נארסיסטיק גאט חלילה?

[שמן למאור]

להסביר דברי הציקער..
שכר מצוה בהאי עלמא ליכא.
ונתתי גשמיכם איז נאר פירותיהן בעולם הזה.

הגם מ'זעהט נישט ס'זאל געשעהן, נאר געווענדליך פארקערט..
פונקט ווי די קשה לשכחה'ס מאכט נישט פארגעסן,
און די חייבי כריתות לעבן ביז די 90. א.א.וו.

אויף דעם ענטפערט מען מיט הימלישע תירוצים, יענע וועלט, גלגול וכדו'.

שכר אויף דעי וועלט איז דא פאר דעי וואס טוהן וואס זיי ווילן (זענען נעבעך משבעוד צו זייער יצר הרע..)

דערמאנט מיר פון די גמרא אין קידושין: רבא אמר: הא מני – רבי יעקב היא, דאמר: שכר מצוה בהאי עלמא ליכא. דתניא, רבי יעקב אומר: אין לך כל מצוה ומצוה שכתובה בתורה שמתן שכרה בצדה שאין תחיית המתים תלויה בה. בכיבוד אב ואם כתיב: ״למען יאריכן ימיך ולמען ייטב לך״, בשילוח הקן כתיב: ״למען ייטב לך והארכת ימים״. הרי שאמר לו אביו: עלה לבירה והבא לי גוזלות, ועלה לבירה ושלח את האם ונטל את הבנים ובחזירתו נפל ומת – היכן טובת ימיו של זה, והיכן אריכות ימיו של זה? אלא: ״למען ייטב לך״ – לעולם שכולו טוב, ״ולמען יאריכן ימיך״ – לעולם שכולו ארוך. ודלמא לאו הכי הוה? רבי יעקב מעשה חזא.

ד.מ. שכר מצוה בהאי עלמא ליכא איז א פאקט געבויעט אויף אן אבזערוואציע, און די פאקט אז די שכר וואס די תורה זאגט ווערט נישט מקויים איז גאר א ראי' אויף תחיית המתים! און דעמאלטס וועט עס מקוים ווערן.

די גמרא זאגט דארט נאכדעם אז דאס איז געווען די סיבה פארוואס אלישע בן אבויה האט כופר געווען בתורה: אמר רב יוסף: אילמלי דרשיה אחר להאי קרא כרבי יעקב בר ברתיה – לא חטא. ואחר מאי הוא? איכא דאמרי: כי האי גוונא חזא.

רביה"ק האט שוין געזאגט תורה אויף דעם שטיקל.

[שעפטאל]

חלק פון דעם תמצית השמועס ביז אהער

ס'שווער צו פארשטיין די תורה לויט די היינטיגע וועלט.
יש מתרצים אז ס'שטומט יא, די אייבישטער קען מחליט זיין וואס ער וויל.
ויש מתרצים מ'דארף נישט און מ'קען נישט פארשטיין


דא קומט די קשיא ווי איז די ליין. מ'טענה'ט אז רעליגיע מאכט סענס און ווי נישט איז די ענטפער ס'דארף נישט מאכן סענס.

אויב דיין אמונה איז עפעס וואס לייגט זיך נישט אויפן שכל, פארוואס גלייבסטו?

ס'איז א קעטש 22

ווי אזוי ווייסען אונז אז דער אייבישטער איז גוט.
פון די תורה.

ווער האט געגעבען די תורה.
די אייבישטער.

ווי אזוי ווייסט מען אז ער האט עס געגעבען
(ס'דאך נישטא קיין מסורה וואס קען עס אויפווייזן, מ'האט דאך געהארגעט דער וואס זאגט אז ער גלייבט נישט. מ'האט דאך אפאר מאל פארגעסן די תורה?).
שוין ווייטער פון די תורה. תורה זאגט אז ס'איז געגעבען געווארען דורך די אייבישטער.

בקיצור אלעס שטייט שוין אין די תורה. א שאד צו פרעגן קשיות... א נער און גלייב... אויף יענע וועלט וועסטו שוין זעהן די אמת. ס'נישט קלאר כדי מ'זאל האבן בחירה...
---

וועלקאם צו בטחון האטליין.
ארויס צו נעמען דיין שכל און עס קיינמאל מער נישט ניצן, דריקט איינ'ס.
אנצופיהלען אלע געפ'ס מיט פארשידענע תירוצים אויף יעדע קשיא אנשטאט פון איין תירוץ אויף אלעס, דריקט 2.
וכו'.

פון אלע תגובות דא איז מיר בעיקר שווער איין זאך וואס שעפטאל דערמאנט, דאס וואס חז"ל זאגן אונז הדבק במדותיו של הקב"ה, מה הוא רחום וכו', וואס עפעס רעדט מען דא נאר פון די רחום חלק? עס איז דא נאך חלקים... ער איז אן א-ל קנא ונוקם, ער איז טאקע א מאריך אף אבער צום סוף איז גבה דילי', און ער האט געמאכט אזא גיהנם וואס לויט'ן ראשית חכמה איז עס רח"ל... מעג איך זיך אויך אזוי פירן און אנפראסקען מיינע שונאים אזוי ווי דער אייבערשטער? אה, דא קומט דער תירוץ "ביים באשעפער איז עס נאר פאר די טובה פונעם מענטש"..., אקעי, איך וועל עס אויך נאר טון פאר די טובה פון מיין שונא... העי ניין! לא תקום!! דו טארסט נישט! גלייב אז וואס יענער האט דיר מצער געווען איז געווען באשערט... איי דער באשעפער? חז"ל זאגן דאך ער איז שומר משמרתו של תורה? איז ער מקיים לא תקום? לא תטור? אה, עס איז אנדערש, ווילסט פארגלייכן א מענטש צו גאט? מיר קענען נישט פארשטיין זיין מהלך, כי לא מחשבותי מחשבותיכם... אבער איין מינוט, האסטו מיר נישט דזשאסט געזאגט הדבק במדותיו? יא פארגלייכן אדער נישט, מעיק אפ יור מיינד! איך בין שוין אינגאנצן צומישט....

בקיצור ווי אזוי ארבעט דאס? וואס מעג איך יא און וואס נישט?

אנו פונים לחכימי השטיבל לעזרה

[סקעפטיקער]

רביה"ק האט שוין געזאגט תורה אויף דעם שטיקל.

ער האט געזאגט תורה, איך האב סך הכל געזאגט פשוט פשט

[שפילער]

חלק פון דעם תמצית השמועס ביז אהער

ס'שווער צו פארשטיין די תורה לויט די היינטיגע וועלט.
יש מתרצים אז ס'שטומט יא, די אייבישטער קען מחליט זיין וואס ער וויל.
ויש מתרצים מ'דארף נישט און מ'קען נישט פארשטיין


דא קומט די קשיא ווי איז די ליין. מ'טענה'ט אז רעליגיע מאכט סענס און ווי נישט איז די ענטפער ס'דארף נישט מאכן סענס.

אויב דיין אמונה איז עפעס וואס לייגט זיך נישט אויפן שכל, פארוואס גלייבסטו?

ס'איז א קעטש 22

ווי אזוי ווייסען אונז אז דער אייבישטער איז גוט.
פון די תורה.

ווער האט געגעבען די תורה.
די אייבישטער.

ווי אזוי ווייסט מען אז ער האט עס געגעבען
(ס'דאך נישטא קיין מסורה וואס קען עס אויפווייזן, מ'האט דאך געהארגעט דער וואס זאגט אז ער גלייבט נישט. מ'האט דאך אפאר מאל פארגעסן די תורה?).
שוין ווייטער פון די תורה. תורה זאגט אז ס'איז געגעבען געווארען דורך די אייבישטער.

בקיצור אלעס שטייט שוין אין די תורה. א שאד צו פרעגן קשיות... א נער און גלייב... אויף יענע וועלט וועסטו שוין זעהן די אמת. ס'נישט קלאר כדי מ'זאל האבן בחירה...
---

וועלקאם צו בטחון האטליין.
ארויס צו נעמען דיין שכל און עס קיינמאל מער נישט ניצן, דריקט איינ'ס.
אנצופיהלען אלע געפ'ס מיט פארשידענע תירוצים אויף יעדע קשיא אנשטאט פון איין תירוץ אויף אלעס, דריקט 2.
וכו'.

פון אלע תגובות דא איז מיר בעיקר שווער איין זאך וואס שעפטאל דערמאנט, דאס וואס חז"ל זאגן אונז הדבק במדותיו של הקב"ה, מה הוא רחום וכו', וואס עפעס רעדט מען דא נאר פון די רחום חלק? עס איז דא נאך חלקים... ער איז אן א-ל קנא ונוקם, ער איז טאקע א מאריך אף אבער צום סוף איז גבה דילי', און ער האט געמאכט אזא גיהנם וואס לויט'ן ראשית חכמה איז עס רח"ל... מעג איך זיך אויך אזוי פירן און אנפראסקען מיינע שונאים אזוי ווי דער אייבערשטער? אה, דא קומט דער תירוץ "ביים באשעפער איז עס נאר פאר די טובה פונעם מענטש"..., אקעי, איך וועל עס אויך נאר טון פאר די טובה פון מיין שונא... העי ניין! לא תקום!! דו טארסט נישט! גלייב אז וואס יענער האט דיר מצער געווען איז געווען באשערט... איי דער באשעפער? חז"ל זאגן דאך ער איז שומר משמרתו של תורה? איז ער מקיים לא תקום? לא תטור? אה, עס איז אנדערש, ווילסט פארגלייכן א מענטש צו גאט? מיר קענען נישט פארשטיין זיין מהלך, כי לא מחשבותי מחשבותיכם... אבער איין מינוט, האסטו מיר נישט דזשאסט געזאגט הדבק במדותיו? יא פארגלייכן אדער נישט, מעיק אפ יור מיינד! איך בין שוין אינגאנצן צומישט....

בקיצור ווי אזוי ארבעט דאס? וואס מעג איך יא און וואס נישט?

אנו פונים לחכימי השטיבל לעזרה

סאיז דא בעלי תשובה וואס פארציילן אז ווי זיי זענען נאר געגאנגען צו אלע רעליגיעס האט גארניש געמאכט סענס און ווען זיי זענען אנגעקימען צו יודישקייט האט אלעס אנגעהויבן צו מאכן סענס!

איך וויל שטארק רעדן מיט דעי חברה...

[שעפטאל]

זיי זאגן ס'מאכט מער סענס ווי אנדערע רעליגיעס, אבער נישט גענוג זיי צוריק האלטן פון זיין חוזר בשאלה. לח"ל

[בְּתוֹךְ עַמִּי]

זיי האבן געזעהן אז די טרענד פון די וועלט ציהט צו וויסענשאפט.

פון ׳ציען צו וויסענשאפט׳ (וואס גייט שוין אן פון עטליעסט אריסטוי׳ס צייטן) ביז זאגן אז ס׳וועט זיין אוממעגליך (בדרך הטבע) זיך צו האלטן ביי די אמונה איז פאלג-מיר-א-גאנג. @סקעפטיקער טענה׳ט אז מיט׳ן אנקום פון די השכלה מאוומענט האט מען געקענט שאצן וואס וועט זיין, אבער איך זעי נישט וויאזוי די דעמאלסדיגע השכלה האט אן השפעה אויף וואס ס׳קומט פאר יעצט. איך מיין אז די היינטיגע סארט נסיונות אין אמונה איז גאר פריש, אבער איך קען עכט נישט זאגן ווייל כ׳בין נישט באקאנט אין היסטאריע.

נ.ב. דשאסט צו זיין זיכער כ'פארשטיי דיך.
אמונה איז טראסט, אננעמען עפעס וואס איז נישט אויפגעוויזען. יא?

אננעמען עפעס וואס איז נישט אויפגעוויזען = ריסק (נישט טראסט)
אננעמען עפעס וואס דארף נישט ווערן אויפגעוויזען מיט שכל = אמונה

לדוגמא, די רצון צו לעבן; וויפיל וועסט מיך קאנווינצן שכל׳דיג אז ס׳לוינט נישט וועליך נאך אלץ וועלן לעבן (ועל זה נאמר ׳אין טעם לרצון׳). די ליבשאפט פון א קינד צו א טאטע; אפילו וועסט פעסטשטעלן אז ער מיינט נישט און האט קיינמאל נישט געמיינט דיין טובה (ובפרט אויב ס׳לוינט נישט צו לעבן) וועט דאס קינד נאכאלץ ליב האבן דעם טאטן. ווען מ׳איז הינגעריג עסט מען; זאג מיר נישט אז דו טוסט עס מרוב פיקחות ווייל האטעס שוין געטון נאך איידער האסט געהאט א ברעקל שכל (סארי, אפשר א ברעקל יא). דער פיר פיסיגער וואס ׳גלייבט׳ אין זיין בעה״ב און ארבייט ווי א ׳פערד׳ אום ארומצושלעפן אויף וועגן און שטעגן און שטעלט זיך צו אויף טריט און שריט צו שטיין צו גיין, דרייען רעכטס דרייען לינקס; שטעל דיר פאר אויב דער פערד׳ס אויגן עפענט זיך אויף איין טאג און א ברעקל שכל ווערט אים דעליווערט אויפן שפיץ גאפל און הייבט אן צו זאגן א דעה (ער פרעגט נאר שטייטסעך איידעלערהייט) ווי צו פארן.... זיין גאנצער לעבן איז דאן איינגעשטעלט.

[לייביששרייבער]

אן אינטערסאנטער ארכיוו האבן אונז איצטערט געטראפן פון נחום כהנא שפירא גשעריבען ביי איינע פון זיינע תלמידים אין יאר תש"א.

עס איז נישט זייער באקאנט ווער הרב נחום כהנא שפירא איז געוועזען אבער זעהן זעהט עס אויס ווי א בלעטעל פון די גזע פונעם רב הראשי אין ארץ ישראל פון יאר תשמ"ג - תשנ"ג הרב אברהם אלקנה כהנא-שפיראאון האט איבער גענומען די פירעשאפט פון די ישיבה מרכז הרב און באזעצט דעם ר"י פאסטן אין יאר תשמ"ב נאך וואס הרב צבי יודא קוק איז אוועק.

הרב נחום כהנא-שפירא איז געווען ווי עס זעהט אויס אן איינערקענטער פיגור אין ניו יאר ווי זיינע טאמפלעטן זענען געוועהן אן אוינטערעסע פאר די דעמאלסדיגע אמעריקאנע אידיש לעזער, מיר האבן געטראפן א געוואלד פון זיינע ארכיוון וואס זענען אויסגעווארפן געווארן אין ניו יארק אזוי ווי היינט די היכל הקודש קונטריס'ם. עס זעהט אויז אז עס איז געווען מאנכע אדער אפשר אסאך וואס האב געוואלט הערן דעם דבר ה' פון דעם הרב נחום כהנא-שפירא.

דער שער בלאט פון זיינע כתבים איז געשריבען אין ענגליש איבער געטייטשט אויף אידיש און עס ליינט זיך אזוי
Judiasim
Guide health and happiness
A pamphlet
Presenting the highlights of
Rabbi Nahum Kahane Shapiro’s
Introduction to his
Scientific-Religious-Ethical- and Treatise on
The perfection of the individual
Thru Torah and science
Soon to appear
This pamphlet was prepared by the
A disciple of Rabbi Shapiro

וואס פרובירט מיט זיינע בעסטע ווערטער ארויס צו ברענגען אז די כעס וואס דער רובש"ע כביכול האט איז א קריעשאן פון זיך זעלבסט. עס זעהט אויס אז ער וויל פארעטנפערן אט די שאלה וואס איז דא געפרעגט געווארן. מיט זיין ארעמער כח ההסבר אין מיטן חוסר ידעה פון חסידישע ספרים שרייבט ער די פאלגענדע ווערטער אין יאר תש"א צו די ניו יארקער אידענטום

עונש איז א מציאות וואס געשהט פון זיך אליינס דער רובש"ע דארף צו דעם גארנישט טוהן און ער טוהט דערצו גארנישט.

וואס מיינט דער באגריף עונש ביים פארלעצען די חוקים פון דער תורה הק' מען דארף פריער פון אלץ אויפקלערען אז די אלגעמיינע פארשפרייטע מיינונג אז גאט שטראפט פארן עובר זיין אויף די מצוות התורה
אלס א מין נקמה געפיהל איז דורכאויס נאאיוו און פאלש.

די אלע קללות וואס מיר געפינען אין דער תוכחה און ביי די נביאים זיינען נישט קיין נקמה שטראפען וואס קומען פון כעס אדער שנאה חלילה. אט די צוויי באגריפען האבען אינגאנצען נישט צו טהון מיט דעם כביכול מיט זיינע מדות. נישט מיטן דרך היצירה און נישט מיט די כוחות היצירה די שטראף דער עונש פונקט ווי שכר דרינגען ארויס פון דער עצם מענשליכער האנדלונג. די זינד גופא בריינגען די שלעכטס, "חטאים תרדף רעה" (משלי י"ג כא) "ואוי לרשע רע כי גמול ידיו יעשה לו" (ישעי' ג') יא די זינד גופא באצאהלט דעם עבריון אין זיין אומגליק איז דער עבריון אליינס שולדיג.

ר' חיים וואלאזשינער ז"ל שרייבט די חכמים האבען געזאגט ווער עס זאגט אז גאט ברוך הוא איז א וותרן זאלען איהם פארקירצט ווערען זיינע יאהרען (בבא קמא דף נ' עמוד א) איז דאך אין פלוג קשה אפילו מענטש וואס איז פרום און פיהרט זיך אויף מיט גוטע מדות און רחמים פארוואס'זשע טאר ער נישט זאגען אויף גאט אט די מעלות? דאם איז דערפאר ווי מיר האבען פריהער געזאגט אז שטראף איז נישט אויפן וועג פון שטראף און נקמה חס ושלום נאר די שטראף אליין בריינגט די שלעכטס די זינד אליין איז די שטראף

ווייל זינט בריאת העולם האט ער ברוך הוא איינגע-שטעלט די סדרים פון די וועלט אויפ-פיהרונג זיי זאלען זיין אפהענגיק פון דער מענשליכער גוטער אדער שלעכטע התנהגותער. אין ספר נפש החיים שער א' פ' י"ב

אין שער ב' פ"ח שרייבט דער זעלבער מחבר אז דער עונש איז נישט קיין נקמה ח"ו נאר ווי מיר האבען געזאגט דער חטא אליין איז די שטראף. פונקט ווי מענש זאל עסען פארדארבענע מאכלים קען עם איהם פארשאדען אדער ער זאל אפילו קראנק ווערען, און אויב עס איז סם קען ער זיך פארסאמען און שטארבען דערפון ער וועט דעמאלס אליין זיין שולדיג פאר זיין טויט, ער וועט זיין מתחייב בנפשו, אויף דעם זעלביגען אופן איז די זינד ביי דער נשמה פונעם זינדיגער חס ושלום.

מען קען אט-דעם פארגלייך פון ר' חיים וולאזשינער ציהען ווייטער און זיך נאך מעהר קלארער מאכען דעם באגריף פון עונש.

לאמיר זיך פארשטעלען א קראנקער וואס פאלגט נישט און פיהרט נישט אויס די פארשריפטען פון זיין דאקטער, די קרענק פארערגערט זיך, און דער קראנקער ליידט לא עלינו גרויסע יסורים עס קען אפילו טרעפען אז די קרענק זאל איהם פארשלעפען אין קבר אריין, די שולד, דאם נישט אויספאלגען די פארשריפטען פונעם דאקטאר. די שטראף די פארערגערונג פון דער קרענק האט דער דאקטער נישט אין דעם פאל קיין שום שולד און מען קען אוודאי נישט רעדען וועגען דעם אז דער דאקטער איז זיך נוקם אין דעם קראנקען. די קרענק האט נישט געקריגען קיין געגען ווירקונג, צוליעב דער שולד פון דעם חולה גופא און ממילא איז די קרענק אוועק מיס איהר אייגענעם נאטירליכען וועג און האט געבראכט צו די אלע פארוויקלונגען און אומגליקען פונקט אזוי איז מיט רשעות דאס נישט געגענווירקען זי בריינגט צו געגענווירקען פאנאנדערלייגונג צו א גייסטיגער אויפטרייסלונג צו די אינעווייניגסטער פסיכאלאגישער צערודערונג און מען פארלירט אפט דעם גלייכגעוויכט, דערפון קומען גייסטיגע ליידען און אפט אויך פיזישע צרות און אומגליקען.

די געבאטען פון דער תורה זיינען די זעלבע געזעצען מיט וועלכע גט פיהרט זיינע וועלטען די געזעצען זיינען צדק משפט חסד און רחמים דער וואסשם פארברעכט געגען אט די געבאטען פארברעכט ממילא געגען די נאטור געזעצען די שטראף איו דער נאטירליכער פועל יוצא דער נויטווענדיגער רעזולטאט פון דער באגאנגענער זינד דער פארברעכען. און ווען מיר זאגען אז די שטראף פאר דער באגאנגענער זינד איז א נאטירליכע מיינען מיר עס נישט בלויז אין גייסטיגען זינען נאר אויך פיזיאלאגיש קערפערליכע צערודערונג און צעזאמענברעכונג גייסטיגע אויפטרייסלונגען בריינגען צו פארשידענע אומ-ארדנונגען אין אונזער קערפער.

אסאך דאקטוירים האבען זיך שוין לאנג געשטעלט אויף דעם שטאנדפונקט אז די בעסטע תרופה צו היילען קראנקהייטען איז צוגרייטען און בארוהיגען דעם מענשליכען גייסט דעם פסיכלטגישען צושטאנד פון דעם מענטשע אזוי האט געזטגט סיר אנדריו קלוירק. "עס איז אוממעגליך פאר דאקטוירים צו באהאנדלען מיס געניטקייט און חכמה פארשידענע מינים קערפערליכע אויפטרייסלונגען אויב מיר זאלען נישט בולט און קלאר זיך אפגעבען רעכענונג וועגען דער ווירקונג פון די פסיכאלאגישע צושטאנדען וואס ריפעט אפט ארויס אט די קערפערליכע צושטערונגען אדער לכל הפחות ענדערען אט די קרענקליכע צושטאנדען פון קערפער.

אזעלכע ציטאטען פון באריהמטע מעדיקער וואלטען מיר געקענט בריינגען אהן א שיעור. מיר וועלען זיך אבער דא באגנוגען מיא א פאקט וואס עס ברענגט א באריהמטער דאקטער פון אונזער צייט "רעסמיוס אלסעקער". ער דערציילט אז צו איהם איז געקומען קליענטן פון פאך אן אינזשינער דער קליענט האט געליטען אזיף א מאגען קראנקהייט אין פארלויף פון יאהר דער קראנקער האט נישט געקענט פארדייען קיין שום עסען, צוויי ספעציטליסטען האבען איהם געהיילט זיי האבען אבער גאר נישט געקענט אויפטאהן ווייל זיי האבען נישט געפונען ביי איהם קיין שום סימנים האבען געפונען פון וועלכער וויירל איז קרענק אין מאגען נאך 13 יאהר קראנק זיין איז דער חולה געקומען צו דאקטער אלסעקער נאכין אונטערזוכען דעם חולה האט דער דאקטער אייסגעפונען אז די קרענק איז אן-איינגערעדטע דער מאגען איז פולשטענדיג געזונט דעם אינזשינער דוכט זיך נארי אז ער איז קראנק דער דאקטער אלסעקער האט דעריבער נישט געהיילט דעם מאגען נאר דעם גייסטיגען צושטשנד פון זיין פאציענט און עס איז געשעהן א וואונדער נאך צעהן וואכען היילונג איז דער פאציענט פולשטענדיג געזונט געווארען

ער האט אנגעהויבען אלץ עסען און האט פארגעסען אז ער איז ווען עס איז קראנק געווען און דאקטער אלסעקער שרייבט, די מענשען וואס ריידען זיך איין אז זיי זיינען קראנק זיינען באמת קראנק און זערע ארגאנען פארהלטען זיך אזוי פונקט ווי זיי וואלטען טאקע באמת געליטען פון דער קרענק וואס זיי האבען זיך איינגערדט אז זיי ליידען פון איהר, זיי ליידען פון א גייסטיגער צערודערונג און דער גייסט איז אזוי שטארקן אז ער פיהרט אן מיט דעם קערפער צי די ווירקונג פון גייסט אויף דעם קערפער זאל זיין א ברכה אדער א קללה פאר דעם גוף דאס ווענדעט זיך פון דער ריכטונג אין וועלכער דער גייסט גייט (דר. סארנאס מעטאד)

די מאדערנע מעדיצין שטייט פעסט אויפין שטאנדפונקט אז כדי דער קערפער זאל זיין געזונד מוז דער גייסט זיין א געזונטער דאס אמאליגע ווערטעל, אין א געזונטען גוף געפינט זיך געזונטער גייסט דארף איבערגעדרייט ווערען מיט דעם קאפ אראפ, מיט א געזונטען גייסט קען זיין א געזונטער קערפער די תורה די אידישע אמונה זוכט צו שטארקען אונזער גייסט אונזער אינערליכע פעסטקייט און אנשפאר אין לעבען ממילא איז עס א תורה פון וחי בהם, תורה פון לעבען און געזונט זיין ולמען תאריכו ימים' לאנג לעבען און גוט לעבען מיט א ריינעם הארצען און ריינעם געוויסען ווער עס פארברעכט אבער געגען די געזעצען פון דער תורה פארברעכט געגען די נאטור געזעצען די פארלעצער פון די תורה געבאטען ווערען באשטראפט דורך זייערע אייגענע הענד דורך זייער נישט אויספאלגען די פארשריפטען פונעם דאקטער אויף צו היילען זייער קרענק.

אט די באשרייבונג זעהט אויס ווי ער באטאנט ממש אט די פראגע.

וועלן מיר אביסעל ליינען זיינע זאכן און זעהן צו מען קען מאכען עפעס צימעס דערפון פאר די חברי השטיבעל.

[שפילער]

אויב אונדז ווער מיר בעל כרחך אראפגעברענגט מאכט דען סענס צו ווערן באשטראפט?

און דארפן בעטן יעדע יאר נאכאמאל צום אייבערשטען פליעעז באשטראף אונדז נישט פארוואס זאל ער אונז שטראפן ער איז דאך א רחום וחנון אקעי דאס איז איין זאך אבער וייזוי קען מען שטראפן אויב אונדז ווער מיר בעל כרחך אראפגעשיקט ? וועסטו מיר ענטפערן אז אונדז זעמיר גולגילים , נאך אזוי פיל יאר איז נאך אלטס דא גלגולים?

בקיצור עפעס די גאנצע יודישקייט מאכט מיר נישט קיין סענס אבער איך וויל שטארק גלייבן

קען מיר איינער העלפן דא? אדער איינמאל מען האט עס פארלוירן דער איז נוי וועי בעק ?

[סקעפטיקער]

אויב אונדז ווער מיר בעל כרחך אראפגעברענגט מאכט דען סענס צו ווערן באשטראפט?

און דארפן בעטן יעדע יאר נאכאמאל צום אייבערשטען פליעעז באשטראף אונדז נישט פארוואס זאל ער אונז שטראפן ער איז דאך א רחום וחנון אקעי דאס איז איין זאך אבער וייזוי קען מען שטראפן אויב אונדז ווער מיר בעל כרחך אראפגעשיקט ? וועסטו מיר ענטפערן אז אונדז זעמיר גולגילים , נאך אזוי פיל יאר איז נאך אלטס דא גלגולים?

בקיצור עפעס די גאנצע יודישקייט מאכט מיר נישט קיין סענס אבער איך וויל שטארק גלייבן

קען מיר איינער העלפן דא? אדער איינמאל מען האט עס פארלוירן דער איז נוי וועי בעק ?

פארוואס ווילסטו אזוי שטארק גלייבן?

[שפילער]

אויב אונדז ווער מיר בעל כרחך אראפגעברענגט מאכט דען סענס צו ווערן באשטראפט?

און דארפן בעטן יעדע יאר נאכאמאל צום אייבערשטען פליעעז באשטראף אונדז נישט פארוואס זאל ער אונז שטראפן ער איז דאך א רחום וחנון אקעי דאס איז איין זאך אבער וייזוי קען מען שטראפן אויב אונדז ווער מיר בעל כרחך אראפגעשיקט ? וועסטו מיר ענטפערן אז אונדז זעמיר גולגילים , נאך אזוי פיל יאר איז נאך אלטס דא גלגולים?

בקיצור עפעס די גאנצע יודישקייט מאכט מיר נישט קיין סענס אבער איך וויל שטארק גלייבן

קען מיר איינער העלפן דא? אדער איינמאל מען האט עס פארלוירן דער איז נוי וועי בעק ?

פארוואס ווילסטו אזוי שטארק גלייבן?

ווילסט מיר משוגע מאכן אדער העלפן? וועט דאס פארענטפערן דעי שאלה מיך מאכן מער גלייבן?

אבער איך וועל דיר ענטפערן

איך וויל גלייבן ווייל ספילט גיט אז סאיז דא א ריבונו של עולם וואס פירט די וועלט און זאכן מאכן סענס אויב נישט האט דער לעבן זערא באדייט

[סקעפטיקער]

אויב אונדז ווער מיר בעל כרחך אראפגעברענגט מאכט דען סענס צו ווערן באשטראפט?

און דארפן בעטן יעדע יאר נאכאמאל צום אייבערשטען פליעעז באשטראף אונדז נישט פארוואס זאל ער אונז שטראפן ער איז דאך א רחום וחנון אקעי דאס איז איין זאך אבער וייזוי קען מען שטראפן אויב אונדז ווער מיר בעל כרחך אראפגעשיקט ? וועסטו מיר ענטפערן אז אונדז זעמיר גולגילים , נאך אזוי פיל יאר איז נאך אלטס דא גלגולים?

בקיצור עפעס די גאנצע יודישקייט מאכט מיר נישט קיין סענס אבער איך וויל שטארק גלייבן

קען מיר איינער העלפן דא? אדער איינמאל מען האט עס פארלוירן דער איז נוי וועי בעק ?

פארוואס ווילסטו אזוי שטארק גלייבן?

ווילסט מיר משוגע מאכן אדער העלפן? וועט דאס פארענטפערן דעי שאלה מיך מאכן מער גלייבן?

אבער איך וועל דיר ענטפערן

איך וויל גלייבן ווייל ספילט גיט אז סאיז דא א ריבונו של עולם וואס פירט די וועלט און זאכן מאכן סענס אויב נישט האט דער לעבן זערא באדייט

דעמאלטס קענסטו גלייבן אין דעם און נישט אין די עונשים. אין אנדערע ווערטער דו מוזט נישט גלייבן אז די תורה איז אמת און נאכאלס קענסטו גלייבן אז עס איז דא א גאט וואס גיבט א תכלית פארן לעבן (עס זענען דא פלענטי אזעלכע)

[שפילער]

דעי סתירה פון די אייבערשטער האט געהאלפן אז סאיז געשעהן א נס - ווען סגייט גוט און אלעס איז לטובה ווען סגייט שלעכט איז מרפסן איגרא

[בְּתוֹךְ עַמִּי]

@שפילער

עונשים איז א חלק פונעם סיסטעם וואס דער בורא האט קריעטעד פארן ציל פון "אלטימעט טוב/תענוג", (פ"וו עונש איז א וויכטיגע חלק פונעם סיסטעם איז א נושא פאר זיך) וואס איז עפעס וואס אונז האבן נישט קיין מינדעסטע השגה אינעם עוצם ותכלית התענוג לעולם הבא [תענוגים און יסורים אויף די וועלט איז כעין משל און א דזשאוק בעצם לגבי די תכלית'דיגע תענוג לעולם הבא...].

באמת לאמיתו ווערט טאקע אלעס געפירט מאתו ית' אויף דרכים נשגבים ונעלמים לתכלית פון אט דעם טוב/תענוג און אין דעם סענס איז אלעס לטובה. אבער, דער אויבערשטער וויל פון אונז אלץ חלק פון די תומ"צ אז אונז זאלמער מתפלל זיין צו אים ווען אונז ווילן עפעס (כאטש בעצם מאכט ער אלעס און ס'נישט שייך קיין שינוי רצון בו ית') און אין דעם סענס האמיר די רילעשנשיפ פון פראבלעם > תפילה / נס > הודאה...

יעצט אין דיין מצב, מאכט דיר נישט קיין סענס צו ווערן געבוירן בע"כ וכו', אבער ווען דו וועסט זוכה זיין לאחרי ככלות הכל צום תכלית טובה לעולם הבא וועסטו מרוב תענוג ניטאמאל געדענקען אז דו האסט זיך אמאל געוואונדערט צו ס'מאכט סענס און אויב וועט זיך איינער וואגן דיר צו דערמאנען דעם קשיא וואס דו האסט אמאל געהאט וועסטו ווערן 'הייס' פאר כעס וואס וועט זיך קענען פארמעסטן מיט די היץ פונעם גיהנום (דאסיז מעגליך א שטיקל משל צו פארשטיין דעם מהות פון עונשים לעולם הבא).

[סקעפטיקער]

להסביר דברי הציקער..
שכר מצוה בהאי עלמא ליכא.
ונתתי גשמיכם איז נאר פירותיהן בעולם הזה.

הגם מ'זעהט נישט ס'זאל געשעהן, נאר געווענדליך פארקערט..
פונקט ווי די קשה לשכחה'ס מאכט נישט פארגעסן,
און די חייבי כריתות לעבן ביז די 90. א.א.וו.

אויף דעם ענטפערט מען מיט הימלישע תירוצים, יענע וועלט, גלגול וכדו'.

שכר אויף דעי וועלט איז דא פאר דעי וואס טוהן וואס זיי ווילן (זענען נעבעך משבעוד צו זייער יצר הרע..)

דערמאנט מיר פון די גמרא אין קידושין: רבא אמר: הא מני – רבי יעקב היא, דאמר: שכר מצוה בהאי עלמא ליכא. דתניא, רבי יעקב אומר: אין לך כל מצוה ומצוה שכתובה בתורה שמתן שכרה בצדה שאין תחיית המתים תלויה בה. בכיבוד אב ואם כתיב: ״למען יאריכן ימיך ולמען ייטב לך״, בשילוח הקן כתיב: ״למען ייטב לך והארכת ימים״. הרי שאמר לו אביו: עלה לבירה והבא לי גוזלות, ועלה לבירה ושלח את האם ונטל את הבנים ובחזירתו נפל ומת – היכן טובת ימיו של זה, והיכן אריכות ימיו של זה? אלא: ״למען ייטב לך״ – לעולם שכולו טוב, ״ולמען יאריכן ימיך״ – לעולם שכולו ארוך. ודלמא לאו הכי הוה? רבי יעקב מעשה חזא.

ד.מ. שכר מצוה בהאי עלמא ליכא איז א פאקט געבויעט אויף אן אבזערוואציע, און די פאקט אז די שכר וואס די תורה זאגט ווערט נישט מקויים איז גאר א ראי' אויף תחיית המתים! און דעמאלטס וועט עס מקוים ווערן.

די גמרא זאגט דארט נאכדעם אז דאס איז געווען די סיבה פארוואס אלישע בן אבויה האט כופר געווען בתורה: אמר רב יוסף: אילמלי דרשיה אחר להאי קרא כרבי יעקב בר ברתיה – לא חטא. ואחר מאי הוא? איכא דאמרי: כי האי גוונא חזא.

די שטיקל גמרא - יעצט אין דף היומי - פארגעלערנט בטוב טעם דורך מרים אנזובין https://www.youtube.com/watch?v=neT8J54GaSI

[סקעפטיקער]

https://www.youtube.com/watch?v=39wnEzEW9kM