רבותי, הערטס אויף צו נוצן דעם Joker

[דעת תורה]

וועל, דער מחבר פון יענע ספר האט קענטיג נישט גענומען אין באטראכט דעם שיטת הרמב"ם וכמה פוסקים אחריו (בלי חולק - מפורסם - להדיא) אז בין אדם למקום מעג מען - און מען דארף אפשר - מוכיח זיין ברבים, און עס גייט נישט אן ביי דעם דער ולא תשא עליו חטא.

(מיר פערזענליך איז עס זייער שווער, און לכאורה קעגן כמה גמרות, און די ראיה - פון די נביאים וואס האבן ברבים מוכיח געווען כלל ישראל - איז לכאורה זייער א שווערע ראיה מחמת כמה טעמים, אבער אזוי האלט דער רמב"ם).

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ווען א מענטש איז אין מיט'ן אן עבירה, טוט מען וואס מ'קען איהם אפצושטעלען, אפילו עד כדי גערה. דאס נישט מבייש זיין גייט אויף שפעטער ווען מ'וויל איהם מוסר געבען.
סתם אזוי, ווען ער קומט שטערען דער בית המדרש און שטערען יענעמ'ס דאווענען, האסטו יעדער רעכט אנצושרייען. לדאבוננו האבען מיר נישט די תורה'דיגע פארשטאנד וואס מיינט עס חזרת הש"ץ און מ'איז צוגעוואוינט אז דער בעל תפלה לויפט בשעת אז מיר טוישען תפלין'ס. ווען מ'וואלט זיך געפיהרט כפי דער תורה'דיגע בליק, אויסהערען חזרת הש"ץ כאילו מ'איז יעצט יוצא שמו"ע און מ'דאווענט צום באשעפער, וואלט מען פארשטאנען דער עוולה פון דער וואס רעדט אויס אין מיט'ן. און אפשר קען טאקע נאר אזא איינער אנשרייען. דער וואס פארשטייט עס נישט זאגט מען טול קורה מבין עיניך, אפילו ווען ער איז שטיל.

Sent from my HTC Desire 510 using Tapatalk

[יעקב מענטש]

דער רונדיגער חשבון איז מורא'דיג. נאר דער רבי האט מברר געווען דעת תורתו אין א תשובה. איי, ס'איז דא שטארקע קשיא'ס אויף איהם? וויבאלד כל רז לא אניס ליה, מוז זיין ער איז גערעכט אפילו אן צו שרייבען דער תירוץ. נו אויב אזוי איז ער פונקט ווי זיין קעגענער. דער חזו"א איז עפעס ווייניגער כל רז לא אניס ליה?

סתם אזוי קען מען וויסען. ווען א חסיד זאגט אויף זיין רבי פיתום ורעמסס, מיינט עס נישט קיין געוואלדיגע הכנעה צו זיין רבי. ס'איז א זעלבסט אויסרימונג. 'מיין' רבי איז כל רז לא אניס ליה, 'מיין' רבי קען זינגען איינץ אין דער וועלט, ביז איינער וועט קומען און זאגען 'מיין' רבי איז משיח. ס'האט מיט וויפיל ישות א מענטש האט, אזויפיל וועט ער מגזם זיין אויף זיין רבי. ער רעדט כאילו פון הכנעה און דערווייל איז עס די גרעסטע ישות.

איך בין נישט אויסגעקאכט אין די שיטה, און גלייבן אז דער רבי איז געווען כל רז לא אניס ליה איז נישט פון די 13 אני מאמינ'ס (הגם איך מיין אז זיין בקיאות אין תורה איז נישט מוטל בספק), אבער דאך איז עס אינטערסאנט אז ווען דער ויואל משה איז ארויסגעקומען, האט דער רבי געעפנט די טיר און געוואלט אז יעדער איינער וואס האט נאר א קושיא זאל מוחל זיין און עס קומען פארלייגן, און ער וויל דירעקט דעבאטירן מיט זיינע חולקים, און דאכצעך אז דעמאלטס זענען נישט ארויסגעקומען קיין ערנסטע תשובות אויפן ויואל משה, הגם ס'איז געווען א דור דעה און די טאפיק איז געווען א הייסע.

ידוע אז רבי יעקב קאמנעצקי ז"ל איז אריין צום רבין און אים מודיע געווען אז ער האט גטוישט זיין מיינונג און ס'האט זיך געלוינט ארויסצוגעבן דעם ספר ווי דער רבי שרייבט אין די הקדמה אז אויב וועט ער באווייזן איבערצודרייען כאטש איין מענטש האט זיך עס שוין געלוינט.

איך מיין נישט צוזאגן אז דער ויואל משה ווערט יעצט נבואת משה ואין לך רשות להרהר אחריה, אבער די אי תשובה פון די גרעסטע גדולים בימים ההם, איז א שטיקל הודאה צום רבינס שיטה, און ווייזט מער אויף א בוחר הרע במיעוטו צוגאנג, ווי איידער א לכתחילהדיגן מהלך. א מציאות וואס נישט קיין אנדערע ווי ר' שניאור קאטלער ז"ל האט מודה געווען בימים ההם.


צום עצם ארטיקל מוז איך זאגן אז ס'איז מאסיוו אראפגעלייגט, אבער איך בין נישט אינגאנצן מסכים מיט די אונטערליגענדע נקודה, איך פארשטיי אז זיין פארמאכט און נישט וועלן הערן אז ס'איז דא ראשונים און צדיקים וואס האבן געהאט דיעות וואס דו באטראכסט אלץ לינק איז נישט ריכטיג, ווייל דעמאלטס לייקענט מען פשוט די מציאות. אבער דאך איז דא אזא זאך ווי קבלה און מסורה און מ'פארלאזט זיך נישט אויפן אייגענעם שכל ווען ס'קומט צו ענינים יסודים, און אפי' לאגיש איז נאריש צו טראכטן אז דו שרייבערל האסט אנטדעקט אמעריקע און די גדולים פון פריער האבן דאס נישט געוואוסט, האלטסט טאקע אז דער צאנזער רב האט נישט געוואוסט וואס דער חתם סופר האט געהאלטן פונעם זוהר ? איך מיין ווער זענען אונז אריינצורעדן אין אזא נושא בכלל ? ס'איז זייער גוט פאר א שיינע היסטארישע שמועס, אבער דעטס אלל

[ליטוואק פון בודאפעסט]

האסט געבויט א הנחה אז יעדעם איז אנגעגאנגען דיין רבינ'ס שיטה און ספר און זיי זענען איהם שולדיגט א תירוץ. דער טשעבינער רב מיט דער חזו"א דארפען נישט זיך מאכען צוטוהן פון יעדער ספר וואס קומט ארויס, ובפרט אז די גאנצע גאנג דארט איז נישט הלכה'דיג. דער חזו"א האט שוין געשריבען אין זיין בריוו צו ר' אלחנן וואס ס'מיינט התחברות לרשעים און דער רבי דיינער האט עס קיינמאל נישט אפגעפרעגט.
און דיין ראיה פון ר שניאור קאטלער איז גוט פאר די אלע וואס רש"ק איז זייער העלד. אין לעיקוואוד האט מען איהם גאנץ אינדערערד

Sent from my HTC Desire 510 using Tapatalk

[יעקב מענטש]

פון יעדן ספר נישט,

פון א ספר וואס איז ארויסגעגעבן געווארן דורך איינער פון די גרעסטע גדולים בימים ההם ? לכאורה יא.

אקעי איך זעה אז אונזער חילוק קומט אראפ צו דעם, "ווי וויכטיג איז דער רבי געווען בימים ההם" ?

איך קען דיר נישט אפווענדן,

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ביים חזו"א? ער האט דען געוואוסט ווער דער סאטמארער רב איז? דער סאטמארער איז איינמאל אריין צו איהם, וידוע וואס האט זיך דארט פאסירט.

Sent from my HTC Desire 510 using Tapatalk

[יעקב מענטש]

איך בין נישט באקאנט מיט די מעשה מיטן חזון איש, אפשר לייגסטעס ארויף ? (אויב ס'באלאנגט נישט אין פאבליק, שיק אין אישי),

אבער איך פארשטיי נישט פארוואס דא האט מען א לעיזער פאקוס אויפן חזון איש אדער טשעבינער רב.

וואס איך זאג בסך הכל איז, אז דער רבי איז נאך געווען גענוג גרויס און וויכטיג בימים ההם, אז איינער - כאטש איינער- אפי' א סעקאנד טיער ראש ישיבה-גדול זאל זיך נעמען די פאר מינוט און אפשרייבן א סיבה פארוואס ער איז נישט גערעכט. ובפרט ווען ער באשולדיגט אידן אין אפיקורסות! ער איז דאך נישט געווען עפעס אזא אויסגעשלאסענע לוזער וואס זיצט אין בעיסמענט און שרייבט וואנזיניגע תשובות,

איך בין נישט קיין היסטאריקער, און קען זיין אז מ'האט דעם רבין געהאט 'אינדערערד' אזוי ווי ר' שניאור קאטלער, (און אפשר ר' יעקב קאמענצקי אויך ? ער האט דאך אויך מודה געווען אז דער רבי איז גערעכט)

ס'איז אבער צו א עקסטרעמע הנחה איט דאזענט מעיק סענס!

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ר' יעקב האט אלס גערעדט פריוואט און נישט אזוי צום ציבור, ממילא איז שווער צו געבען צופיל וויכט צו א מעשה'לע וואס מ'פארציילט. ער האט אפשר דורכ'ן שמועס עפעס נאכגעגעבען. בפרט אז ר' יעקב איז נישט דער בעל השיטה צו גייען אין בחירות, ער האט סך הכל געלאזט דער זאך צו גדולי החכמים בא"י וואס האבען קלאר איינגעזען פון ווי קומט די סכנה און פון ווי נישט.
דאס אליינס אז ער באשולדיגט זיי מיט אפיקורסות איז דער סבה נישט צו ענטפערען. ווען מ'רעדט אין לערנען, קען מען ענטפערען אין לערנען. אבער ווען מ'רעדט דער שפראך פון קנאות, האבען זיי קיין פליכט עפעס צו זאגען.
אדרבא, ווייז אויף ווען אין היסטאריא האט איינער געשריבען א יהרג ואל יעבור פסק און נישט געבויט אויף מער ווי ספרי אגדה. אויף אזעלכע תשובות דארף מען נאך ענטפערען? ובפרט אז דער עיקר נושא איז נישט צו מ'זאל מאכען א מדינה צו נישט, נאר צו מ'מעג זיי לאזען פיהרען אונזער לעבען אדער זאל מען גייען זיך צורעקשלאגען און פראבירען ארויסצוכאפען אונזער'ס פון זייער הענט. די נקודה האט ער ווייניג אנגערירט מיט עפעס זאכליך, און זיכער נישט הלכה'דיג. ר' בנימין מענדעלזון האט כידוע יא צוריק גע'ענטפערט אויף דעם, אבער שולדיג איז קיינער נישט.
סתם אזוי, איך ווייס נישט אז אויסער אינ'ם עדה חרדית, האט מען צופיל געהערט פונ'ם סאטמארער רב. מ'האט זיך נישט געוואנדען צו איהם מיט די גרויסע שאלות פון דערויסען פון די פלעצער ווי ער האט געשיקט געלט. ווייל אויף גרויסע טאוולעך שטייט 'מרא דארעא קדישא', מיינט נישט אז ס'האט דער מידנעסטע אחיזה מיט'ן אמת!

[נהורא נפישא]

דעת תורה, ליטוואק פון בודאפעסט, ייש"כ פאר די הערות מחכימות אבער לעצם הענין די נקודה וואס איך ברענג ארויס איז קאי וקיימא און דאס אז די לשון וגוערין בו איז נישט במשמע אז מ'דארף אויפצוהייבן דעם קול און אז פארשעמן יענעם איז א חלק פון די מצות תוכחה, דער לשון גערה אין דעם קאנטעקסט איז פשוט א מלה נרדפת צו תוכחה און עס ווערט גענוצט אסאך אין די פוסקים און דאס איז אזויווי דער לשון הפסוק ולץ לא שמע גערה וגו' טוב לשמוע גערת חכם, יעצט בנוגע צו מ'מעג אים מוכיח זיין על אף ער וועט מבוייש ווערן קען זיין לאפרושי מאיסורא מעג מען אבער ס'איז נישט בהכרח דאס וואס איז מועיל דא און דער עיקר אז דאס איז נישט די כוונה פון גוערים בו, און איבער די רמב"ם ברויך מען צו וויסן אויב דאס איז אויך לגבי איסורי דרבנן, און בכלל וואס א סארט פארלעצונג איז דאס א דאורייתא א דרבנן, אמת אז ס'שטייט עונשים חמורים אבער דאס איז ניט די קני מדה לגבי תוכחה, נאך אלעם גדול כבוד הבריות אז ביי א דרבנן ווי כלאים דרבנן דארף מען זיך נישט מתבייש זיין, ואכמ"ל.

[דעת תורה]

דער צושטעל צו כלאים איז בכלל נישט דומה, ס'איז דא א חילוק פשוט צווישן איינער וואס טוט א עבירה און איינער וואס כאפט זיך פלוצלינג אין גאס אז ער האט אנגעטון בטעות כלאים, (און פערצופאל שטייט דאס ממש להדיא ארויס אין רא"ש דא ביי הל' כלאים, צו פארענטפערן די שיטת הרמב"ם מ'זאל אראפ רייסן כלאים פון יענעם).

לגוף טענתך וואסערע עבירה דאס איז לא אאריך כאן, ולסימנא בעלמא, אויף א איסור דאורייתא אדער דרבנן טרעפט מען נישט די לשונות.

[נהורא נפישא]

די לשון וגוערין בו טרעפט מען אויף קלייניקע זאכן אויך

[דעת תורה]

איך האב גראדע גערעדט וועגן די אלע אנדערע שארפע לשונות (כאטש כנראה האסטו נישט געכאפט מיין כוונה).

נאר מידי חפש"י בו איז טאקע אויסגעקומען אז וגוערין בו איז ממש די היפך ווי דער עולם מיינט, - כמעט - אלעמאל עס ווערט גענוצט איז עס אויף זאכן וואס מ'קען נישט אינפארסן, אבער מ'וויל עס דאך זייער שטארק (השקפה בלע"ז).

[נהורא נפישא]

Here you go

[קל וחומר]

שטארקע נקודה הרב שש.

לגבי די נושא פון השכלה מיטן רמב"ם וכו' וועליך מצטט זיין פונעם תניא (דיין פראפייל פיק...) וז"ל בסוף פרק ח' משא"כ בחכמת האומות עובדי גלולים הוא מלביש ומטמא בחי' חב"ד שבנפשו האלהית בטומאת קליפת נוגה שבחכמות אלו שנפלו שמה בשבירת הכלי' מבחי' אחוריים של חכמה דקדושה כידוע ליודעי חן אלא א"כ עושה אותן קרדום לחתוך בהן דהיינו כדי להתפרנס מהן בריוח לעבוד ה' או שיודע להשתמש בהן לעבודת ה' או לתורתו וזהו טעמו של הרמב"ם ורמב"ן ז"ל וסיעתן שעסקו בהן:

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אינטרעסאנט, דער מתחיל האשכול האט דערמאנט א סאטמארער מעשה מיט א נאמען, און מ'האט עס ארומגערעדט. ער האט דערמאנט השכלה און ראשונים, און מ'האט זיך רעאגירט.
ווען ער האט דערמאנט כ"ק אדמו"ר מ....., א רבי וואס יעדער ווייסט וועמען ער מיינט, קיינער דארף נישט צוויי מאל טראכטען, אבער וויבאלד מ'האט קיין נאמען עמטליך נישט דערמאנט, האט מען עס געלאזט גיין, זאל דער נאמענלאזער רבי בלייבען אן ע"ה.

[[NAMELESS]]

איך האב צאמגענומען דעם ארטיקל והנספחים, אין איין לאנגן פי. די. עף.


להנאת הציבור:

[berlbalaguleh]

ביים חזו"א? ער האט דען געוואוסט ווער דער סאטמארער רב איז? דער סאטמארער איז איינמאל אריין צו איהם, וידוע וואס האט זיך דארט פאסירט.

Sent from my HTC Desire 510 using Tapatalk

אז דער סאטמאר רב האט גערעדט אונגאריש אידיש. און דער חזו"א האט גערעדט דעם ליטווישן אידיש. און דער ס"ר האט איהם ניט פארשטאנען. און ר'האט זיך אויפגערעגט און געשריגן כדרכו..."וואס זשאגט ער דארט"... נאר ווי איך האב געליינט ערגעץ וואו אין די סאטמאר'ע שריפטן אז דער סאטמאר רב האט מיט גענומען א יונגערמאן, וועלכער האט געוואוינט אין ירושלים. וועלכער איז געווען באקאנט מיט ביידע אקצענטן און הברות. און ער האט איבערגעזעצט ביידנ'ס ווערטער און דעם מיין דערפון...!

[ליפא]

הרב וואזנער האט ער מיטגענומען

[berlbalaguleh]

מעגליך. נאר איך האב דאס געליינט אין דעם פאר'עקלטן, דעמאגאגישן געמיינעם שב'געמיין פאוסטער טשיילד פאר געלע זשורנאליזם...דער איד...אינטרעסאנט אז זיי דארט האבן נישט געברענגט דעם נאמען...!

[ליפא]

[זבולון]

[tag]נהורא נפישא[/tag],
איך מיין אז ביי קריאת התורה, זעהט מען אז ביי טעות וואס איז נישט מעכב, זאל מען גוער זיין אין דעם בעל קורא.
און דוכט זיך מיר אז עפעס טוהט זיך דערוועגן אין טור דארטן, ואין הספר תחת ידי. עיי״ש.

[זבולון]

כהאב עס געטראפן:

טור אורח חיים סימן קמ״ב:

כתב בעל המנהיג: אם טעה הקורא או החזן המקרא אותו, טוב שלא להגיה עליו על שגגותיו ברבים שלא להלבין פניו, דאף על פי שטעה בה יצא ידי קריאה, דאיתא במדרש שאם קרא לאהרן הרן יצא. והרמב"ם ז"ל כתב: קרא וטעה אפילו בדקדוק אות אחת מחזירין אותו עד שיקראנה בדקדוק.

רמ״א שם:

הגה: וכן דין החזן הקורא ודוקא בשינוי שמשתנה על ידי זה הענין אבל אם טעה בנגינת הטעם או בניקוד אין מחזירין אותו אבל גוערין בו (בית יוסף ופסקי מהרא"י סימן קפ"א)

[איך אויך]

ביים חזו"א? ער האט דען געוואוסט ווער דער סאטמארער רב איז? דער סאטמארער איז איינמאל אריין צו איהם, וידוע וואס האט זיך דארט פאסירט.

Sent from my HTC Desire 510 using Tapatalk

פאר מיר איז עס נישט אינגאנצן ידוע ,אפשר פארציילסטו?