קאווע שטיבל

סונבאר, א שאד מ׳קען נישט מאכן 5 לייקס, אויב יא וואלט איך געבעטן צו קענען געבן 10 לייקס!!! זייער גוט אין קורץ ארויסגעברענגט די נקודות. ספעציעל די נפקא מינא צווישן ר טוביה ווייס און הרב וואזנער

איך זע אז לעיקוואוד האט שוין געשריבן אז ער שרייבט נישט ע"פ הלכה. לאמיר נאר צולייגן אז דער נידון איז נישט קיין כי הוא זה נוגע פאר אונז ערליכע אידן על דרך הסלולה לנו מזקנים וזקנותינו, אנשים ונשים המסוללות. לעיקוואוד קומט מיט דעקאראטישע און סוקראטישע מושגים, מיר אידן האבן א תורה, און לויט דעם מעסט זיך אלעס. אויב די תורה זאגט אז א ממזר איז אסור לבא בקהל, איז אזוי דער דין, אפילו ער קומט פון א פרייע שטוב און ער האט זיך נעבעך מוסר נפש געווען זיך צו אומקערן צו א רעליגיע וואס גייט אים אפשפארן דעם טיר צו קענען פירן א נארמאל לעבן. איי, ס'איז נישט מאראליש? איר זעט, די קשיא אליין שמעקט שוין מיט אפיקורסות, און איך גיי אפילו נישט מסביר זיין פארוואס, ווייל מכותלי מכתבך וריסי עיניך איז שוין ניכר אז דו ביסט אן אנגעליינטער.
יעצט, וואס ס'איז נוגע לדין, האבן מיר א פסק הרמב"ם (הל' מלכים פ"א ה"ט):

דער רמב"ם האט געשריבן:כל השררות וכל המינויין שבישראל--ירושה לבנו ולבן בנו עד עולם: והוא שיהיה הבן ממלא מקום אבותיו בחכמה, וביראה. היה ממלא ביראה--אף על פי שאינו ממלא בחכמה--מעמידין אותו במקום אביו, ומלמדין אותו; וכל מי שאין בו יראת שמיים--אף על פי שחכמתו מרובה, אין ממנין אותו למינוי מן המינויין שבישראל.

במאי עסקינן? א קהילה האט אויפגענומען רב ואזנר, און סוף ימיו דערזעט מען זיך אז ער האט א חשוב'ער זון, א גרויסער ערליכער איד, אבער קיין גרויסער יודע ספר איז ער נישט. ער איז אבער גרייט זיך צוצולערנען דעם פאך, און ער איז נישט מוותר אויפ'ן רבנות. זענען די תלמידי חכמים פון זכרון מאיר מחוייב צו לערנען מיט אים שהי' והטמנה און דיני וסתות (אקעי, מסתם נישט ממש אזוי, באט יו געט די פוינט) ביז ער וועט קענען פסק'נען שאלות. האבן מיר לכאורה א קלארע פסק דלא כעיר התורה.
און וואס איז מיט'ן חתם סופר אז ירושה גייט נישט אריבער ברבנות? אויף דעם האבן מיר דאך א קלארער פסק פונ'ם פוסק הדור, חתן דנן.

שבט הלוי (ח"ד סי' קכ"ח) האט געשריבן:ואמנם י׳׳ל גם לאידך גיסא דכהיום יש הרבה קהלות
שאין התיסדות הקהלה קדמה להרב הראשון
המוריש כמו שהי׳ בימי קדם שהקהלות היו עתיקות
עם תקנות ומסורת והם שקבלו את הרב ולדעת הח״ס
רק אותו קבלו לא בנו ױורשו אבל כהיום למדתי
מהנסיון שקודם שבא הרב הראשון לא היתה קהלה
כלל אלא ע׳׳י השפעת הרב וצדקתו נתיסדה קהלה
קדושה ונתמנו אנשי קהל בתחלה על ידו והוא כשותף
וכמיסד בקהלתם כי לו מגיע הזכות קיום שלהם אולי
בכזה הכל מודים דהבן יורש מעמדו של אביו.

יא יא, הרב וואזנער האט געהאט א ווייטער בליק...
נאכמער, אויף אזא אופן האבן מיר שוין מעגליך אפילו נישט דעם פראבלעם פון לעיקוואוד, ווייל די קהילה האט דאך אויפגענומען א רב כדיני התורה, וכמובן אז אויב לויט די דיני התורה איז דער דין אז דער זון דארף איבערנעמען, איז דאך דעתייהו אהכא.
יעצט, בנוגע צו עס איז עטיש אדער נישט, ס'הייסט טעארעטיש גערעדט, פארשטיי איך אינגאנצן נישט לעיקוואוד. דאס אז מען נעמט אויף א רב און מען בלייבט משועבד כל ימי חייו איז עפעס יא עטיש? דאס אז מען נעמט אויף א רב צו פירן דיני תורה און האלטן שבת הגדול דרשות, און ער נוצט אויס דעם טיטל צו ארויפצווינגען אויף זיינע חברי הקהילה אן איסור אויפ'ן פרויען דרייוון אדער אויף גיין דינערע טייטס וואס מען קען דורכזען זיין האנט, דאס איז יא עטיש? דאס אז א ראש ישיבה קען ארויסווארפן א בחור אינמיטן זמן ווייל ער איז געווען א מחוצף, דאס איז יא עטיש? איך וועל זיך אפשטעלן דא, ווייל אויב גיי איך ווייטער וועל איך אנקומען צו ננתקה.

יאיר, שמך נאה לך ואתה נאה לשמך.
ווען איך האב געזעהן אז יאיר האט דא מגיב געווען האט מיין הארץ פארפעלט א קלאפ פון נייגעריגקייט, וואס גייט ער זאגן אויף די נושא?

ייש״כ פאר דיין תגובה.

יאיר האט געשריבן:איך זע אז לעיקוואוד האט שוין געשריבן אז ער שרייבט נישט ע"פ הלכה. לאמיר נאר צולייגן אז דער נידון איז נישט קיין כי הוא זה נוגע פאר אונז ערליכע אידן על דרך הסלולה לנו מזקנים וזקנותינו, אנשים ונשים המסוללות. לעיקוואוד קומט מיט דעקאראטישע און סוקראטישע מושגים, מיר אידן האבן א תורה, און לויט דעם מעסט זיך אלעס. אויב די תורה זאגט אז א ממזר איז אסור לבא בקהל, איז אזוי דער דין, אפילו ער קומט פון א פרייע שטוב און ער האט זיך נעבעך מוסר נפש געווען זיך צו אומקערן צו א רעליגיע וואס גייט אים אפשפארן דעם טיר צו קענען פירן א נארמאל לעבן. איי, ס'איז נישט מאראליש? איר זעט, די קשיא אליין שמעקט שוין מיט אפיקורסות, און איך גיי אפילו נישט מסביר זיין פארוואס, ווייל מכותלי מכתבך וריסי עיניך איז שוין ניכר אז דו ביסט אן אנגעליינטער.
יעצט, וואס ס'איז נוגע לדין, האבן מיר א פסק הרמב"ם (הל' מלכים פ"א ה"ט):

דער רמב"ם האט געשריבן:כל השררות וכל המינויין שבישראל--ירושה לבנו ולבן בנו עד עולם: והוא שיהיה הבן ממלא מקום אבותיו בחכמה, וביראה. היה ממלא ביראה--אף על פי שאינו ממלא בחכמה--מעמידין אותו במקום אביו, ומלמדין אותו; וכל מי שאין בו יראת שמיים--אף על פי שחכמתו מרובה, אין ממנין אותו למינוי מן המינויין שבישראל.

במאי עסקינן? א קהילה האט אויפגענומען רב ואזנר, און סוף ימיו דערזעט מען זיך אז ער האט א חשוב'ער זון, א גרויסער ערליכער איד, אבער קיין גרויסער יודע ספר איז ער נישט. ער איז אבער גרייט זיך צוצולערנען דעם פאך, און ער איז נישט מוותר אויפ'ן רבנות. זענען די תלמידי חכמים פון זכרון מאיר מחוייב צו לערנען מיט אים שהי' והטמנה און דיני וסתות (אקעי, מסתם נישט ממש אזוי, באט יו געט די פוינט) ביז ער וועט קענען פסק'נען שאלות. האבן מיר לכאורה א קלארע פסק דלא כעיר התורה.
און וואס איז מיט'ן חתם סופר אז ירושה גייט נישט אריבער ברבנות? אויף דעם האבן מיר דאך א קלארער פסק פונ'ם פוסק הדור, חתן דנן.

שבט הלוי (ח"ד סי' קכ"ח) האט געשריבן:ואמנם י׳׳ל גם לאידך גיסא דכהיום יש הרבה קהלות
שאין התיסדות הקהלה קדמה להרב הראשון
המוריש כמו שהי׳ בימי קדם שהקהלות היו עתיקות
עם תקנות ומסורת והם שקבלו את הרב ולדעת הח״ס
רק אותו קבלו לא בנו ױורשו אבל כהיום למדתי
מהנסיון שקודם שבא הרב הראשון לא היתה קהלה
כלל אלא ע׳׳י השפעת הרב וצדקתו נתיסדה קהלה
קדושה ונתמנו אנשי קהל בתחלה על ידו והוא כשותף
וכמיסד בקהלתם כי לו מגיע הזכות קיום שלהם אולי
בכזה הכל מודים דהבן יורש מעמדו של אביו.

יא יא, הרב וואזנער האט געהאט א ווייטער בליק...
נאכמער, אויף אזא אופן האבן מיר שוין מעגליך אפילו נישט דעם פראבלעם פון לעיקוואוד, ווייל די קהילה האט דאך אויפגענומען א רב כדיני התורה, וכמובן אז אויב לויט די דיני התורה איז דער דין אז דער זון דארף איבערנעמען, איז דאך דעתייהו אהכא.
יעצט, בנוגע צו עס איז עטיש אדער נישט, ס'הייסט טעארעטיש גערעדט, פארשטיי איך אינגאנצן נישט לעיקוואוד. דאס אז מען נעמט אויף א רב און מען בלייבט משועבד כל ימי חייו איז עפעס יא עטיש? דאס אז מען נעמט אויף א רב צו פירן דיני תורה און האלטן שבת הגדול דרשות, און ער נוצט אויס דעם טיטל צו ארויפצווינגען אויף זיינע חברי הקהילה אן איסור אויפ'ן פרויען דרייוון אדער אויף גיין דינערע טייטס וואס מען קען דורכזען זיין האנט, דאס איז יא עטיש? דאס אז א ראש ישיבה קען ארויסווארפן א בחור אינמיטן זמן ווייל ער איז געווען א מחוצף, דאס איז יא עטיש? איך וועל זיך אפשטעלן דא, ווייל אויב גיי איך ווייטער וועל איך אנקומען צו ננתקה.

לאמיר מאכן קלאר,
1) אפילו לויטן רמב"ם, שטייט נישט אין רמב"ם בכלל אז דער קהילה, אדער די מענטשען, אדער בכלל עפעס א שום זאך, איז אין דער בעלות פון דער רב און ער איז עס מוריש צו זיין זון ווייל עס איז זיין ביזנעס. לא מיניה ולא מקצתיה. שטייט סך הכל א הלכה צו די קהילה, וואס איז מובן מאליו אז צו זיי דארף מען רעדן אין אזא פאל, אז אפילו ער איז נישט ממלא מקומו בחכמה, לערנט מען עם צו. פארשטייט זיך עס רעדט זיך ער איז א בר הכי אז אויב וועט מען עם לערנען וועט ער פארשטיין. מכל מקום איז דאס א דין וואס איז קלאר פונה צו דער קהילה וואס איז עם ממנה, און אויב זיי ווילען זיך אנפייפען אויף דער שטיקל רמב"ם קען דער זון נישט האבען קיין שום טענות. אין ערגעץ אין די אלע הלכות שטייט נישט דער אבסורדישע און רשעותדיגע טענה וואס ממי שאמרו טענהט דא אז עס קען זיין א מציאות אז א קהילה על כל האנשים והבנינים והמוסדות וכו' זאל אלץ זיין נידון ווי א פריוואטער ביזנעס וואס א מענטש האט אויפגעשטעלט און ברוב ערמומיותו גורם געווען אז מענטשען זאלן עס אויסהאלטן מיינענדיג אז דא איז א קהילהדיגע כללישראל זאך און דערווייל שטייט דער רב און טראכט כל אלה ידי עשתה ושלי ורכושי הם.

(ווען די סיבה וואלט געווען ווי מטענהט דא אז עס איז זיין ביזנעס, וואלט דאך נישט געווען שייך בכלל א הלכה אז ער מוז זיין ממלא מקומו כאטש ביראה, אז עס איז זיינס איז עס דאך זיינס, סנישטא אזא זאך א ירושה וואס איז תלוי אין די מעלות אדער ערליכקייט פון קינד.)

וועגן די נידון אין די פוסקים אויף ירושת רבנות און טענת בעל שבט הלוי וויל איך נישט אריינגיין, עכ"פ דער סברא וואס דו ברענגסט בשמו איז גאר שוואך מכל הטעמים שטרחתי להסביר באשכול זה.


2) די טענה דיינע וועגן עטיק און תורה איז גאר לעכערליך, און איך שטעל מיר פאר דו מיינטס אליינס נישט כפשוטו. הגע בעצמך, נניח עס זענען דא חלקים אין די תורה וואס זענען נישט דעמאקראטיש אדער עטיק לויט אונזער השגה, איז וועגן דעם איז יעצט א חיוב אלעמאל זיך אויפציפירען מיט די גרעסטע רשעות און ציניות לויט די עטיק ווייל אפשר איז הלכות ממזר נישט עטיש? דאס איז טאקע א ברייטערער שמועס, אבער מכל מקום לעניינינו איז קלאר אז דאס ואס איז עטיש איז אויך תורהדיג, די תורה פארלאנגט אז דער קהילה זאל וועלן דער מנהיג און נישט להיפך, און אזוי האבען זיך קהילות ישראל געפירט אלע דורות, נישט אז א קהילה איז א פריוואטער ביזנעס פון עמיצער, ממילא איז דער נושא פון עטיק בכלל נישט רעלעוואנט צו אונזער שמועס.

3) לגבי די לעצטע טענות דיינער, אויפנעמן א רב אויף כל ימי חייו זעה איך נישט עפעס ראנג, בנוהג שבעולם אז סדא פאסטענעס וואס זענען לייפטיים, און סדא וואס זענען נישט, עכ"פ סאיז גארנישט בעצם ראנג מיט דעם אז איינער זאל זיין רב לכל חייו. אז א רב נוצט אויס זיין שררה צו ענפארסען איבעריגע נישט וויכטיגע זאכען וואס נישט אויף דעם האט מען עם געגעבן די שררה איז דאס טאקע אומעטיש און ממוז אויף דעם מוחה זיין, די זעלבע דער ראש ישיבה וואס ווארפט ארויס א בחור אינמיטען זמן (ע"פ רוב למען כבודו) איז א מנוול און מברויך עם נאכשרייען אויף די גאס.

1) איך זוך נישט דא צו דעפענדען ממי שאמרו'ס הגדרה אויף א קהילה, איך זוך נאר צו פארענטפערן אז רב וואזנער האט יא געמעגט ע"פ הלכה שטעלן זיין זון אלס רב אויב ער האלט אז ער איז א ירא שמים און א תלמיד חכם. און בכלל, פון די הלכה זעט מען אז עס איז דא א געוויסע בעלות וואס דער רב האט, ווייל אויב נישט, ווי קומט אריין ירושה בכלל, איז עס דען הלכה למשה מסיני אז די קהילה מוז שטעלן דעם זון אלס רב?
2) איך זאג בסך הכל אז אויב דער פסק על פי דין איז אז א רב מעג אריינשטעלן זיין זון, דעמאלט איז דיין טענה אז ס'איז נישט עטיש בכלל נישט קיין טענה, אויב יא קענסטו פרעגן אויף הונדערטער דינים לויט וואס כלל ישראל פירט זיך.
3) איך מיין אז ס'איז נישט אזוי פשוט, דעמאקראטיע און היינטיגע עטיק וואלט געזאגט אז מען דארף וואוטן פאר'ן רב יעדע פינף-צען יאר. נישט אז ער זאל קענען בלייבן על מי מנוחות, און די קינדער און אייניקלעך פון די פריערדיגע קהילה מעמבערס זאלן אים נישט קענען ארויסשטויסן ווייל העי, ער איז אריינגעקומען דורך בחירות. לגבי תקנות און ווארפן א בחור פון ישיבה, האבן אלע רבנים און ראשי ישיבה זיך אזוי געפירט, מער אדער ווייניגער, און קיינער האט נישט געהאלטן אז ס'איז שלא על פי תורה. כאטש ס'איז גאנץ זיכער אומעטיש.

1) פון הרב וואזנער האט מען שוין אפגעמאכט אז מרעדט נישט. עכ"פ לפי ההסבר שלי ברמב"ם אין זה כלל בעלות, והוכחתי זאת. יש דין שנלמד מהפסוקים לגבי מינוי מלך שיש למנות בנו אם ראוי, אבל אם הציבור לא רוצה בדווקא אין הרב הקודם יכול לעשות כלום. לא שיש כאן בעלות בכלל.

2) לא נכון כלל, כי הדין כאן הוא הוא העטיק, כמו כל החושן משפט, ועכ"פ באנו למחלוקת החזון איש באמו"ב וכל העולם כולו. אני כשלעצמי חולק על כל ההבחנה בין דין עטיש לדין תורה, ולענ"ד אין ההבחנה הזו משמשת בד"כ אלא להצדיק מעשה רשעות גמורים לכל הדעות.

3) אויב קיינער האט נישט געהאלטן אז ווארפען איז אומעטיש, און אומתורהדיג, האלט איך אזוי, וכך שמעתי מרבותי. לגבי רבנות לכל חייו או לא יש לדון בנפרד. ועכ"פ אינו קשור למחלוקת תורה ועטיק כלל אלא לשאלה שאפשר לעיין בה. (למשל בעולם, א מעיאר אדער סענטאר וכו' איז מען ממנה לזמן , ווידער א שופט איז מען ממנה לכל ימיו, מה בין זה לזה?)

איך בין נישט געווען ביי די מיטינג וואו מען האט אפגעמאכט אז מען רעדט נישט פון רב וואזנער, אדער בין איך ארויס אויף די פאר מינוט, בכל אופן שטעל איך מיך צו צום דעת הקהל .
דאס ביסטו גערעכט, אז מען זעט נישט אין ערגעץ אז א רב זאל מעגן טון וואס ער וויל אין א קהילה ממש כל מה שלבו חפץ, ובפרט אויב ער מיינט נישט די טובה פון די קהילה, און דאס קען אויך זיין אז ירושה ברבנות האט נישט קיין שום שייכות מיט בעלות אויף די רבנות (כאטש איך האלט אז מען קען זיך דינגען דערויף), פונדעסטוועגן מיין איך אז ס'איז א דבר ברור אז רבנים במשך כל הדורות האבן אין זיך געזען מער ווי סתם א געוויסע משרת הציבור, זיי האבן ענדערש זיך געהאלטן אלס מער פאראנטווארטליך אויך פאר זאכן וואס מען האט זיך נישט דוקא אויסגענומען אין דעם שטר הרבנות. קען זיין אז דו ביסט מחולק מיט מיר, אדער אפשר האלטסטו אז זיי האבן טאקע געטון ראנג.
דער חילוק צווישן א מעיאר און א שופט איז אז א מעיאר איז א פאליטישע אמט. ווען מען זאל אויפנעמען א דיין פאר כל ימי חייו איז דאס פארשטענדליך, אבער אויפנעמען א רב (כעין א גאווערנאר, מעגליך אפילו מער לויט די היינטיגע דעפינישען פון א רב אדער רבי) איז א דבר פשוט אז כדי עס זאל זיין יושר'דיג מוז מען איינפירן וואלן יעדע עטליכע יאר, און מעגליך אפילו נישט לאזן דינען מער ווי א געוויסע צאל טערמינען, ווי אונזערע גאונ'ישע מייסדי ארצינו, די גרינדער פון די קאנסטיטוציע האבן שוין ברוב חכמתם איינגעזען.
וועגן תורה מיט עטיקס, איך וייס נישט אויב דאס איז ממש דער שמועס דא, אבער איך וואלט זייער געוואלט וויסן וואס דו טוסט מיט אונזער ממזר'ל, ער שטייט דא נעבן מיר און בעט זיך פאר אן עצה, זאל איך אים שיקן צו רב לעיקוואוד?

יאנקל, דיין עצם נקודה אין אלגעמיין איז ריכטיג, אבער איך מיין אז דא איז עס דעם זכות פונ'ם זון, נישט פונ'ם טאטן. די שאלה איז צו ס'איז סתם א דין וואס דער קהל האט צו שטעלן דעם זון (וואס דער רב האט לכאורה א רעכט צו אינפארסירן), אזוי ווי מען דארף שאקלען לולב, אדער ביסודו ליגט דא א געוויסע הבנה אין דעם עצם בעלות פון די רבנות.

אז מ'רעדט שוין, אין וויען איז דאך ביז היינט געווען דעמאקראטיע (עכ"פ לאחר פטירת הרב). וויפיל שאנסן איז דא אז די טראדיציע פון ערוויילן א רב זאל אנהאלטן? לענ"ד, זילטש.

פון דעם רעדט מען דאך דא, אז אלע רבנים וואס ליינען קאווע שטיבל זאלן איבערטראכטן זייערע מעשים און אויפהערן משתלט זיין על הציבור.

מיינסט צו זאגן אלע רבנישע קינדער.

יידל האט געשריבן:מיינסט צו זאגן אלע רבנישע קינדער.

פארוואס נישט רבנים אליינס? בנוגע זייערע קינדער, דיו לצרה בשעתו

און אז מען האט שוין טענות, לאמיר נישט פארגעסן אז בעיקר זענען מיר אליין שולדיג, לאו עכברא גנב אלא חורא גנב. ווען מיר וואלטן נישט געטאנצן קדוש אויף יעדן עם הארץ און בעל מידות רעות בלויז ווייל ער הייסט טווערסקי אדער טייטלבוים און ער האט זיבן שטאקיגע זיילן אויף די חתונה בריוולעך אנגעפילט מיט באבעס און זיידעס, וואלטן מיר אסאך שענער אויסגעזען.

ממי שאמרו, די רבנים אליינס זענען זיך נישט משתלט, דער ציבור האט פאר סאם ריזען זיך מכניע געווען תחתיהם. וויאזוי זאגט יאיר? לאו עכברא גנב אלא חורא גנב.

אריין צו ווארפען מיינע פאר קוואדערס,

מען איז דן דא אויב עס איז ריכטיג איבערצוגעבען פאר די קינדער די רבנות.

הן אמת, אז מען קען דעבאטירען, צו עס איז עטיש אויסגעהאלטען אדער נישט, ווען א רב האט קינדער און תלמידים, און מען ווייסט אז ער האט א תלמיד וואס איז זיכער מער ראוי ווי דער זוהן, און דער רב גיט עס איבער פאר זיין זוהן, ווייזט עס אויף קאראפציע.

אבער, און דער אבער זאגט זיך מיט א שטיקעל גרעפץ, מען קען טרעפען ווען מען גייט צוריק גאר גרויסע וואס האבען געהאט דער קאראפציע. מי לנו גדול פין משה רבינו אליין, וואס חז"ל זאגען אז ער האט ענדרעש געוואלט זיין גרשום, וואס פין אים נישט געבליבען קיין יידיש זכר, זאל זיין די ממלא מקום זיינע, און נאך איין מזל ער האט געהאט דיירעקט שייכות מיט דער רבש"ע אליין, וואס האט ממנה געוועהן דער ממלא מקום, און ער האט געזאגט "ניין" און ביי דעם איז עס געבליבען.

און פין זכרון דענקט זיך ר' מענדעלע וויטעבסקער, וואס מען קען ליינען די בריוו און פרי הארץ סוף ספר, ווי ער זאגט אהן אז זיין זוהן טאר נישט פירען קיין שום שררה אדער רביסטווע, און אלעס ווייל ער האט געהאלטען אז דער ממלא מקום זאל זיין א צווייטער, הערשט איז זיין זוהן נישט געוועהן קיין קטלא קניא. (גענוג ערליך איז ער געוועהן פאר פאלגען, היינט וואלט מען אים גערופען א שוטה פאר פאלגען).

ווידער ארום, ווען מען רעדט פין די סאדיגורער ריזשענער הויפען, דארט איז דאך געוועהן כמעט ווי ביי די רעביס היינט, נאר נאך מער, אז יעדער איינער איז געווארען א רבי, און נישט סתם א רבי, נאר א קדוש, נישט קיין חילוק צו ער איז געוועהן א תלמיד חכם עם הארץ שוטה חכם צדיק רשע עניו גס רוח, און אלע חסידים פין אלע רעביס פלעגען אריין גיין מחזק זיין אלע רעביס ווען עס איז זיי אויסגעקומען אדורך צו פארען. גיי פארשטיי. (ברוך השם אז דעס איז שוין נישטא, אבער די מצב ווערט דאך ערגער מצד אחר).

און דער גרויסער צאנזער רב, דער ד"ח, פלעגט זיך נידריג מאכען אריין צו זעצען אלע קינדער און אפילו אייניקלעך צו זיין רבנים אין שטעט, און אנגעפירט א גאנצע מחלוקת אין קשאנוב, נאר פאר די רבנות פין זיין זוהן ר' דוד, מיט דער תפארת שלמה. און נישט אז דער תפארת שלמה איז געוועהן פאר א תלמיד חכם, ער האט געוואלט זיינס א קינד זאל זיין רב (עפעס אזוי, אבער די מחלוקת איז זיכער נישט געוועהן לטובת הקהל). אזוי אז פאר די קריג, איז אין גאנץ גאליציע נישט געוועהן קיין איין שטאט וואס די רב אדער דיין זאל נישט זיין א צאנזער אייניקעל. צו מעסטען א לעוועל ווי דאס אין קאראפשען, דארף מען האבען כלי פין מ' סאה............

און מען זאגט נאך אז מען האט געפרעגט די ד"ח היתכן? האט ער געזאגט אז פאר קינדער גיט מען אלעס................ גיי פארשטיי.

און מען קען טאקע אנגיין און מאכען ליסטעס פאר א לאנגער צייט, און אלע גדולים זענען גענוג חשוב זיי צו לייגען דא אויף ק"ש טיש, אבער די עיקר נקודה וואס מען דארף ארויסנעמען איז, קיינער פין די מנהיגים, על כל פנים כמעט קיינער, ווען ער שטעלט זיין זוהן מיינט נישט לטובת הקהל, נאר לטובת זיין זוהן. כמעט יעדער וויל איבער לאזען די קינדער מיט וואס ער קען.


אוודאי איז לעיקוואד גערעכט טיארעטיש, עס וואלט געוועהן בעסער ווען ר' מלכיאל קאטלער איז א מקוה איד, און רז"ל איז א בדחן, און ר' אהרן איז פורים רב, און פאפא רב איז מוהל פאר גוים, און מען קען רעכענען ווייטער, אבער וואס קען מען טוהן? אזוי איז עס. א מענטש האט א רעכט על פי תורה צו געבען פאר קינדער וואס ער קען.

לגבי איין נקודה פין לעיקוואד דארף מען ארויס ברענגען, ער טענה'ט אז די קהלה באלאנגט נישט פאר רב וואזנער (למשל), און ער האט נישט קיין רעכט וכו'. אפילו די גאנצע קהלה געהערט נישט צו אים, אבער זיין פאזיציע געהערט יא צו אים, און דאס קען זיין האט ער יא א רעכט איבערצוגעבען. און נישט מיט דער טענה, אויב עס געפעלט דיך נישט דאווען נישט דא ווי מישאמרו זאגט, נאר סתם, דאווען דא, און לערן דיך אויס עס זאל דיך יא געפעלען, ווייל דאס איז נישט דיין דיסיזשען אין דעם בית המדרש, ודו"ק.

ווען וועלט וואלט געוועהן וועלט, וואלט מען געמאכט א סענטראלע קהלה מיט פיל קליינע בתי מדרשים ווי די רבנים זאלען אויף גענומען ווערען דורך דער עולם, דוגמת די קליינע בתי מדרשים אין לעיקוואד, און די רבנים זאל דארפען ווידער ערוועלט ווערען, אפשר פיר יאר איז צו ווייניג, עס קען זיין יעדער צעהן יאר איז אויך גענוג. און אזוי ארום מבטל זיין די כח וואס די פירמע רעביס האבען. דער כח וואס זיי האבען היינט, און מן הסתם נישט געוועהן וואס א אידישע מנהיג האט דאס געהאט זיין די ריש גלותא צייטען.

יעצט אראפ געלייגט דעם טעלעפאן מיט הרב וואזנער, ער זאגט ער וועט איבערקלערן די גאנצע זאך.

אידען די רבנים ווארטען מיט שפאנונג צו זעהן וואס וועט ארויסקומען פון לעיקוואד מיט יאיר וכו' צו זאלען זיי רעזיגנירן אדער נישט.. כ' מיין נישט קיין ספק אז וועגען דעם האט מען געעפנט דעם אשכול..

ווילאנג זיי ווארטן געב זיי ביטע א טעפל קאווע מיט אפאר פון דיינע טשאקלעד טשיפס קוקיס.

לגבי וואס איחוד פעלד ברענגט, שוין, לאמיר בעסער נישט רעדן אויף פריערדיגע, עכ"פ סאיז נישט קיין מצווה ממשיך צו זיין יעדער עוולה וואס איז אמאל געווען. און לענ"ד האט א טאטע נישט קיין רעכט נישט על פי תורה און נישט על פי שכל אריינצושטעלן זיין זון אויף קיין שום פאסטן, דאס איז דער רעכט פון דער קהילה מחליט צו זיין, און ווער עס טוט אנדערש איז א באנדיט א משתלט על הציבור ועתיד ליתן את הדין, נישט קיין חילוק ווי גרויס ער איז אדער איז געווען און נישט קיין חילוק ווער זיינע זיידעס זענען געווען.

אמת דער עולם איז אויך שולדיג אין דעם, אבער דאס מיינט נאכנישט אז די פירערס זענען פטור מליתן את הדין, לאמיר זאגען א האלבע שולד ליגט אויף זיי און א האלבע אויף די עולם, צו וואס, עכ"פ פטור זענען זיי זיכער נישט.

איין זאך ווייס איך, איך בין נישט שולדיג אויף דעם, ווייל איך זאג קלאר מיין מיינונג סיי דא אין סיי אין אנדערע פלעצער אז דאס איז רשעות קאראפציע און השתלטות, און איך שטעל מיך נישט צו קיין כי הוא זה צו אזעלכע זאכען. ווידער וואס אנדערע האבען געשריבען דא, ברויך מען קלערן אויב זיי זענען א חלק פונ'ם עוולה.

לגבי דאס וואס מרעדט דא צו סאיז אויף למעשה די גאנצע שמועס, האב איך שוין מאריך געווען אינם פריערדיגען עמוד ומשם יתד ופינה לכל הענינים כיוצא בהם. ברור אז דער מצב קען בעסער ווערן און ווערט בעסער מיט יעדער משהו וואס מטוט זיך נישט צוצושטעלן צו זי קאראפציע, און מיט יעדער פאר אידען וואס פראבירען זיך צאמצונעמן אן די סארט קאראפציע.

לעיקוואוד, אויב דער רב האלט אז די קהילה איז מחוייב אויפצונעמען זיין זון על פי תורה (כמבואר ברמב"ם) פארוואס האט ער נישט קיין רעכט צו זיכער מאכן אז זיי פירן עס אויס? נאר צו זיכער מאכן אז זיי פילטערן וואסער פון אומזעהבארע ווערים איז ער מחוייב?
און שולדיג ביסטו שוין איינמאל. עכ"פ אזוי לאנג ווי די שרייבסט באהאלטן אונטער אין א ניק.

רבונו של עולם! איך וויל באמת פארשטיין דער רב האט גע׳עפענט א בית המדרש אין זיין בעיסמענט אדער נעמט די מארטגעדש אויף זיך. מיט וואספארא רעכט האבן די בני הקהילה עס אוועקצונעמען פון אים??? עס איז זיינס פריוואט. אפילו די אלע מענטשן וואס האבן מנדב געווען, זיי האבן באקומען עפעס דערפאר, צו די ארון הקודש וכו׳.

גלייבטס מיר איך האב אויך שטארקע טענות אויף די רבנים (ועיין תחת אחת השיחים באשכול הסיסטעם), אבער נישט ״אלעס״ וואס זיי טוען מאכט נישט קיין סענס. א מענטש וואס עפענט אויף אן אייגענע בית המדרש, האבן די מתפללים קיין רעכטן נישט. נישט על פי דיני תורה, נישט על פי דיני ערכאות, נישט על פי מענטשליכקייט.

אפשר קען g&g איינטיילן פאר די בלאט וואס צו טוהן ווייל זיי האבן געבארגט די ערשטע עשרת אלפים כיכר כסף פאר זיי??

אפשר קען די אלע באנד האלדערס איינטיילן ווער עס זאל זיין פרעזידענט ווייל זיי האבן די אגרות חוב פון אמעריקא???

איך בין ענק מודה ביי א חסידות וואס די רבי האט איבערגענומען, אבער ביי א פרישע קהילה. פארוואס? מיט וועלכע רעכט??

לגבי די וויענע רב טאקע, ווייס איך נישט צו ער האט א רעכט צו טוישן זאכן אין זיין קהילה. מען האט עם אויפגענומין צו פירן די קהילה, נישט צו טוישן אדער שפילן. (כאטש מען ווייסט אז לכאורה וועלן זיין קינדער איבערנעמען)

יאיר האט געשריבן:לעיקוואוד, אויב דער רב האלט אז די קהילה איז מחוייב אויפצונעמען זיין זון על פי תורה (כמבואר ברמב"ם) פארוואס האט ער נישט קיין רעכט צו זיכער מאכן אז זיי פירן עס אויס? נאר צו זיכער מאכן אז זיי פילטערן וואסער פון אומזעהבארע ווערים איז ער מחוייב?
און שולדיג ביסטו שוין איינמאל. עכ"פ אזוי לאנג ווי די שרייבסט באהאלטן אונטער אין א ניק.

ווייל, כמו שהסביר יאנקל למעלה, אפילו ווען סזאל אזוי שטיין אין רמב"ם אין דאס א רשות נישט קיין חובה, לא נחרבה ירושלים אלא על שדנו בה דין תורה.

אם תקניטנו וועל איך שרייבען דא מיין אמתער נאמען. כמו שהסברתי במ"א (אולי מחקתיו) כל זמן איך בין א פריוואטע מענטש מאכט עס נישט אמתדיג אויס צו איך הייס לעיקוואד אדער איך הייס געצל יאקאבאוויטש.
און איך זאג די אלע זאכען אויך אין אמתער קאווע שטיבל ווי מקען מיר מיטן נאמן.