קאווע שטיבל

ואענה גם אני את חלקי:

עזריאל, במחכ"ת, דו רעדסט נישט צו דער זאך. צום ערשטן, איך זעה נישט קיין שום סעלף רעספעקט אין איגנארירן דעם נושא פון די דעוועלאפערס.

ווייטער, איך דאוון אין א קליין בית מדרש'ל, א קארגע צוויי מניינים, אבער דער רב איז א שטיקל טוער, און אזוי ווי דארט אין בית מדרש זענען דא צוויי אידן וואס האבן נישט יעצט קיין סקול פאר זייערע טעכטער האט ער זיך אביסל אריינגעלייגט אין דעם ענין און ארום געלאפן צו די אנדערע רבנים, און איך וועל איבערדערציילן דא אביסל וואס איך האב געהערט פון אים סודות פון חדר.

ער זאגט מיר אז די רבנים האבן אים געזאגט היינט און נעכטן אז כרגע איז דא גאנצע אכציג מיידלעך (וואס זיי ווייסען, לכאורה איז דא נאך וואס זענען נישט אויף זייער ליסטע) וואס האבן נאך נישט קיין סקול. (זיי האבן נאך נישט קיין גאנצע ליסטע אבער זיי האבן באאויפטראגט ר' אהרן יאסל בערגער ער זאל צאמשטעלן א גאנצע מסודר'דיגע רשימה) סקול פאנגט זיך אן די וואך מיטוואך. די רבנים שרייען אז די עלטערן זאלן זיך צאמנעמען און עפענען אליינס א סקול.

אבער מיין רב האט מיט זיי גע'טענה'ט אז כמעט אלע פון די טאטעס (ער האט געזעהן א טייל פון דעם רשימה) זענען נישט קיין בעלי יכולת. מיין רב, צוזאמען מיט עטליכע עסקנים האבן זיך אוועק געזעצט מיט מנהלים פון עקזיסטירענדע מוסדות און אויסגעשטעלט א בודשזעט, און עס קומט אויס צו בערך זעכציג אלפים א חודש, נאך איידער רענט, באסעס און עסן. בלויז די פעיראל פון די פרינציפעלס, טיטשערס, סעקרעטעריס, מענעדשזער און דזשעניטאר קומט אויס צו זעכציג אלפים א חודש.

אכציג מיידלעך שכר לימוד (בערך 200 א חודש פער מיידל) קומט אויס צו 16 אלפים. לאמיר זאגן אז עס וועט נאך געלונגען צו באקומען עפעס פראגראמען, וועט נאך אלס איבערבלייבן א דעפיציט פון העכער 30 אלפים א חודש. נו, זאגט איר אליינס. וויאזוי גייט דאס געדעקט ווערן. דער מציאות איז אז די טאטעס זענען די פלעינע מענטשן. נישט קיין מאכערס, שוויצערס, עסקנים, גבירים וכדו', ווען יא, וואלטן זייערע קינדער שוין געווען ערגעץ. עס איז זעלבסט פארשטענדליך אז אזא סקול גייט נישט דורכמאכן דעם ערשטן יאר. און דאן וועלן די קינדער ווידער זיין אין גאס, און מען וועט האבן נאך עטליכע צענדליגע פארווייטאגטע מענטשן אין שטאט.

דערפאר האט מיין רב גע'טענה'ט מיט די רבנים, נעמט איר אריין די קינדער אין אייערע מוסדות, ווען די אכציג קינדער ווערן צוטיילט צווישן די עקזיסטירענדע מוסדות וועט עס נישט צולייגן גאנצע זעכציג אלפים א חודש, ווייל יעדער האט דאך שוין אלע איינגעשטעלטע. דאס מערטסע וואס קען זיין איז אז טייל מוסדות וועלן מוזן עפענען נאך א קלאס.

און טאקע אויף דעם שרייען די רבנים, וואס????? פארוואס עפעס זאל איך דאס טאן, זיי זענען דאך נישט מיינע מענטשן!!!

אבער מיין רב האט זיך נישט געלאזט, נאר ער האט זיי געענטפערט אין פנים. ווען איר גיט ארויס קול קורא'ס אז מען זאל גיין שטימען ווילט איר אז די מענטשן זאלן גיין פאר וועמען איר הייסט, פאר די וואס לאזן אייך טון וואס איר ווילט, אדער איר קענט באשטיין אז זיי זאלן גיין פאר פרעזערוו רעמעפא. ווען איר גיט ארויס איסורים אויף סיי וואס אימער פארלאנגט איר אז יעדער זאל פאלגן, אפילו די וואס געהערן נישט צו דיר. נו אויב אזוי פארוואס איז דאס נישט דיין אחריות, ווי ענדיגט זיך דיין בעלות און דיין אחריות.

איר ווייסט וואס מען האט אים געענטפערט אויף דעם? "הרב ..., מיט דעם אופן וועט איר זיכער אין ערגעץ נישט אנקומען". ער האט זיי צוגערירט אין פינטל און מען האט אים שוין געווארענט: צי נישט איבער דעם שטריקל.

און עזריאל, דו זאגסט איך זאל קוקן אויף בית דוד, ישיבה ספרינג וואלי און בית רחל, וועל איך דיר פארציילן אז מיין רב איז נעכטן געזעצן א שעה מיט די מנהלים פון בית רחל. איר ווייסט וואס בית רחל זאגט? זיי זאגן אז זיי זענען טאקע די עלטסטע היימישע מיידל סקול אין מאנסי, און זיי האבן טאקע א גרויסן שטח, זיי האבן ווי צו בויען, זיי דארפן בויען, אבער מיט דעם אלעם קענען זיי נישט שאפן קיין געלט צו בויען. זיי האבן אויך טרעילער'ס אויף זייער לאט.

און זיי לייגן צו. אמאל האבן מענטשן געגעבן פאר פריוואטע מוסדות, דאס איז פערטיג. היינט גיט מען נאר פאר פארטייען און בית רחל איז נישט קיין פארטיי. זיי זאגן, גיט נאר א קוק ווי סאטמאר, וויזשניץ, בעלזא, פאפא, באבוב און סקווער בויען בניינים אויף רעכטס און לינקס, און מיר מוטשענען זיך שוין אפאר יאר און מיר קענען נישט שאפן די פאר דאלער צו בויען א בנין.

נו וואס זאלן נאך זאגן אפאר ארימע טאטעס.

אלזא עזריאל. די טאטעס באגראבן נישט די קעפ ווי בת היענה'ס, זיי זעען זייער גוט דעם מצב. זיי זעען ווי בנות חיל האט צוגעמאכט "וועגן געלט". זיי זעען וואס גייט פאר אין בת מלך\עטרת בנות, זיי ווייסן זייער גוט אז זיי האבן נישט קיין שום שאנס צו עפענען א מוסד.

יא, די עקזיסטירענדע מוסדות זענען אויסדרוקליך מחוייב צו אויפצומאכן נאך א קלאס אויב קינדער בלייבן אויפן גאס. פארוואס דען זענען זיי רבנים אויב נישט צו פארזארגן דעם כלל. נאר אויף ארויסצוגעבן איסורים? דאס קען איך אויך. איך קען נאך אזוי גוט שרייבן ווי זיי. פארוואס זיצן זיי אויבן אן און באקומען כבוד מלכים און אבסאלוטע פאוער אויב נישט אויף צו פארזארגן די שטאט.

*

רשכבהג, זייער א גוטע עצה, אבער פון ווי וועלן זיי באצאלן די צוואנציג אלפים א יאר פער קינד?

*

ירא שמים, א הפלא'דיגע עצה. נו, לאמער זעהן, אפשר קענסטו עפעס טוהן למעשה אויך. וויאזוי עפענט מען דאס אייגענע קהילות. די אכציג מיידלעך באשטייען פון בערך פערציג משפחות, צושפרייט און צוזייט איבער גאנץ מאנסי, וואס ביי א גרויסן טייל פון דעם, איז די איינציגסטע זאך וואס פאראייניגט זיי איז דאס אז זיי האבן יעצט נישט קיין מוסד. וויאזוי מאכט מען פון דעם א קהילה?

*

צוריק צו עזריאל, דאס אז סט. לארענס האט געלאזט בויען האט געברענגט א ישועה? א קאטאסטראפע האט דאס געברענגט. איך האב נייעס פאר דיר. און דאס איז שוין דירעקט שייך צו די דעוועלאפערס דעבאטע און צו עס האט שייכות דא אהער צו נישט.

אני הקטן האט דא געשריבן אז אינפראסטראקטור באשטייט פון ראודס, וואסער סיסטעם און מוסדות, זאגט אים שעפטל ווי א חכם, איך בין נישט זיכער אז עס איז אריינגערעכענט.

אויב אזוי לאמיך דיר פארציילן. ווען אמעריקא האט איינגענומען איראק, האט מען זיך פארנומען דערנאך מיט צוריק בויען דעם אינפראסטראקטור, איר ווייסט וואס דאס איז? מען האט געבויעט גאסן, די וואסער און עלעקטריק סיסטעם און... סקולס. יא, סקולס. סקולס איז אויסדרוקליך א טייל פון דעם אינפראסטראקטור.

און איך וועל דיר פארציילן נאך עפעס, מיט עטליכע יאר צוריק, ווען די דעוועלאפערס האט משחד געווען סט. לארענס צו טוישען דעם מעסטער פלען (וואס דאס האט ערמעגליכט צו בויען אין מאנסי אויף דעם אופן ווי מען בויעט היינט), איז געווען א טייל פון דעם פלאן צו פארברייטערן רוט 59, צולייגן נאך א לעין אויף יעדע זייט, און צולייגן נאך אן עקזיט צום טרואוועי. אבער אט די צוויי זאכן האט מען פלעיט איגנארירט, נאר דעם טייל פון בויען דירות און קיין שום חשבון, נאר דאס האט מען איינגעהאלטן.

מען דארף זיין בלינד נישט צו זעהן דעם שוידערליכן חורבן וואס קומט פאר אין מאנסי מיט דעם טרעפיק טאג טעגליך, און אצינד זעהט איר דאס ביי די מוסדות אויך. סאו אוודאי איז דאס די אחריות פון די דעוועלאפערס. ווער מיינט איר פירט היינט מאנסי? די דעוועלאפערס. לעבאוויטש, אשרי און נאך אפאר אזעלכע. דאס איז דאס, זיי זענען בעה"ב. סט. לארענס איז זייער פאפעט. זיי צאלן אויס זיינע קאמפיינס, זיי פארזיכערן אים אז ער וועט בלייבן אויפן בענקל לעולם ועד אויב ער וועט טון וואס זיי ווילן.

דאס איז א פשוט'ע קאטאסטראפע פאר מאנסי.

וואס פרעגסטו נאר שפעטל? צו יענקי סופר האט זיך געזעצט מיט די מוסדות איבער זיינע דירות? וואס א מין שאלה איז דאס. דארט איז דאך די ווילידזש און די מוסדות איין קאמפאני, אז ער באקומט א פערמיט צו בויען, מאכן די פארטיי געלט אויף יעדן דירה און פון דעם האבן זיי געלט צו בויען מוסדות. אדרבא, אפשר זאל מען איינפירן דא אין מאנסי אויך אזוי. אז מען זאל זאגן די דעוועלאפערס אז די רבנים גיין מער נישט ארייננעמען קיין קינדער פון זייערע דעוועלאפמענטס אין די מוסדות נאר אויב זיי וועלן אוועקשטעלן א פאנד און אריינלייגן צען אלפים פאר יעדן דירה וואס זיי בויען, און פון דעם געלט וועט מען בויען מוסדות.

(אוי וועט דעמאלס זיין מוסדות, און דעמאלס וועסטו זעהן ווי יעדער וועט זיך שלאגן איבער בעלות אויף דעם פאנד)

און ווידער וויליאמסבורג איז לגמרי נישט קיין פארגלייך. אין וויליאמסבורג קומען כמעט נישט צו קיין אידן פון אינדרויסן צו וואוינען דארט. עס איז בעיקר די נאטורליכע וואוקס. דאס איז פיל גרינגער זיך צוצושעטלן צו דעם. אבער דא אין מאנסי קומען דאך צו יעדעס יאר אפאר טויזענט משפחות פון שטאט ארויס, און דאס איז פיל פיל מער ווי די נאטורליכע וואוקס. עס איז קלאר א שוידערליכע הפקרות, רשעות, רציחה און אכזריות צו בויען דירות און זיך אנפאקן די טאשן מיט מיליאנען אן זיך צו רעכענען א משהו מיט די געברויכן פון די שטאט און פון אירע איינוואוינער.

און לעיקוואוד קען מען אויך נישט צוגליייכן צו מאנסי. יעדע שטאט האט זיין קולטור און אטמאספערע. דער מציאות איז אז אין מאנסי האבן זיך שוין עטליכע מוסדות פארמאכט צוליב געלט און איך האב אייך פריער געברענגט דעם חשבון פון די קאסטן פון א סקול.

און איך ווייס אז אהרן יאסל בערגער האט טאקע היינט גערעדט מיט איינעם פון די טאטעס און האט אים געבעטן העלפן צאמשטעלן א רשימה פון אלע קינדער וואס האבן נאך נישט קיין מוסד. האט אים דער טאטע געפרעגט, און וואס גייט מען טון מיט דעם רשימה, זאגט אים ר' אהרן יאסל, אז די רבנים ווילן זעהן אז מען זאל עפענען א מוסד פאר די קינדער, פרעגט אים דער טאטע און ווער גייט עס אויסהאלטן?...

דער טאטע ווארט נאך אויף אן ענטפער.

זאג נאר, קאווע טרינקער, דו ביסט אויפן קאפ געפאלן?

קוקט אויס ווי איינער האט אנגעהויבן צו טוהן צו דער זאך נעכטן באקומען אויף וואטס עפ איינער מיט מער דיטעילס ???

[tag]הדד בן בדד[/tag] ווער נישט גערעגט דערויף, אבער קוקט מיר אויס אז דו האלטס אז די דעוועלאפערס שטעלן צו אינפראסטראקטור פשוט ווייל זיי האלטן אז ס'קומט זיך פארן עולם.... העל נאו! זיי שטעלן עס צו ווייל לעגאל מוזן זיי... און ששש זאג נישט פאר קיינעם, כ'זאג דיר אז קיינער האט זיי נישט געבעטן פאר מוסדות, אפשר א פרנס החודש אדער א כיתה אינעם נייעם בנין...

נישט אז איך האלט אז זיי וואלטן נישט געמעגט מער טוהן פאר זייערע קונים, אבער ס'איז באמת זייער דאגה??? אפשר פארן קאנטראקט זאלן זיי אויך פרעגן "זאג נאר, ווי גייסטו שיקן? שוין מסודר מיט יענע מוסדות? און טעג האסטו שוין אויך ערלעדיגט? אה ניין? סארי קענסט נישט קויפן דא...."

וואס פונקטליך דארפן זיי טוהן???

איך קוק ענדערשט אן די מערכה קעגן די דעוועלאפערס אלס א תירוץ פון די מנהלי ונשיאי המוסדות סתם אפצושלאגן די טענות קעגן זיי. אין פאקט פאריאר זענען אויך געווען 40-50 מיידלעך און אלעס איז מסודר געווארן (דורך עסקנים שלא על מנת לקבל פרס אדער אפילו אנערקענונג!) און קיין איין מוסד שרייט נישט אז זיי האבן געמיזט צולייגן קלאסן.

כהאב נאך א עצה מדארף מאכן אזוי ווי סגעווען אינדערהיים יעדער וואס וויל זיין א מלמד זאל זיך דינגען א צימער און אריינברענגען 30 קינדער , וועט נישט קאסטן קיין מנהלים סעקרעטארן בנין כו׳.

הגם איך האב געלייקט, מ"מ בין איך נישט אין גאנצען איינשטימיג מיט שעפטל.
איך האב פריער געשריבען אז מ'דארף נישט גלויבען אז אמאל האט מען געמיינט לש"ש, ע"ש. דער פשט איז אז אמאל האט דער ביזנעס גע'ארבעט אויף אן אופן אז מ'האט געזוכט קינדער, דעריבער האט מען זיך צוגעשטעלט. היינו זוכט מען מוסדות, ממילא מוזען די עלטער'ן זיך צושטעלען. ס'איז פשוט עקאנאמיק"ס 101. יעצט מיט די אלע שרייען קען מען אויפטוהן אז א דעוועלעפאר וועט אפשר זיך פילען פאר כדאי פאר ביזנעס אריינצושרייבען א הבטחה אויף מוסדות. פשוט ביזנעס גערעדט, אבער דאס איז נאר מיט'ן שרייען.
מיט דעם אז די מנהלים ווילען זיך אפ'פאטערען מיט'ן באשולדיגען די דעוועלעפאר"ס ביסטו אוודאי גערעכט. איך האב כמה מאל נאכגעגאנגען 'קנאות' פון מענטשען קעגען עפעס, און מ'זעט קלאר אז דער עיקר איז אוועק צו שטופען די אויגען פונ'ם אמת'ער פראבלעם.
Only six people in the Galaxy knew that the job of the Galactic President was not to wield power but to attract attention away from it.
די קינדער זענען פון מאנסי משפחות צו פרישע אנגעקומענער?
נאך א נקודה וואס אלע פוסעים על ראשי עם קדוש דארפען געדענקען. קיינער ווייסט נישט וואס איז די סוף. ווען א גרויסע ציבור פון א געזעלשאפט פילען מחוץ למחנה, מוז עפעס פאסירען. קודם זענען זיי קליין און אויסגעשפילט. אבער דער מענטשליכע גייסט רוהט נישט איין, און לאזט זיך נישט אזוי שנעל. דערנאך קומען אפאר קלוגע חברה אין די חבורה, ס'איז שוין דא גענוג אז מ'האט שוין פון יעדער סארט מענטש, און מ'קען עפעס טוהן צו דער זאך. אזעלכע האבען געמאכט א גאנצע קאמיוניסטישע אויפשטעלונג וואס האט אויפגעטוהן\אפגעטוהן איזיגע זאכען און פראבלעמען. היט זיך פון די אויסגעשפילטע, ווייל צום סוף שטעלען זיי זיך אויף.
גם עליך תעבר כוס תשתי ותשכרי

ירא שמים האקט, אבער דאס דארף נאך א תגובה.

ירא שמים האט געשריבן:כהאב נאך א עצה מדארף מאכן אזוי ווי סגעווען אינדערהיים יעדער וואס וויל זיין א מלמד זאל זיך דינגען א צימער און אריינברענגען 30 קינדער , וועט נישט קאסטן קיין מנהלים סעקרעטארן בנין כו׳.

ביסט גערעכט, ס'וועט זיין אסאך ביליגער. אבער דרייסיג קינדער קען מען נישט אזוי. דער מלמד דארף הילף פון א מנהל. ער קען נישט רעדען אכט שעה א טאג, מ'דארף אנדערע מלמדים. אזויפיל קינדער פאדערען א שטיקעל סיסטעם. אבער אינדערהיים האט א בעלעבאטישע איד נישט געשיקט מיט אזא גרויסע חבורה. ר' משה פיינשטיין האט פארציילט אז זיין טאטע האט ארויסגענומען ברויט פון מויל אז ס'זאל נאר זיין זעקס קינדער נישט אכט אינ'ם כתה ווי ער האט געלערנט.
מאך א חשבון. מ'דארף באצאלען דער מלמד בערך פערציג טויזענט א יאר ,ניין? מ'וועט איהם נישט קענען געבען די אלע בענעפיטען וואס ער באקומט מעגליך פון א מוסד, דארף ער נאך אביסל. טייל עס איין צווישען צען קינדער רעדט מען פון פיהר טויזענט א יאר. נישט קיין סאך מער ווי מ'באצאלט היינט, און אין אנדערע פעלער מסתמא אביסל ביליגער. אבער מיט דעם ביסטו בעלעבאס. דער מלמד מוז דיר געפעלען. ער מוז לערנען און ווייזען אז ס'געלונגט איהם. א בעסערע מלמד וועט געכאפט ווערען אר מער געלט, און דער וואס האלט ביים באצאלען וועט האבען בעסער. דער וואס קען נישט אדער האלט נישט ביים באצאלען, וועט מוזען שיקען צו א מלמד פון צוואנציג קינדער. ווען ס'איז אזוי, איז נישט דא קיין דאטשע טעג וועגען די שניי, ווייל מ'גייט אריבער מיט א קליינער מאס קינדער. מ'נעמט נישט אזויפיל רעגירונג געלט, ווייל ס'איז נישט דא אויף וואס, און דעריבער פארמינערט מען די שנאה פון די דערויסענדיגער. מיט אזא קליינער כתה קען דער מלמד זע'ען קלאר אויפ'ן קינד'ס פנים וואס טוט זיך, און א פראבלעם קען מען שנעלער לייזען. דער לימוד וועט נישט זיין אזוי שטארק אויפ'ן סיסטעם צו די קינד איז גרייט צו נישט, נאר מ'וועט בלייבען ביי א מלמד ביז מ'איז גרייט ארויפצוגייען צום נעקסטען לעוועל. ס'וועט נישט אויספעלען גרויסע בניינים און דינער"ס א.ד.ג. וואס רייסט געלט פון מענטשען און שטעכט אויס די אויגען פון שכנים. און נאך מעלות וואס יעדער איינער קען אויסרעכענען.
איך גלייב נישט אז ס'וועט זיין ערגער ווי היינט, הגם די וואס האלטען ביים פארלירען וועלען אויסזוכען סבות און שרעקען מענטשען דערמיט. ס'וועט מוזען בלייבען מוסדות, ווייל מאנכע וועלען נאך פאדערען, אבער זיי וועלען מוזען ווייזען פארוואס זיי זענען בעסער ווי פריוואט, אזוי איז נאך א מעלה.

איך האב נאר געשריבען א רויע געדאנק אודאי איז דא מעלות און חסרונות אין דעם און מדארף עס פונקטליך אויסארבעטן , אבער סקען זיין א לעזונג צו אזא סארט קריזיס .

ליטוואק פון בודאפעסט האט געשריבן:

ירא שמים האט געשריבן:כהאב נאך א עצה מדארף מאכן אזוי ווי סגעווען אינדערהיים יעדער וואס וויל זיין א מלמד זאל זיך דינגען א צימער און אריינברענגען 30 קינדער , וועט נישט קאסטן קיין מנהלים סעקרעטארן בנין כו׳.

ביסט גערעכט, ס'וועט זיין אסאך ביליגער. אבער דרייסיג קינדער קען מען נישט אזוי. דער מלמד דארף הילף פון א מנהל. ער קען נישט רעדען אכט שעה א טאג, מ'דארף אנדערע מלמדים. אזויפיל קינדער פאדערען א שטיקעל סיסטעם. אבער אינדערהיים האט א בעלעבאטישע איד נישט געשיקט מיט אזא גרויסע חבורה. ר' משה פיינשטיין האט פארציילט אז זיין טאטע האט ארויסגענומען ברויט פון מויל אז ס'זאל נאר זיין זעקס קינדער נישט אכט אינ'ם כתה ווי ער האט געלערנט.
מאך א חשבון. מ'דארף באצאלען דער מלמד בערך פערציג טויזענט א יאר ,ניין? מ'וועט איהם נישט קענען געבען די אלע בענעפיטען וואס ער באקומט מעגליך פון א מוסד, דארף ער נאך אביסל. טייל עס איין צווישען צען קינדער רעדט מען פון פיהר טויזענט א יאר. נישט קיין סאך מער ווי מ'באצאלט היינט, און אין אנדערע פעלער מסתמא אביסל ביליגער. אבער מיט דעם ביסטו בעלעבאס. דער מלמד מוז דיר געפעלען. ער מוז לערנען און ווייזען אז ס'געלונגט איהם. א בעסערע מלמד וועט געכאפט ווערען אר מער געלט, און דער וואס האלט ביים באצאלען וועט האבען בעסער. דער וואס קען נישט אדער האלט נישט ביים באצאלען, וועט מוזען שיקען צו א מלמד פון צוואנציג קינדער. ווען ס'איז אזוי, איז נישט דא קיין דאטשע טעג וועגען די שניי, ווייל מ'גייט אריבער מיט א קליינער מאס קינדער. מ'נעמט נישט אזויפיל רעגירונג געלט, ווייל ס'איז נישט דא אויף וואס, און דעריבער פארמינערט מען די שנאה פון די דערויסענדיגער. מיט אזא קליינער כתה קען דער מלמד זע'ען קלאר אויפ'ן קינד'ס פנים וואס טוט זיך, און א פראבלעם קען מען שנעלער לייזען. דער לימוד וועט נישט זיין אזוי שטארק אויפ'ן סיסטעם צו די קינד איז גרייט צו נישט, נאר מ'וועט בלייבען ביי א מלמד ביז מ'איז גרייט ארויפצוגייען צום נעקסטען לעוועל. ס'וועט נישט אויספעלען גרויסע בניינים און דינער"ס א.ד.ג. וואס רייסט געלט פון מענטשען און שטעכט אויס די אויגען פון שכנים. און נאך מעלות וואס יעדער איינער קען אויסרעכענען.
איך גלייב נישט אז ס'וועט זיין ערגער ווי היינט, הגם די וואס האלטען ביים פארלירען וועלען אויסזוכען סבות און שרעקען מענטשען דערמיט. ס'וועט מוזען בלייבען מוסדות, ווייל מאנכע וועלען נאך פאדערען, אבער זיי וועלען מוזען ווייזען פארוואס זיי זענען בעסער ווי פריוואט, אזוי איז נאך א מעלה.

כ'כאפ נישט די פראבלעם. אז די מלמד דארף $40,000 א יאהר, צוטיילט אויף צוועלעף חדשים (שכ"ל גייט ביי די חודש), איז $3,333.33 פער מאנאט, צוטייל פאר צוואנציג קינדער איז $166.66 פער קינד. אז דער מלמד דארף א פיפציג דאללערדיגע העכערונג, לייגט יעדער צו א נישטיגע צענער, און ס'איז נאכאלץ שפאט-ביליג.

אמת אז אין דעם איז נישט אריינגערעכנט אלע אנדערע סערוויסעס, אבער אז מען וויל גיבט מען זיך אן עצה:
טראנספארטאציע ווערט געמאכט אדער מיטן צוזאמשטעלן קינדער פון איין געגנט, אדער דורך קאר-פולונג, אדער דורך וואקן.
עסן ברענגט מען מיט, אדער וועלן זיך די מאמעס איינטיילן צו צושטעלן א פשוטע מיטאג פאר צוואנציג קינדער.
און אפילו מ'וועט זאגן אז עס איז היפש אומבאקוועם קעגען די אמענעטיס וואס די היינטיגע מוסדות שטעלן צו, איז עס נאר א געוואוינהייט וואס מען פארגעסט ווען מ'געוויינט זיך אפ, און - בעיקר - די באקוועמליכקייטן קומען נישט צו קעגען די אומבאקוועמליכקייטען וואס די היינטיגע מוסדות גיבן די עלטערן.

עס קומט אויס אסאך ביליגער ווי די שכ"ל פון סיי וועליכער מוסד כהיום הזה, און די עלטערן האבן פולע קאנטראל פון די חינוך פון זייער אוצר. בכלל איז נישט אויסגעהאלטן קיין גרויסע מוסדות, ווייל איבערגעוואקסענע ארגעניזאציעס ברענג קארופציע און ביוראקראטיע (דאס איז א כלל גדול סיי ווי אימער), און א בית חינוך איז נישט קיין פלאץ פאר דעם.

כמיין דאס איז א נושא פאר א באזונדערע אשכול , גבאים ביטע אפטיילן.

ליטוואק פון בודאפעסט האט געשריבן:הגם איך האב געלייקט, מ"מ בין איך נישט אין גאנצען איינשטימיג מיט שעפטל.

פארוואס האב איך נאכנישט געכאפט ווי דו ביזסט נישט איינשטימיג..?

עניוועיס, דא האסטו עס גענאגעלט!

ליטוואק פון בודאפעסט האט געשריבן:די קינדער זענען פון מאנסי משפחות צו פרישע אנגעקומענער?

ניין! איבערהויפט נישט! פארקערט! די וואס ציען זיך יעצט ארויס און האבן זיך נישט מסדר געוווען בעפאר איז דמים בראשם און זאלן נישט שריייען אויפן סיסטעם!
דאס זענען אידן וואס וואוינען דארט, אדער דורי דורות אדער האבן זיך ארויסגעצויגן אפאר יאר צוריק (צו אפילו פאריאר) און זענען מסודר געווען מיט א מוסד, נאר צוליב סיי וואספארא סיבה האט זיך יענע מוסד פארמאכט און זיכן יעצט א פרישע פלאץ ווי צו פלאצירן זייערע עתידות.

איי וועסטו שרייען אז ווען נישט די דעוועלאפערס וואלטן די מוסדות נישט געווען איבערגעפילט פון נייע איינוואוינערס און ס'וואלט ווען יא געווען פלאץ פאר די אלטע, דא דיסאגרי איך. קיין שום מוסד האט ביז היינט אויך נישט געהאט קיין פלאץ, און בד"וו קהל ויואל משה (נאר געכאפט איין נאמען, גארנישט פרעזענדליך קעגן זיי) גייען -צו בויען שוין- א נייע בנין, פארוואס? ווייל זיי האבן געמאכט א פשוט'ע חשבון אז ס'גייט זיך פארמערן א געוואלד, און זיי ווילן זיי אהעד אוו דע געים.

סאו די פלאץ איז קיין שום תירוץ!!! נאר וואס דען???

הדד בן בדד האט געשריבן:און טאקע אויף דעם שרייען די רבנים, וואס????? פארוואס עפעס זאל איך דאס טאן, זיי זענען דאך נישט מיינע מענטשן!!!

דאס איז עס!!! איך קום אים נישט גארנישט... ועל זה דוה לבנו!

(דיסקלעימער: איך בוי נאכנישט אין מאנסי, און כ'האב נאכנישט אין פלאן...)

פיין מוסיף געווען [tag]שלום על ישראל[/tag] , אבער צוואנציג קינדער איז דוכט זיך אביסל צו פיל. אוודאי וועלען די ארימעלייט, צו די וואס האלטען נישט ביים באצאלען, זיין נאר גרייט אויף דער אופן, און די גבירים צו די מסירות נפש אידען וועלען צוצאלען כדי צו האבען נאר צען, און אזוי האב איך גערעכענט, אז ס'איז נאך אלס ביליגער ווי אסאך מוסדות.
איך צאל $340 א חודש פאר א אינגעל. אויף צוועלף חדשים קומט אויס $4080. דאס איז אלס. נאך דעם דער רעגירונג צאלט באסינג (דאס מיינט אז איך צאל, ווייל די שטייערען קומען דאך פון אונז), דער פעדעראלער רעגירונג צאלט עס'ן כנ"ל, און פורים קאסט מיר צו א ביסל. דער פריוואטע מלמד איז זיכער ביליגער אפילו מיט נאר צען קינדער.

פארוואס האב איך נאכנישט געכאפט ווי דו ביזסט נישט איינשטימיג..?

דיין מיינונג אז די דעוועלעפאר"ס זענען נישט די אדרעס. אפשר זענען זיי נישט קיין שלעכטער, רוצחים, אכזרים, (אפיקורסים ציונים, פארוואס נישט?), אבער די אדרעס איז נאכאלס דארט. ס'איז אויך אין זייער הענט, און מ'זעט צו וואס די רבנים טויגען.
פונקט ווי דו האלטס'ט אז די רבנים דארפען טוהן דערין, פארוואס, ווייל זיי מאכען ריטן פון די אינפלוס, אזוי אויך די דעוועלעפאר"ס.

ווי אויך גיבט דאס צו מער אפציעס , פאר רייכע פאר ארימע , פאר גוטע פאר שוואכע , מקען אליינס באשטימען די למודים אויף וואס מלערנט נישט היינט אין די גהעריגע מוסדות אויף נ״ך דוקדוק , בן חמש למקרא ,וכדו׳ יעדער איינער לויט וואס ער וויל … אויך קען דאס זיין א לעזונג צום תקנות פראבלעם .

די אכציג קינדער פון וואס מען רעדט יעצט זענען אויסדרוקליך אלטגעזעסענע מאנסיער.

כעלעם'ר מגיד האט געשריבן:

ואת לחצינו זו הדחק.png

[tag]כעלעם'ר מגיד[/tag], ווער איז דער מחדש פון דעם ווארט?

דער עורך הגיליון

ירא שמים האט געשריבן:כהאב נאך א עצה מדארף מאכן אזוי ווי סגעווען אינדערהיים יעדער וואס וויל זיין א מלמד זאל זיך דינגען א צימער און אריינברענגען 30 קינדער , וועט נישט קאסטן קיין מנהלים סעקרעטארן בנין כו׳.

און ס'גייט טאקע האבן אזא פנים ווי די פריוואטע חדרים אינדערהעים. די איינציגע פראבלעם וועט זיין. ווען די רעביצין (די רעבע'ס ווייב) וועט בעטן געלט צו גיין קויפן אין גראסערי און די רעבע וועט נישט האבן, גייט ער זייער שטארק אריינשמייסן אין די קינדער...

וואוזוי ווייסטו וואוזוי סגייט זיין ? לאמיר פרואווען דו העסט ארויסלייגען א עד מארגען אין איד אז ווער סהאט נישט קיין חדר פאר זיין זון קען זיך ביי דיר איינשרייבען און העמיר זעען …

ירא שמים האט געשריבן:וואוזוי ווייסטו וואוזוי סגייט זיין ? לאמיר פרואווען דו העסט ארויסלייגען א עד מארגען אין איד אז ווער סהאט נישט קיין חדר פאר זיין זון קען זיך ביי דיר איינשרייבען און העמיר זעען …

זיכער...אויב מ'וועט צאלן, גיי איך נישט שמייסן די קינדער...איי פראמיס...

איך וואלא נשיט קעטראסט א בעלעגאלע מיט א קאנטשיק מיט מיינע קינדער.

ירח בן יומו האט געשריבן:איך וואלא נשיט קעטראסט א בעלעגאלע מיט א קאנטשיק מיט מיינע קינדער.

ירח בן יומו: לויט די בילד פון דיין אוואטאר זעהסטו אויס ווי דיינע אייניקלעך האבן שוין אויך חתונה געהאט...

דאס אז אזוי איז געווען אינדערהיים ווייסען מיר פון משכילים. ס'איז זייער ווייטאג, לאו דוקא אמת.
און מ'קען זיך אליינס פארשטעלען אז דאס האט זיך אלס געוואנדען אויפ'ן סטאנדארד פונ'ם מלמד און וויפיהל זיין געהאלט איז געווען. און דאס איז ווייטער פונקט ווי היינט. א קינד וואס די הנהלה גייט נישט אן, באקומט פעטש. ס'וועט נישט זיין ערגער.