משנה ברורה לעומת ערוך השלחן - ווער איז פוסק אחרון?

[מוח שליט]

ביסט גערעכט בענין די הלכה פין סריס. אבער אודי לי מיהת אז נישט האבען ב' שערות ביי די צוואנציג איז וואס געט מיר די רעכט תולה צו זיין אז ער איז סריס. [בצירוף אחד מסימני סריס]. הרי לנו די גודל התמיהה פין נישט האבען שערות בבן עשרים, עד כדי כך ליתן לו דין סריס
אידיש גערעדט - עס איז א גרויסע מיילסטאון נישט צו האבען ב' שערות בבן עשרים, עד כדי כך אז מען מאכט אים פאר א סריס אויב האט ער איין סימן פין א סריס. משא"כ ביז די צוואנציג אפי' ער האט אסאך סימני סריס נעמען מיר נאך נישט אהן אז ער איז א סריס.
וא"כ טענתי במקומה עומדת.

[ונבנתה העיר]

יקותיאל פארקאש [שבת כהלכה ועוד] רעדט בענין משנה ברורה ווס. שו"ע הרב, פון בערך 58 מינוט און ווייטער [פארדעם איז אויך גאנץ אינטערעסאנט].

http://video.chasidut.net/videos/5181/% ... 7%A2%D7%92

[איחוד פעלד]

בכלל איז א פלא, ער איז משמיט דער מגן אברהם און צום סוף איז ער נאך מכריע ווי דער מגן אברהם. ממש מרפסן איגרי

בדיעבד!

וואס איז א חילוק.

ווען מען לאזט איינעם אויס און מען ברענגט אים נישט, מיינט עס אז מען איז אים נישט גורס ווייל זיין שיטה איז נדחה. אין דעם פאל, ברענגט ער אין ביאור הלכה, אז פארדעם איז ער משמיט דער מג"א, ווייל רוב אחרונים קריגען, און ער איז שווער וכו'. און צום סוף שטיקעל בלייבט נאך די הכרעה ווי די מג"א, גיי פארשטיי. פארדעם האט ער אים משמיט געוועהן כאילו זיין שיטה איז א דעת יחיד ואין לסמוך עליו?

[יאיר]

ביסט גערעכט בענין די הלכה פין סריס. אבער אודי לי מיהת אז נישט האבען ב' שערות ביי די צוואנציג איז וואס געט מיר די רעכט תולה צו זיין אז ער איז סריס. [בצירוף אחד מסימני סריס]. הרי לנו די גודל התמיהה פין נישט האבען שערות בבן עשרים, עד כדי כך ליתן לו דין סריס
אידיש גערעדט - עס איז א גרויסע מיילסטאון נישט צו האבען ב' שערות בבן עשרים, עד כדי כך אז מען מאכט אים פאר א סריס אויב האט ער איין סימן פין א סריס. משא"כ ביז די צוואנציג אפי' ער האט אסאך סימני סריס נעמען מיר נאך נישט אהן אז ער איז א סריס.
וא"כ טענתי במקומה עומדת.

דאס איז א גוטע קשיא וואס איז שווער אויף אלע פוסקים, וואס האלטן אז מען דארף ווארטן ביז רוב שנותיו, מען דארף זען וואס דער פרי מגדים ענטפערט פארוואס מען גייט נישט נאך רוב ביי י"ג שנה, מעגליך אז דער תירוץ שטימט אויף בן כ' אויך. בכל אופן, וואס זאגסטו צו מיין פריערדיגע הערה אז דער מג"א דערמאנט דייקא נן י"ח שנה איז משמע אז עפעס ספעציעל איז דוקא מיט י"ח, און עס האט צו טון דוקא מיט מיעוט זקנו וואס איז כמו נתמלא זקנו אונטער י"ח שנה, און דעמאלט דארף מען נישט זאגן אז ער איז מחולק מיט די אלע אנדערע פוסקים.

[מוח שליט]

ביסט גערעכט בענין די הלכה פין סריס. אבער אודי לי מיהת אז נישט האבען ב' שערות ביי די צוואנציג איז וואס געט מיר די רעכט תולה צו זיין אז ער איז סריס. [בצירוף אחד מסימני סריס]. הרי לנו די גודל התמיהה פין נישט האבען שערות בבן עשרים, עד כדי כך ליתן לו דין סריס
אידיש גערעדט - עס איז א גרויסע מיילסטאון נישט צו האבען ב' שערות בבן עשרים, עד כדי כך אז מען מאכט אים פאר א סריס אויב האט ער איין סימן פין א סריס. משא"כ ביז די צוואנציג אפי' ער האט אסאך סימני סריס נעמען מיר נאך נישט אהן אז ער איז א סריס.
וא"כ טענתי במקומה עומדת.

דאס איז א גוטע קשיא וואס איז שווער אויף אלע פוסקים, וואס האלטן אז מען דארף ווארטן ביז רוב שנותיו, מען דארף זען וואס דער פרי מגדים ענטפערט פארוואס מען גייט נישט נאך רוב ביי י"ג שנה, מעגליך אז דער תירוץ שטימט אויף בן כ' אויך. בכל אופן, וואס זאגסטו צו מיין פריערדיגע הערה אז דער מג"א דערמאנט דייקא נן י"ח שנה איז משמע אז עפעס ספעציעל איז דוקא מיט י"ח, און עס האט צו טון דוקא מיט מיעוט זקנו וואס איז כמו נתמלא זקנו אונטער י"ח שנה, און דעמאלט דארף מען נישט זאגן אז ער איז מחולק מיט די אלע אנדערע פוסקים.

איך מיין אז די פוסקים וואס די רעדסט איז ווען מען ווייסט קלאר אז לא הביא שתי שערות. די מג"א רעדט דא ווען מיר האבען נישט בודק געווען, אין מען איז סומך אויף רוב.
ובענין השני וואס די שרייבסט. באמת רעדט דאך די מג"א בכלל נישט פין ענין זקן, בין מעט בין הרבה. דאס איז נאר די פשט פין פמ"ג בדבריו. וכמובן שהוא דוחק הרבה אריינצולייגען עפעס וואס ער זאגט נישט.

[יאיר]

די קשיא פון דעם פרמ"ג ודעימיה כמו שהעתיק המשנ"ב איז דאך אויפ'ן מג"א וואס זאגט אזוי נאר ווען ס'איז א ספק.

[מוח שליט]

די קשיא פון דעם פרמ"ג ודעימיה כמו שהעתיק המשנ"ב איז דאך אויפ'ן מג"א וואס זאגט אזוי נאר ווען ס'איז א ספק.

נו, ספק מיינט אז מען האט נישט בודק געווען, ניין? א רגע, איך כאפ וואס די פרעגסט יעצט. א רגע

[יאיר]

און אויף דעם זאגן אלע פוסקים אז דער מג"א איז נישט גערעכט און מ'דארף ווארטן ביז רוב שנותיו.
אופס, כבר חטפת. איך האף אז ס'איז נישט געווען א שטארקע זעץ.

[מוח שליט]

און אויף דעם זאגן אלע פוסקים אז דער מג"א איז נישט גערעכט און מ'דארף ווארטן ביז רוב שנותיו.
אופס, כבר חטפת. איך האף אז ס'איז נישט געווען א שטארקע זעץ.

קוק אהן, איך בין דיר מתרץ דעם מג"א, אין די פרעגסט מיך אפ, אז אויב אזוי פארוואס האבען די אלע מקשים געפרעגט אויף אים.
גראדע די מחצית השקל פרעגן פשוט ווי ער קומט אויף מיט א זמן יח'. אין די לשון פין פמ"ג בקושיתו איז "תמהתי בפתיחה כוללת ע"ז דלכאורה עד רוב שנותיו. נמצא אז דעי צווי פסקנען נישט אויף אחר בן כ'.
סטעי טונד פאר די לשונות פין די אנדערע אחרונים...
האלי קאו... דער חת"ס אויפען פלאץ זאגט טאקען דעי פשט אויפען מג"א. אקטועלי ער זאגט א קאמבינעישאן פין מיר אין דיר. ער זאגט אז רוב מעטשען וואס האבען נישט קיין ב' שערות ביי די צוואנציג, ענדען אפ צו זיין א סריס, ממילא איז ער א גדול ממ"נ. נייס. ער איז מחליט גורס צו זיין כ' שנה, אנשטאט יח' שנה. נו איך הער. ער ברענגט א ראי' פין א ב"ש אה"ע קנה' ס"ק יט'. כ'האב עס נישט געפינען דארט דערוויילע.

[יאיר]

סאו די אנדערע פוסקים האבן פארשטאנען נישט אזוי ווי דיר אין מג"א, און אויף דעם פרעגן זיי אז ס'מוז זיין רוב שנותיו, און אויף זיי איז שווער דיין קשיא. און נאכאמאל, קודם דארפן מיר וויסן פארוואס מ'גייט נישט נאך רוב ביי י"ג שנה, נאכדעם דארף מען זען אויב דער תירוץ קען נישט שטימען אויף לאחר כ'.

[איחוד פעלד]

לאמיר איבערשרייבען דער ביאור הלכה אנדרעש.

המג"א כתב דמי"ח שנה יש להקל לענין דאורייתא אף בלא בדיקת שתי שערות, והאחרונים תמהו עליו, ולכאורה דבריו נדחו מהלכה. והפמ"ג מיישב והביא ראי' מסי' נ"ג ס"ח בהג"ה שכתב אם היה לו זקן אפילו מעט קרינן ביה נתמלא זקנו אם הוא מבן י"ח ולמעלה. ולפי"ז המג"א מיירי במעט זקן, ובצירוף י"ח שנה, הוה כסימן לשתי שערות. ולכאורה ראייתו אינו מוכרח כ"כ, דאין הכוונה שם די"ח שנה עם זקן מעט הוה סימן לב' שערות, אלא די"ח שנה עם זקן מעט הוה כנתמלא זקנו לענין כבוד הצבור. ולענין סיכי דיקני יש לעיין בתוס' יבמות ע"ב ויש צדדים לכאן ולכאן. ובח"מ כתב "צמח זקנו" מזה נראה כהפמ"ג. והגר"א כתב דנתמלא זקנו שכתב הטור באה"ע היינו מטעם שעפ"י רוב סימן העליון בא לאחר התחתון. ולפי"ז י"ל דגם זקן מעט מועיל לסימן זה. (לפי"ז אין צריך לי"ח שנה).
ובדיעבד אם כתבן נער בן י"ג, ואינו לפנינו בכה"ג מקילין יותר אחרונים כיון שאינו לפנינו ואפשר לסמוך אחזקה, וצ"ע, ובבן י"ח כיון שהמג"א מקיל אפשר להקל. (דאס פארשטיי איך נישט אויב ער רעדט דוקא ווען ס'איז אינו לפנינו אדער אפילו לפנינו).
דאס איז בערך דער גאנצע ביאור הלכה.
חידושים?
ער איז לכאורה מקיל צו פיל, ווייל אפילו דער פמ"ג האט קיינמאל נישט געוואלט פארענטפערען דער מג"א להלכה, ער האט נאר געוואלט אביסל ממתיק זיין די דינים ווי מען זאגט, דער מג"א זאגט בן י"ח, ואין לו זכר בשום מקום, אז דער מחצית השקל הייבט הענט און זאגט עס איז א טעות הדפוס, האט דער פמ"ג אנגעוויזען אז עפעס א מקור האט עס, נישט אז עס איז להלכה. און דער ביאור הלכה גייט נאך ווייטער מיט דער מג"א און נאך דעם וואס ער הטא געטוהן דער ריכטיגער זאך און אים משמיט געוועהן אין משנ"ב, ברענגט ער אים מיט דער תירוץ הפלפול פין פמ"ג, און עס איז נאך נישט גענוג און פארלאזט זיך אויף אים למעשה.
אויסער דעם זעה איך נישט אין דעם ביאור הלכה קיין לומדות, קיין פוסק, און קיין נייע חידושים אויך נישט.

[איחוד פעלד]

ד.............
(איך פארשטיי נישט פארוואס ער דארף בכלל צולייגן אז דארט רעדט מען ווען ער ברענגט שתי שערות, דארט איז דאך לגבי שליח ציבור, און בדרבנן איז אודאי גענוג בן י"ג שנה, נאר משום כבוד ציבור דארף זיין נתמלא זקנו אדער בן י"ח ומיעוט זקנו אדער בן כ' בלי זקן).

מ"מ באמת צע"ג בזה דאפשר דשם שאני דהלא שם איירי [אפילו כ]שהביא ב"ש דהוא גדול מן התורה ולא בעינן הזקן רק מפני כבוד הצבור תדע דשם מהני ג"כ אם הוא בן כ' ואין לו זקן כלל מקרי ג"כ עי"ז נתמלא זקנו כמבואר שם בשו"ע והכל מטעם זה דהוא רק מפני כבוד הצבור

זעה די ווארט וואס כ'האב צוגעלייגט אין ביאור הלכה. ער מיינט אזוי. נישט ווי די האסט פארשטאנען, ודו"ק.

[מוח שליט]

געוואלדיג איחוד
האסט אבער פארגעסן צוצולייגען די אויפטו פינעם ביאור הלכה אז די חכמי התלמוד האבען בודק געווען ר' נחמן אין געזעהן שאין לו שתי שערות.
דעי חידוש זאגט ער ווייל אז מגייט שוין גייט מען שוין אלל דע וועי. אין אפי' סיכי דקיני מיז הייסען א זקן מעט, וואס אויף זקן מעט זאגט דאך די גר"א אז עס איז א סימן אויף ב' שערות במקומן.
ולענ"ד זה דוחק גדול מאד. ניין?

[איחוד פעלד]

געוואלדיג איחוד
האסט אבער פארגעסן צוצולייגען די אויפטו פינעם ביאור הלכה אז די חכמי התלמוד האבען בודק געווען ר' נחמן אין געזעהן שאין לו שתי שערות.
דעי חידוש זאגט ער ווייל אז מגייט שוין גייט מען שוין אלל דע וועי. אין אפי' סיכי דקיני מיז הייסען א זקן מעט, וואס אויף זקן מעט זאגט דאך די גר"א אז עס איז א סימן אויף ב' שערות במקומן.
ולענ"ד זה דוחק גדול מאד. ניין?

ביסט גערעכט, איך האב עס נישט געלייגט, ווייל איך האלט אז פין גר"א איז בכלל נישט קיין ראי' צו סיכי דיקני אדער מעט שערות בצירוף שנים. דער גר"א זאגט איין ווארט אז נתמלא זקנו ארבעט אלץ רוב, און אויף דעם בויט ער ווייטער.

דער ענין דאר ף אבער א ביאור רחב פין איינער וואס קען דער סוגיא פין חזקה דרבא, ווייל לכאורה פארלאזט מען זיך נישט אויף חזקה דרבא, און פארדעם איז בן י"ג נישט גענוג. לויט דער פמ"ג איז די סיבה ווייל אפשר לברורי, איבער דעם איז ער מקיל כשאינו לפנינו. אויב אזוי פארוואס זאגט דער גר"א "רוב"? וואס איז דער חילוק רוב אדער חזקה, ביידע זענען נישט גוט בדאפשר לברורי, כמו"ש הפמ"ג.

נאר דער פמ"ג אליין איז מסביר אז נתמלא זקנו ארבעט אלץ "סימן", סימן איז גוט אפילו כשאפשר לברורי, משא"כ רוב וחזקה. אין אנדערע ווערטער סימן איז א בירור גמור, משא"כ רוב וחזקה איז א דין כידוע ליודעים. און פארדעם העט א בן י"ח בצירוף זקן מעט אויך זיין גענוג סימן, און דאס ברענגט דער פמ"ג פין נ"ג, אז א סימן הייסט עס ודו"ק.

ממילא איז דער גאנצער גר"א וואס דער ביאור הלכה ברענגט בלשון "רוב" נישט מובן.


דא איז די לשון הפמ"ג

לט (א) או קטן עמ׳א מ׳ש י׳ח שנה תמהתי בפתיחה כוללת מזה דלכאורה עד רוב שגותיו ועיין א׳ר כאן אות א׳ הקשה ג׳כ עליו דזמן ח׳י שנה אין מהני בזה. ומיהו למ׳ש בסימן קצ׳ט אות זיי׳ן יתיישב זה דנתמלא זקנו הוי סימן ומסתמא הביא שתי שערות ובסימן נ׳ג סי"ח בהגה משמע דנתמלא זקנו היינו מבן ח׳י שנה

עפעס קוועטשט ער פין סימן קצ"ט אז נתמלא זקנו גייט צו אלץ סימן. דער ביאור הלכה איז עפעס מער צופרידען מיט דער גר"א וואס זאגט אז עס גייט אלץ רוב, כאמור איז דאס אויך א צע"ג.

[מוח שליט]

לא ידעתי בענין חילוק בין "סימן" לרוב וחזקה. ווער איז דער ערשטער וואס זאגט דאס?
נאך א נקודה. אהן די גר"א איז אויך משמע אז א בארד איז א הוכחה [רוב, חזקה, סימן, וואטעווער] אויף ב' שערות. נישט עפעס א נייע דין פין גדלות. די לשון פין רמב"ם אישות ב' טו', אין אויך די לשון הטור חו"מ לה' ווייזט זיך אז א בארד מאכט אז "אין צריך בדיקה". נראה מבואר מלשונם אז די בארד פסקענט אויס אז עס איז מסתמא דא ב' שערות. עס נעמט פשוט אוועק די הצטרכות פין בודק זיין לב' שערות ווייל מיר ווייסען דאס שוין דורך זיין זקן.

[איחוד פעלד]

לא ידעתי בענין חילוק בין "סימן" לרוב וחזקה. ווער איז דער ערשטער וואס זאגט דאס?
נאך א נקודה. אהן די גר"א איז אויך משמע אז א בארד איז א הוכחה [רוב, חזקה, סימן, וואטעווער] אויף ב' שערות. נישט עפעס א נייע דין פין גדלות. די לשון פין רמב"ם אישות ב' טו', אין אויך די לשון הטור חו"מ לה' ווייזט זיך אז א בארד מאכט אז "אין צריך בדיקה". נראה מבואר מלשונם אז די בארד פסקענט אויס אז עס איז מסתמא דא ב' שערות. עס נעמט פשוט אוועק די הצטרכות פין בודק זיין לב' שערות ווייל מיר ווייסען דאס שוין דורך זיין זקן.

די זאגסט די "הוכחה", קוק נאך די סוגיא פין חו"מ און די גמרא, און זעה פארוואס מען קען זיך נישט פארלאזען אויף די חזקה דרבא, אז יעדעס דרייצען יעריגער האט שתי שערות. און פראביר מחלק זיין פין נתמלא זקנו, וועט די חילוק זיין "סימן" און "חזקה". דער גר"א זאגט "רוב", און די פמ"ג זאגט בפירוש ערגעץ אנדרעש אז "רוב און חזקה" זענען ביידע נישט גוט ביי דעם, ווייל אפשר לברורי בקל, משא"כ דער "סימן" איז אזוי שטארק אז עס העלפט אפילו בדאפשר לברורי.

דאס אז חזקה פסקנ'ט אויס תורה'דיג און נישט מציאות'דיג איז לאנגע שמועסען אין שב שמעתתא, און שערי תורה און ברוך טעם. פאר א היינטיגע בירור איז דא אין די כתובות גמרות פין עוז והדר.

[diff]

Would like to discuss his other seforim were halachot are taken from musar and midrashim. why isnt it checked. While every halacha sefer is examined and criticized.

[מאראנצןזאפט]

יחיד ורבים:
א) געדאנקנגאנגען זענען לפעמים געבויעט מיט א בלינדע אמביציע פון חידוש. אן אייגנארטיגע שטעלע, טראגט מיט זיך צומאל א צויבער, ספעציעל אויב ווערט דאס געזאגט בנחת, און לרוב אן אפשיי, ספעציעל אויב ווערט עס געזאגט מיט א תקיפות אין דער וואנט אריין.
מיר באגעגענען די מענטשן טאג טעגליך אין אקטועלן קאווע שטיבל, עפ"י רוב ווייסט מען שוין וואס זיי ווילן, אלעס איז א לשיטתו, מיט דער זעלבער אגענדע, לבחור בדעת הניגוד, מיט א תוספות נופך פון מרורות כלענה. דער ציבור ווערט מיד, און אלע צעגייען זיך, והאמת עד לעצמו.
על פי 'רוב', איז דער 'רוב', די הנחה פשוטה, די רעכטפארטיגע. אויך חכמינו ז"ל טראגן א דרך ארץ פאר'ן פוק חזי מאי עמא דבר, וכן עמא דבר, פארוואס? ווייל רוב חידושים המה בהזנחה על נקודת האמת (חזו"א).
חכם מהו אומר:
ב) מקניני החכמה להתרגל לדקדק בלשון חכמים כי דבריהם נכתבו בדקדוק עיוני (חזו"א), דער חכם שרייבט מיט אן אויסגערעכנקייט, פונקטליכקייט, און טיפקייט. זיינע ווערטער זענען צום טאקט, געמאסטן און געוואויגן, ער נעמט ערבות על כל קוץ ותג, מגלה טפח אבל מכסה טפחיים ועוד יותר בכתיבתו (פמ"ג).
פיל מער זאגט ער בין בתרי שורותיו, מכלל דבריו אתה שומע הן, וכן ההיפך, שתיקתו כהודאה, שתיקתו בתרי, און וואס ער איז שולל איז א תורה שלימה פאר זיך.
נעים הוא לחיך לגלות מצפונות אוצר הטמון וצפון בתורת אור החכם, כלומר, בעיון ובדקדוק הדק היטב, כי יתרון הזהירות מהזריזות כיתרון אור מן החושך. על אף שלפעמים דבריו מלובש באיצטלא ובסגנון ובניסוח של קובץ הערות והארות, בלי קישוית ופירוקים, בלי שום שקלא וטריא, לרוחו פונעם עמוד יומי איד, מכ"מ חכמתו בחוץ תרונן ללב רחב ומבין, להמקשיב באזניים קשובות, וההוגה ימצא את מבוקשו, ושותה בצמא את דבריו נוזלים מבארו באר מים חיים, גם לקחו לקח טוב סולת נקויה, על אדני יסודות איתנים בנויים דבריו, בהיקף לארכו לרחבו ולתמצותו של דברי הראשונים בפי' דברי הגמ' המפוזרים בכל אתר ואתר, וסברותיו מפיקים נוגה באור צח ומצוחצח.
כרפואה קודם למכת הכסיל, כבר הקדים דבריו למי שלבו בל עמו, לקוי בלב אטום, ויחשד לו, וז"ל, ולא יחשב המעיין שהעתקתי מהפוסקים היה שלא במתכוין וכמתעסק בעלמא, לא כן הדבר, כי עיינתי בעז"ה בכל סימן וסימן במקורי הדינין, בראשונים, וגם כמעט בכל האחרונים (לשון המ"ב בהקדמתו).
פתי יאמין לכל דבר:
ג) לפעמים אנו מפגישים עם ההיפך, דער 'סגנון' כאפט אן אויג, הדברים נאמרו בשיר של גאה גאה, גראד אראפ פון בארג סיני, מתחיל דבריו בשבח, ער גייט דא געבן צו פארשטיין די גאנצע תורה על רגל אחת. ובסופו, ובאחרותו, הבן שואל, האם אכן הגיע אל מטרתו? האם החליק כל עקולי ופשורי 'כסגנונו' מעיד.
בעיא כזו את מי נשאל? את מי ישפוט? למ"י שקבע את לימודו בספר זו ותו לא, למ"י שלא ראה את דברי קודמיו, בודאי יצעק, פלאי פלאים, מתוק מדבש, ער זאגט דאך אזוי שיין, אזוי גוט. דברי פונים למי שראה את משנת חכמים, למי שעמל את העמל רצויה, במטותא מינייכו, ניתי ספר וניחזי!
אם לפעמים אנו מחזיקים לו טובה בשביל דברים שנתחדשו בו, מכ"מ יצא שכרו בהפסידו, וטעמא, דאין יתרון לחכמה אלא בלי שום תערובות זר ופסולת המפיג טעמה, ופה הדובר דברי שטות וגם חכמה, חבר הוא לפה דובר שטות בלבד, הבל יפצה פיהם, יסכר פי גם שניהם, ובכגון דא נאמר, לא מעוקצך ולא מדובשך.
תפסת מועט תפסת:
ד) צעיר אני לימים, וביום בואו תחת עול תורה קבלתי לדורן מגילת ספר פלוני בת כרכים רבים ועבים, נרתע אנכי מהמחזה מרהיבת עין, מה נעים חלקי, חבלים נפלה בגורלי, מצאתי את שאהבה נפשי אחזתיו ולא אארפנו, מפלאים דעות הוא, גם בדורות האחרונים קמה וגם ניצבה אחד מן הגדולים שקיבץ וריבץ פעלים וזיכה את עמו בפי' על כל התורה כולה, וכתוקפו וגבורותו של רבינו משה ומשה רבינו לא פסח אף על הלכה קטנה, לו דומיה תהלה, אין חקר לגדולתו, ואין אחריו ולא כלום, כצחוק הוא בעיני בן גילו, את מי שעמל במסכת, בפרק, הגם לזה יקרא ספר.
ברם, ביום מן הימים לבי התחיל לפעום, האם יש בזה משום יתרון, האם כמותו של דבר מורה על איכותו, והאם יש במציאות בכלל לכלול את הכל, האם לא החתימו חכמים עבודותו של הרמב"ם בטבעת של בלתי אפשרי בגדרי הטבע. האם אין בזה משום שגיון לומר עלי המלאכה לגמור!
אבל זאת נחמתי שאין בטעותי משום חדשות, הרי אמרו תפסת מרובה לא תפסת, והרי אמרו ידעי רבנן להא מילתא ועברי עלה.

[מוח שליט]

מען קען רעדען שיינע געקיצעלטע ווערטער א גאנצען טאג. א בירור איז נאר ווען מען צונעמט אפאר שטיקלעך בכל פרטיה ודקדוקיה. דעם חזון איש וואס די קוואטס אזוי פיל מאל, איז געווען ווייט פין א 'פושאויווער'. א תקיפות אין שפראך אין א תקיפות אין פסק. מיט א געקיצלטע איידעלע לשון איז ער כמה פעמים שיין מסביר פאר זיין צד שכנגד אז יענער איז פשוט נישט קיין חלק פין כלל ישראל ומסורתו.
אוודאי דארף מען זיך באנעמען צו יעדע מענטש בכבוד הראוי אין נישט מזלזל זיין. אבער תורה הוא וללמוד אני צריך.
אבער אוודאי one swallow does not a summer make. פין איין שטיקל משנה ברורה וואלט איך אוודאי גארנישט געבויט. וביותר ווען איך בין באמת נישט באקאנט בכל פרטי הסוגיא פין ב' שערות וכן ענינה. הלואי מען זאל אויספיקען אביסל א לייכטערע שיטקעל, נישט אזא פארצווייגטע.
אזויווי diff האט מזכיר געווען, גם אני מצטרף להצעתו אז מען זאל דורך טון זיין הלכות לשון הרע. אויב מיר וועלן זוכה זיין להמליץ בזכותן של ישראל אין אראפנעמען אפי' נאר איינס פין זיינע זעקס אין דרייסיג לאוין וואס מען איז עובר אויף יעדע ווארט, אות, מינוט, סעקונדע, פין לה"ר, תהא זה שכרינו.

[מאראנצןזאפט]

מען קען רעדען שיינע געקיצעלטע ווערטער א גאנצען טאג. א בירור איז נאר ווען מען צונעמט אפאר שטיקלעך בכל פרטיה ודקדוקיה. דעם חזון איש וואס די קוואטס אזוי פיל מאל, איז געווען ווייט פין א 'פושאויווער'. א תקיפות אין שפראך אין א תקיפות אין פסק. מיט א געקיצלטע איידעלע לשון איז ער כמה פעמים שיין מסביר פאר זיין צד שכנגד אז יענער איז פשוט נישט קיין חלק פין כלל ישראל ומסורתו.
אוודאי דארף מען זיך באנעמען צו יעדע מענטש בכבוד הראוי אין נישט מזלזל זיין. אבער תורה הוא וללמוד אני צריך.
אבער אוודאי one swallow does not a summer make. פין איין שטיקל משנה ברורה וואלט איך אוודאי גארנישט געבויט. וביותר ווען איך בין באמת נישט באקאנט בכל פרטי הסוגיא פין ב' שערות וכן ענינה. הלואי מען זאל אויספיקען אביסל א לייכטערע שיטקעל, נישט אזא פארצווייגטע.
אזויווי diff האט מזכיר געווען, גם אני מצטרף להצעתו אז מען זאל דורך טון זיין הלכות לשון הרע. אויב מיר וועלן זוכה זיין להמליץ בזכותן של ישראל אין אראפנעמען אפי' נאר איינס פין זיינע זעקס אין דרייסיג לאוין וואס מען איז עובר אויף יעדע ווארט, אות, מינוט, סעקונדע, פין לה"ר, תהא זה שכרינו.

מיינע ווערטער באציען זיך בכלל נישט צו אייער פלפול חכמים בבאור דברי ביאור הלכה, אם שלא עיינתי בהם כראוי נראה דברי מע"כ כדברי טעם. כונתי בעיקר לדברי בעל עיר התורה לעיקוואד מתחילת הויכוח. לא רציתי להגיב ישר על דבריו, האב איך עס אריינגעשטעלט דאהי ביים ענדע פון שמועס, ואתכם הסליחה.

[מוח שליט]

מען קען רעדען שיינע געקיצעלטע ווערטער א גאנצען טאג. א בירור איז נאר ווען מען צונעמט אפאר שטיקלעך בכל פרטיה ודקדוקיה. דעם חזון איש וואס די קוואטס אזוי פיל מאל, איז געווען ווייט פין א 'פושאויווער'. א תקיפות אין שפראך אין א תקיפות אין פסק. מיט א געקיצלטע איידעלע לשון איז ער כמה פעמים שיין מסביר פאר זיין צד שכנגד אז יענער איז פשוט נישט קיין חלק פין כלל ישראל ומסורתו.
אוודאי דארף מען זיך באנעמען צו יעדע מענטש בכבוד הראוי אין נישט מזלזל זיין. אבער תורה הוא וללמוד אני צריך.
אבער אוודאי one swallow does not a summer make. פין איין שטיקל משנה ברורה וואלט איך אוודאי גארנישט געבויט. וביותר ווען איך בין באמת נישט באקאנט בכל פרטי הסוגיא פין ב' שערות וכן ענינה. הלואי מען זאל אויספיקען אביסל א לייכטערע שיטקעל, נישט אזא פארצווייגטע.
אזויווי diff האט מזכיר געווען, גם אני מצטרף להצעתו אז מען זאל דורך טון זיין הלכות לשון הרע. אויב מיר וועלן זוכה זיין להמליץ בזכותן של ישראל אין אראפנעמען אפי' נאר איינס פין זיינע זעקס אין דרייסיג לאוין וואס מען איז עובר אויף יעדע ווארט, אות, מינוט, סעקונדע, פין לה"ר, תהא זה שכרינו.

מיינע ווערטער באציען זיך בכלל נישט צו אייער פלפול חכמים בבאור דברי ביאור הלכה, אם שלא עיינתי בהם כראוי נראה דברי מע"כ כדברי טעם. כונתי בעיקר לדברי בעל עיר התורה לעיקוואד מתחילת הויכוח. לא רציתי להגיב ישר על דבריו, האב איך עס אריינגעשטעלט דאהי ביים ענדע פון שמועס, ואתכם הסליחה.

שקויעך. איך בין ח"ו נישט געווען ברוגז. מיין גיסטע איז יעצט אביסל סארקאזם. איך בין זייער מחשיב דיינע ווערטער. טאקע דערפאר וויל איך אביסל דעם גאנצען את והב בסופה עם כבודו היקר, ראה תגבותיי לדבריך באשכולות אחרים. נישט קיין זילזל, נאר אביסל לעבעדיגקייט.

[לעיקוואד]

מען קען רעדען שיינע געקיצעלטע ווערטער א גאנצען טאג. א בירור איז נאר ווען מען צונעמט אפאר שטיקלעך בכל פרטיה ודקדוקיה. דעם חזון איש וואס די קוואטס אזוי פיל מאל, איז געווען ווייט פין א 'פושאויווער'. א תקיפות אין שפראך אין א תקיפות אין פסק. מיט א געקיצלטע איידעלע לשון איז ער כמה פעמים שיין מסביר פאר זיין צד שכנגד אז יענער איז פשוט נישט קיין חלק פין כלל ישראל ומסורתו.
אוודאי דארף מען זיך באנעמען צו יעדע מענטש בכבוד הראוי אין נישט מזלזל זיין. אבער תורה הוא וללמוד אני צריך.
אבער אוודאי one swallow does not a summer make. פין איין שטיקל משנה ברורה וואלט איך אוודאי גארנישט געבויט. וביותר ווען איך בין באמת נישט באקאנט בכל פרטי הסוגיא פין ב' שערות וכן ענינה. הלואי מען זאל אויספיקען אביסל א לייכטערע שיטקעל, נישט אזא פארצווייגטע.
אזויווי diff האט מזכיר געווען, גם אני מצטרף להצעתו אז מען זאל דורך טון זיין הלכות לשון הרע. אויב מיר וועלן זוכה זיין להמליץ בזכותן של ישראל אין אראפנעמען אפי' נאר איינס פין זיינע זעקס אין דרייסיג לאוין וואס מען איז עובר אויף יעדע ווארט, אות, מינוט, סעקונדע, פין לה"ר, תהא זה שכרינו.

מיינע ווערטער באציען זיך בכלל נישט צו אייער פלפול חכמים בבאור דברי ביאור הלכה, אם שלא עיינתי בהם כראוי נראה דברי מע"כ כדברי טעם. כונתי בעיקר לדברי בעל עיר התורה לעיקוואד מתחילת הויכוח. לא רציתי להגיב ישר על דבריו, האב איך עס אריינגעשטעלט דאהי ביים ענדע פון שמועס, ואתכם הסליחה.

איני יודע למה לא רצית להגיב ישר לדברי, בכל אופן צודק מח שליט ששרייבען אסאך געקינצעלטע ווערטער איז נישט קיין בירור. וויבאלד אז צו מאכען א אמתער בירור פאדערט צו צונעמן אסאך שטיקלאך משנ"ב און אנדערע ספרים, און פארשטענדליך איז דא נישט דער פלאץ פארדעם, בלייבט נישט קיין סאך זיך מתווכח זיין. און בדבריך זעה איך נישט קיין סאך מער ווי סופארלעטיווים מיט שיינע ווערטער אן קיין ערנסטער התייחסות צו די ערנסט פראבלעמן וואס זענען דא אין משנה ברורה לענ"ד. און אן קיין ערנסטע תשובה צו די טענות וואס איך האב געשריבען.

[לעיקוואד]

אזויווי diff האט מזכיר געווען, גם אני מצטרף להצעתו אז מען זאל דורך טון זיין הלכות לשון הרע. אויב מיר וועלן זוכה זיין להמליץ בזכותן של ישראל אין אראפנעמען אפי' נאר איינס פין זיינע זעקס אין דרייסיג לאוין וואס מען איז עובר אויף יעדע ווארט, אות, מינוט, סעקונדע, פין לה"ר, תהא זה שכרינו.

כלפי דער רשימה פון לאווין אין לשוה"ר איז ידוע אין דער ועלט בשם החזו"א (?) שחלק על כל המושג הזה ולדעתו אי אפשר לעבור בחטא אחד יותר מעבירה אחת.
ובכלל על הרשימה שלו יש לערער הרבה כי כלל הרבה דברים שאינם קשורים באמת לענין לשון הרע.

ועל הלכות לשון הרע של החפץ חיים בכלל, ראה כאן http://www.bhol.co.il/forum/topic.asp?t ... um_id=1364
(בעיקר מהודעות אידך_גיסא)