קאווע שטיבל

נאכאמאל. '1', איז נישט מחויב מן המציאות. 1+1=2 איז יא מחויב מן המציאות. מעיקס סענס?

ניין, מען קען די זעלבע זאך זאגן אויף סיי וועלעכע פועל יוצא פון דער וועלט, און נאכהער זאגן אז די פועל יוצא איז קדמון.

ריכטיג האט געשריבן:ניין, מען קען די זעלבע זאך זאגן אויף סיי וועלעכע פועל יוצא פון דער וועלט, און נאכהער זאגן אז די פועל יוצא איז קדמון.

איך פארשטיי אויך אזוי, אבער איך קען הערן פארוואס איינער זאל פארשטיין אנדערש.

ריכטיג האט געשריבן:מען קען סתם אזוי טענה'ן אז היות די גאנצע פראבלעם אז א זאך מוז האבן א מקור איז עפעס וואס איז אין אונזער יוניווערס, און מיר האבן נישט קיין ראיה אז מחוץ לעולם איז אויך דער כלל גילטיג, אלזא קען מען נישט פרעגן די פראגע אויף גאט ווייל ער איז נישט אין אונזער יוניווערס אז ער זאל מוזן זיין געבינדן צו אירע חוקים.

לויט דעם מוז איך דאך נישט זאגן אז ס'איז בכלל דא א בורא.

קלונימוס, מעגליך אז דיין פראגע איז לעגיטים, אבער ביטע זיי מער מפרש.

דער סברא פונעם חזו"א, אז די בורא איז פון אזא מין וואס דארף נישט קיין ממציא, קומט אריין נאר אויב איך זאג אז ס'מוכרח אז ס'דא א בורא, דעמאלטס פארענטפערט ער פארוואס ס'נישט מוכרח אז דער בורא דארף א בורא, אבער האסט נישט מכריח געווען אז ס'מוז זיין א בורא, ווייל מיין שאלה איז נאך א סטעפ פריער אז אויב אונז זאג מיר אז אונז זעמיר נישט משיג דעם בורא איז יתכן אז נאר לויט אונזערע השגות מוז א מצוי האבן א ממציא ממילא איז דאך זעכער דא בורא און אויף דעם קען מען זאגן אז ס'לאו דוקא אז דער בורא האט א ממציא, אבער אויב זאג איך אז אונזערע מוחות זענען מצומצם און קענען נישט משיג זיין די עכטע אמת איז יתכן אז בעצם דארט ווי אונז זעמיר נישט משיג דארף א מצוי נישט האבן קיין בורא.

די ווארט איז נישט "ווייל אונזערע מוחות זענען מצומצם".

נאר אז דער כלל "יעדע נמצא האט א ממציא" איז עפעס וואס מיר ווייסן אין אונזער יוניווערס, מילא בהכרח דארפן מיר זאגן אז דער מקור איז פון א דרויסענדע יוניווערס וואס דארט גילט נישט דער כלל (נישט ווייל מיר פארשטייען נישט, נאר ווייל מיר האבן נישט קיין סיבה אזוי צו זאגן).

און אויב דארט גילט נישט דער כלל איז ווי אזוי קומט מען צו צי די מסקנא אז ס'זיכער דא א ממציא?
אויב דארט ארבעט עס נישט לויט ווי אזוי אונז פארשטיי מיר, אפשר דארט דארף א נברא נישט קיין בורא ס'מעגליך אז ס'ארבעט דארט אויף עפעס אן אנדערען אופן וואס אונז זענען נישט משיג.

די מסקנה איז טאקע פון אונזער וועלט, נישט פון יענע.

ריכטיג האט געשריבן:די מסקנה איז טאקע פון אונזער וועלט, נישט פון יענע.

ווי אזוי איז שייך צו מאכן אזא מסקנא מיט די השגות פון אונזער וועלט אויב ס'יתכן אז דאס איז נישט דער ריכטיגע מציאות?

איך פארשטיי נישט וואס דו פרעגסט. ווער האט דא געזאגט אז אונזער וועלט איז נישט די ריכטיגע מציאות??

לאמיר נאכאמאל איבערגיין די הוכחה:
אין די וועלט וואס מיר קענען איז נישט יתכן קיין נמצא אן א ממציא, אלזא אונזער וועלט איז נישט צושטאנד געקומען פון זיך אליין.

בהכרח אז דאס קומט פון אן אנהויב, דהיינו עפעס וואס איז יא דער ערשטער. איי, מיר האבן דאך פריער געזאגט אז ס'איז לא יתכן נמצא בלי ממציא? דער הכרח אזוי צו זאגן איז געקומען פון די באקאנטשאפט מיט "אונזער" וועלט, און ביי אונזער וועלט איז זיכער אזוי, משא"כ דער ערשטער ממציא איז דאך נישט פון אונזער וועלט מאטריאל, און אויף איהם האבן מיר נישט קיין הכרח אז דער כלל גילט.

ביטע פרעג לכתחילה קלאר. יעדעס מאל דו פרעגסט דארף איך איבערפרעגן. א דאנק.