זאכן וואס כ'וויל וויסן

[וויל קענען]

כ’מיין אז די סיבה איז ווייל פרויען האבן ליב צוקערדיגע זאכן מכח זיי געוויינען זיך צו צו’עסן אסאך צוקער האבן זיי נישט ליב אזאלעכע עסן ווי טשאלענט אדער ברוינפן ביר וויין וכדומה (ס’איז איין אריכות אבער דאס איז די שפיטץ )
ערעב קאצקע ציקער די דארפסט עס קענען מסביר זיין בטוב טעם מיט א ציקער’דיגע שפראך
בדרך אגב צוקער קומט מיט א ו’ נאכן צ׳ אדער א י’ ? ס׳איז א טעות פונעם ברית

[נופת צופים]

בדרך אגב צוקער קומט מיט א ו’ נאכן צ׳ אדער א י’ ? ס׳איז א טעות פונעם ברית

ס'קומט מיט א ויו.

Sent from my iPhone 7 running on Android 6.0 with IE 6

[וויל קענען]

כ’האב עס געפרעגט פון @קאצקע ציקער ווייל כ’האב געזען אז ער הייסט ציקער מיט א י׳
קען זיין אז ער איז א ליטוואק וואס א ואו איז ווי א u און דא שרייבט ער פאר חסידישע

[chusid]

רוב כלל ישראל היינט זענען חילונים--מיין פראגע איז צו איז דאס ע"פ רוב געשען דורכאויס איין דור ,דאס הייסט אז זיי האבן געהאט א זיידע וואס איז געגאנגען פון שטארק רעליגיעז דראסטיש צו א חילוני אדער איז די טראנזישען געווען דורכאויס אפאר דורות?

[רויטע וואנצעס]

ווענד זיך פארוואס. איז עס געווען צוליב השכלה אדער די וועלט קריג, איז עס געשעהן און איין דור. איז עס געווען וועגן די אמעריקאנער שמאלץ טאפ, איז עס געגאנגען אביסל שטאטער.

[געפילטע פיש]

בין איך דער גרעסטער ליבעראל פון קאווע שטיבל אדער די עלטערע ניקים האבן שוין ריטייערעט ?, מ׳טעהנט זיך דא די לעצטע צוויי טעג וועגן אסאך אישוס וואס די (לינקע) ניקס פלעגן אמאל שפרינגען , סתם פאר נייגעריגקייט האט איר אלע איינגענומען א שטומעניש ?

viewtopic.php?p=281710#p281710
viewtopic.php?p=281407#p281407

[tag]יאיר[/tag]
[tag]יואב[/tag]
[tag]געפילטע פיש[/tag]
[tag]לעיקוואד[/tag]
[tag]הוגה[/tag]
[tag]פארוואס?[/tag]
[tag]יואליש[/tag]
[tag]איש עברי[/tag]
[tag]פלאוויוס[/tag]
[tag]בר דעת[/tag]
[tag]נהורא נפישא[/tag]
[tag]יידל[/tag]
[tag]מאטי[/tag]
[tag]המלוכה והממשלה[/tag]
[tag]ביבער[/tag]
[tag]ממרום שלח אש[/tag]
וועמען האב איך פארגעסן ?

וואס גייט פאר מיט ענק ?

איך קען נישט ענטפערן פאר יעדן, אבער פאר מיר איז די תירוץ אז אמאל איז געווען מיט וועם זיך צו טענה'ן, אפילו די רעכטע האבן געקענט פירן א ריספעקטפול שמועס, און כאטש פראבירט צו מאכן סענס, היינט ליידער דערקען איך נישט דאס פלאץ דא, אין רוב אשכולות עכ"פ.

דאס איז די פוילע תירוץ, די עכטע תירוץ אין איין ווארט איז "צייט."

[chusid]

ווענד זיך פארוואס. איז עס געווען צוליב השכלה אדער די וועלט קריג, איז עס געשעהן און איין דור. איז עס געווען וועגן די אמעריקאנער שמאלץ טאפ, איז עס געגאנגען אביסל שטאטער.

וויאזוי האט מען זיך דעמאלטס אן עצה געגעבן מיט משפחה? היינט אויב איינער גייט פון א פרומע לעבן צו פריי פארלירט ער די גאנצע משפחה. איז עס געווען גרינגער?

[[NAMELESS]]

ווענד זיך פארוואס. איז עס געווען צוליב השכלה אדער די וועלט קריג, איז עס געשעהן און איין דור. איז עס געווען וועגן די אמעריקאנער שמאלץ טאפ, איז עס געגאנגען אביסל שטאטער.

וויאזוי האט מען זיך דעמאלטס אן עצה געגעבן מיט משפחה? היינט אויב איינער גייט פון א פרומע לעבן צו פריי פארלירט ער די גאנצע משפחה. איז עס געווען גרינגער?

היינט איז נאך גינג גאלד א קעגן אמאל, אין דער אלטער היים אויב איז מען נישט געגאנגען 100% אינעם טאטען׳ס דרכים האט מען פארשיקט פון דערהיים, אויב איז מען נאך געפארען צום טריפה׳נע אמעריקא (אפילו מען איז יא געווען א שומר תורה ומצוות) איז מען געזעצן שבעה, מער נישט געלאזט דערמאנען די נאמען בכלל, ועוד ועוד אשר אי אפשר לפרטם און עס פארדינט זיך א באזינדערע אשכול דערפאר.

[ישמעאל הכהן]

בין איך דער גרעסטער ליבעראל פון קאווע שטיבל אדער די עלטערע ניקים האבן שוין ריטייערעט ?, מ׳טעהנט זיך דא די לעצטע צוויי טעג וועגן אסאך אישוס וואס די (לינקע) ניקס פלעגן אמאל שפרינגען , סתם פאר נייגעריגקייט האט איר אלע איינגענומען א שטומעניש ?

viewtopic.php?p=281710#p281710
viewtopic.php?p=281407#p281407

[tag]יאיר[/tag]
[tag]יואב[/tag]
[tag]געפילטע פיש[/tag]
[tag]לעיקוואד[/tag]
[tag]הוגה[/tag]
[tag]פארוואס?[/tag]
[tag]יואליש[/tag]
[tag]איש עברי[/tag]
[tag]פלאוויוס[/tag]
[tag]בר דעת[/tag]
[tag]נהורא נפישא[/tag]
[tag]יידל[/tag]
[tag]מאטי[/tag]
[tag]המלוכה והממשלה[/tag]
[tag]ביבער[/tag]
[tag]ממרום שלח אש[/tag]
וועמען האב איך פארגעסן ?

וואס גייט פאר מיט ענק ?

יא האסט מיר פארגעסן. און ווי געפילטע זאגט, דער ענטפער איז 'צייט'.

[שמעון וואלף]

פארוואס זאגט מען "צוויי דאללער" נישט "דאללערס" אזויווי ענגליש "two dollars"

[[NAMELESS]]

ס'איז טאקע נישט אויסגעהאלטן ע"פ כללי אידיש. מ'דארף ווען צו זאגן 'דאלארן', ווי מאנכע פירן זיך טאקע צו זאגן [און בעיקר צו שרייבן].

[שמעון וואלף]

אינטערעסאנט. לפי"ז דארף מען אויך זאגן "צוויי קוואדארן" (קוואדערס)?

[פרעגער]

איך וואונדער מיר ווי אזוי איז דאס געווארן א מנהג קבוע אז יעדע חתונה האט א בדחן?
פון וואו שטאמט דאס?
וואס איז די יסוד פון דער בדחן?
איז עס בעצם געווען בלויז ווערטלעך און גראמען איז צוגעקומען מיטן צייט אדער מיינט דאס א דייקא גראמען און די ווערטלעך האבן זיך נאר נאכגעשלעפט?
פארוואס זענען דא וואס האבן יא בדחנים ביי חתונות און ביי געוויסע גראמט מען בכלל נישט?

[[NAMELESS]]

א בדחן מאכט ווערטלעך. א חלק פון די ווערטעל מאכעריי איז געוועהן צו זינגען אין גראמען

[[NAMELESS]]

וויפיל איך וויס האט עס א חסידישער מקור ע"פ קבלה, אין ספר "מאיר עיני חכמים" צום סוף.

[[NAMELESS]]

בן אדם/
קענסט ברענגען די שטיקעל פון מאיר עיני חכמים?

[[NAMELESS]]

אינטערעסאנט. לפי"ז דארף מען אויך זאגן "צוויי קוואדארן" (קוואדערס)?

ביזט היבש גערעכט.
ס'ווענדט זיך וואספארא שפראך מ'נוצט.

למשל, ווען מ'רעדט פון יוראו אדער רובל, איז נישט קיין חילוק אויב מ'רעדט פון איינס אדער אפאר, מ'זאגט נישט 'יוראו'ס' אדער 'רובל'ס'.

ממילא ווען מ'טייטשט איבער אויף אידיש, קען מען אפשר אויך זאגן דאלער. אבער למעשה, האב איך יא געזען אז ע"פ דקדוק שרייבט מען דאלארן. ביים קוואדער, שרייבט מען אויך א לשון רבים 'קווארדער'ס, און נישט 'קוואדער'. [פארוואס דא לייגט מען צו א ס', און דא א ן', ווייס איך נישט].

[וכדומה..]

אין אידיש זאגט מען אייביג מיט א נון נישט מיט א סמך.
אזוי ווי ברויט - ברויטן, איין היט, צוויי היטן,

די אלע פלעצער ווי מזאגט יא מיט א סמך האט זיך עס אריבערגעכאפט פון ענגליש וואס דארט זאגט מען אזוי, אדער פון לשון קדוש, וואס דארט לייגט מען אויך אסאך מאל צו ות, אזוי ווי בהמה - בהמות, תפילה תפילות, אבער אין אידיש איז אייביג מיט א נון

[שטילע אינגערמאן]

מיין זוהן האט אהיים געברענגט פון א חתונה א ספר וואס איז ארויס געקומען, שטיתום מיט לאקשען איז א אנדער סטעיטמענט אבער שטייט דערין זאכן וואס געהערט אין שמות, איז דא א היתר דאסלייב לייגן אין גארבידז? פארשטייט זיך אין א אייגן שווארץ זעקל בדרך כבוד

[[NAMELESS]]

ווי אזוי הייסט עס...?

[[NAMELESS]]

אין אידיש זאגט מען אייביג מיט א נון נישט מיט א סמך.
אזוי ווי ברויט - ברויטן, איין היט, צוויי היטן,

די אלע פלעצער ווי מזאגט יא מיט א סמך האט זיך עס אריבערגעכאפט פון ענגליש וואס דארט זאגט מען אזוי, אדער פון לשון קדוש, וואס דארט לייגט מען אויך אסאך מאל צו ות, אזוי ווי בהמה - בהמות, תפילה תפילות, אבער אין אידיש איז אייביג מיט א נון

נישט ריכטיג.
שפילער - שפילער'ס, זייגער - זייגער'ס, ועוד, יוכיחו.

ומ"מ בד"כ אכן כותבים עם ן' ולא עם ס'.

[שמעון וואלף]

אמאל לייגט מען אויך צו "ער": הויז - הייזער
אדער "עך": פעקל - פעקלעך

[וכדומה..]

'שפילער' זאגט מען די זעלבע ווען מרעדט פון איינס אדער צוויי מלייגט גארנישט צו,
און זייגער זאגט מען זייגערלעך פונקט אזוי ווי ווען מוויל זאגן קינדער בלשון רבים זאגט מען קינדערלעך און נישט קינדערס,

יא, דאס איז אמת אסאך מאל לייגט מען צו 'ער' אדער 'עך', אבער נוצן א ס' פאר א plurel אין אידיש איז נישט קיין ארגינעלע זאך. סהאט זיך אריינגעכאפט פון ענגליש און לשון קדוש ווי געשריבן