קאווע שטיבל

ריכטיג האט געשריבן:דער איד איז נעבעך געווארן ביטערלעך פ̶א̶ר̶ש̶ע̶מ̶ט פארעקשנ'ט און מער נישט געזאגט די ווייטערדיגע קדישים.

דאס הייסט מדות?

דעת תורה האט געשריבן:די סקווערע או טי די'ס זענען גראבער און מער פויעריש ווי די או טי די'ס פון אנדערע מקומות? ווייל איך גלייב נישט אז דו מיינסט צו זאגן אז די רעגולערע סקווערע זענען גרעבער און פויערישער ווי אנדערע, ווייל דאס וואלט געווען הכחשת שמש בצהרים.

diff האט געשריבן:דער ספר גייט אויפן דרך פון ספר חפץ חיים

מבקר האט געשריבן:ביי סקווירא חסידים איז עס געווארן איינגעפירט מיט אפאר יאר צוריק דורך ר' י.מ.ד.

לכתחילה האט ער געטרייט עס איינצופירן אויך אין די וואכן טעג אבער דא איז עס עם ב"ה שוין נישט געלונגען.

diff האט געשריבן:

ריכטיג האט געשריבן:דער איד איז נעבעך געווארן ביטערלעך פ̶א̶ר̶ש̶ע̶מ̶ט פארעקשנ'ט און מער נישט געזאגט די ווייטערדיגע קדישים.

דאס הייסט מדות?

פרישער האט געשריבן:איינעם אין אלט סקווער איז איינגעפאלען אז מען מיז האבען שטיוועיל, אולי ווייל אין סיביר איז געוועין קאלט, אין האט זיך אנגעטין שטיוול כדי די בלייבן מיט רגלים לדבר, ומי ראה את הרבי בשטיוול אין איז נישט מסכים אן ציטיען, עס איז דאך פערציג אינטערן נול, אבער מחמת סיבת שונות ווען מען האט גולה געוועין פין סיביר, האט מען אלעס דינג איבערגעלאזט חיץ די שטיוועל אין מען איז מוסר נפש אויף דערוף, אפילו דער באשעפער איז מוציא חמה מינרטיקה קען מען נישט מוותר זיין על בוצתו.

פרישער האט געשריבן:ווען דער רבינו תם האט מתקן געוועין די גאטשעס, קען איך פארשטיין אז ער האט נישט געגליכן קיין טייטיס, אבער ווער קען מיר מסביר זיין פארוואס איז עס נישטא אין אלע קאלירן, איך גלייך שטארק פערפל, אין אז איך שפאציר אריין מארגען אין די מקוה, מיט א לאנגע ברייטע אויסגעהאלטענע גאטשע פין תכלת וועט דאך יעדער אן אויסנאם קיקען אין בודק זיין מיין ווי מ'טארניש, צי זעין צי איך א כשר לבוא בקהל, אדער א נולד מהיל. אדער א נולד מאוחר.

לכבוד שבת קודש האט געשריבן:עני-וועי, צוריק צום נושא.

פריש וואסער האט געשריבן:לדעתי הענייה, מיט דעם שטייט ארויס סקווירה פון צווישן אלע אנדערע, אז דער רבי איז דער צענטער פון יעדע זאך ממש, יעדע מחשבה, דיבור ומעשה. אז מען דאווענט, דאווענט מען אויסגעדריידט צום רבי'ן, אז מ'שאקלט לולב, שאקלט מען צום רבי'ן, און אז מ'מאכט חתונה א קינד, שטעלט מען אויף נאך א סקווירא משפחה.
אין א געוויסן זינען, קען מען נעמען א בילד פון א לעבען פון א ערליכע איד, ארויסנעמען דעם רבש"ע, און אריינלייגען דעם רבי'ן, און די תוצאה: א סקווירא חסיד.
דאס מיינט נישט אז מ'קען חלילה פארגלייכן סקווירא צו נצרות ח"ו. דאס מיינט נאר אז סקווירא האט גענומען דאס ענין פונעם "הצדיק אמצעי בין האדם ובוראו", און עם אויפגעבלאזן כאילו דאס איז גאנץ אידישקייט.

דעת תורה האט געשריבן:אזוי ווי דו זאגסט, מיר האבן א אנדערע זין, כאטש מען קען בדרך דרש (וואס דו האסט אזוי פיינט...) אריינלייגן דיינע פשטים אויך אין די ווערטער גראב און פויעריש.

לגבי דעם ספר, עס איז דא צו באקומען אין ענגליש מער ווייניגער מילה במילה, בעיקר אין די קאנסערוואטיווע סאוטערן סטעיטס, עס איז לאו דוקא פראבלעמאטיש, ס'איז פשוט אלד סקול. דו האסט דיך שוין 'מואווד אן' ווי מ'זאגט, בעת אנדערע מער טראדיציאנאלע 'לאו ענד ארדער' מענטשן זענען געבליבן שטעקן אין די פארגאנגענהייט. בכל אופן איז דאס גוט פאר סאטמאר למשל פונקט ווי פאר סקווער, אפשר דער חלק פון ארבעטן אויף לוקסוס איז נישט קיין סאטמארע אישו, דאס איז מער א רוסישער מהלך (און ווען דו וואלסט ווען געווען א ליטוואק פון ליטא וואלסטו זיך אויך אידענטיפיצירט דערמיט...).

ריכטיג האט געשריבן:איך פלעג אלץ בחור לערנענדיג אין מאנסי אסאך זיך אריבערכאפן קיין סקווירא, זיי האבן אסאך מעלות און אין אלגעמיין איז דער ציבור איידלער וואו ערגעץ אנדערש.

ס'האט מיר געבאדערט אמאל דאווענענדיג דארט אינדערוואכן איז געווען א ספרד'יש אידל און געזאגט קדיש יתום תמימות'דיג ארויס פון זיין עדות המזרח סידור. וואסערע קולות מען האט איהם באפאלען דארטן אנגעהויבן ביי "קץ" און אויך ווייטער (ס'טייטש ער איז דאך מעכב די גאולה... ), דער איד איז נעבעך געווארן ביטערלעך פארשעמט און מער נישט געזאגט די ווייטערדיגע קדישים.

דאס הייסט מדות?

מנשה לוסטיג האט געשריבן:אויב זאגן קץ איז אזא שטארקע זאך אין א קהילה, ווי קומט אריין מידות?

מנשה לוסטיג האט געשריבן:אלא מאי, אז מהאט פארשטיינער צלפחד פארן מקושש עצים זיין, ווי זענען געווען זייערע מידות?

מנשה לוסטיג האט געשריבן:גראדע איז דא א סיפור פונעם הייליגן קדוש יעקב זי''ע, אז ער האט געזאגט אויף אזא געשעעניש, אויב יענער וויל נישט זאגן 'קץ', דארף מען עהם נישט ארויסשיקן, נאר די מנין זאל ארויסגיין פון דארט, וועט ער ממילא נישט האבן וואס קיין קדיש צו זאגן.

מנשה לוסטיג האט געשריבן: ווען ס'געפונט זיך דארט איינער וואס קימערט זיך יא, טוט יענער טאקע מעורר זיין, אבער דאס ווארט קולות וואס דו שילדערסט, פארשטיי איך אז פון זאגן בלחש דערהערט יענער גארנישט אז ער מוז זאגן קץ, נאר אז גוערין בו, ווי איינער וואס איז משנה ממטבע שטבעו חכמים, איז ממילא קולות.

מנשה לוסטיג האט געשריבן: און אזוי קומט עס, ביי יענעם אין דיינינגרום פירט מען זיך אויף ווי דער בעל הבית וויל. און סקווירא שטעטל איז דעם רבינס דיינינגרום.

מנשה לוסטיג האט געשריבן:

ריכטיג האט געשריבן:איך פלעג אלץ בחור לערנענדיג אין מאנסי אסאך זיך אריבערכאפן קיין סקווירא, זיי האבן אסאך מעלות און אין אלגעמיין איז דער ציבור איידלער וואו ערגעץ אנדערש.

ס'האט מיר געבאדערט אמאל דאווענענדיג דארט אינדערוואכן איז געווען א ספרד'יש אידל און געזאגט קדיש יתום תמימות'דיג ארויס פון זיין עדות המזרח סידור. וואסערע קולות מען האט איהם באפאלען דארטן אנגעהויבן ביי "קץ" און אויך ווייטער (ס'טייטש ער איז דאך מעכב די גאולה... ), דער איד איז נעבעך געווארן ביטערלעך פארשעמט און מער נישט געזאגט די ווייטערדיגע קדישים.

דאס הייסט מדות?

אויב זאגן קץ איז אזא שטארקע זאך אין א קהילה, ווי קומט אריין מידות?
אלא מאי, אז מהאט פארשטיינער צלפחד פארן מקושש עצים זיין, ווי זענען געווען זייערע מידות?
גראדע איז דא א סיפור פונעם הייליגן קדוש יעקב זי''ע, אז ער האט געזאגט אויף אזא געשעעניש, אויב יענער וויל נישט זאגן 'קץ', דארף מען עהם נישט ארויסשיקן, נאר די מנין זאל ארויסגיין פון דארט, וועט ער ממילא נישט האבן וואס קיין קדיש צו זאגן. און אזוי וואלט מען ווען געברויכט טאהן, אבער ליידער איז מעשים בכל יום הרבה פעמים, אז כמעט וואס מ'מאכט נישט קיין בראטל פון דעם, כאטש מ'וואלט יא געברויכט לויטן רצון פונעם מייסד המקום, און ווען ס'געפונט זיך דארט איינער וואס קימערט זיך יא, טוט יענער טאקע מעורר זיין, אבער דאס ווארט קולות וואס דו שילדערסט, פארשטיי איך אז פון זאגן בלחש דערהערט יענער גארנישט אז ער מוז זאגן קץ, נאר אז גוערין בו, ווי איינער וואס איז משנה ממטבע שטבעו חכמים, איז ממילא קולות. און אזוי קומט עס, ביי יענעם אין דיינינגרום פירט מען זיך אויף ווי דער בעל הבית וויל. און סקווירא שטעטל איז דעם רבינס דיינינגרום.