עזריאל האט געשריבן:שכוח שש. דיינע ווערטער קומען אריין מוראדיג קלאר און פארשטענדליך.
איך האב יעצט צום ערשטן מאל געזעהן די חילופי מכתבים צווישן די איידימער מיטן שווער, סאיז דא אפאר זאכן וואס איך וויל דארט פארשטיין.
א)דער ישועות משה שרייבט אז די איידימער האבן אים אויך דערציילט שלעכט׳ס אויף ישראל, איז דאס אמת? לכאורה יא, ווייל אז נישט וואלט ער עס לכאורה נישט געשריבן נאכדערצו ווען ער רעדט צו זיי אליין, דארף מען וויסן וואס זיי האבן געזאגט אויף אים? און פארוואס זיי האבן געטון אזאנס צו אים.
ב) וואס איז געווען די מעשה אין שווייץ.
ג) וואס האט דער ישועות משה פארלאנגט פון אים, סאיז משמע אז ער האט פארלאנגט פון אים געוויסע זאכן.
ד) אויב וואלט ער געפאלגט וואלט אים דער ישועות משה צוריקגענומען?
ה) וויאזוי קען א וויזניצער חסיד האלטן סיי פון דער ישועות משה און סיי פון ישראל?
ו) איז אמת אז די שונאים פונעם ישועות משה זענען געווען נאנט מיט ישראל. (נישט קיין עוולה מצד ישראל סתם נייגעריג) אויב יא, ווי ווייט איז דער אהבה געגאנגען?
ז) איז דאס אלעס געווען ישראל׳ס קאפ אדער זיינע מידות, אדער מענטשן האבן אים ג׳עצה׳ט?
תשובה:על ראשון ראשון ועל אחרון אחרון.
א) פשוט פשט, איז אז דער האט אמאל געזאגט א ווארט דא, און דער א ווארט דארט, פונקט אזויווי די דרך פון מענטשן איז אז מ'זאגט אמאל א קרום ווארט אויף דעם שוואגער אדער יענער שוואגער. קענסט זיכער זיין, אז זיי האבן צומאל געלאזט פאלן ווערטער אויף ר' מענדעלע, נאר יעצט האט דאס רבי משה'לע געוואלט נוצן אלס וואפן אנטקעגן זיי זעלבסט.
און נאכמער, היות ער האט געהאט א געבויטע געביידע אנטקעגן רבי ישראל'טשע, האט ער גענומען יעדע האלבע ווארט בגנות רבי ישראל'טשע און עס אויפגעבלאזן כמקדמת דנא, זיך זעלבסט בארעכטיגענדיג מיט זיין החרמה קאמפיין אנטקעגן עצמו ובשרו.
אין פאקט, האבן די שוואגער'ס לבית בעלזא וסאטמאר שטארק מקרב געווען רבי ישראל'טשע, און דער סקווירער וואס איז 'צו' דיפלאמאטיש - איז געווען ערגעץ באמצע, אבער דאס איז זיכער אז זיי זענען נישט געווען מוציאי דיבתו.
ב) די מעשה אין שווייץ איז געווען, אז רבי ישראל'טשע האט זיך דערוואוסט אז די טאטע איז דארט, און ער האט מחליט געווען ארויפצוקומען צו אים בשתיקה זיך אויסוויינען. למעשה, אנקומענדיג דארט האט אים א גבאי אראפגעווארפן אלע טרעפ פארן חוצפה פון וועלן קומען צום טאטן. רבי ישראל'טשע איז נעבעך צוקלאפט געווארן און געדארפט אפגעפירט ווערן אין שפיטאל.
פונעם בריוו זעט זיך ווייטער ארויס, ווי מ'האט אים געפיטערט שקרים וכזבים אז מ'האט סתם געפירט אין שפיטאל כדי צו מאכן א ווינט אין גאס און פארשעמען וויזניץ און די טאטע בלא-בלא-בלא. לא די אז דאס האט נישט צושאקלט דעם טאטן צו זען וואס זיין זון וויל, און וואס מ'טוט צו אים, האט ער גאר דאס זעלבסט גענוצט אנקעגן דעם זון!
אגב, דער גבאי וואס האט אים דעמאלס אראפגעווארפן די טרעפ, איז נישט געווען זיינס א שונא, ער האט סך הכל געטון זיין 'דזשאב' וואס מ'האט פארלאנגט פון אים. ווען רבי ישראל'טשע איז צוריקגעקומען קיין וויזניץ און איבערגענומען די זאך, איז דער גבאי אריבערגעגאנגען אים מפייס זיין, און שטייצעך רבי ישראל'טשע האט אים גלייך מוחל געווען, און גאר געלאזט אלס גבאי'ן...! דער גבאי לעבט שוין נישט, אבער דאס איז געווען א טיפישער רבי ישראל'טשע התנהגות.
ג-ד) די אפיציעלע ווערסיע איז, אז דער טאטע האט פארלאנגט פון אים ער זאל אויפהערן פארבארגן געלטער. מסתמא האט ער אויך פארלאנגט פון אים, צו פאלגן טאטע מאמע. אין פאקט, נניח דאס וואלט געווען דער אמת'ער טעם, וואלט רבי ישראל'טשע אלס נאכגעגעבן נאך א יאר גלות. דער מענטש איז אריבער ביטערע יארן וואס מיר קענען זיך ניטאמאל פארשטעלן. ס'איז זיכער אז דאס אלעס איז געווען א שפיל לעיני השוק, אבער דא איז געווען עפעס מער פונדאמענטאליש.
און בעצם, היות מ'האט אים געפירט ביי די נאז און געפיטערט ליגנט, און געהייצט אויף נארישקייטן ווי גיין צום ברודער אין מאנסי, האט דער טאטע מעגליך אלס געהאלטן אז דער זון זיינע איז ניטאמאל אינטרעסירט צו זיין פאלגזאם און א 'וואוילע יונגעלע'.
ווייניג וואס האט ער געוואוסט וויאזוי דער זון רעאגירט אין ווארהייט, צום טאטן. בלייבנדיג א הייסע חסיד זיינע, אפילו ער האט אים זעלבסט גע'רודפ'ט עד חרמה.
ה) פרעג ענדערש: וויאזוי קען רבי ישראל'טשע זעלבסט זיין א חסיד פונעם טאטן? נישט נאר יעצט, נאר ווען דער טאטע האט אים געצאפט די בלוט, איז ער געבליבן א הייסע חסיד פונעם טאטן, כידוע לכל יודעיו. נאר דער אמת איז, אז אלע וואס האבן געהאלטן פונעם זון האבן פארשטאנען פון וואספארא חומר דער פאטער איז געמאכט, און זיי האבן געוואוסט אז ס'איז נישט געווען פון שלעכטס נאר פון עפעס א מענטאלישע 'בלאקעדזש' אין מח.
מצד שני, א וויזניצע חסיד האט נישט געמוזט זיין קיין שונא פון רבי ישראל'טשע, חוץ די יונגע וואס זענען געפיטערט געווארן מיט שנאה און האבן אים נישט געקענט פון בעפאר. אבער פאר דעם דארף רבי ישראל'טשע אפגעבן א באזונדערע דאנק פארן יונגערן ברודער, וואס אדאנק זיינע הייליגע שטיק האבן אלע חסידים פונעם טאטן מקבל געווען רבי ישראל'טשע מיט א ווארימקייט, זייענדיג נמאס פונעם ברודער, וד"ל [פאר זאלוינים דערמאנט דאס פון תש"ס].
רבי ישראל'טשע זעלבסט, האט געוויס געהאלטן אז ער דארף אפקומען מן השמים. ער איז מסתמא צו א גרויסע חסיד פונעם טאטן צו טראכטן עפעס קרום אויף אים...
ו) יא, אסאך שונאים פונעם ישועות משה זענען געווען א.ג. 'גוט' מיט רבי ישראל'טשע. דאס צו פארשטיין קומט אריין דער אנדערער פאקטאר אינעם געפעכט, אז רבי ישראל'טשע איז אלס געווען דער פרומער, און טאקע דאס האט באשטייערט צום שנאת האם על בנה, וויבאלד זי איז געווען מער מאדערן געשטימט.
אין פאקט, איז זי היבש שולדיג געווען אינעם ערשטן 'מרידה' וואס האט נאך אויסגעבראכן בחיי אבי הישועות משה - דער אמרי חיים, וואס דאן האבן די פרומערע חסידים 'מורד' געווען, בעיקר אנטקעגן דעם דעמאלסדיגן ראש ישיבה - רבי משה'לע. ער איז געווען צו מאדערן פאר זיי, און דאס איז - עכ"פ בחלקו - געווען צוליב זיין ווייב. מאנכע טענה'ן, אז דאס איז געווען דער קערנדל צום שפעטערדיגן מחלוקה מיט רבי ישראל'טשע, וואס איז אויך געווען צו פרום פאר איר.
דאס איז פשט אין דעם וואס די פרומערע זענען געווען נאנט מיט רבי ישראל'טשע בעת גלותו. ער פערזענליך איז קיינעם נישט נאכגעלאפן און קיינעם גע'חנפ'עט, אבער פארשטייט זיך אז ס'איז געווען א נאנטשאפט בשיטה. פארשטייט זיך, אז די 'אהבה' איז זיכער נישט געגאנגען אזוי ווייט ווי הערן אפילו א ווארט אנטקעגן דעם טאטן אדער זיינע שיטות, דאס איז געווען ביי אים ביהרג ואל יעבור [בקיצור, ניטאמאל קיין פארגלייך צום - להבדיל - קשר זאלוינים/בני יואל].
ז) איך פאשטיי נישט דיין שאלה. דו מיינסט דעם ישועות משה, אדער רבי ישראל'טשע, ווייל רבי ישראל'טשע קומט דא לכאורה נישט אריין.
