קאווע שטיבל

על דא ועל הא כבר נאמר פתגם החכם; אמ"ג

אמב"ג'

ווד"מ

ווד"פ

נא, שלא שינו את לשונם! בצת ישראל ממצרים וכו' מעם לועז, פארוואס ענגליש?

טאמבל סאס האט געשריבן:ווד"פ

צריך לומר ודפ"ח
ודברי פי חכם

משה געציל האט געשריבן:נא, שלא שינו את לשונם! בצת ישראל ממצרים וכו' מעם לועז, פארוואס ענגליש?

הא הא הא הא
וואס מיינסטו זיי האבן גערעדט אידיש, געטראגען געבלומטע בעקיטשעס מיט סטראקיס און ר״ת גאטקעס, און געהייסן אליקים געציל.

קאווע טרינקער האט געשריבן:

טאמבל סאס האט געשריבן:ווד"פ

צריך לומר ודפ"ח
ודברי פי חכם

און אויב וויל מען זאגן ודברי פהֶ?

ד״ת לפרשת כי תצא
דזשאו הגדול

כי תצא למלחמה על איביך ונתנו ד׳ אלוקיך בידך ושבית שביו.
וראית בשביה אשת יפת תאר וחשקת בה ולקחת לך לאשה.

עס איז דא צוויי וועגן וויאזוי מנצח צו זיין אין א מלחמה

1) מ׳נעמט די גאנצע מיליטער און מ׳שטעלט זיי אויפן פראנט און מ׳שלאגט זיך ביז מ׳געווינט

2) מ׳לאזט די שונא מיינען אז ער געווינט דורך לייגען ווייניג זעלנער אויפן פראנט און ווען די שונא איז זיי מנצח קומט ער אריין טיפער מיט א זעלבסט זיכעקייט דעמאלס ווארט אים א סורפרייז אטאקע וואס טוט אים באזיגן (ambush בלע״ז)

די ערשטע פלאן נעמט כוח די צווייטע נעמט מוח און ביידע ארבייטען, פאר איינער איז בעסער כוח און פאר איינער מוח.

דאס קומט די פסוק אינז זאגען, כי תצא למלחמה ווי אינז ווייסן במלחמת היצר הכתוב מדבר. די ערשטע אופן איז ונתנו ד׳ אלוקיך בידך אז די שלאגסט דיך שטארק מיט גאט אין דיין האנט דעמאלס ושבית שביו. אדער קען מען אויסנערן די שטן וחשקת בה ולקחת לך אבער ווען מ׳קומט למעשה ווען עס איז והבאת אל תוך ביתך דעמאלס ווען די שטן ערווארט עס די ווייניגסטע פלוצלינג לאזט מען זיך ארויס אויפ א מערכה קעגן די שטן וגילחה את ראשה.

(וזה יסוד המחלוקת בין קאצק לאיזביצא)

סוד?
האסט געמיינט אפשר "יסוד"?

קאווע טרינקער האט געשריבן:סוד?
האסט געמיינט אפשר "יסוד"?

שכוח קאווע טרינקער, שוין פאראכטען.
אין דבר השלם בעולם.
טעות לעולם חוזר.

א גוטן שבת

דזשאו אפשר ביסטו דאס מסביר הלכה למעשה מיט א משל , א נסיון פונעם היינטיגען טאג טעגליכען לעבן .
און שמועס אויס ביידע וועגן. וויאזוי זיך צופירן ויבא בעל חוב לגבות את חובתו בעולמו .

וואס איז געוועהן די מחלוקה פון קאצק מיט די אזביצא?

אפשר דארף עס א עקסטערע אשכול?

moti107 האט געשריבן:דזשאו אפשר ביסטו דאס מסביר הלכה למעשה מיט א משל , א נסיון פונעם היינטיגען טאג טעגליכען לעבן .
און שמועס אויס ביידע וועגן .

למשל די מחלוקת צווישען די חרדים מיט מזרחי.
אויב איז עס בעסער צו האבן א חבר'טע (נישט זיין שומר נגיעה אבער נישט זינדיגען)
אדער זאל מען בכלל נישט האבן קיין חבר'טע און די בחורים גייען אדער צו בתי בושת אדער צו אנדערע בחורים

ד״ת לפרשת כי תבוא
דזשאו הגדול

ארמי אובד אבי וירד מצרימה ויגר שם
אין די ענין פון ביכורים איז שווער צוויי זאכן

1) פארוואס פעלט אויס א שיעור אין היסטוריה ווען מ׳ברענגט ביכורים.

2) פארוואס הייבט מען אהן מיט א פסוק וואס איז זייער נישט קלאר ״ארמי אובד אבי וירד מצרימה ויגר שם״ ווער איז ארמי? און וואס האט ער געטוען?

נאר ביכורים איז א שכוח אויף א״י וואס די באשעפער האט אינז געגעבן.

ס׳פארהאן צוויי סארטן גלות,

1) גלות מרצון, דהיינו מ׳איז צופרידן ווי מ׳איז, מ׳האלט אז סיי ברוחניות און סיי בגשמיות איז מען פיין און אויסגעהאלטן. מ׳פארשטייט נישט אז די סיבה ס׳איז באקוועם איז ווייל מ׳איז שוין אזוי פארגרעבט אין חו״ל אז מ׳פארשטייט נישט וואס פעהלט אינז. אזוי ווי די מרגלים ווען זיי האבן נישט געוואלט מ׳זאל אריין גיין אין א״י ווייל זיי האבן מורא געהאט אז אויב מ׳וועט זיין פארנומען מיט די ארבייט אין א״י, תורה מה תהא עליה. וואס זיי האבן נישט פארשטאנען איז, אז ישוב א״י איז א חלק פון אידישקייט (נאך אזויפיל ווי לערנען תורה)
אט די גלות איז א בחינה פון ״וירד מצרימה ויגר שם״

2) גלות של עבדות, דאס איז א שווערע גלות ווי מ׳ווארט א גאנצע צייט צו ווערן אויסגעלייזט פון א שלעכטע מלך וואס וויל אינז אינטערברענגען.
און די גלות איז א בחינה פון ״ארמי אובד אבי״

וועגן דעם ווען מ׳ברענגט די פירות וואס מ׳האט געארבייט אויפ דעם אין א״י, דערמאנט מען ביידע גלות׳ן. סיי עס איז בעסער צו ארבייטן אין א״י ווי לערנען און חו״ל, וירד מצרימה ויגר שם, און אוודאי געוויס איז עס בעסער ווי א גלות פון ארמי אובד אבי.

אויסמעקן

ד״ת לפרשת כי תבוא
דזשאו הגדול

והקמת לך אבנים גדולות ושדת אותם בשיד

גלייך פאר די אידן גייען אריין אין א״י נאך 210 יאר אין מצרים, מתן תורה און 40 יאר אין מדבר, מ׳האלט שוין אט אט ביי די הויעכפונקט פון די גאנצע סיפור, וואלט מען געמיינט אז די אידן וועלן זיך מתעסק זיין מיט אריין טראכטן ווי גרויס די טאג איז אדער זיך אנגרייטן פאר א מלחמה, אבער ניין די אויבערשטער קומט און זאגט גייטס שלעפטס גרויסע שטיינער און שרייבטס אויף אלע שפראכן די גאנצע תורה.
וואס איז פשט?
פארוואס איז דאס געווען אזוי וויכטוג?

נאר ווען א פאלק טוט גרינדען א מדינה דארף זיין א סיסטעם אויף וואס דאס שטייט, מיט א סיבה פארוואס טוט מען גרינדען א נייע מדינה און פארוואס פונקט דא, אט דאס האט הקב״ה געוואלט פעסטשטעלן גלייך, און אינז געהייסן דאס שרייבן אויף אלע שפראכן. למען ידעו כל העמים אז די סיסטעם וואס אינזער מדינה שטייט איז אויפן דרך התורה און די סיבה פארוואס פונקט דא איז ווייל דא האט אינזער פאטער, ענקער באלעבאס מחליט געווען אינז זאלן עס אויפשטעלן.

כ'ציטער צו פארדרייען דעם אשכול.
להערה בעלמא, רב קוק איז נישט געווען רבן של כל בני הגולה.

קאווע טרינקער האט געשריבן:כ'ציטער צו פארדרייען דעם אשכול.
להערה בעלמא, רב קוק איז נישט געווען רבן של כל בני הגולה.

אוועק גענומען מפני דרכי שלום. רשכבה״ג איז געווארן היינט א טיטול פאר א גרויסע מנהיג, די לעצטע עכטע רשכבה״ג איז געווען רבינו גרשון מאור הגולה

וואס מיינט רשכבהג און פארוואס איז די לעצטע געוועהן רבינו גרשום?

ווער קען ווערען א רשכבהג?

כ'מערק אז דאס טשאלענדשען דעם דשאו הגדול איז א שטיקעל האבי...

ד״ת לפרשת נצבים

אתם נצבים היום כלכם לפני ד׳ אלוקיכם ראשיכם שבטיכם זקניכם ושטריכם כל איש ישראל. טפכם נשיכם ...

עס ווערט שווער ווען מ׳לערנט די פסוקים, כידוע איז נישט דא קיין איבעריג ווארט אין די תורה, אויב אזוי פארוואס שטייט נישט אתם נצבים היום... כל בית ישראל? פארוואס רעכנט מען אויס יעדער באזונדער?

נאר פאר מ׳גייט אריין אין מלחמה וויל די תורה אינז לאזן וויסן די דרך פון אידישקייט. רוב רעליגיעס גלייבן אין א ׳קאלעקטיוו׳ דאס הייסט אז איך בין נאר א חלק פון א גרעסערע זאך, פארדעם קען א אראבער זיך אויפבלאזן פאר א צוועק, ווייל ער איז נאר א חלק פון א גרויסע סיסטעם. אבער ביי אינז אידן איז יעדער מענטש א עולם ומלואו, ווי די גמ׳ זאגט אין סנהדרין ״לפיכך נברא אדם יחידי ללמדך שכל המאבד נפש אחת מעלה עליו הכתוב כאילו איבד עולם מלא וכל המקים נפש אחת מעלה עליו הכתוב כאילו קיים עולם מלא״ ממילא פאר מ׳גייט אין מלחמה, אין ווען מ׳ענדיגט די תורה שבכתב וויל די אויבערשטער אינז דערמאנען אז יעדער איז א באזונדערע וועלט וועגן דעם רופט די תורה אויס יעדער פרעזענליך.