קאווע שטיבל

לעיקוואד האט געשריבן:דעת תורה
איך מיין איר זענט אביסעל מגזים מיט דער צושטעל פון אנקוקען א פלעסטיק בעג אויף א פלעין פאני ביז די שיטה פון רמ"ד. (איך רעד שוין נישט פון דעם וואס די גאנצע ראיה פון זיינע קינדער איז נישט קיין ראיה מער פון די אייניקלאך פון נודע ביהודה וואס זענען בערך אזוי פרום ווי רמ"ד'ס אייניקלאך). אז א כהן זאל דארפן זיך אריינשטעלן אין א בעג אין א פלעין איז פאני נישט נאר לפי עפעס א גויישע קולטור נאר אויך ווען די גאנצע פלעין איז פול מיט יודען איז עס פאני. און עס איז פאני אויך אין דער הלכה אליינס אז עס זאל פאדערן אזעלכע זאכען. כלומר עס איז זייער נישט מסתבר אז אזוי זאל זיין די הלכה, דאס איז א ריינע הלכהדיגער שיקול אז סדארף מאכען עפעס א סארט סענס, און די סארט פסק איז מוראדיג פאני, אפילו אז מזאל שוין יא פארשטיין די הנחה אז א כהן טאר זיך נישט מטמא זיין למתים, אזויווי די טערקן האבען גאנץ פיין ארויסגעברענגט. און פוסקים מיט שכל רעכענען זיך שטארק מיט אזא שיקול אין הלכה, אז עס האט נישט קיין זין אז עס זאל ארויסקומען א חוכא וטלולא. אמת, דאס איז נישט די איינציגסטע פאני פסק וואס איז ארויס פון די סארט מקומות ווי מהאט אינגאנצען געשיקט נארמאלקייט, שכל, און מענטשליכקיט ליפטערן, עס איז נאר מער אויפפאלנד, און ברענגט טאקע ארויס די פראלבעם מיט די סארט פסקים אויך אין אנדערע פעלער.

אגב, אויך דער נקודה פון הייסען פרויען טוישען סיטס אויף א פלעין ווייל דיר געפעלט נישט זיצען נעבן א פרוי, שהעירו עליהם הטורקים הנ"ל, דארף מען טוהן מיט חכמה. און אויב מקען נישט מעג מען בכלל זיצען נעבן א פרוי ע"פ הלכה.

די שאלה איז נישט צי עס איז פאני אדער ניין, מען דארף נישט שטאמען פון מענדלסאן צו האלטן אז עס איז פאני, אפילו נאר צווישן אידן. אדרבה, איך פריוואט וואלט מסתמא געזוכט - און אנגענומען - א היתר פון וועם אימער, זאל עס אפילו זיין מכון צומת. איך קוק נאר זייער שטארק ארויף דעם איד וואס האט געהאט די קוראזש עס דורכצופירן. הלואי וואלט איך עס געהאט.

די מדובר דא איז בכלל נישט צי דאס איז טאקע די הלכה און דאס פארלאנגט טאקע די תורה, די מדובר איז בעיקר אין טעאריע, לו יהא אז די הלכה איז זייער קלאר אז דאס איז וואס מען מוז טון, צי זאל אזא איד ענדערש פארן מיט א שיף נישט צו פארשעמען די תורה ונושאי דגלה פאר די גוים, אז די גוים זאלן שפעטן פון אונז און פון די תורה אז זי האט אזאלכע חוקים, אדער פארקערט, אדרבה זאל דער איד שטיין שטאלץ איינצוהאלטן די חוקי התורה און האבן דעם גוי אין בוידעם. איך מיין אז דער ענטפער אויף דעם ווענדט זיך זייער שטארק צווישן סאטמאר - חסידות, און מענדלסאן - השכלה - היה יהודי בביתך ואדם בצאתך.

בכלל ביסטו נישט גערעכט לדעתי מיט דיין גישה צום בירור ההלכה, ווייל איינמאל דער עיקרון דער קאנצעפט איז אוועקגעשטעלט אז א כהן טאר זיך נישט מטמא זיין און טומאה בוקעת ועולה עד לרקיע, קענען שוין נישט די שיקולים אויס מאכן בכלל. בכלל איז די סברא נישט מוכרח; איך מיין גאר אז די גאנצע פלעסטיק בעג איז נאר א קולא זיך ארויסצודרייען פון די הלכה, עפעס אזוי ווי שייטלעך. ווער זאגט אז הלכה גיט דיר בכלל א אויסוועג צו קענען פליען העכער א בית החיים?

לגבי טוישן א זיץ וועגן א פרוי, איז אוודאי נישט קיין שום חיוב וכן נוהגים לא לשנות. חוץ אז עס איז פאר איינעם אומבאקוועם מחמת זיין קאפ לויפט אים אין איין ספעציפישע ריכטונג א גאנצן טאג און עס מאכט אים נסיונות.

יאיר, דער פשט איז מוכרח אנלעס דו ווילסט מהפך זיין קערה על פיה אז חוק זאל מיינען משפט וכהרהור כפירה של לעיקוואוד.

יאיר האט געשריבן:ושמרתם ועשיתם כי הוא חכמתכם ובינתכם לעיני העמים אשר ישמעון את כל החקים האלה ואמרו רק עם חכם ונבון הגוי הגדול הזה.
כנראה אז עפעס וואס ברענגט א פארקערטע אפעקט איז לכאורה נישט נכלל אין די חוקים.

כנראה? בכלל נישט נראה.
נאר וואס דען, אויב דער גוי פארשטייט נישט איין זאך איז עס א חסרון אינעם גוי נישט אינעם דין.
לו חכמה ישכילו, וואלט ער ווען פארשטאנען, אבער זאגט שוין דער פסוק כי גוי אובד עצות ואין בהם תבונה וכו.

(תמחלו לי על העברית, כך מנהגי אחר 11 בלילה)

כלפי הענין התרבותי כבר כתבתי שלדעתי אין זה תלוי לא במנדלסון ולא בסאטמער, ולדעתי רשות לכל אחד לעשות מה שלבו חפץ ואין צריך להתבייש מאף אחד. אין צריך לתת דין וחשבון לאף אחד על שום דבר שאתה עושה כל זמן שזה לא פוגע באחרים. ואין שום צורך לעשות חשבונות אם זה מבזה את התורה או משהו, זה בכלל לא השיקול. לננח מותר לרקוד עם כיפת הננח שלו בשם הקב"ה ולחזונאישניק מותר לילך עם הפלעסטיק בעג שלו.
כל המהלך הזה לתלות כל דבר שני במחלוקת מנלסון וסאטמער הוא בעצמו שיטת סאטמער.

דברתי רק לגופו של ענין והלכה שפסקים כאלה עושים ממנה צחוק והבל. ואכן, גם אם העיקרון שטומאה בוקעת עד לרקיע, פשוט שיש צד גדול שגם לזה יש גבול, וכשאמרו רז"ל עד לרקיע הרי בפירוש לא התייחסו למטוס שנוסע ברקיע כפשוטו. באופן כללי, גם אחרי שההלכה נקבעת לפי גדרים מסויימים, אין זה אומר כלל שיש להשליך את הסברא וללכת רק אחריהם. ובוודאי לא היכא דהווי חוכא וטלולא.
ובבחינת דעת התורה עצמה כשהלכים אחרי חיצוניות ההלכות עד לגבול האבסורד, זה כן בזיון התורה. לא כי יש גוי שיצחק, אלא כי מבחינת תופסי התורה עצמה צריך ליזהר לא לעשות ממנה צחוק.
לומר שע"פ הלכה אין היתר כלל ליסוע במטוס הוא עוד יותר מופרך. לא ניתנה תורה למלאכי השרת.
שיהיה ברור: הגוי בכלל לא העסק פה ואין לי דין ודברים אתו כלל. הוא מקפיד להסתכל בכל יום איך אנשים קטנים רוקדים על מסך בביתו, ואני מקפיד להניח בתים של עור על מצחי. שניהם משוגעים באותו מידה. אני מדבר אך ורק מבחינת התורה עצמה.

דעת תורה האט געשריבן:יאיר, דער פשט איז מוכרח אנלעס דו ווילסט מהפך זיין קערה על פיה אז חוק זאל מיינען משפט וכהרהור כפירה של לעיקוואוד.

הרי בררור שרז"ל והראשונים לא פירשו כך שהרי התאמצו להסביר איזה חלק מן התורה שייך שגם גוים יבינו והסיקו שזה חישוב תקופות. גם בדברי הרמב"ן בדרשת תורת ה' תמימה מאריך לבאר את זה כפשוטו ולא אסיק אדעתיה דיוק האברבנאל. גם הרמב"ם בהקדמה לפיה"מ חלק מזכיר את זה כפשוטו וקורא על אלו שמבארים אגדות רז"ל כפשוטם שלפי דעתם היה ראוי ליכתב רק עם סכל ונבל הגוי הקטן הזה, א"כ הרמב"ם השתמש ממש בסברת יאיר, וכולם לא העלו על דעתם דיוק לשון חוקים, ומזה עצמו ראיה ל'הרהור כפירה' שלי.

יאיר האט געשריבן:כך קיבלתי מבית אבא, אין מקרא יוצא מידי פשוטו.
אויב דו האסט באמערקט, אין די ציטאט וואס דו ברענגסט שטייט אז מען דארף לערנען סייענס, דאס וואס בימי חז"ל איז געווען חכמת התקופות והמזלות, כדי די גויים זאלן זען אונזער חכמה. איך מיין אז דאס איז נאר מחזק דעם פשוט'ן פשט פונ'ם פסוק. און עס וואלט טאקע נישט געווען שלעכט מען זאל אויך מקיים זיין דרשות חז"ל און אנהייבן לערנען מיט די קינדער געהעריג מאטעמאטיק און סייענס און א גוטער ענגליש, כדי עס זאל נישט זיין קיין חילול ה' ווען די חסידישע אידן קענען זיך נישט אויסקראצן דעם ענגליש אינ'ם מעדיקעיד אפיס. אינאיינווענגס קען מען שוין אויך לערנען מעננערס און עטיקעט, נישט זיך שטופן, נישט שרייען, וכדו'.
אגב, דעם אברבנאל'ס פשט, במחילת כבוד תורתו, איז רחוק מן הפשט כרחוק מזרח ממערב.

ווען מ'קומט אין דעם מדיקייד אפיס מיט א בעסרן ענגליש איז דער חילול ה' נאך גרעסער. וד"ל.

זייער שיין. מען דארף זען וואס די לינגוויסטן - בעלי לשון קודש זאגן צו דעם פסוק.

אאל"ט, דער פשט פון חז"ל ליגט מיר עפעס אין קאפ אז דאס איז א אסאסיאציע צווישן די ווארט חוקים, און דער חוק לישראל היא וואס שטייט ביי תקעו בחודש שופר בכסה וואס איז א אנדייטונג אויף חישוב תקופות, לפי זה שטימט יא דער ענין פון חוקים און סאיז אויך נישטא קיין ענין אין דעם פסוק צו לערנען סייענס לשם סייענס.

(בכלל רעדט זיכער נישט דער פסוק פון סייענס לשם סייענס נאר אויף וויפיל מען דארף עס קענען צו די תורה, און כמבואר ברמב"ם הכוונה למדרגה הכי גבוהה ונעלה בהשכלת הענין על בוריה וואס דאס האבן מיר א געטליכע קבלה. מילא היות אויף די היינטיגע סייענס - און בעצם אויף תקופות ומזלות שרייבט דער רמב"ם אז מיר האבן עס שוין אויך פארלוירן - האבן מיר נישט קיין ספעציעלע השגה בקבלה ממקור החכמה איז א וועיסט אוו טיים צו שטודירן סייענס).

דעת תורה האט געשריבן:

(בכלל רעדט זיכער נישט דער פסוק פון סייענס לשם סייענס נאר אויף וויפיל מען דארף עס קענען צו די תורה, און כמבואר ברמב"ם הכוונה למדרגה הכי גבוהה ונעלה בהשכלת הענין על בוריה וואס דאס האבן מיר א געטליכע קבלה. מילא היות אויף די היינטיגע סייענס - און בעצם אויף תקופות ומזלות שרייבט דער רמב"ם אז מיר האבן עס שוין אויך פארלוירן - האבן מיר נישט קיין ספעציעלע השגה בקבלה ממקור החכמה איז א וועיסט אוו טיים צו שטודירן סייענס).

במחכ"ת אלו דברים בטלים.
לא מבואר ברמב"ם שום דבר בדומה לזה שאתה מביא. אדרבה הרמב"ם כותב שאבדנו את חכמת ישראל על זה ובין כך אין בזה נפק"מ כי כל שהדבר אמת ומוכרח בראיות הרי קבל את האמת ממי שאמרו לא משנה אם הוא גוי או נביא, ויסד את כל הלכותיו בנושא זה על מה שקרא מספרי הגוים.

לעיקוואד האט געשריבן:(תמחלו לי על העברית, כך מנהגי אחר 11 בלילה)

כלפי הענין התרבותי כבר כתבתי שלדעתי אין זה תלוי לא במנדלסון ולא בסאטמער, ולדעתי רשות לכל אחד לעשות מה שלבו חפץ ואין צריך להתבייש מאף אחד. אין צריך לתת דין וחשבון לאף אחד על שום דבר שאתה עושה כל זמן שזה לא פוגע באחרים. ואין שום צורך לעשות חשבונות אם זה מבזה את התורה או משהו, זה בכלל לא השיקול. לננח מותר לרקוד עם כיפת הננח שלו בשם הקב"ה ולחזונאישניק מותר לילך עם הפלעסטיק בעג שלו.
כל המהלך הזה לתלות כל דבר שני במחלוקת מנלסון וסאטמער הוא בעצמו שיטת סאטמער.

דברתי רק לגופו של ענין והלכה שפסקים כאלה עושים ממנה צחוק והבל. ואכן, גם אם העיקרון שטומאה בוקעת עד לרקיע, פשוט שיש צד גדול שגם לזה יש גבול, וכשאמרו רז"ל עד לרקיע הרי בפירוש לא התייחסו למטוס שנוסע ברקיע כפשוטו. באופן כללי, גם אחרי שההלכה נקבעת לפי גדרים מסויימים, אין זה אומר כלל שיש להשליך את הסברא וללכת רק אחריהם. ובוודאי לא היכא דהווי חוכא וטלולא.
ובבחינת דעת התורה עצמה כשהלכים אחרי חיצוניות ההלכות עד לגבול האבסורד, זה כן בזיון התורה. לא כי יש גוי שיצחק, אלא כי מבחינת תופסי התורה עצמה צריך ליזהר לא לעשות ממנה צחוק.
לומר שע"פ הלכה אין היתר כלל ליסוע במטוס הוא עוד יותר מופרך. לא ניתנה תורה למלאכי השרת.
שיהיה ברור: הגוי בכלל לא העסק פה ואין לי דין ודברים אתו כלל. הוא מקפיד להסתכל בכל יום איך אנשים קטנים רוקדים על מסך בביתו, ואני מקפיד להניח בתים של עור על מצחי. שניהם משוגעים באותו מידה. אני מדבר אך ורק מבחינת התורה עצמה.

דאס איז קלאר אז אויף די ספעציפישע נקודה זאגט די סאטמארע חינוך, ויגבה לבו בדרכי ה'. אמער איך בין דאך א חניך סאטמאר... דאס איז אויך קלאר אז עס איז דא מאדערנע גישה וואס זאגט פארקערט, די אידן וואס האבן געשריגן אויף די חרדים אז זיי מאכן א חילול ה' מיטן שטריימל. דאס צי מענדלסאן אליין האט / וואלט אויך אזוי געזאגט, ווייס איך נישט, ווייל כהאב נאכנישט געלערנט זיינע ביכער, דאס איז נאר א קאמאן נאוליזש אז ער איז געגאנגען אויף דעם גאנג, קען זיין סאיז א טעות.

דיין גישה, גישת לעיוואוד, איז א נייע שיטה אינגאנצן, א שטיק הפקירות... אוודאי ברויך א איד מקפיד זיין על כבוד קונו, שיהא שם שמים מתאהב על ידך. די שאלה איז וואס פונקטליך גייט אריין דערין. יאיר'ס טענה וועגן זיך אויפפירן מענטשליך מנומס און דרך ארץ איז בלי ספק אויפן שפיץ ליסטע. און טאקע אין "כולל ענינים" פארנעמט מענטשליכקייט און נימוס א פראמינענטע פירנדע ראלע... צדיקים האבן געזאגט אז פון ווען מהאט מזניח געווען דעם לימוד כולל ענינים איז דער ענין געווארן שטארק נאכגעלאזט...

לגבי דיינע סברות און שיקול הדעת, האסטו מיר פארלוירן. אין מיי אפיניאן ביסטו טאטעלי ראנג. אבל איני אומר קבלו דעתי.

רמבם הלכות יסודי התורה הלכה יא

ויש דברים אחרים שהן בכלל חילול השם והוא שיעשה אותם אדם גדול בתורה ומפורסם בחסידות דברים שהבריות מרננים אחריו בשבילם ואף על פי שאינן עבירות הרי זה חילל את השם כגון שלקח ואינו נותן דמי המקח לאלתר והוא שיש לו ונמצאו המוכרים תובעין והוא מקיפן או שירבה בשחוק או באכילה ושתיה אצל עמי הארץ וביניהן או שדבורו עם הבריות אינו בנחת ואינו מקבלן בסבר פנים יפות אלא בעל קטטה וכעס וכיוצא בדברים האלו הכל לפי גדלו של חכם צריך שידקדק על עצמו ויעשה לפנים משורת הדין וכן אם דקדק החכם על עצמו והיה דבורו בנחת עם הבריות ודעתו מעורבת עמהם ומקבלם בסבר פנים יפות ונעלב מהם ואינו עולבם מכבד להן ואפילו למקילין לו ונושא ונותן באמונה ולא ירבה באריחות עמי הארץ וישיבתן ולא יראה תמיד אלא עוסק בתורה עטוף בציצית מוכתר בתפילין ועושה בכל מעשיו לפנים משורת הדין והוא שלא יתרחק הרבה ולא ישתומם עד שימצאו הכל מקלסין אותו ואוהבים אותו ומתאוים למעשיו הרי זה קידש את ה' ועליו הכתוב אומר ויאמר לי עבדי אתה ישראל אשר בך אתפאר.

יעצט זאל יעדער אליינס מחליט זיין צו ער האט געמאכט א קידוש השם אדער פארקערט א חילול השם?

יאיר האט געשריבן:כך קיבלתי מבית אבא, אין מקרא יוצא מידי פשוטו.
אויב דו האסט באמערקט, אין די ציטאט וואס דו ברענגסט שטייט אז מען דארף לערנען סייענס, דאס וואס בימי חז"ל איז געווען חכמת התקופות והמזלות, כדי די גויים זאלן זען אונזער חכמה. איך מיין אז דאס איז נאר מחזק דעם פשוט'ן פשט פונ'ם פסוק. און עס וואלט טאקע נישט געווען שלעכט מען זאל אויך מקיים זיין דרשות חז"ל און אנהייבן לערנען מיט די קינדער געהעריג מאטעמאטיק און סייענס און א גוטער ענגליש, כדי עס זאל נישט זיין קיין חילול ה' ווען די חסידישע אידן קענען זיך נישט אויסקראצן דעם ענגליש אינ'ם מעדיקעיד אפיס. אינאיינווענגס קען מען שוין אויך לערנען מעננערס און עטיקעט, נישט זיך שטופן, נישט שרייען, וכדו'.

יאיר, דו ווייסט אז איך ליב דיר, אבער דיין פשט שטימט אין פסוק ווי טונא אויף פינאט באטטער.
די חז"ל האבן אבוויסילי געהאלטן אז אידן האבן א מאנאפאל אויף תקופות ומזלות און באיזה אופן איז עס מרומז אין די תורה, פארדעם האבן זיי געזאגט, כי הוא חכמתכם ובינתכם.
אבער לערנען סייענס פונעם גוי צו ווייזן אז מען קען, האט גארנישט מיטן פסוק.

לעיקוואד האט געשריבן:

דעת תורה האט געשריבן:

(בכלל רעדט זיכער נישט דער פסוק פון סייענס לשם סייענס נאר אויף וויפיל מען דארף עס קענען צו די תורה, און כמבואר ברמב"ם הכוונה למדרגה הכי גבוהה ונעלה בהשכלת הענין על בוריה וואס דאס האבן מיר א געטליכע קבלה. מילא היות אויף די היינטיגע סייענס - און בעצם אויף תקופות ומזלות שרייבט דער רמב"ם אז מיר האבן עס שוין אויך פארלוירן - האבן מיר נישט קיין ספעציעלע השגה בקבלה ממקור החכמה איז א וועיסט אוו טיים צו שטודירן סייענס).

במחכ"ת אלו דברים בטלים.
לא מבואר ברמב"ם שום דבר בדומה לזה שאתה מביא. אדרבה הרמב"ם כותב שאבדנו את חכמת ישראל על זה ובין כך אין בזה נפק"מ כי כל שהדבר אמת ומוכרח בראיות הרי קבל את האמת ממי שאמרו לא משנה אם הוא גוי או נביא, ויסד את כל הלכותיו בנושא זה על מה שקרא מספרי הגוים.

ואל יהיו דרכים אלו קלים בעיניך מפני שאין אנו צריכין להם בזמן הזה. שאלו הדרכים דרכים רחוקים ועמוקים הן. והוא סוד העיבור שהיו החכמים הגדולים יודעים אותו ואין מוסרין אותו לכל אדם אלא לסמוכים נבונים. אבל זה החשבון בזמן הזה שאין בית דין לקבוע על פי הראיה שאנו מחשבין בו היום אפילו תינוקות של בית רבן מגיעין עד סופו בשלשה וארבעה ימים: (רמב"ם הלכות קידוש החודש, יא ד).

די נקודה אז דאס האבן מיר מקבל געווען פונעם אייבערשטן אליין, טרעף איך נישט יעצט. אבער אזוי ליגט מיר עס אין קאפ. קען זיין עס שטייט ערגעץ אנדערש בספריו אדער שטייט עס גאר נישט בספריו נאר אנדערע זאגן עס.

דעת תורה האט געשריבן:

לעיקוואד האט געשריבן:(תמחלו לי על העברית, כך מנהגי אחר 11 בלילה)

כלפי הענין התרבותי כבר כתבתי שלדעתי אין זה תלוי לא במנדלסון ולא בסאטמער, ולדעתי רשות לכל אחד לעשות מה שלבו חפץ ואין צריך להתבייש מאף אחד. אין צריך לתת דין וחשבון לאף אחד על שום דבר שאתה עושה כל זמן שזה לא פוגע באחרים. ואין שום צורך לעשות חשבונות אם זה מבזה את התורה או משהו, זה בכלל לא השיקול. לננח מותר לרקוד עם כיפת הננח שלו בשם הקב"ה ולחזונאישניק מותר לילך עם הפלעסטיק בעג שלו.
כל המהלך הזה לתלות כל דבר שני במחלוקת מנלסון וסאטמער הוא בעצמו שיטת סאטמער.

דברתי רק לגופו של ענין והלכה שפסקים כאלה עושים ממנה צחוק והבל. ואכן, גם אם העיקרון שטומאה בוקעת עד לרקיע, פשוט שיש צד גדול שגם לזה יש גבול, וכשאמרו רז"ל עד לרקיע הרי בפירוש לא התייחסו למטוס שנוסע ברקיע כפשוטו. באופן כללי, גם אחרי שההלכה נקבעת לפי גדרים מסויימים, אין זה אומר כלל שיש להשליך את הסברא וללכת רק אחריהם. ובוודאי לא היכא דהווי חוכא וטלולא.
ובבחינת דעת התורה עצמה כשהלכים אחרי חיצוניות ההלכות עד לגבול האבסורד, זה כן בזיון התורה. לא כי יש גוי שיצחק, אלא כי מבחינת תופסי התורה עצמה צריך ליזהר לא לעשות ממנה צחוק.
לומר שע"פ הלכה אין היתר כלל ליסוע במטוס הוא עוד יותר מופרך. לא ניתנה תורה למלאכי השרת.
שיהיה ברור: הגוי בכלל לא העסק פה ואין לי דין ודברים אתו כלל. הוא מקפיד להסתכל בכל יום איך אנשים קטנים רוקדים על מסך בביתו, ואני מקפיד להניח בתים של עור על מצחי. שניהם משוגעים באותו מידה. אני מדבר אך ורק מבחינת התורה עצמה.

דאס איז קלאר אז אויף די ספעציפישע נקודה זאגט די סאטמארע חינוך, ויגבה לבו בדרכי ה'. אמער איך בין דאך א חניך סאטמאר... דאס איז אויך קלאר אז עס איז דא מאדערנע גישה וואס זאגט פארקערט, די אידן וואס האבן געשריגן אויף די חרדים אז זיי מאכן א חילול ה' מיטן שטריימל. דאס צי מענדלסאן אליין האט / וואלט אויך אזוי געזאגט, ווייס איך נישט, ווייל כהאב נאכנישט געלערנט זיינע ביכער, דאס איז נאר א קאמאן נאוליזש אז ער איז געגאנגען אויף דעם גאנג, קען זיין סאיז א טעות.

דיין גישה, גישת לעיוואוד, איז א נייע שיטה אינגאנצן, א שטיק הפקירות... אוודאי ברויך א איד מקפיד זיין על כבוד קונו, שיהא שם שמים מתאהב על ידך. די שאלה איז וואס פונקטליך גייט אריין דערין. יאיר'ס טענה וועגן זיך אויפפירן מענטשליך מנומס און דרך ארץ איז בלי ספק אויפן שפיץ ליסטע. און טאקע אין "כולל ענינים" פארנעמט מענטשליכקייט און נימוס א פראמינענטע פירנדע ראלע... צדיקים האבן געזאגט אז פון ווען מהאט מזניח געווען דעם לימוד כולל ענינים איז דער ענין געווארן שטארק נאכגעלאזט...

לגבי דיינע סברות און שיקול הדעת, האסטו מיר פארלוירן. אין מיי אפיניאן ביסטו טאטעלי ראנג. אבל איני אומר קבלו דעתי.

אני חושב שזה סברא מאד פשוטה וידועה שאין צריך לשום רשות משום אחד לילך עם שטריימל או עם בגד ארגמן ארוך כמנהג הבודהיסטים. ואין אנו צריכים בזה לויגבה לבו וכדו' כלל. רשות כל אדם להתלבש ולהתנהג איך שבא לו ואין בכל זה מענין האנושיות כלל, למה אני צריך לשאול רשות ממישהו אחר איך אתלבש? זה פוגע בו? אין בכל זה שום קשר לכבוד ה' וחילול ה' או שום דבר דומה, ואין אנו צריכים בזה לא לשיטת סאטמער ולא לשיטת מנדלסון אלא לשיטת הליברליזם והמולטי-קולטוריזם. ואין בזה שום הגיון שאם יהודי לובש כובע מוזר שזה מבזה את היהדות, וכי מי גילה לגוי הזה שהכובע הזה מוזר? ובמה הוא מוזר יותר מהבעיס-בול קעפ שלו? אין קביעה אובייקטיבית בדברים כאלה ולכל אחד הרשות לנהוג כחפצו.

בוודאי אנושיות זה דבר חשוב מאד, ולזה הבאתי משל כמו להחזיק את הדלת לאשה זקנה בחנות, או לא לדחוף אשה ממקומה במטוס, וכדומה, שעל דברים כאלה נאמר דרך ארץ קדמה לתורה. אבל למה שאני עושה לעצמי אם אני טס בתוך פלעסטיק בעג או בתוך גופייה זה כלל לא קשור לאנושיות. אלו רק מוסכמות שמשתנים ממקום למקום ומזמן לזמן כפי רוח הסטיילס ועל כל אחד להבין שכל אחד רשות בידו לנהוג כחפצו בזה ואין שום סיבה שיכוף את דעתו לדעת הרוב. זה לא הפקירות אלא פשוט הכרה במציאות שאלו לא דברים חשובים כלל.

(בענין הרמב"ם וכי הוא חכמתכם ולימודי חכמות תתווכח עם יאיר, אין לי ענין בזה כעת).

איך באוואנדער ווי פון א משוגנע פעולה האט זיך דעוועלאפד א גאנץ נארמאלע פאנדעמענטאל שמועס.

הרב לעיקוווד,
אתה באמת חושב שעטיפה בפלסטיק תלוי במוסכמות וזה משתנה ממקום למקום ומזמן לזמן?
לדעתי זה ברור שסוג לבישה ועטיפה זו, ה"ז דומה ללובש בגדים קרועים ובלועים, ולמי שאוכל דברים שנפשו של אדם קצה מהם. והעושה את זה ברבים גורם לאנשים סביביו גיעול נפש וצער. אין טעם להתוכח עם מי שאינו מפנים מציאות פשוטה זו.

איני מסכים. כיום נהוג במקומות רבים גם ללכת עם בגדים בלויים וקרועים ולאף אחד לא איכפת.בפרט שיש לו איזה סיבה להליכה,בתוך הבעג לפי דעתו. איני רואה שום סיבה שזה יהיה בכלל העסק של אנשים אחרים.

ס'איז נישט די עצם פעולה וואס איז קאמיש, נאר די סיבה, ווען די זעלבע בילד איז פון א נארמאל סעקולארע אויסזעענדע מענטש וואס איז זיך מתעטף באיצטלא דפלסטיק, ווייל ער איז א דזשערמעפאוב, און האט מורא פון דזשערמס און באקטעריע אויפן עראפלאן וואלט מען נישט געלאכט אזוי שטארק פון עם, נאר געמאכט א מאדנע מינע, און מיט א מיטמאכענדיג קול אויסגערופן "נעבעך".

געפילטע פיש האט געשריבן:ס'איז נישט די עצם פעולה וואס איז קאמיש, נאר די סיבה, ווען די זעלבע בילד איז פון א נארמאל סעקולארע אויסזעענדע מענטש וואס איז זיך מתעטף באיצטלא דפלסטיק, ווייל ער איז א דזשערמעפאוב, און האט מורא פון דזשערמס און באקטעריע אויפן עראפלאן וואלט מען נישט געלאכט אזוי שטארק פון עם, נאר געמאכט א מאדנע מינע, און מיט א מיטמאכענדיג קול אויסגערופן "נעבעך".

טאקע פאר דעם האב איך מסביר געווען אז מצד דער גוי און מצד מענטשליכקייט איז עס גארנישט קאמיש, ורשות לכל אחד להתנהג כפי שלבו חפץ. נאר אין דער עצם פסק הלכה אליינס איז עס קאמיש, און פארדעם מבחינת ההלכה איז נישט אויסגעהאלטען אזא פסק.

גערעכט, פארן גוי איז טאקע נישט קיין חילוק פון א שטריימל אין די זומער, כפרה שלאגן, צו א גארביטש בעג. און אויב האט דער איד געהאט א פסק הלכה וואס האט עם געהייסן דאס טוהן קען איך אויף עם נישט האבן קיין טענות פארן פאלגן, אויב האבן מיר טענות אויף איינעם ברויך דאס זיין אויפן פוסק, הגם מיר ברויכן קענען טאלערירן עקסטרעמיזם, אבער דא וואס ער מאכן א חוכא וטלולא פון די תורה ווען ער קען ווען קלאר מקיל זיין, אויף דעם קענען מיר האבן טענות.

[left]Jerusalem - Israeli Rabbi Says He Knows Man In Bag; Criticizes Media[/left]

Jerusalem - Calling both public and media reaction a “festival of defamation,” the head of the Netivot Olam Yashiva fired back on Sunday against charges that the haredi man pictured in a plastic bag aboard an Israel-bound flight was acting in accordance with haredi gender segregation rules.

In an interview with YNETnews Rabbi Yosef Brook blasted the “assumptions” made by critics, whom he referred to as “primitives,” and said the man pictured is a Kohen, who was simply “following” his rabbi’s “orders” after learning that his flight was “unexpectedly” going to pass over a cemetery. Brook said he has known the man pictured for 25 years, and praised him for his impeccable military service as a retired lieutenant colonel in the Israeli Air Force.

Brook explained that the man, who has requested anonymity, is formerly a secular Jew who has embraced Orthodox Judaism, and that as a Kohen, is prohibited under Jewish law from going near cemeteries. The unidentified man told YNET he has studied Torah and faith with the Belz Hasidic movement, has attended Netivot Olam Yeshiva, and has established close personal relationships with rabbis, including Rabbi Shach, a prominent Lithuanian rabbi.

The photo, which went viral last week upon publication, was met with not only mock atnd ridicule, but controversy as well with regard to its authenticity. A report by El Al’s Sheryl Stein last week stated that a “colleague” recalled the photo as being “at least” ten years old Upon verifying its recent authenticity, Rabbi Brook said it is another typical case of people “slandering” what they do not understand.

Brook called it a “familiar” scenario in which the “less” people know, the “more” they shout. Brook recommended that as a good “rule of thumb” for people who do not understand Judaism, if you “don’t” understand an issue “do us a favor” and just “treat” us “kindly” and “politely.”

"[left]Brook said it is time people started treating Judaism with a “minimal” amount of respect.[/left]

ואני נוהג בלילה אחר 9:30 לכתוב בשפת רוסיא דייקא, והרי שלך לפניך:

Я хотел бы сказать вам, что это не справедливо, чтобы написать другой Langauge в то время как большинство людей имеют трудное время, чтобы понять слова, и они должны читать медленно, как старая дама. Таким образом, либо прекратить писать ночью после 11:00 или продолжать писать на идиш всегда!

======

מען קען עפענען א גאנצע אשכול פון "פאני זאכן" ע"פ תורה. ס'איז פאראן גענוג אומפארשטענדליכע זאכן אפילו פאר אידן, און אודאי ביי גויים, וואס אפילו טראגן א לולב גייט זיי נישט אין קאפ אריין.
נעם א דוגמא א מצוה ווי חליצה. איך האב אמאל מיטגעהאלטן א חליצה ספעקטאקל. רבש"ע וואס דארט האט זיך אפגעטון... די פרוי (א שה אחת בין שבעים זאבים... איין פרוי אין א מענער שול פול מיט מענטשן!) דארף אראפקניפן די שיך פון די פוס פון א פרעמדן מאן און שפייען אין פארנט פון אים אין פארנט פון א ריזיגן קהל, און יעדער שרייעט בית חלוץ הנעל... קען מען דאס מסביר זיין?
וויאזוי זאגט ליפא... מען רעדט צו דער לבנה!
אבער, צו קומט אין באטראכט נישט מקיים צו זיין די מצוות? וואס מיינט דער שו"ע ואל ייבוש מפני המלעיגים?

איר זע אז איר שרייבט א פיינעם רוסיש, איך האב דא ביי איינעם מיר אינדערהיים וואס רעדט א שפראך וואס איך פארשטיי נישט, קען זיין אז עס איז רוסיש, וואלסט געקענט אריבער קימען און פראבירען ארויסצוהעלפן??

שמעקעדיג האט געשריבן:ואני נוהג בלילה אחר 9:30 לכתוב בשפת רוסיא דייקא, והרי שלך לפניך:

Я хотел бы сказать вам, что это не справедливо, чтобы написать другой Langauge в то время как большинство людей имеют трудное время, чтобы понять слова, и они должны читать медленно, как старая дама. Таким образом, либо прекратить писать ночью после 11:00 или продолжать писать на идиш всегда!

======

גראדע האב איך אין א מינוט פארשטאנען די רוסיש (די זעלבע וועג וואס דו האסט עס געשריבען..)
און דו קענסט די זעלבע טוהן פאר די עברית.
לכבודך שרייב איך יעצט אויך אידיש אפילו סשוין נאך 11 אזייגער.
לגופו של ענין האב איך שוין מסברי געווען איך האב נישט קיין שום פראבלעם אז די הלכה אדער מצווה איז פאני, און איך זעה נישט קיין שום סיבה מזאל זיך דארפן שעמן פאר'ן גוי מיט טוהן נארישע אדער פאני זאכען. איך האב סך הכל געטענה'ט אז עס איז פאני אין די הלכה אליינס. פונקט ווי סאיז פאני אז מזאל זיך מוטשענען אראפצישלינגען א שיעור כזית בכדי אכילת פרס און מאכען אזוינע פאני פעיסעס כמנהג הבריסקאים בליל פסח, נישט עס איז פאני ווייל א גוי וועט לאכען, נאר עס איז לאכעדיג אז א מצות אכילה בכזית זאל אזוי אויסקוקען.