קדמות ספר הזוהר

[דעת תורה]

היימישער, ווי יאיר האט דיר שוין געענטפערט, עס גייט פארקערט, קבלה איז עלטער ווי דער זוהר, דער רמב"ן איז געווען א מקובל ועוד מבני דורו, דער זוהר איז ערשט ערפינדן / נתגלה געווארן פיל שפעטער, און זאגט גארנישט אויף דער עצם אמיתית חכמת הקבלה והמקובלים, דאס ווענדט זיך אין דיר צי דו גלייבסט אין זייער הייליגקייט/ העכערקייט / יכולת בהשגה. איך פאר מיר, טאקע ווייל איך זעה אז דער אר"י הק' האט דאס אנגענומען (און אויך אז עס קומט באמת פון ר' שמעון) איז דאס פאר מיר גענוג אנצונעמען אז עטליעסט דער גרעין, די ענינים און גילויים וואס שטייען אין זוהר איז ממקור קדוש יהלכון. צי די ציורים, משלים און לבושים וויאזוי עס איז אראפגעשריבן האט טאקע פאסירט בפועל, און צי טאקע ממש א תלמיד פון ר"ש האט דאס געשריבן צי הערשט אפאר הונדערט יאר שפעטער, ווייס איך נישט צי מען קען עפעס ארויסנעמען און מכריע זיין פון זייערע ווערטער.

[דעת תורה]

נאך אן אינטערסאנטע באמערקונג, אין די בראשית יארן פון דעם זוהר, האט דאס גהייסט "ספר הזוהר". מיט די צייט האבן אסאך צוגלייגט דעם איבערגענוצטן "הקדוש", אבער איר וועט דאס געפונען נאר ביי אויסגעשפראכנע קבלה'סטן וכדומה. היינט קענסטו טרעפן אינמיטן א שמועס פון א נארמאלער מיינסטרים משגיח אדער ראש ישיבה "כתב הזוהר הקדוש".
היי ווייט ע מינוט, וואס טוט זיך מיט "כתב בגמרא הקדושה"?
פארוואס איז נאר רבי שמעון דער תנא האלקי, אפשר רבי יוחנן בן זכאי? רבי טרפון?

קודם זיי מסביר דעם של"ה, אוהח"ק ועוד.

און פשוט וואס איז אזוי שווער צו פארשטיין, אז דער חיבור איז עוסק אין נסתרות און מעשה מרכבה, די "דבר גדול" ווי די גמרא רופט עס, אודאי איז עס מער הייליגע און העכערע ענינים.

[לעיקוואד]

איך פארשטיי נישט די קשיא פון תנ"ך, איינער דא האט געטענה'ט אז מיר גלייבען די תנ"ך איז הייליג ווייל ווען מ'לערנט עס פלאקערט די נשמה? כ'האב קיינמאל געהערט אזא זאך. מען גלייבט די תנ"ך איז הייליג ווייל מיר האבען בקבלה אז דאס איז דברי נבואה ורוח הקודש. און ווען נישט די קבלה וואלט קיינער עס קיינמאלנישט גענומען ערנסט בכלל. דאס איז ווייטער א ראיה אז קדושה ע"פ יהדות מעסט זיך נישט מיט הרגשים און הכרת הנשמה נאר דורך קבלה ומסורה איש מפי איש וואס איז הייליג.

[לעיקוואד]

@[tag]היימישער ליטוואק[/tag]
עס גלייבט זיך שווער אז עס איז אמאל געווען א תלמיד חכם וואס האט געלערנט זוהר און נישט געכאפט אז דאס איז א ספר וואס בויט זיך אגאנצע צייט אויף שפעטערדיגע ספרים און מושגים ווי ימי התנאים, ער ברענגט אפילו בפירוש גמרות און נעמען פון אמוראים און אין תיקונים אפילו גאונים. און די אלע ספרים רעדן דערפון. איז אדער נעמט מען אן אזא מין תירוץ אז ר' שמעון האט אלעס געשריבען מיט רוח הקודש, ווי ר' חיים וויטאל שרייבט אין הקדמה צו עץ חיים, און כעין זה ברענגט דער מאור עינים. א תירוץ וואס איז שווער צו גלייבען א ראציאנאלער מענטש האט אמאל גענומען ערנסט (אויף רח"ו ווייס איך נישט). אדער פארשטייט מען אז עס איז נישט פונקט אזוי, נאר מען האט עס עורך געווען במשך אסאך דורות נאך ר' שמעון וכו', ווי עס שטייט אין אנדערע ספרים, כמובא במאמרו של מונדשיין שציינתי, אדער זאגט מען ווי דעת תורה זאגט. (לגבי הגר"א נדמה לי ברור שידע שהזוהר הוא מאוחר לגמרא ויש רמזים לכך בכתביו).

[דעת תורה]

. די טענה אז עס איז א תורה חדשה איז נישט אמת. מען קען זעהן אין חז"ל אז זיי האבן פארשטאנען אסאך זאכן ממש ע"פ קבלה והזהר, טראץ דעם וואס אפיציעל איז עס די פשטות התורה. מיין טעאריע אי - אן דעם וואס איך זאל וויסן וואס איך רעד - אז בימי חז"ל און מן הסתם דערנאך אויך, האבן אלע געלערנט און פראקטיצירט מיסטעסיזם. פאר עפעס א סיבה האט זיך עס אויפגעהערט (און מעגליך פארגעסן געווארן) אין א געוויסע תקופה פאר אפאר הונדערט יאר. צוליב דעם, ווען די זהר איז ארויסגעקומען האט עס אויסגעזעהן ווי א תורה חדשה. די תלמידי חכמים און געלערנטע האבן אבער באלד געזעהן אז דאס איז נישט קיין תורה חדשה נאר ענדערש א פארגעסענע תורה. דאס זאג איך אלץ אן וויסן, לאמיר זעהן וואס אנדערע דא האבן צו זאגן

ווי זעהסטו אין חז"ל אז זיי האבן פארשטאנען זאכן על פי זוהר? דאס אז עס איז דא אזא מציאות ווי תורת הנסתר שטייט דאך הונדערטער מאל אין חז"ל, עס איז קלאר דא לכל הדיעות, אפילו מיימוני האט צו דעם אויך מודה געווען והדברים די פשוטים. די שאלה איז נאר, אויף די ספעציפישע תורת הקבלה שבידינו, וואס לפי הבנתי איז די עיקר נקודה און שפיץ דערפון אין איין ווארט די ענין פון די עשר ספירות, השתלשלות וצמצום, און אז יעדע זאך וואס מען טוט דא איז פועל - און איז מרמז - אויף גדולות ונצורות אויבן. אזוי אויך יעדע זאך אויף די וועלט, אריין גערעכנט דער מענטשליכער קערפער על כל הגשמותיו איז מרמז אויף העכערע הייליגע דברים נשגבים, איז לכאורה נתגלה געווארן דורך אחיה השילוני צו ר' יצחק(?) בן הראב"ד, און פון אים איז עס אנגעקומען ווייטער צו זיינע תלמידים ותלמידי תלמידיו, און דער זוהר הק' לויפט אויך אין די ריכטונג. איז אויב ווילסטו זיין ציניש, קענסטו טראכטן אז דאס האט איינער פון יענעם דור אכט ניין הונדערט יאר צוריק אויפגעטראכט מדעת עצמו דעם גאנצן תורת הקבלה, מסופקני צי עס איז בכלל שייך צו זאגן אזאנס אז מענטשן זאלן אליין אויסטראכטן אזא ברייטע חובק זרועות עולם'דיגע גראנדיעזע יצירה.

יעצט, איך האלט נאך אלס, און איך מיין אז אלע מקובלים זאגן אויך אזוי, אז בעצם דער חלק קבלה איז אויך נאר א טיפה מן הים פון דעם גרויסן תורת הנסתר. אפילו וואס מיר האבן פון אר"י הק' כוונות וכדומה איז דאך אויך נאר פון איין יאר, און א אנדערע יאר האט ער מכוון געווען גענצליך אנדערע זאכן, דערפאר טענה'ן אנדערע אז ס'איז זינלאז נאכצומאכן פונקט די כוונות ווייל אפשר מאכסטו נאר חרוב, אפשר היי יאר ברויך מען גאר מכוון זיין פונקט פארקערט. עס איז גאנץ מסתבר אז יונתן בן עוזיאל האט געלערנט פיל פיל מער פון זיינע רבי'ס ווי זוהר און קבלה, די שאלה איז נאר צי דער זוהר און קבלה שבידינו האט ער אויך געלערנט און עס איז תורת אמת. מיין פוינט איז אז ס'איז בלי ספק אז מען האט געלערנט בימי חז"ל מיסטיזם, און אלע מתנגדי הקבלה זענען נאר נישט צופרידן פון די ספעציפישע תורת המקובלים שבידינו.

לענין די תקופות הגאונים, א אינטערעסאנטע פענאמען איז שטארק אנמערקבאר אין די ספרים און תשובות פון די גאונים, יעדע צווייטע זאך איז א סוד וואס מען קען נישט און מען טאר נישט מגלה זיין. איך האב זיך שוין לאנג געוואונדערט וואס איז למעשה געווארן מיט די אלע סודות, פאר זייערע תלמידים די צנועים האבן זיי דאך עס יא מגלה געווען, און זיי מסתמא ווייטער פאר זייערע תלמידים, אלזא ווי האט זיך דאס אפגעשטעלט? מעגליך אז ס'איז דא נאך בינינו בדורינו אנו אזאלכע וואס האבן מקובל די סודות און מאכן א שווייג?

[לעיקוואד]

(מען דארף קודם וויסען צו די גאונים אליינס האבען געהערט אמאל פון די סודות וואס שטייט אין די 'תשובות הגאונים '
בכל אופן די אלע ריזיגע 'סודות ' וייסט דאך היינט יעדער חד יונגעל, ווי למשל דער שם מ''ב וע''ב וכו '.

[דעת תורה]

סאיז דא א תשובה פון רבי משה ז"ל אין אגרות משה ווי ער פארווערט איינעם איבערדרוקען דעם ספר הציוני פון רבי מנחם ציוני ווייל סאיז מלא אפיקורסת (צוליב געוויסע קאבאליסטישע הסברים זיינע) hilarious.

שור אז די נקודה איז קבלה? איך געדענק א אנדערע ענליכע תשובה איבער א ספר פון א ראשון וואס האט אנטהאלטן א משמעות איבער תיקוני סופרים אין די תורה. קען זיין ס'איז צוויי אנדערע תשובות, אדער בין איך זיך טועה.

[יאיר]

און פשוט וואס איז אזוי שווער צו פארשטיין, אז דער חיבור איז עוסק אין נסתרות און מעשה מרכבה, די "דבר גדול" ווי די גמרא רופט עס, אודאי איז עס מער הייליגע און העכערע ענינים.

אז דו שרייבסט נאכאמאל אז דער ספר זוהר איז דער "דבר גדול", וועל איך מעתיק זיין פונעם תשובה מאהבה (סי' כ"ו): ועלה אחת מתלמוד בבלי הוויות דאביי ורבא קדוש יותר מכל ספר הזוהר. עכ"ל. דארף מען יעצט דערגיין צו דעת תורה וואלט געשאטן זאמד אין דאס מויל פון רבי אליעזר פלעקלס .

[יאיר]

אגב, לעיקוואוד האט דערמאנט דעם ספר מגן וצנה, עס איז כדאי צו מעיין זיין דערין, כאטש עס איז נישטא דארט כמעט קיין איין זאכליכע טענה, פשוט פאר אינטערעסאנטקייט אז שוין דעמאלט האט מען געהערט אזעלכע סארט תירוצים מתירוצים שונים נוסח חרדיזם, כעין צירקולער ריעזאנינג וכדו', און דאס איז טראץ דעם וואס דער מחבר איז געווען א גאון עולם.

[דעת תורה]

אויף דער הערה פין דעת תורה (פארראכטען - ייש"כ שליח),

אוי און וויי צום זוהר אז אזוי זעהן אויס זיינע ממליצים.

ווען מען דארף שוין זאגען אז נשמות זענען אראפ געקומען און מגלה געוועהן דער זוהר צו צדיקים, און פארדעם האבען שרייבערס געהאט א רעכט צו שרייבען אמר ר' שמעון, און ווען איינער הייבט אהן פרעגען אויף דעם מהיכי תיתי, ווערט ער שוין אן עפרא לפומיה, איז דער זוהר ביטער א וועלט.

כשלעצמי, פלעג איך אייביג אויך זאגען ווי קאווע טרינקערס לאנגע מגילה, די פראבלעם איז נאר איינס, אויב איז עס נישט באמת געשריבען געווארען דורך תנאים ואמוראים, נאר דורך ראשונים און באופן גילוי נשמות, פארוואס איז עס געשריבען "כאילו" תנאים ואמוראים האבען עס יא געשריבען?

זאל דער ראשון שרייבען, באישון לילה חזיתי, ר' המנונא סבא אומר כך ור' אבא אומר כך, וכו', פארוואס כאילו דאס איז די זאך אליין? דער קשיא איז מעורר תמהון גדול.

ווען אונז קליין קעפיקע מענטשען, זענען שוין גענוג קלוג צו זעהן אז דער שפיצעל איז נישט געלונגען, זאגט מען, נעה, דער שפיצעל איז דאך אמת. הדברים מדברים בעד עצמן, ועלובה עיסה שנחתומה מעיד עליה.

ספרי אר"י זענען גאר שיין אריין צו קוקען, אהן קיין שקרים, קיינער בלאפט נישט, דער אר"י האט געזעהן, ר' חיים האט געשריבען, ווילסטו גלייבען גלייב, און אז נישט לערען נישט. ווידער זוהר, לערן איין שטיקעל, און עס הייבט אהן צו איבלען, דער מעשה איז יא געשעהן אדער נישט? דער נאמען פין דער בעל המאמר איז אן אמת'ע נאמען צו אן אויסגטראכטע נאמען פין א מעדיטעישען פין א ראשון וואס בדרך אגב איז נישט דוקא געוועהן א גרויסע תלמיד חכם. און אזוי פארען די שאלות ווייטער און ווייטער, און מען קען נישט לערנען זוהר אויב מען טראכט צופיל. ווער רעדט נאך ווען מען הייבט אהן אריין צו קלערען אין די שפראך וואס מען לערנט דא, פין ווי קומען די ווערטער? ווער האט זיי אויפגעמאכט? ווי האט מען דען אזוי גערעדט? אפשר איז עס נישט מער ווי א חלק פין דער גרויסע בילד, איינער צו אפאר וואס האבען געוואלט שרייבען עפעס וואס זאל אויסזעהן ווי אן אלטער זאך, האבען זיי געבלאפט אראמיש? ווען די ווילסט נאר שרייבען דיין חלום, פארוואס דער בלאף?

די מעשיות פון תלמוד בבלי, האבן דען די שרייבער רבינא און רב אשי אליינס מיטגעלעבט? זיי שרייבן דאך נאר וואס זיי האבן געהערט און מקבל געווען, אלזא, וואס איז אזוי ראנג אז דער זוהר איז געשריבן געווארן אויף אזא אופן? (און דערפאר זעה איך בכלל נישט וואס איז דער צורך אנצונעמען אז דוקא רשב"י אדער בני דורו האבן געשריבן דעם זוהר - איך רעד למשל פון מהרח"ו וואס מען האט דא געברענגט - וואס פעלט פארן זוהר אויב איז דאס געשריבן געווארן סוף ימי האמוראים פונקט ווי דער ש"ס? און אדרבה די גאנצע משמעות אין זוהר איז בכלל נישט אז רשב"י זאל עס אליין האבן געשריבן, נאר אז ער איז געווען דער רבי וראש החבורה וואס האט מגלה געווען די סודות).

אויב ווילסטו מחלק זיין צווישן א זאך וואס מען האט געהערט נאר פון אחיה השילוני, אבער האט נישט געהאט קיין קלארע מסורה איש מפי לעבעדיגע איש עד בעלי העובדא, ביסטו אזוי זיכער אז די עובדות וואס שטייען אין בבלי האבן טאקע די אמוראים געהאט אליינס מקבל געווען, און אויב וואלט עס נאר געווען א זאך וואס אליהו הנביא האט פארציילט פאר רב אשי וואלט ער צוגעשריבן אינעם ש"ס א פוטנאוט: "כך סיפר לי אליהו זכור לטוב"?

נאר אפילו לו יהי כדבריך אז די מעשיות האבן בפועל נישט פאסירט, זאגט דאך שוין דערויף דער חת"ס הרוצה ליחנק יתלה באילן גדול, עס איז נישט געפערליך, און איינמאל פאר אלעמאל נעם אריין אין קאפ וואס דער מלמד אין חדר פלעגט זאגן, דער עיקר איז נישט די מעשה דער עיקר איז די מוסר השכל דערפון.

[דעת תורה]

און פשוט וואס איז אזוי שווער צו פארשטיין, אז דער חיבור איז עוסק אין נסתרות און מעשה מרכבה, די "דבר גדול" ווי די גמרא רופט עס, אודאי איז עס מער הייליגע און העכערע ענינים.

אז דו שרייבסט נאכאמאל אז דער ספר זוהר איז דער "דבר גדול", וועל איך מעתיק זיין פונעם תשובה מאהבה (סי' כ"ו): ועלה אחת מתלמוד בבלי הוויות דאביי ורבא קדוש יותר מכל ספר הזוהר. עכ"ל. דארף מען יעצט דערגיין צו דעת תורה וואלט געשאטן זאמד אין דאס מויל פון רבי אליעזר פלעקלס .

דאס איז זיכער אז דער זוהר איז נישט עוסק אינעם "דבר קטן".... די שאלה איז צי מען גלייבט, נעמט אן אז דאס איז קראנטע דבר גדול. האלטסט ער וואלט עס געשריבן אויכעט אויף יונתן בן עוזיאל'ס דבר גדול, אז עלה אחת מתלמוד בבלי קדוש יותר ווי דעם? אויב יא, וואלט עס געווען פארשטייט זיך קעגן א אפענע גמרא.

דערווייל האב איך נישט געטראפן אז דער תשובה מאהבה זאל שרייבן אויף א זאך וואס איז ברי אז ס'קומט פון ר' שמעון, אז דאז איז חלילה א דמיון מפותח, ניטאמאל אויפן אר"י הק'ס גילויים שרייבט ער אזאנס אדער אפילו ענליכס.

אגב, אז מען רעדט שוין פון דבר גדול און יונתן בן עוזיאל מיטן עוף הפורח, וואלסטו דארט אויך גענוצט אזאלכע אויסדריקן?

[יאיר]

דער עוף הפורח נעם איך אן אלס משל, כפי שיטת הרמב"ם בכגון דא. און לגבי דער דבר גדול, ווי למשל מעשה מרכבה, מוז מען על כרחך זאגן אז די אלע זאכן זענען נאר אין דמיון, ווייל טאמער נישט איז דאס הגשמה. איך שטעל זיך פאר אז דאס זענען אלעס ציורים וואס גדולי חכמינו ז"ל האבן זיך פארגעשטעלט מיט זייער כוח הדמיון כדי צו מצייר זיין גדלות הבורא. דו האלטסט אנדערש?
אגב, אויף די נביאים האב איך אמאל געליינט א הגדרה פון א גרויסער פילאזאף כהאי לישנא:

דע שאמיתת הנבואה ומהותה היא שפע השופע מן האל יתעלה ויתהלל באמצעות השׂכל הפועל, תחילה על הכוח המדבר, ואחרי-כן על הכוח המדמה. זאת היא דרגתו העליונה של האדם ותכלית השלמות האפשרית שתיתכן שתימצא למינו. מצב זה הוא תכלית השלמות של הכוח המדמה.

וואס האלטסטו, דער פילאזאף פארדינט זיך אן עפרא לפומיה? דא רעדט מען נישט פון קיין מפוקפק'דיגע חכמי הקבלה, עס רעדט זיך פון די נביאים אליין!

[דעת תורה]

החייתנו, אויב דיין ווארט דמיון מפותח איז נאר געווען צו ראציאנאליזירן דעם ענין פון גילויים אויף ס'מערסטע וואס איז שייך, און דו ביסט מדמה דער דמיון צו דער דמיון פון נבואה, צי איך צוריק פון מיין "עפ"ל" וואס כ'האב דיר באטיטלט...

[היימישער ליטוואק]

דעת תורה,
סיים טינג גאוס פאר של"ה "הקדוש" און אור החיים הקדוש. אגב, אין ישיבה קרייזן רופט מען עס נאך היינט נישט אור החיים הקדוש, על אף וואס מיר זענען נישט מפקפק אויף זיין קדושה און גאונות. זיינע ספרים זענען אויך זייער געשמאק.

[היימישער ליטוואק]

לייקוואד,
ביטע אנטפלעקט אונז די רמזים בדברי הגר"א אז ער האט געוואוסט וועגן דעם יחוס הזוהר.

[יאיר]

אודאי בין איך עס נישט ממש מדמה די צוויי דמיונות, די נביאים איז דאך דער יסוד פון יהדות, און קבלה שטייט נישט אין ערגעץ אז מען איז מחוייב עס צו גלייבן ע"פ הלכה, אפילו לגבי מעשה מרכבה. איך ברענג נאר ארויס אז איך האב בכלל נישט געמיינט דעם ווארט 'דמיון' לגנאי, כ'האב נאר געמיינט צו זאגן אז איך בין נישט גרייט אנצונעמען אז יעדער מושג וואס שטייט אין ספרי קבלה - אפילו פון גרויסע לייט - איז אמת אין אן אביעקטיוון זין, נאר עס איז געווען א סאביעקטיווע עקספיריענס אין וואס דער באטרעפנדער האט געהערשט א העכערע גייסט, מסתם בערך אזוי ווי שליח ווען ער לערנט זוהר, און עס איז ארויסגעקומען אויף פארשידענע סארטן אופנים פון ציורים און משלים. און ווי איך האב פריער געשריבן, בין איך זייער מחשיב דער סארט רוחניות'דיגער גייסט, און עס איז דער יסוד פון דעם מענטש, ווי עס שטייט מפורש אין זוה"ק (חלק ל"א דף שק"ר):

יתיב רבי יאיר עם הני חברייא קדישא דביתא דקפתא. קם ר' יאיר על רגלוי, פתח ואמר, תא חזי, כל שעתא ושעתא דאינש עסיק בספרא הדין ובשארא ספרי דכגון דא, חולקיה באינון דזכו לאסתכלא באפי שכינתא. אמר ר' ליקוודאי, אוף יתיר שבחייהו מהני ספרי דתלמודא ומדעותא? אמר ליה, ודאי איהו יתיר. דספרא דזוהרא דא אתכליא במילתא רברבא, והויותא דאביי ורבא אתכליא במילתא זוטרתא, והא אוקמוה. אדהכי והכי אתי רב שליחא סבא, ונפקי זקוקין דנורא מפומיה, פתח ואמר, מאי האי דקרי ליה מילתא זוטרתא להוויותא דאביי ורבא, בגין דאיהי רזא דלוגיקא, ולספרא דזוהרא דא קרי ליה מילתא רברבא, בגין דאיהי רזא דאינטואיצתא, ודין גרמא דקרי ליה להאי מילתא רברבא, דשבחיה על יתיר מלוגיקא, דאיהי רזא דרזין ויסודא דכל לוגיקא, ובגין דא בעי בר נש דילעי בהאי ספרא דזוהרא דאיהי רזא דאינטואצתא, בגין דלא יתעדי חולקיה ברזא לוגיקא, דאיהי עיטא דכל חיי ודכל עלמא. וכן תני בספרא דרב יאיראי סבא, האי מאן דלא מודי ברזא דאינטואצתא, כמאן דכפר בכולא תלמודא ובכולא מדעותא ובכולא לוגיקא, דעלייהו קא סמיך. ועוד יתיר ספרא דזוהרא דא, דאיהו כליל ברזא דחוויה דתיתא, דבעידנא דבר נש זכי להאי רוחא קדישא דשריא עליה, האי שעתא יקיר ליה מכל כספא וזהבא דעלמא, ובהאי שעתא אית ליה רשו לדמיונא דיליה לטייל בהני היכלא קדישא ובגינתא דעדן דחכמתא, כבריה בכרמא דאבוה. זכאה אינון חכמיא דידעין האי רזא בגין דלא לשתיצי מהיכלא דחכמתא. זכאה אנת רב שליחא סבא וזכאה חולקך דאתגליא רזא הדין בהאי יומא, דלא אתגליא לשום בר נש מיומא דאתברי עלמא ועד ליומא הדין.

[היימישער ליטוואק]

איך האב איינמאל געדאוונט קבלת שבת אין א חסיד'ישן מנין, און פאר ברכו האבן זיי געזאגט א שטיקל זוהר מיט אזא געשמאק, איך האב געמיינט אז דאס מוז זיין עפעס א שטיקל רבי חיים.
איז דאס אין אלע חסיד'ישע בתי מדרש אזוי?

[היימישער ליטוואק]

יאיר,
דו האסט נישט געזען ברוח קדשך אז איך מיין נשמה גייט אראפקומען באחרית הימים?

[יאיר]

הוה יתיב ביה רב ביתא דליטתא, והוי תמה ושאל, מאי האי דחסרא שמיה בין הני חברייא קדישא. נטלי חבריא קדישא האי ספרא דרב יאיראי סבא, ואשכחי ביה כתיבא: "כיון דקא מחסר ליה להאי ביתא דליטתא מבית קפתא מיומא דעתיקא דכל עתיקין, בגין דא שכיחנא שמיה, וכד ייעול להכא יתיר, אדכרו שמיה." וכולא חבריא בכו ואמרי, יהא רעווא דתיעול קמן תדיר, ולא תעזבא לן לעלם, ונדכרך בכל שעתא ושעתא.

[היימישער ליטוואק]

והויין כל חבורתא בכיין ורבי ביתא מגחך, אמרון ליה אמאי קמחייכת, אמר להו אמאי אתון קאבכינן, אמרי ליה היכדון לא ניבכי וחדרא דקפתא דמתמן אסתלק ריחא דכל ריחין וכל שבעין בוצינין דנהורא יאירו מהאי בוסמא, ואנת לא משכחת תמן תדירא. ותו אמרי ליה, היכדון לא ניבכי יממא וליליא, והאי נהר-דעה דאיהו נהר היוצא מלייקוואד יתיב והוגה דעת אורייתיה בתדירא, ואנת נפקת לברא ולא אתייחידת בהאי איחוד.
אמר להו בגין כך אני חדי ומגחך, דהא אוקמי חבריין דלית נהורא אלא מגו חשוכא, ויתיר אורא מן חשוכא כיתרון חכמותא מן סכלתונא, וכד אנא עייל להאי אידרונא דקפתא, אנא מתמלא חדותא דמתקיל קביל כל הני יומי דאנא הוי עסקין בשקא ובתעניתא. בלישנא דא עני ליה ניחמתין רבי ביתא ניחמתין.

[היימישער ליטוואק]

קופערניקוס לא אידכר, דהא כבר אוקמיה חבריא ואמרי האי עלמא כגלגלא וכד חשיך לאילון נהיר לאילון, ואיתגלי למארי דרזין דרזא דהאי מילתא לא איתגלי לשום בר אינש עד דאתי קופערניקוס קדמאה וגלי ליה, ומארי דגמרא אמרו דליכא ריבויא לבתר ריבויא אלא למעוטי, ווי למאן דאמעיט ביקרא דקופערינקוס, דלית ליה כפרה לא בניקוס דא ולא בניקוס דאתי.

[נהורא נפישא]

לייקוואד,
ביטע אנטפלעקט אונז די רמזים בדברי הגר"א אז ער האט געוואוסט וועגן דעם יחוס הזוהר.

ס'לייגט זיך אויפן שכל אז דער גר"א זעהענדיג אז די זהר איז אנגעפיקעוועט מיט מאמרים פון אמוראים אין ש"ס וכדומה וואלט דעם זוהר נישט מייחס געווען צו רשב"י נעמענדיג און באטראכט אז דער גר"א איז געווען גענוג מבקר ביי זיך אז ער מגיה די תוספתא רעכט און לינקס נישט עפ"י כת"י ישן נושן פון אקספורד נאר ער איז דאס מגיה פונעם אייגענעם שכל דאס צושטעלן וואס מער צו דעם טעקסט וויאזוי די גמרא ציטירט דעם תוספתא.

[היימישער ליטוואק]

איך האב אויך די קושיא - שוין יארן, אבער קיין ראיה צו דעם תירוץ האב איך נישט.