעפעלט.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

אין קהלת ווערט עס יא דערמאנט (והרוח תשיב אל האלוקים,און דוכט זיך נאך איין מאל). געוויסע חוקרים טענה'ן אז קהלת איז געשריבן געווארן בזמן בית שני אדער בזמן חורבן בית ראשון, און איינער האט אפילו באמערקט א גריכישער טערמין אין קהלת...

לדעתי, איז דאס טאקע גאנץ מעליך. ווייל די סופרים האבן דעמאלטס צאמגענומען און מסדר געווען די מאמרים פון שלמה המלך.

בן אדם האט געשריבן:אין קהלת ווערט עס יא דערמאנט (והרוח תשיב אל האלוקים,און דוכט זיך נאך איין מאל). געוויסע חוקרים טענה'ן אז קהלת איז געשריבן געווארן בזמן בית שני אדער בזמן חורבן בית ראשון, און איינער האט אפילו באמערקט א גריכישער טערמין אין קהלת...

לדעתי, איז דאס טאקע גאנץ מעליך. ווייל די סופרים האבן דעמאלטס צאמגענומען און מסדר געווען די מאמרים פון שלמה המלך.

אז די גייסט/רוח קערט זיך אום צוריק צום אייבערשטען איז נישט איקוואלס קיין גיהונים און גן עדן.
און האט גארנישט מיט קיין שכר ועונש אין עולם הבא. דעס ווערט אין ערגעץ דערמאנט אין תורה שבע״פ.

ריכטיג?

די שאלה איז בכלל אויף די גאנצע מושג עולם הבא.

אויב דו ווילסט דוקא, האסטו איינס וואס דערמאנט עונש.

שמואל א' כ"ה-כ"ט
וְהָיְתָה נֶפֶשׁ אֲדֹנִי צְרוּרָה בִּצְרוֹר הַחַיִּים, אֵת הויה אֱלֹהֶיךָ, וְאֵת נֶפֶשׁ אֹיְבֶיךָ יְקַלְּעֶנָּה, בְּתוֹךְ כַּף הַקָּלַע.

בן אדם האט געשריבן:די שאלה איז בכלל אויף די גאנצע מושג עולם הבא.

אויב דו ווילסט דוקא, האסטו איינס וואס דערמאנט עונש.

שמואל א' כ"ה-כ"ט
וְהָיְתָה נֶפֶשׁ אֲדֹנִי צְרוּרָה בִּצְרוֹר הַחַיִּים, אֵת הויה אֱלֹהֶיךָ, וְאֵת נֶפֶשׁ אֹיְבֶיךָ יְקַלְּעֶנָּה, בְּתוֹךְ כַּף הַקָּלַע.

דעס איז דאך נישט פשוט פשט, מרעדט בכלל נישט פון קיין יענע וועלט דארט.
רמזים און פשטעלעך יא, נישט בפירוש. בכלל די אלע ווערטער זענען צוויידייטיג, מקען עס אפטשייטשן אויף אפאר וועגן. קיין בפירושע שכר ועונש איז נישטא אין ערגעץ אין די תורה, די מושג פון א גיהונים איז יונגער ווי די תוה״ק. סאיז א נייע מושג פון בערך 2000 יאהר צוריק. איך פארשטיי אז ביי דיר איז גענוג אז ס׳שטייט נאר ברמז דא דארטן אין נ״ך, און קיין איין ווארט נישט ״בפירוש״ אין די גאנצע תורה, בשעת אלע אנדערע שטראפן שטייט ווער ווייסט וויפל מאל. אזא זאך וועגן א ״עולם הבא״ און ״שכר ועונש״ זאל שטיין נאר ברמיזה בשעת סאיז ממש איינע פון די יסודת פון די היינטיגע רעליגע. פאר מיר בלייבט עס שווער. גוד פאר יו אז די רמזים באפרידיגן דיין געוויסן. אנטשולדיגט מיר, אבער פאר מיר איז דאס זייער שוואכע תירוצים און מקורות, ווייל די מקור אין שמואל א׳ רעדט בכלל נישט פון דעם נאר פון א צווייטע מעשה אינגאנצן.