קאווע שטיבל

אבי גערעדט האט געשריבן:אין אז דער עולם קויפט אפ וויל איך זאגן וואס נאך איך האב געהערט בשם העסקן הנ"ל

ער טענה'ט אז ס'נאך אלץ דא ערנסטע שפעקולאציעס איבער קענסלען דעם מעמד, אין מאכן צוויי באזינדערע, א זאך וואס איך קויף אינגאנצן נישט אפ, אבער קען מען דען וויסן??

[url=http://www.balboos.com/content/2012/05/דער-לעצטער-קויל/]יוחנן שיף[/url] האט געשריבן:אז מען קומט פארלייגן פאר א ציבור א מיינונג, איז זעלבסט פארשטענדליך אז מען ברויך אראפלייגן די קרעדענשאלס אויפן טיש, לעיני כל ישראל, און אויפווייזן אז מען האט א שטיקל סמכות אריינצורעדן אין דעם ענין, און אז עס איז ווערט די עטליכע מינוט וואס מען וועט אינוועסטירן אויסצוהערן די מיינונג.
איך וועל נישט אראפלייגן מיין יחוס עצמי אדער זכות אבות, סוכ”ס, דארף דאך זיין “קבל את האמת ממי שאמרו”, אבער איך וועל יא אראפלייגן עטוואס מיין באקאנטשאפט און באהאווענטקייט אין דעם נידון וואס ליגט אויפן טיש.
*
פאר גענוי צען יאר צוריק – זומער תשס”ב- ווען די בארימטע עפל פירמע איז נאך געווען – רעלאטיוו – א אומבאדיידענטע פירמע אין טערמינען פון פארמעגנס און מארקעט שעיר, האב איך געראטן פאר עטליכע אינגעלייט צו אינוועסטירן אין סטאקס פון אט די פירמע, כאטש זייער מארקעט שעיר איז דאן געווען א וויץ, בערך איין פראצענט!
איבעריג צו זאגן אז די וואס האבן מיר דעמאלס געפאלגט האבן געזען געוואלדיגע רווחים. עפל איז היינט די רייכסטע פירמע אין די וועלט, און לויט אלע ווארשיינליכקייטן וועט זי זיין ביז א יאר צוויי די ערשטע פירמע אין די היסטאריע צו גרייכן די ווערט פון א טריליאן דאלער!
איך האב עס נישט פאראויסגעזאגט צוליב מיין באהאווענטקייט אין די סטאק מארקעט, איך האב נאך אין מיין לעבן נישט געקויפט קיין סטאקס, אבער מיין פארשטאנד אין די טעכנאלאגיע מארקעט האט מיר ערלויבט מער ווי איין מאל צו מאכן פארשידענע פרעדיקציעס וואס זענען אמייסטענס מערקווירדיג פארווירקליכט געווארן.
איך בין נישטא אויף קיין זעלבסט רוהם, אפצונעמען כבוד אדער רעספעקט, ביי אונז אידן זענען דברי חול נישט תופס מקום, ומושל ברחו מלוכד עיר, סייווי שרייב איך אונטער א פסעוודאנים, למה תשאל לשמי והוא פלאי. נאר בלויז צו עסטאבלישן א רעזומעי אלץ א שטיקל אנאליסט און שרייבער איבער טעכנאלאגישע ענינים, וואס דאס גיבט אונז אביסל קרעדיביליטי צו זאגן א מיינונג ווען עס קומט צו אט די ענינים.
*
דער נידון איז די פראבלעם וואס מען רופט אין אונזערע קרייזן “די אינטערנעט”, א פראבלעם וואס איז נישט היינט געבוירן, עס פלאגט שוין די וועלט פאר איבער צוואנציג יאר, און איז שוין ברייט אריינגעדרינגען אין אונזער מחנה היבש איבער צען יאר. אבער מפני איזה סיבה איז לעצטענס געווארן א א שטערקערע דראנג און אויפוואכונג צו טון עפעס דערוועגן.
די חשובע רבנים ועסקנים וואס ארבעטן כל כלו לשם שמים געבן זיך אוועק פאר דעם ענין און פרובירן פארשידענע מיטלען און מעטאדן “אויסצוראטן” דעם אינטערנעט פראבלעם און גאנץ לעצטענס איז מען אויפגעקומען מיט א געדאנק, א טאקטיק וואס קוקט אויס ווי א “לעצטע מיטל”, א זאך וואס אין כדוגמתו אין די קורות הדורות פון כלל ישראל, נעמליך, מען וועט צוזאמרופן גאנץ כלל ישראל אל מקום אחד און דארט וועט מען מתריע זיין כלפי שמיא און קבל עולם ומלואה איבער דעם ביטערן פראבלעם, מען וועט אויפטרייסלען דעם דעת הקהל, אויפקלערן כי בנפשנו ובנפש בננו הוא, און אזוי איז צום האפן אז דער ציבור וועט באגרייפען דעם עומק הפראבלעם, עד היכן הדברים מגיעים, און…..
*
און?
אט גענוי דאס איז דאך דער פראבלעם, דער “און”, “און” וואס ווייטער?
דער עולם ווייסט דעם פראבלעם אסאך מער ווי מען מיינט, איינער וואס האט טועם געווען די אשכולות מרורות פון דעם אינטערנעט, אויב האט ער נאך א זיק של יראת שמים, באגרייפט דעם פראבלעם פיל טיפער פון סיי וועלכע עסקן אדער רב וואס הערט נאר מפי השמועה, ווען מען זאל אזא איינעם זאגן, אפילו א גאנץ קנאפען בעל יראת שמים, “שטעל דיר פאר א מינוט אז דיין זון וועט איין טאג זען אלעס וואס דו האסט אליין געזען אויף די אינטערנעט” וואלט ער בלי ספק געבראכן פון אפשיי נאר פון טראכטן אזא געדאנק.
דער עולם ווייסט דעם פראבלעם און דער עולם איז גרייט צו טון סיי וואס…
די פראגע איז אבער גענוי דאס, וואס? ….
*
רופען א מאסן אסיפה, צוזאמנעמען “גאנץ” כלל ישראל איז טאקע זייער א שטארקע מעדעצין, עס איז גאר די שטארקסטע וואס מען פארמאגט, מער דראמאטיש פון דעם איז נישטא, איז דאך לכאורה גוט דעמאלס…
נישט ממש… די פראבלעם איז אט דאס, עס איז די “לעצטע קויל” אין אונזער ארסענאל, יעדער פארשטייט אז קיין צווייטע כינוס כלל ישראל וועט שוין נישט זיין, און מער דראמאטיש פון דעם קען מען נישט גיין (חוץ אפשר א הונגער סטרייק).
און טאקע פאר דעם, וויבאלד עס איז די לעצטע קויל איז עס די טייערסטע וואס מען פארמאגט, עס איז שוין עפעס וואס הנפש תלוי בו, מען קען זיך דערמיט נישט ווארפען, נאכן אויסשיסן דעם לעצטן קויל בלייבט דער געווער סקלאד לער, אויב דאס זאל חלילה נישט טרעפן הונדערט פראצענט אין ציל, אויב וועט עס נישט טרעפן גענוי אין הארץ, נאר אפגערוקט מיט א האלבע צענטימעטער און וועט נאר פארוואונדען דעם הונגעריגן בער, דעמאלס איז ח”ו דער מצב לאחר יאוש.
אויב די געערטע רבנים האבן שוין יא מחליט געווען ארויסצונעמען דעם לעצטן קויל, איז שטארק צום האפן אז די עסקנים זענען אויפגעקומען מיט א תירוץ אויפן “און” און אויפן “וואס”, ווייל נאר אויב מען האט א פאסיגן לעזונג, נאר ווען מען איז פארזיכערט אז מען האט דעם מיליאן דאלערדיגע ענטפער, דעם הונדערט פראצענטיגן וואונדער מעדעצין, נאר דעמאלס מעג מען נוצן דעם לעצטן קויל אלץ א מיטל איר צו דעליווערן.
*
דער פראבלעם וואס שטייט פאר אונז, איז בהחלט נישט די אינטערנעט גופא, עס איז די געמיינע תוכן וואס געפינט זיך דארט לרוב.
צו באצייכענען דעם פראבלעם בכלליות אלץ “די אינטערנעט” איז נישט ריכטיג און איז קאנטער פראדוקטיוו, עס איז גרינג פאר א אומוויסענדן דאקטער צו זאגן מען זאל אוועקשניידן די פוס פונעם חולה ווייל עס איז דא דארט ל”ע א געוויקס אדער אינפעקציע ה”י, עס איז פיל שווערער, קאמפלעצירטער און טייערער צו באהאנדלען בלויז דעם פראבלעם און איבערלאזן די גוטע חלקים, מען ברויך א טיפע פארשטאנד און אסאך חכמה. דער דאקטער וואס איז א עני בדעת ואם אין דעת הבדלה מנין, כאפט זיך צו צום אויבערפלעכליכן איינפאכן מיטל און נעמט זיך אוועקשניידן גוטע חלקים ווי א איינפאכער בוטשער.
איי וועט איר פרעגן מיט וואונדער, וואס איז די צושטעל אפילו? אוודאי טאר מען נישט אוועקשניידען א פוס נאר ווען עס איז נישט מעגליך אנדערש, פאר א סכנת אבר מעג א איד טון א מלאכה דרבנן אום שבת, אבער דער אינטערנעט? אפילו עס האט יא עפעס גוטס, איז דאך עס בטל ברוב, לא מדובשך ולא מעוקצך, מיר זענען מוחל די גוטע חלקים, דער עיקר איז אז מען זאל אוועקשניידן דעם פראבלעם אויף הונדערט פראצענט.
אמת מיינע טייערע ליינער, איר זענט הייליג גערעכט! קיין שום גשמיות’דיגע אדער אפילו רוחניות’דיגע בענעפיטן בארעכטיגן נישט זיך אריינצושטעלן אין קיין גייסטיגע סכנה, אבער לאמיר גיין א טריט ווייטער, לאמיר אייך געבן א מער ריכטיגע משל, וואס איז מער דומה לנמשל.
והי’ אויב ס’וועט חס ושלום זיך מאכן א אינפעקציע אויף א וויכטיגע אבר, א אבר שהנפש תלוי בו, וואס טוט מען דעמאלס? דער דאקטער דער בוטשער וואס קען נישט מבחין ומבדיל זיין בין נגע און בשר חי האט דא דערגרייכט צו די ענדע, ער איז הילפלאז, מען קען דאך נישט ארויסשניידען קיין הארץ, לויט אים איז דער חולה פארפאלן ה”י.
נאר דער רופא חכם ונבון דער מבין דבר מתוך דבר, וועט קענען ארויסנעמען די שלעכטע חלקים און לאזן די גוטע, והאיש ההוא יחיה ולא ימות.
לעניננו, “דער אינטערנעט” איז נישט קיין זאך וואס מען קען אוועקשניידן, עס איז נישט קיין ספעציפישע כלי אדער טעכנאלאגיע, עס איז געווארן -און עס ווערט אלץ מער- א פאקט וואס איז אריינגעוועבט איבעראל און אין אלעם. עס איז א פענאמען וואס האט נישט קיין גרעניצן און נישט קיין היקף, עס איז א מציאות וואס מען קען נישט פארמיידן.
צו לייגן דעם קאפ אין זאמד און שרייען אז מען וועט דערפון פטור ווערן איז נאאיוו, און איבער אלעם, א סכנה, ווייל דאס מיינט אז מען וועט גארנישט אויפטון. פראקטיש הייסט עס אראפגעלייגט דאס געווער, און אפילו מען שרייט אז מען טוט, איז עס גענוי וואו מען זאל פארטרייבען א שלעכטע גערוך מיט א גרויסן שטעקן, מען קען האקן און זעצן שעות, און מען האלט ווייטער ביי אלף.
מיין זארג איז נישט די גוטע חלקים פון די אינטערנעט וואס מען שניידט אוועק, די פראבלעם איז פראסט און פשוט, אויב וועט מען נישט פירן די מערכה בהשכל ובדעת, און סתם שיסן קוילן אין די וועלט אריין, איז בכלל קיין מלחמה נישט דא! און אויב וועט מען אויסשיסן אויך דעם סאמען לעצטען קויל אויף דעם וועג, איז ח”ו אלעס פארלוירן.
מיר האבן געקוקט מיט שטוינונג אויף בילדער פון עלטערע גרייז גרויע ראשי הקהלה מאכן מיטונגען און שמועסן אויס די פרטי הכינוס, זיי האבן טאקע געדינט כלל ישראל זייער געטריי אין זייער “עריע אוו עקספערטיז” אבער וואס פארשטייען זיי צו דעם? זענען זיי די עקספערטן אויף דעם שרעקליך קאמפלעצירטן פראבלעם? זענען זיי די “ברעין סורזשענס” וואס גייען דא אויפקומען מיט די ענדגילטיגע לעזונג?
צו פארשטייט מען נישט אז מען פארמאגט שוין יעצט נישט די לוקסוס צו נוצן אומערפארענע מענטשן, צו באגרייפט מען נישט אז עס האלט ביי א מצב פון גסיסה ווי עס ווערט גע’פסק’נט אז אפילו נאר א ריר דורך א אומאוטאריזירטער מענטש הרי זה שופך דמים?
מיר האבן אריינגעשיקט עטליכע פארשלאגן צו העלפן און מיטארבעטן מיט טאט און ראט און מען האט עס דערווייל איגנארירט, עס איז זיכער מחמת פארנומענקייט און דוחק וחוסר הזמן, מיר האבן חלילה נישט קיין טענות אויף עוסקים בצרכי ציבור באמונה.
מיך שפירן אבער פאר א פליכט, אלץ מיטגלידער פון כלל ישראל, צו אויפמערקן און דערמאנען אז מען קען זיך נישט ערלויבן צו פארשפילן דעם לעצטען טשאנס. און דער לעזונג קען נישט זיין די פשוטע איינפאכע מעטאדן וואס מען האט שוין פרובירט ביז היינט, עס איז בדוק ומנוסה אז עס ארבעט נישט. קליינליכע שינויים און הוספות וועלן נישט אנדערש מאכן.
וואס איז יא די עצה? איז דען “תוכו אכל קליפתו זרק” א מהלך פאר אנשים פשוטים? מיר האבן גראדע אין געדאנק א ראדיקאלע נייע מהלך וואס קען בעזהי”ת זיין א געוואלדיגע הצלה, אבער עס פאדערט זיך דערצו א מאסיווע אנשטרעגונג און אסטראנאמישע כח הרבים, טאקע א שטייגער ווי דער כינוס כללי, מער דערוועגן, קומענדיגע וואך.
מען קען שרייבן צו יוחנן שיף אויף yshif@balboos.com

זר זהב האט געשריבן:פון א קראנטן מקור הער איך אז יארמער רב גייט זיך נישט משתתף זיין.

משכיל האט געשריבן:די וואס דאווענען ענדערש ביחידות ווי אין א חב"ד בית המדרש האבען געהיידשעקט דעם בוני עולם דינער נעכטן נאכט.

דולה ומשקה האט געשריבן:היות די עסקנים האבען איינגעזעהן אז דער עולם, הגם זיי זענען שטארק צו לעזען דעם פראבלעם וואס דער אינטערנעט האט פארשאפט, מיט דעם אלעם טיף און הארץ לאכען זיי אויס די גאנצע אהין גיין צו א סטעדיום הערען דרשות מיט א כאר.

וואס טוט מען אז זיי האלטן נישט ביים גיין, איז דא מיטל וואס הייסט 'טעראר'. מען שפאנט אן די ישיבות אהיים צו שיקען צעטלעך מיט די קליינע קינדער, מען גייט פשוט צווינגען דער עולם צו קויפען טיקעטס, אין א טאטע וואס קויפט נישט א טיקעט איז אחת דתו... מ'גייט ארויס ווארפען דיין קינד פון דער מוסד... איי אינדערהיים האט ער נישט אינטערנעט, איי ער האט ניטאמאהל א קאמפיוטער, ...עס אינטרעסירט מיר נישט, האסט נישט געקויפט א טיקעט ...ארויס.

צענדליגע יונגעלייט אפשר מאות ואולי אלפים קויפען א טיקעט בעל כרחם, זייער מוסדות, זייער קהילות, צווינגט די מענטשן, מ'מאכט זיי ווי נערנים, בהמות וואס אנדערע טראכטען אנשטאט זיי. יעק'ל איז מסביר יא כ'גיי מיך גיין קריגען כ'האב אריין געשיקט דעם צען דוללער... די מיינסט יעק'ל איז עפעס פרא-אינטערנעט? די מיינסט אז ער האט בכלל נישט התנגדות צום פראבלעם פון דער אינטערנעט? א נעכטיגען טאג, ער אזוי ווי טויזענטער אנדערע האלטן אין טיפענישט פון זייער הארץ אז דער אזוי גערופענע 'כינוס' איז דא הצלה, און ממילא דארף איך נישט קויפען א טיקעט, און עס פעלט מיר נישט אויס זיך ארויס צו שלעפען דארט אהין קיין קווינס.

שוין, די עסקנים (די סאמע גרעסטע מוחות וואס מ'האט צו אונז געשאנקען (אזוי רופט זיי מענדל רייכבערג אליינס פון די עסקנים) זעהן אן אז עס געלינגט באופן פחד אז עולם גולם זאל קויפען טיקעטס, אבער יעצט שאפט זיך א אנדערע פראבלעם, זיי קויפען טיקעטס ווי מושגעים, אבער יעצט דארף מען זיי מאכען גיין.

מ'הייבט די הרגשים שרייענדיגע ווערטער ווי 'סקולען רבי מיט מסירת נפש...' סקולענער רבי עסט נישט און שלאפט נישט... סקולען רבי משיירי כנסת הגדולה...
איין מינוט ווען איז געוועהן די לעצטע מאל ביי א טיש פון סקולען רבי? ווען איז געוועהן דיי לעצטע מאל האסט צוגעקוקט צו זיין עבודת התפלה? ווען איז בכלל געוועהן דיין לעצטע מאל האסט אריין געטרויטען אין סקולענע בית המדרש?

פארוואס האבען די עסקנים נישט געקענט אריין שלעפען אלס ראש העסקן דעם בורשטינער רבי? האט ער עפעס ווייניגער התנגדות צו דעם ווי דער סקולענער רבי? לאמיר נישט דא פארקריכען, לאמיר זיך האלטען אביסעל אין די ראמען. מען נעמט אפיר דעם סקולענער רבי, אין מיט דעם גייט מען יעצט צווינגען דער עולם קיין סיטי פילד.

מ'וויל מיר אהער שטעלן ווי א פושעי ישראל, ווי עפעס א חוטא ומחטיא, אז אויב גיי איך נישט זעצן אינטערן פרייע הימעל, פאל איך אונטערן ראם פון "כיון שהוציא את עצמו מן הכלל כפר בעיקר", איך האף די מיינסט עס נישט ערענסט, טאקע אזוי? בין איך א כופר בעיקר? פארוואס, ווייל עפעס א שרייבער האט אזוי מחליט געוועהן צו שרייבען?

טראכט אריין אביסעל, די בחורים וואס זענען היינט פופצען יאר, אין פינעף יאר זענען זיי צוואנציג, זיי האבען גארנישט מיט די איצטיגע 'כינוס', פארקערט ביז דעמאלס גייט עס ווערען פיל פאכיג ערגער.

איהר ווייסט וויפיל בחורים זענען אראפ פון וועג א דאנק מ'האט זיי ארויס געווארפען פון די ישיבה, דער מספר איז אסאך העכער ווי די וואס האבען געגליטשטש א דאנק דעם אינטערנעט!

ווייסטו דער מספר פון בחורי וואס מ'האט נישט אריין געלאזט אין קיין ישיבה אדער ארויס געווארפען אדער גע'רודף'ט אין די ישיבה דער לעצטע פופציג יאר? אין פראצענט איז דער מספר פי כמה פון וויפיל בחורים אין יונגעלייט זענען פארקראכען א דאנק דעם אינטערנעט. אדרבה א דאנק דער הלך ילך פון ראשי ישיבות אין אזוי גערופענע מרביצי תורה ומגידי שיעור זענען עטליכע טויזענט אנקומען צו פארברענגען שעות אויפן אינטערנעט אנשטאט אין ישיבות און בתי מדרשים!!!

ס'איז תסמר שערות אנוש, די בלאף אין שקר, ווען איך קוק אן עטליכע פון די פרצופים וואס זענען געזעצן יענע נאכט אין ראחמיסטריווקא בית במדרש, וויפיל פון די האט מען זיך געבעטן ביי זיי אריין צו נעמען א בחור, אין אפילו ווען זיי האבען יא אריין גענומען א בחור ווי אזוי דער צוגאנג דערצו איז געוועהן דער פארהער, אויס געפרעגט, מורא געהאט אפ צו געבען א נארמאלע צייטליכע ענפער צום טאטען, עס דארף אדורך גיין א וועד... מיט נאך רשעות נישט געטראכטערהייט. א בחור ציטערט ווי א פיש, אין און עס פלאצט אויס, ער קען נישט לעבען מיט נערוועזקייט.

זארגען זיך טאקע יענע פרצופים וואס האבען זיך באטייליגט (אסאך האבען זיך נישט) פאר די דורות העתודים, גיבען זיי זיך אפ מיט סבלנות צו די בחורים וואס געפונען זיך אין זייער ישיבות? נאר דער אינטערנעט איז דער פראבלעם, וועמען ווילסטו איין רעדען אז ביז דער אינטערנעט איז אלס געוועהן כשר וישר? דער אינטערנעט האט נאר ארויס געברענגט א פאקט, אז דער ישיבה סיסטעם בראשם יעדע וואס פארמאגט דער טיטול 'ראש ישיבה' איז עתיד ליתן את הדין וואס ער האט גורם געוועהן בידיעתו ובלי ידיעתו.

משכיל האט געשריבן:די וואס דאווענען ענדערש ביחידות ווי אין א חב"ד בית המדרש האבען געהיידשעקט דעם בוני עולם דינער נעכטן נאכט.

שמואל שלום שלמה האט געשריבן:די איינציגסטע ראדיקאלע געדאנק וואס איך קען טראכטן פון איז א אייגענע פראוויידער וואס יעדער וועט מוזן האבן. נאך א אויסוועג זע איך פשוט נישט.

1) אוממעגליך צו אינפארסירן
2) האסטו געלעזט די אינטערנעט אינדערהיים און אויפן סעלפאון, אבער וואס וועסטו טוהן מיט אלע פרייע וויי-פיי נעטווארקס?